بنابراین، از این دسته احادیث، استنباط میشود که بعد از صیحه آسمانی و خروج سفیانی، امام عصر، مثل دوران غیبت صغری، نواب و سفیران خاصی خواهند داشت که پیام امام زمان را به جهانیان، می رسانند.[21] آنگاه بعد از ظهور و حدود سه ماه و نیم بعد (3 ماه و 17 روز)، قیام امام عصر در روز شنبه و دهم ماه محرم (عاشورا)، اتفاق می افتد.
اختلاف دیدگاه در فاصله بین خروج سفیانی و ظهور، در واقع به دلیل عدم توجه به تفاوت بین ظهور و قیام امام عصر، برمیگردد. زیرا برخی از محققین، به تفاوت زمانی بین ظهور و قیام امام عصر، توجه نداشته اند و همین اختلاف، منجر به بروز اشتباه در محاسبه و زمان نشانه های ظهور، گردیده است.
اختلاف دیدگاه در این موضوع، باعث گردیده است که سوالات و ابهاماتی مطرح شود. دسته ای موفق و عده ای مخالف حول محور این سوالات، اظهارنظر نمایند.
از جمله این سوالات: آیا امام عصر، دو ظهور خواهند داشت؟؛ ظهور صغری، دیدگاه اعتقادی، می باشد؟ و آیا ظهور اصغر، منشاء حدیثی دارد؟ درحالیکه، تمام این سوالات به سوال اصلی، برمیگردد:
علی ای حال، طبق دیدگاه دوم، بین خروج سفیانی در ماه رجب و ظهور امام مهدی در ماه رمضان، 15 ماه[22]، فاصله است، و بین خروج سفیانی در ماه رجب و قیام امام عصر در ماه محرم، 18 ماه و 17 روز؛ زیرا، همانطور که اثبات شد، بین ظهور حضرت و قیام (خروج) امام مهدی، تفاوت زمانی، وجود دارد. یعنی ظهور امام مهدی در جمعه 23 ماه رمضان رخ می دهد و بعد از 3 ماه و 17 روز، خروج (قیام) ایشان در شنبه عاشورا دهم ماه محرم، علنی خواهد شد.
إِنَّ الْقَائِمَ يُنَادَى باسْمُهُ لَيْلَةَ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ وَ يَقُومُ يَوْمَ عَاشُورَاءَ يَوْمَ قُتِلَ فِيهِ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِي.[23]
قائم در شب 23 ماه رمضان به نامش، ندا داده میشود و در روز عاشورا قیام می کنند.
و در روایتی دیگر از امام رضا، نیز مضمون حدیث فوق، تکرار شده است.[24]
بنابراین، بین ظهور در ماه رمضان (23 ماه رمضان) و قیام امام عصر در ماه محرم (10 ماه محرم)، فاصله زمانی در حدود سه ماه و نیم، وجود دارد. در" قیام" حضرت از کنار خانه خدا و کعبه، 313 نفر از یاران ایشان، در کنار امام عصر، خواهند بود. اما بعد از قیام و اعلام آغاز "خروج" برای اقامه حکومت جهانی، ایشان منتظر می مانند که تعداد یاران و حلقه دوم اصحاب، به 10 هزار نفر برسد و آنگاه "خروج" خویش را از مکه برای فتح جهان، آغاز میفرمایند.
فرق ظهور، قیام و خروج امام عصر، چیست؟ آیا تفاوتی است؟
بنابراین، شایسته است ضمن بیان تفاوت بین ظهور و قیام امام عصر به به این سوالات، نیز پاسخ داده شود.
در واقع، از نظر علمی بین ظهور و قیام امام عصر، تفاوت زمانی وجود دارد. البته هرچند در روایات بین این واژه ها (ظهور، قیام و خروج) اختلاف چندانی، نیست و گاهی بسیار، به جای یکدیگر، استفاده شده اند. لکن، با دقت بیشتر، در برخی از احادیث، میشود به تفاوت این واژه ها، پی برد.
در مباحث مهدویت، بین ظهور و قیام امام عصر، تفاوت است. اما در ادبیات عمومی، بین این دو واژه، از روی تسامح، فرقی گذاشته نشده است و همین موضوع، باعث سوء استفاده مدعیان دروغین مهدویت، از جمله احمد الحسن بصری، مدعی یمانی، گردیده است. در حالیکه همانطور که ذکر شد، از نظر علمی، بین ظهور و قیام امام عصر، تفاوت زمانی و مکانی، وجود دارد.
توضیح بیشتر اینکه: امام عصر، بعد از صحیه و ندای آسمانی در شب جمعه، شب قدر و 23 ماه مبارک رمضان، "ظهور" میفرمایند. و بعد از حدود "3 ماه و 17 روز" و در روز شنبه، عاشورای (دهم) ماه محرم، در مکه مکرمه و از کنار کعبه، مابین رکن و مقام (رکن یمانی و مقام اسماعیل)، "قیام و خروج"، میفرمایند و پرچم و رایۀ خویش را برای آغاز حکومت جهانی، علنی میفرمایند.
امام عصر، بعد از ندای آسمانی در ماه رمضان، ظهور، می نمایند. و عاشورای ماه محرم، خروج و قیام علنی، می فرمایند:
در روایتی از امام صادق، چنین نقل شده است:
إِنَّ الْقَائِمَ يُنَادَى باسْمُهُ لَيْلَةَ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ وَ يَقُومُ يَوْمَ عَاشُورَاءَ يَوْمَ قُتِلَ فِيهِ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِي.[23]
قائم در شب 23 ماه رمضان به نامش، ندا داده میشود و در روز عاشورا قیام می کنند.
و در روایتی دیگر از امام رضا، نیز مضمون حدیث فوق، تکرار شده است.[24]
بنابراین، بین ظهور در ماه رمضان (23 ماه رمضان) و قیام امام عصر در ماه محرم (10 ماه محرم)، فاصله زمانی در حدود سه ماه و نیم، وجود دارد. در" قیام" حضرت از کنار خانه خدا و کعبه، 313 نفر از یاران ایشان، در کنار امام عصر، خواهند بود. اما بعد از قیام و اعلام آغاز "خروج" برای اقامه حکومت جهانی، ایشان منتظر می مانند که تعداد یاران و حلقه دوم اصحاب، به 10 هزار نفر برسد و آنگاه "خروج" خویش را از مکه برای فتح جهان، آغاز میفرمایند.
بنابراین، "ظهور" در ماه رمضان با صیحه آسمانی اتفاق می افتد، "قیام" در ماه محرم و روز عاشورا در کنار کعبه به همراه 313 نفر از اصحاب خاص، شروع می شود و "خروج" حرکت امام از مکه به سمت مدینه و کوفه بعد از جمع شدن 10 هزار نفر از یاران، اتفاق می افتد.
بالاخره، فاصله زمانی حدودا چهار ماه، بین ظهور و قیام امام عصر، چه عنوانی باید نام بگیرید؟ هرچند ظهور اصغر، در روایات به صراحت، ذکر نشده است، و این اصلاح، مورد سوء استفاده واقع شده است، لکن این عنوان انتزاعی، است که برای فاصله زمانی بین ظهور امام عصر بعد از ندای آسمانی در ماه رمضان تا قیام و خروج امام عصر در ماه محرم از کنار کعبه، اطلاق می شود و چه بسیار عناوین انتزاعی که در علم فقه و اصول، به کار می روند، لکن در متن احادیث فقهی وجود ندارد و به صراحت ذکر نشده اند. بنابراین، امام عصر، به اصلاح، دو ظهور (ظهور در ماه رمضان بعد از ندای آسمانی و قیام در ماه محرم از مکه) خواهند داشت. و ظهور اصغر یا همان ظهور صغری در لسان عموم، مبتنی بر دیدگاه اعتقادی می باشد، که منشاء حدیثی دارد و به همان فاصله زمانی حدودا چهار ماه، بین ظهور و قیام امام عصر، اطلاق می شود و لاغیر. و آنچه در لسان عموم به ظهور امام عصر و حضور عمومی حضرت، تعبیر میشود در واقع، در لسان احادیث، همان قیام امام عصر در ماه محرم در مکه و از کنار کعبه، خواهد بود.
دیدگاه دوم، صحیح است / فرق بین ظهور، قیام و خروج امام عصر
باتوجه به موارد فوق الذکر، دیدگاه دوم، صحیح است که علاوه بر احادیثی که پیشتر، ذکر شد، دیدگاه دوم مبنی بر وجود تفاوت زمانی بین ظهور و قیام امام عصر، مبتنی بر احادیث معتبر دیگری نیز، می باشد، از جمله:
در روایات ذکر شده است که امام عصر، در عاشورای ماه محرم سالی که فرد است، قیام (خروج) می فرمایند.
در روایتی از امام باقر
است:
يَقُومُ الْقَائِمُ فِي وَتْرٍ مِنَ السِّنِين ... .[25]
قائم در سال فرد ظهور خواهد کرد ... .
و نیز از امام صادق علیه السلام، نقل شده است:
لَا يَخْرُجُ الْقَائِمُ إِلَّا فِي وَتْرٍ مِنَ السِّنِينَ سَنَةَ إِحْدَى أَوْ ثَلَاثٍ أَوْ خَمْسٍ أَوْ سَبْعٍ أَوْ تِسْع.[26]
حضرت مهدی علیه السلام، در سال فرد، که به یک، سه، پنج، هفت و نه ختم میشود، ظهور خواهند کرد.
همچنین، طبق روایت از امام صادق علیه السلام در شنبه دهم محرم (عاشورا)، سال فرد، قیام، خواهند فرمود:
... يَقُومُ القائم فِي يَوْمِ عَاشُورَاءَ وَ هُوَ الْيَوْمُ الَّذِي قُتِلَ فِيهِ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ علیه السلام، لَكَأَنِّي بِهِ فِي يَوْمِ السَّبْتِ الْعَاشِرِ مِنَ الْمُحَرَّمِ قَائِماً بَيْنَ الرُّكْنِ وَ الْمَقَام ... .[27]
... قائم (حضرت مهدى عليه السّلام) در روز عاشورا كه روز شهادت سيد الشهدا عليه السّلام است، قيام مىكنند. گويا در آن شنبهاى كه عاشورا در آن واقع شود، همراه او هستم. درحالىكه بين ركن و مقام ايستاده ... .
البته هر ادعایی مبنی بر فرا رسیدن ظهور اصغر در عصر غیبت٬ نادرست می باشد و اصالت و منشا حدیثی ندارد. بلکه این اصطلاح تنها به فاصله چهار ماهه بین ظهور و قیام امام عصر در سال ظهور امام عصر اطلاق میشود و نه سال های قبل از آن.