در بررسی این اخبار متوجه میشویم اصل خبر ملاقات راست بوده اما اهدای انگشتر نه. به جملاتی کامل خبری که قابلیت صدق(درست) و کذب(اشتباه) داشته باشند در منطق قضیه گفته میشود. #منطق #قضیه https://eitaa.com/Andy_Andishe

امروز میخواهم با توجه به همین مطلب ساده منطقی(که دانش آموزان علوم انسانی در درس اول منطق آنرا می آموزند) یکی از آیات قرآن را تفسیر کنم. آیه ای که مفسران در توضیح آن به دشواری افتاده و سخنان عجیبی گفته اند.

داستان سامری و مفسران در داستان سامری و گوساله عجیبی که در دوران غیبت موسی میسازد در قرآن از زبان او چگونگی ساختن آن آمده است: قالَ بَصُرْتُ بِما لَمْ يَبْصُرُوا بِهِ فَقَبَضْتُ قَبْضَةً مِنْ أَثَرِ الرَّسُولِ فَنَبَذْتُها سامری گفت: چیزی را که آنها ندیدند من دیدم و از جای پای فرشته مشتی بر گرفتم و آن را در قالب گوساله انداختم. در تفسیر این آیه میان مفسران اختلاف وجود دارد و جالب آنکه همه خواسته اند سخنان سامری را توجیه کنند. یعنی مبنا را بر راست بودن سخنان سامری گذاشته اند! از جمله در تفسیر الميزان علامه چندین احتمال نام برده: ((بعضی گفته اند اینکه سامری گفت من چیزی را دیدم که دیگران ندیدند مرادش ، دیدن جبرئیل در هنگام غرق کردن فرعونیان بود و مراد از (اثر رسول ) مشتی از خاک زیر پای جبرئیل است که سامری آن را برگرفته و در قالب گوساله انداخته است و بعضی دیگر گفته اند مراد از (اثر رسول )،همان زیورهای فرعونیان است که موسی امر به حمل کردن آنها نموده بود)) https://eitaa.com/Andy_Andishe

بررسی منطقی سخنان سامری: درباره نحوه ساختن گوساله توسط سامری در قرآن آمده ((سامری گفت: چیزی را که آنها ندیدند من دیدم و از جای پای فرشته مشتی بر گرفتم و آن را در قالب گوساله انداختم.)) با نگاهی دقیق به این سخنان نقل شده از سامری اصلا نیازی به توجیه عجیبشان نیست. اینجا مفسران قرآن همگی به خود زحمت بیهوده داده اند! و ای بسا به خطا رفته اند. 🧅🥒🧄 اما با نگاه منطقی، این سخنان از باب قضیه(جملات کامل خبری)هستند و قضایا میتواند دروغ باشد. مخصوصاً اینکه از زبان سامری ساحر است! بر مبنای استدلال استنتاج بهترین تبیین نیز فرضِ بهتر و ساده تر همین است که این جملات از سامری صادق نباشند. #قرآن #منطق #قضیه #استنتاج_بهترین_تبیین #سامری https://eitaa.com/Andy_Andishe

با توجه به مطالب پیشین درس نامه قضیه در منطق واضح میشود👇

📔📓کمی منطق قضیه در منطق به چه معناست؟ ❇️قضیه در اصطلاح منطق یعنی جمله کامل خبری. ❇️خبری بودن یعنی قضیه به ما خبری میدهد که ممکن است راست باشد یا دروغ. ❇️قضایا دارای قابلیت صدق و کذب اند. در مورد جملات سامری مبنای ما دروغ بودن آنهاست پس نیازی به توجیه و تفسیر ندارد. ❇️قضیه نام های دیگری دارد: قول جازم. تصدیق #منطق #قضیه https://eitaa.com/Andy_Andishe

برادرم دانش آموخته ریاضی است. نکته ای در خصوص تفاوت معنایی قضیه در منطق با ریاضی گفته👇

به نظر معادل قضیه در ریاضی تصدیق در منطق باشد. البته در حد کتاب منطق دبیرستان تصدیق مسامحتاً معادل همان قضیه است. در یک تقسیم بندی خیلی کلی تمام علوم و معلومات بشری به دو قِسم تقسیم میشود: تصور و تصدیق(قضیه) https://eitaa.com/Andy_Andishe

📔📓کمی منطق تصور در منطق به چه معناست؟ ❇️تصور همان صِرف به ذهن آوردن مفاهیم است. ❇️گفتیم که در تصدیق(قضیه) اوصافی را به مفاهیم نسبت میدهیم.(چه سلبی چه ایجابی) و این نسبت دادن، قابلیت صدق و کذب را به وجود می آورد. ❇️تصور دارای قابلیت صدق و کذب نیست. ❇️عبارتهای غیر جمله(مثل پاییز زیبا) و جملات غیر خبری(یعنی جملات انشایی شامل امر، نهی، پرسش و آرزو) تصور محسوب میشوند. #منطق #تصور https://eitaa.com/Andy_Andishe

در پست قبلی برای نمونه قضیه(تصدیق) از جملات سامری گفتم. امروز برای بیان نمونه تصور به سراغ سلیمان میروم. میدانیم همه دعاها و آرزو ها از نوع تصور هستند(چون قابلیت صدق و کذب ندارند). دعای سلیمان که در قرآن آمده و دعای خیلی عجیبی است. این دعا که معطوف به آینده است به نظر تا به حال مستجاب نیز شده است! https://eitaa.com/Andy_Andishe

دعای عجیب سلیمان در قرآن میخوانیم که سلیمان از خدا خواست: پروردگارا مُلکی به من عطا کن که در خور هیچ کس بعد از من نباشد! ((قال‌َ رَب‌ِّ اغفِر لِی‌ وَ هَب‌ لِی‌ مُلکاً لا یَنبَغِی‌ لِأَحَدٍ مِن‌ بَعدِی‌)) این جمله در قالب دعاست پس قابلیت صدق و کذب ندارد(از جملات انشایی و تصور به حساب می آید). چنین دعایی شائبه حسد سلیمان را در ذهن مخاطب ایجاد میکند. مولوی در دفتر اول مثنوی پاسخ درخوری به این موضوع داده است. https://eitaa.com/Andy_Andishe

مولوی در خصوص دلیل این دعای سلیمان از خطرات زیاد ورود به عرصه سیاست گفته و تنها سلیمان همتان تاب تحمل آنرا دارند.👇

💎💎ابیاتی از بحر مثنوی: رَبِّ هَب لی از سلیمان آمدست که مده غیر مرا این مُلک و دست تو¹ مکن با غیر من این لطف و جود این² حسد را مانَد³ اما آن نبود نکتهٔ لا یَنْبَغی می‌خوان بجان سِرِّ مِن بَعدی ز بُخل او مَدان بلک اندر مُلک دید او صد خطر موبمو ملک جهان بد بیم سر بیم سَر با بیم سِر با بیم دین امتحانی نیست ما را مثل این پس سلیمان همتی باید که او بگذرد زین صد هزاران رنگ و بو https://eitaa.com/Andy_Andishe ➖➖➖➖➖➖➖➖ ¹.خدا(خطاب سلیمان به خدا) ².این دعای سلیمان ³.مینماید

🪞یکی از آموزه های عارفان، دوری از سیاست است. این تعلیمی مفید است. اینکه گاه به سیاست گریزی میزنیم ذاتی فعالیت کانال اندی_اندیشه نیست. البته فضای انتخابات از باب بررسی مناظرات و مغالطات، بستر پرباری برای بهره گیری منطقی فراهم میکند! https://eitaa.com/Andy_Andishe

میبینیم مولوی نیز توصیه به سیاست پرهیزی دارد زیرا در آن آفات زیادی میبیند. او به طور واضح از سه بیم صحبت کرده: بیم سَر(جان)، بیم سِر(احوال درون) و بیم دین و اخلاق. https://eitaa.com/Andy_Andishe

🖋شاه نشین را زیاد شنیده ایم. مخصوصاً در بناهای قدیمی بهترین قسمت را میگویند شاه نشین. آیا باید تعریف لغوی کنیم و بگوییم شاه نشین یعنی آنجا که شاه مینشیند؟ یا به دلالت التزامی بگوییم جایی که مهم و درخور مقامی چون شاه است؟ دومی درست است. شما نیز میتوانید وارد شاه نشینها شوید و چون شاه لَم دهید! https://eitaa.com/Andy_Andishe

عمارت شاه نشینِ پل خواجو(زیباترین پل زاینده رود)

در شاه نشین پل خواجو دقایقی را تفرّج کنید👆

📏تعریف همه جا به کار می آید. در علوم مختلف. مسائل روزمره. بررسی شرایط تعریف درست بر عهده علم منطق است. مهم ترین ویژگی های یک تعریف درست جامع بودن و مانع بودن است. دو شرطی که برای دانش آموزان درس منطق دشوار مینماید. امروز با بیان خاطره ای این دو شرط را به صورت ساده خواهیم آموخت.

تعریف جامع و مانع در جمعی بودم. صحبت از خفاش این موجود عجیب شد. یکی گفت: خفاش تنها پرنده غیرتخمگذار است! گفتم: از نظر زیست شناسان، تخم گذار بودن، ویژگی ذاتی پرندگان است(ذاتی یعنی ویژگی اصلی و جدایی ناپذیر) پس خفاش نمیتواند پرنده باشد بلکه باید بگوییم خفاش تنها پستاندار پروازکننده است! تعریف خفاش به پستاندارِ پروازکننده شامل همه خفاشان میشود(جامع است) و فقط نیز شامل خفاشان میشود(مانع است). 🦇🦇🦇🦇 جامع و مانع بودن از اصول مهم هر تعریفی است که بر عهده علم منطق است. تعریف پرنده به حیوانِ پروازکننده نه جامع است( چون شامل برخی پرندگان مثل پنگوئن نمیشود) و نه مانع(چون شامل خفاش به عنوان یک پستاندار و غیر پرنده میشود). #منطق #تعریف #شرایط_تعریف #جامع #مانع https://eitaa.com/Andy_Andishe

🔸🔹دیروز درباره حضور تعریف در کل زندگی و همه علوم گفتیم. اما علم عهده دار بررسی تعریف درست (از نظر شکلی) منطق است. از اینرو منطق در کل زندگی و همه علوم وارد میشود. امروز دو ویژگی مهم تعریف را در قالب درسنامه میگویم. https://eitaa.com/Andy_Andishe

📓📔کمی منطق جامع و مانع بودن تعریف یعنی چه؟ ❇️جامع بودن تعریف یعنی تعریف کامل باشد و شامل همه افرادش شود. ❇️مانع بودن تعریف یعنی تعریف اضافه نباشد و فقط شامل افرادش شود. مثالها: انسان: حیوان متفکر(هم جامع. هم مانع) انسان: حیوان شاعر(فقط مانع) انسان: حیوان راست قامت(فقط جامع) انسان: حیوان شهرنشین(نه مانع. نه جامع) #منطق #تعریف #جامع #مانع https://eitaa.com/Andy_Andishe

تعریف درست علاوه بر جامع و مانع بودن، دُوری نباید باشد. قبل از بیان شرط دوری نبودن حکایتی از مثنوی بخوانیم👇

💎💎ابیاتی از بحر مثنوی: محتسب¹ در نیم شب جایی رسید در بُن دیوار مستی خفته دید گفت هی مستی چه خوردستی بگو؟ گفت ازین خوردم که هست اندر سبو² گفت آخر در سبو واگو که چیست؟ گفت از آنک خورده‌ام گفت این خفیست گفت آنچ خورده‌ای آن چیست آن؟ گفت آنکه در سبو مخفیست آن دُور می‌شد این سؤال و این جواب ماند چون خر محتسب اندر خلاب³ https://eitaa.com/Andy_Andishe ➖➖➖➖➖➖➖➖ ¹.داروغه، پاسبان ².کوزه ³.گِل و لای

🖋در این قصه مولوی فردی از کوزه شراب خورده بود. پاسپان از وی میپرسید چه خورده ای؟ فرد جواب میدهد آنچه در کوزه است. پاسبان میپرسد در کوزه چه هست؟ فرد پاسخ میدهد آنچه خورده ام! این پاسخِ دُوری فرد باعث میشود کشف حقیقت صورت نگیرد. https://eitaa.com/Andy_Andishe

با توجه به قصه مولوی مشخص میشه که تعریف نباید دوری باشه. چون هدف از تعریف ارایه اطلاعات جدید به مخاطب است. اما در تعریف دوری اطلاعات جدیدی داده نمیشود.

📓📔کمی منطق تعریف دُوری به چه معناست؟ ❇️تعریف درست در کنار جامع و مانع بودن باید دوری نیز نباشد. ❇️تعریف دوری یعنی استفاده از خود مفهوم مجهول در تعریف. ❇️تعریف دوری دو شیوه دارد: 1⃣تعریف شی ء به خود 2⃣تعریف شی ء به متضادش مثال: شب: لیل(تعریف به خود) شب: روز نیست(تعریف به متضاد #منطق #تعریف #تعریف_دوری https://eitaa.com/Andy_Andishe

درباره شرایط تعریف درست، شرط واضح بودن را پیشتر گفته بودیم.👇

📓📔کمی منطق شرایط تعریف صحیح کدام است؟ هنگام تعریف به ویژه در تعاریف مفهومی باید چهار شرط زیر را رعایت کرد: 1⃣واضح باشد. 2⃣جامع باشد. 3⃣مانع باشد. 4⃣دوری نباشد. امروز فقط به توضیح شرط اول میپردازیم. واضح بودن بدان معنااست که لازم است در تعریف از مفاهیم روشن و شناخته شده استفاده کنیم. مثالهایی از تعاریف غیر واضح: آتش: عنصری شبیه نفس عنصر: اُسطُقُس دریا: قُماقِم چاق: سمین قیمتی: ثمین #منطق #اندی_اندیشه #واضح_بودن #شرایط_تعریف https://eitaa.com/Andy_Andishe