🔻 ۳. "مختلفٌ علیه" با سردبیری و اجرای ابراهیم عیسی از روزنامه‌نگاران نزدیک به عبدالفتاح السیسی، یکی دیگر از برنامه‌های حوزه‌ی اندیشه در رسانه‌های جهان عرب است. 💠 این برنامه در شبکه الحرة وابسته به وزارت خارجه آمریکا تولید میشود و فضای اصلی آن طرح دوگانه‌ها و تعارضات بین اسلام و مدرنیته بوده که موضع برنامه نیز به نفع گفتمان مدرنیته گرایش دارد. 🔰 موضوعاتی همچون: 🔻امت‌گرایی- وطن‌گرایی 🔻زن در اسلام 🔻دین و تمدن 🔻نظریه عدالت در اسلام 🔻تأثر قرآن از کتب سابق و.... از موضوعات مطرح‌شده در این برنامه است. 🌐 پ‌ن: این برنامه در یوتیوب قابل دسترسی است. 🆔 @ArabWorldWatch

#معرفی 🔰 رابطه العقلانیین العرب: به دعوت صادق جلال العظم، جرج طرابیشی، رجاء بن سلامه و... و در حضور گروهی از روشنفکران عرب، کنفرانس عقل‌گرایان عرب در پاریس از 24 تا 27 نوامبر 2007 برگزار شد. در این کنفرانس، اتحادیه اعلام موجودیت کرد. 🔻این اتحادیه با همکاری دار الطلیعه و دیگر انتشارات، کارها و آثار مهمی را به چاپ رسانده است. از جمله مهمترین این آثار، پروژه‌ی مهم الاسلام واحدا ومتعددا تحت اشراف عبدالمجید الشرفی است که در فرسته‌ی بعد معرفی خواهد شد. 🆔 @ArabWorldWatch

💠الإسلام واحداً و متعدداً نام مجموعه‌ای است که زیر نظر نویسنده و پژوهشگر نام‌آشنای تونسی دکتر عبدالمجید الشرفی و توسط رابطة العقلانيين العرب و انتشارات دار الطليعة منتشر می‌شود. تاکنون هجده کتاب از این سلسله پژوهش‌ها به چاپ رسیده است. 🔻عناوین این مجموعه به این صورت نام‌گذاری شده‌ است: 🔻اسلام المتکلمین نوشته محمد بوهلال 🔻اسلام الفلاسفه نوشته منجی لسود 🔻اسلام الفقهاء نوشته نادر الحمامی 🔻اسلام المتصوفه نوشته محمد بن الطیب 🔻اسلام المجددین نوشته محمد حمزه 🔻اسلام الساسه نوشته سهام الدبابی المیساوی 🔻اسلام الاکراد نوشته تهامی العبدولی 🔻اسلام عصور الانحطاط نوشته هاله الورتانی و عبدالباسط قمودی 🔻الاسلام العربی نوشته عبدالله خلایفی 🔻الاسلام الخارجی نوشته ناجیه الوریمی بوعجیله 🔻اسلام المصحلین نوشته جیهان عامر 🔻الاسلام الاسود جنوب الصحراء الکبری نوشته محمد شقرون 🔻الاسلام السنی نوشته بسام الجمل 🔻الاسلام الشعبی نوشته زهیه جویرو 🔻الاسلام الحرکی نوشته عبدالرحیم بوهاها 🔻الاسلام الآسیوی نوشته آمال قرامی 🔻الاسلام فی المدینه نوشته بلقیس الرزیقی 🔻الاسلام البدوی نوشته محسن التلیلی 🔰همان‌طور که از نام این مجموعه پیداست، به‌نظر نویسندگان و در رأس آن‌ها ناظر پروژه، اسلام در حالی که واحد است، در همان حال متعدد هم هست. یعنی هر گروه، فرقه، فرهنگ، اقلیم، خوانش مخصوص به‌خود را از اسلام ارائه کرده است و این خوانش، با خوانش‌های دیگر تفاوت جوهری دارد. 🆔 @ArabWorldWatch

💠بسیاری از صاحب‌نظران و پژوهشگران معتقدند پژوهش‌های عمیق معاصر در مورد تشیع پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹ آغاز شد. 🔻یکی از مسائلی مهمی که مورد توجه اندیشکده‌ها و مراکز پژوهشی غربی و عربی است، مسئله‌ی هویت ملی و هویت مذهبی و تعارض این دو در میان شیعیان عرب منطقه‌ است. بدیهی است که طرح مسائلی هم‌چون هلال شیعی و تسلط ایران بر عواصم عربی(پایتخت‌های عربی) در این چارچوب قابل بحث است. 🔰کتاب پیش‌رو، مجموعه مقالات همایش: الشیعة العرب؛ الهوية والمواطنة است که در سال ۲۰۱۶ در المرکز العربی للأبحاث ودراسة السياسات(قطر) برگزار و در سال ۲۰۱۹ به شکل کتاب منتشر شده است. 🆔 @ArabWorldWatch

پ‌ن: عثمان الخمیس یکی از چهره‌های رسانه‌ای معروف جریان سلفی و از شاگردان عثیمین و بن‌باز در یکی از videocast‌های پرطرفدار عربی به نام: بدون‌ورق، به نکته‌ای جالب اشاره میکند: ما با شیعیان (در کویت) تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران مشکلی نداشتیم؛ بعد از انقلاب دیدیم میگویند: یا قائم آل‌محمد؛ یالثارات الحسین!!! وی ادامه میدهد: به اختصار میگویم "قبلا از یک شیعه میپرسیدی شیعه هستی یا سنی؟ میگفت فرقی ندارد(همه مسلمانیم) اما اگر الان بپرسی (با قدرت و افتخار) میگوید: شیعه هستم!" 🆔 @ArabWorldWatch

🔻 آغاز دومین اجلاس سالانه‌ی فلسطین در قطر 💠 این اجلاس از امروز و به مدت سه روز با حضور پژوهشگران حوزه‌ی فلسطین از اقصی نقاط دنیا به میزبانی دوحه و توسط المرکز العربي للأبحاث ودراسة السياسات و مؤسسة الدراسات الفلسطينية برگزار میشود. 🔰 گفتنی است سخنران افتتاحیه این اجلاس، دکتر عزمی بشارة پژوهشگر نام‌آشنای فلسطینی بود. 🌐 نشست‌ها و فعالیت‌های این اجلاس در این لینک به صورت زنده و آرشیوی قابل مشاهده است. 🆔 @ArabWorldWatch

🔰 درگذشت فیلسوف و استاد فلسطینی/سوری، دکتر یوسف سلیم سلامة در سوئد 🔻وی متخصص حوزه‌ی پدیدارشناسی و از هوسرل‌شناسان معروف جهان عرب بود‌. 💠 دکتر یوسف سلامة دكترای فلسفه معاصر خود را در سال ۱۹۸۵ از دانشگاه قاهره اخذ نموده بود و در دانشگاه دمشق به تدریس فلسفه غرب اشتغال داشت. 🆔 @ArabWorldWatch

🔻المسلسلات الرمضانیة یا سریال‌های عربی در ماه مبارک رمضان، هرساله توجه بسیاری را به خود جلب میکند و اهمیت فراوانی برای فضای رسانه‌ای جهان عرب دارد. تا جایی که بسیاری از شبکه‌ها و حتی بازیگران، عمده فعالیت هنری‌ سالانه‌ خود را بر روی سریال‌های ماه مبارک، متمرکز میکنند. 🔷️ اما نکته‌ی جالب توجه این است که علیرغم سال‌های گذشته که سریال‌هایی همچون حارس القدس، ام‌هارون یا النهایة به مسئله‌ی فلسطین و اسرائیل پرداخته بودند امسال خبر چندانی از فلسطین در المسلسلات الرمضانية نمی‌یابیم! (جز چند سکانس گذرا در سریال "أعلی نسبة مشاهدة") 💠 پ‌ن: کلیپ مربوط به تیزر سریال ام‌هارون‌ تولید شبكه MBC در رمضان ۱۳۹۹ 🆔 @ArabWorldWatch

🔻از نکات جالب توجه آن است که فردی مثل حمادي ذویب که منتقد اسلام سیاسی‌ست نیز از گفتمان مقاومت حمایت میکند‌. این مطلب ضرورت تولید ادبیات آکادمیک و چارچوب‌ نظری مقاومت را دوچندان میکند. 🆔 @ArabWorldWatch

⭕️ به ریاست ابراهیم عیسی و با بودجه هنگفت اماراتی، افتتاح «مرکز تکوین» در مصر با انتقادات گسترده روبه‌رو شد علی محمد الازهری، از اعضای هیئت علمی دانشگاه الازهر نسبت به مرکز «تکوین» که شنبه گذشته ۴ می ۲۰۲۴ در مصر افتتاح شد، هشدار داد. وی در صفحه فیسبوک خود نوشت: «مرکزی که تکوین نامیده شده افتتاح شد و کسانی را که کارشان تشکیک در سنت و عقیده اسلامی است گرد آورد.» الازهری مرکز «تکوین» را اولین مرکز عمومی سازمان‌یافته‌ای توصیف کرد که اصول ثابت دین اسلام را زیر سوال می‌برد و از سوی نویسنده و شخصیت رسانه‌ای جنجالی، ابراهیم عیسی، که به حمله و شیطانی جلوه دادن هر چیز اسلامی معروف است، اداره می‌شود. برخی دیگر به پشتیبانی مالی امارات از این پروژه اشاره کرده و نوشتند: «مرکز "تکوین الفکر العربی" راه‌اندازی شد تا صراحتاً به الحاد دعوت کند و با بودجه‌های هنگفت و تبلیغات و برنامه‌هایی که مبالغ نامحدودی برای آن هزینه شود، اصول ثابت اسلامی را زیر سؤال ببرد.» اعضای هیئت امنای این مرکز عبارتند از: ابراهیم عیسی، یوسف زیدان، الفت یوسف، فراس السواح، نایله ابی نادر و اسلام بحیری. @dolatedin

🔷️تمیم البرغوثي شاعر نامدار جهان عرب: 🔻خشم حكومت‌های عربی از ایران به دلیل مذهب(شیعه) نیست. آن‌ها هنگامی که ایران الگویی از اسلام انقلابی مطرح کرد و در مقابله سلطه آمریکا مقاومت نشان داد و اولین جمهوری اسلامی را در تاریخ اسلام و جمهوری‌ها تأسيس كرد، به یاد مباحث مذهبی (شیعه و سنی) افتادند... 🆔 @ArabWorldWatch

#معرفی_اندیشمندان 🔷️هشام جعیط (۱۹۳۵-۲۰۲۱) 💠هشام جعیط، متفکر برجسته تونسی و یکی از مهم‌ترین اندیشمندان معاصر جهان عرب، در سال ۱۹۳۵ متولد شد. او دانش‌آموخته فلسفه و علوم انسانی از دانشگاه‌های فرانسه بود و در طول زندگی حرفه‌ای خود در دانشگاه‌های تونس، آمریکا، و کانادا به تدریس پرداخت. جعیط با رویکردی انتقادی و تحلیلی، به بررسی مسائل تاریخی، سیاسی، و اجتماعی جهان اسلام و عرب پرداخت و آثار او به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: پژوهش‌های تاریخی تخصصی و تأملات سیاسی-اجتماعی. ❇️یکی از زمینه‌های اصلی فعالیت جعیط، پژوهش‌های تخصصی او در تاریخ اسلام به ویژه دوران میانه است. او در این پژوهش‌ها از روش‌های جدید پژوهش تاریخی استفاده کرده و توانایی علمی گسترده‌اش را به نمایش گذاشته است. از جمله آثار مهم او در این حوزه می‌توان به طرح تحقیقاتی درباره کوفه و شکل‌گیری شهرهای عربی-اسلامی اشاره کرد. کتاب "الفتنة: جدلیة الدین و السیاسة فی الاسلام المبکر" یکی از آثار برجسته جعیط است که در آن به بررسی دیالکتیک دین و سیاست در صدر اسلام پرداخته و تلاش کرده است تا ارتباط میان این دو حوزه را در تاریخ اولیه اسلام روشن کند. 🆔 @ArabWorldWatch

هشام جعیط، الفتنة: جدلية الدين و السياسة في الاسلام المبکر، بیروت: دار الطليعة، ۱۹۹۲.

⚡️ پیشنهاد هفته 🔹 مقاله: فهم معناشناختیِ جنبش‏های اسلامی معاصر؛ مطالعه موردی جنبش صحوه عربستان سعودی، داوود فیرحی، سید رضا حسینی، نشریه رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی تابستان 1402 🔸️ تمرکز اصلی پژوهش پیش‌رو فهم معناشناختی جنبش اسلامی صحوه در دوره‌های متقدم و متأخر است. 🔹️ در حقیقت از آنجا که غرب آسیا همواره شاهد تحولات سریع و پی‌درپی بوده به طوری که تأملات نظری از تحولات عینی عقب می‌مانند، لذا فهـم نظری این تحولات شایان توجه است از این‌رو پژوهش حاضر در تلاش برای فهم تغییر و تحولات فکری جنبش اسلامی صحوه که جزء جنبش‌های فکری-سیاسی کمتر شناخته‌شده به زبان فارسی است با استمداد از چارچوب نظری شبکه‌ی معناشناسی قرآنی توشیهیکو ایزوتسو، اسلام‌شناس ژاپنی است. 🔸️در معناشناسی معنا از ارتباط علّی و متقابل میان واژگان مختلف حاصل می‌شود که از دل این ارتباط یک شبکه معنایی شکل می‌گیرد. 🔹️با بهره‌گیری از این چارچوب نظری گذار از شبکه معناشناختی متقدم صحوه با محوریت اسلام سیاسی در دهه‌ی 80 و 90 میلادی به شبکه معناشناختی متأخر صحوه با محوریت اسلام مدنی آستانه‌ی قرن بیست‌ویکم قابل رهگیری است. این گذار معناشناختی موجد دگردیسی جهان‌بینی معناشناختی -به تعبیر ایزوتسو- جنبش صحوه از خشونت به مدارا است. 🔸️پژوهش پیش رو این گذار را در میانه‌ی مناسبات گاه پیچیده میان صحویون، علمای وهابیت، رسمی خاندان پادشاهی سعودی و همچنین نیروهای جهادی در سه دهه‌ی اخیر پی می‌گیرد. 🔹 برای دریافت نسخه کامل این مقاله اینجا کلیک کنید. 🆔 @KSA_Narrator

💠بخش مطالعات ایران المرکز العربي للأبحاث ودراسة السياسات - قطر برگزار می‌کند: 🔷️همایش سالانه بخش مطالعات ایران با موضوع: 🔻علوم اجتماعی و انسانی در ایران، ظرفیت‌ها و محدودیت‌ها ✅️ ۹ و ۱۰ اکتبر امسال 👇 کتابچه همایش و خلاصه مقالات در فرسته‌ی بعدی 🆔 @ArabWorldWatch

🆔 @ArabWorldWatch

🔷️سعید حوی(۱۹۳۵-۱۹۸۹) از مؤسسين اخوان المسلمين شعبه سوريه و کسی که مدتی نیز رهبری جهانی اخوان را بر عهده داشت. 🔷️ از نکات جالب آن است که وی هم سلفی است و هم گرایش صوفی دارد و در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی با امام خمینی(ره) نیز دیدار داشته است. 💠 از سعید حوی یک دوره تفسیر ترتیبی قرآن تحت عنوان "الأساس في التفسير" نیز منتشر شده است که با محوریت نظریه‌ی وحدت موضوعی سوره و قرآن می‌باشد. (مشابه تفسیر في ظلال القرآن سيد قطب؛ پیشنهاد پژوهش: تفسیر سیاسی-جهادی و نگرش سیستماتیک به متون دینی) 🔻وی تالیفات مهمی دارد که در فرسته‌ی بعدی زندگی‌نامه‌ی خودنوشت‌ وی تحت عنوان: "هذه تجربتي وهذه شهادتي" ارسال می‌گردد. 🆔 @ArabWorldWatch

🆔 @ArabWorldWatch

فرق اساسی میان بعث سوریه و بعث عراق مرحله تکوین آنها بود. بعث عراق تعارض اصلی خود را با عبدالکریم قاسم، کمونیستها و کردهای بارزانی تعریف میکرد که این ریشه در تعارضات بین قاسم و بعثی‌ها در پایان دهه ۱۹۵۰ داشت که اوج آن در صف‌بندی‌ها در پی کودتای نافرجام "عبدالوهاب شواف" تحقق یافت. در آن کودتا بعثی‌ها خود را همپیمان اخوانیست‌های عراق و حتی حوزه علمیه نجف تعریف میکردند؛ بعدها هم لااقل تا دوران ژنرال عارف روابط خوبی بین نجف و بغداد برقرار بود. علاوه براین صدام در دهه ۱۹۹۰ ذیل برنامه رستگاری به اخوانیسم نزدیک شد و حتی بعدها داعش هم از دل حزب بعث عراق بیرون آمد. بالعکس آنچه در عراق رخ میداد؛ بعث سوری و بویژه شبکه افسران علوی که از دوران قیمومیت فرانسه بر شامات قدرت داشتند، خود را بعنوان یک نیروی سکولار و دوستدار ارزشهای فرانکوفون در برابر اخوانی‌ها و جریان نوگرای دینی تعریف میکرد و حال تعارضات فرقه‌ای نیز باعث میشد تا شکاف بعثی-سلفی شدیدتر باشد. ماجرای سلفیگری جهادی در سوریه که امروز ابومحمد جولانی رسیده‌است چه بسا در چند دهه پیش و تعالیم انجمن الغراعه و سپس تعالیم شیخ ناصرالدین البانی در دمشق ریشه داشت. با مهاجرت البانی از سوریه به اردن تعارض اساسی بین دو شاخه اخوان‌المسلمین در سوریه شکل گرفت: شاخه حلب که تحت تاثیر تصوف آناتولی و حتی آرای چپ اسلامی مصطفی السباعی بود و شاخه حما که به سلفیت نزدیک شده بود. از دهه ۱۹۶۰ و پس از کودتای حزب بعث، سلفیت حما بوسیله گروه "طلیعه المقاتله" که شاخه شبه‌نظامی اخوانیستهای این شهر بودند رشد یافت. مرد اول سلفیگری در حما، شیخ مروان حدید بود که با جدا شدن از حزب سوسیالیست سوریه و پس از بازگشت از مصر تحت تاثیر آرای سیدقطب قرار گرفت و به سلفیت جهادی در پایان دهه ۱۹۶۰ رسید. شهر حما تا دهه ۱۹۸۰ با توجه به پایگاه اصلی اخوان‌المسلمین و نیز حمایتهای عراق از آنان کانون ناآرامیها بود که سرانجام به اعتراضات بزرگ در این شهر در سال ۱۹۸۲ منجر شد. در طول تمام این سالها بعث سوریه با اخوانیسم و سلفیت تباین ذاتی داشت. حتی تحولات دهه ۱۹۹۰ و بازگشت مجاهدین از افغانستان هم باعث رشد سلفیت در سوریه نشد. در دهه ۱۹۹۰ دولت با توسعه اسلام متصوف بوسیله مفتی اعظم سوریه "شیخ احمد کفتارو" ‌که ۴۰ سال در این منصب بود سعی کرد تا سوریه از فضای سلفیت دور باشد؛ تا جاییکه ابومصعب سوری بعنوان یکی از مهمترین نظریه‌پردازان جهاد معاصر و مشاور بن‌لادن نیز در دهه ۱۹۹۰ راهی به سوریه نیافت و اقامت در اروپا را ترجیح داد. ولی در دهه ۲۰۰۰ یک عامل باعث شد تا دولت سوریه به توسعه سلفیت دست بزند و آن حمله امریکا به عراق و ترس بشار اسد از تکرار این غائله در سوریه بود؛ در نتیجه از بهار ۲۰۰۳ "احمد کفتارو" و "سعید رمضان البوطی" خطبای نزدیک به دولت، از جهاد در عراق حمایت کردند و این خطی بود که دستگاه امنیتی سوریه هم به آن علاقه داشت بسیاری از نیروهای جهادی که عمدتا تونسی بودند از طریق خاک سوریه به عراق گسیل شدند و بعدها جریان انصارالشریعه بعنوان شاخه القاعده در تونس را تاسیس کردند. از جمله این افراد حسن‌البریک و ابواسامه التونسی بودند. در گذر از این، ارتباط بعث سوریه و سلفیها تا آنجا پیش رفت که حتی بعدها عده‌ای در ابتدای بهار عربی بشار را متهم کردند که با آزادی تاکتیکی برخی از سلفیست‌ها از زندان صیدنایا در پی ایجاد انشقاق در صف معارضین سوری بوده‌است. ✅@Seidnima70

🔷️اگر روزی بنا باشد در مورد تحولات دینداری و معنویت‌های نوپدید شیعی در عراق بنویسیم قطعا خطیب مشهور شیخ علی المیاحی از چهره‌های اصلی خواهد بود. لینک آخرین مصاحبه تلویزیونی وی: ❇️https://youtu.be/YGujyKH3AnI?si=TviyVTS0qwU3tdfd 🆔 @ArabWorldWatch