یا حنّان / ای بسیار مهربان و روی آورنده
خدای حنّان بنده نواز، محبّت و مهربانی فراوانی نسبت به بنده اش دارد ، به نحوی که هرچه بنده روی گردان می شود خدا حنّان است و به بنده اش رو می کند و فرصت بازگشت فراهم می آورد تا مِهرش را نثارش نماید و محبّتش به توبه کاران را متجلی سازد.
نشانه و علامت حنّان بودن خداوند آن است که نعمت هایش را در اختیار همه قرار می دهد ، حتی کسانی که او را انکار می کنند و با او دشمنی می ورزند . ذکر " یا حنّان " صفت بنده نوازی را باور انسان می سازد و امید را در دل او زنده و احیا می کند .
لا مَلجَاَ مِنَ اللهِ ازخشم وغضب خدا به هیچ جا نمی توان پناه برد،
اِلاّ الَیهِ مگر به رحمت خودِ خدا (آیه 17 سوره حجرات)
یا منّان /ای عطا کننده بسیار که منّت تو را به جان می خریم!
خداوند منّان است . یعنی عطای بسیار می کند. منّت گذاشتن به دیگران برای انسان از رذائل است و فقط در شأن خداست.
ای ایمان آورده ها ! نیکی های تان را با منّت گذاشتن و اذیّت کردن باطل نکنید.
(آیه 267 سوره بقره) بَلِ اللَّهُ يَمُنُّ عَلَيْكُمْ خدا بر شما منّت دارد
أَنْ هَدَاكُمْ لِلْإِيمَانِ که شما را به سوی ایمان هدایت کرده است.(17/حجرات)
اگر کسی می خواهد از نعمات ظاهری یا باطنی خداوند بیشتر استفاده کند هر روز ذکر« یا منّان» را بگوید .
یا سبحان / ای پاک و پاکیزه
أَمْ لَهُمْ إِلَهٌ غَيْرُ اللَّهِ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ (آیه 43 سوره طور)
آیا ایشان را {کافران و مشرکان }جز خدا معبودی است ؟ پاک و منزّه است خدای یگانه از آنچه شریک او می سازند .
قُلْ آمِنُوا بِهِ أَوْ لَا تُؤْمِنُوا إِنَّ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ مِنْ قَبْلِهِ إِذَا يُتْلَىٰ عَلَيْهِمْ يَخِرُّونَ لِلْأَذْقَانِ سُجَّدًا وَ يَقُولُونَ سُبْحَانَ رَبِّنَا إِنْ كَانَ وَعْدُ رَبِّنَا لَمَفْعُولًا
(آیه 107و108 سوره اسراء)
بگو : به قرآن ايمان بياوريد يا نياوريد [يكسان است] ، همانا كسانى كه پيش از [نزول] آن معرفت و دانش يافتهاند ، زمانى كه بر آنان تلاوت می شود، سجدهكنان به رو در مىافتند. و مىگويند: منزّه و پاك است پروردگارمان. بىترديد وعده پروردگارمان [به پاداش مؤمنان و كيفر مجرمان] قطعاً انجام شدنى است.
و خدای سبحان توفیق دهد که ما نیز از جمله آنان باشیم.
فَسُبْحَانَ اللَّهِ حِينَ تُمْسُونَ وَحِينَ تُصْبِحُونَ وَلَهُ الْحَمْدُ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَعَشِيًّا وَحِينَ تُظْهِرُونَ (آیه 17 و 18 سوره روم)
پس خدا را تسبیح گویید هنگامى كه وارد شب مىشويد و هنگامى كه به صبح در مىآييد ، همه ستايشها در آسمانها و زمين ويژه اوست . همچنین، شب و آن گاه كه وارد ظهر مىشويد [نيز خدا را تسبيح گوييد.]
یا سبحان / ای پاک و پاکیزه
أَمْ لَهُمْ إِلَهٌ غَيْرُ اللَّهِ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ (آیه 43 سوره طور)
آیا ایشان را {کافران و مشرکان }جز خدا معبودی است ؟ پاک و منزّه است خدای یگانه از آنچه شریک او می سازند .
قُلْ آمِنُوا بِهِ أَوْ لَا تُؤْمِنُوا إِنَّ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ مِنْ قَبْلِهِ إِذَا يُتْلَىٰ عَلَيْهِمْ يَخِرُّونَ لِلْأَذْقَانِ سُجَّدًا وَ يَقُولُونَ سُبْحَانَ رَبِّنَا إِنْ كَانَ وَعْدُ رَبِّنَا لَمَفْعُولًا
(آیه 107و108 سوره اسراء)
بگو : به قرآن ايمان بياوريد يا نياوريد [يكسان است] ، همانا كسانى كه پيش از [نزول] آن معرفت و دانش يافتهاند ، زمانى كه بر آنان تلاوت می شود، سجدهكنان به رو در مىافتند. و مىگويند: منزّه و پاك است پروردگارمان. بىترديد وعده پروردگارمان [به پاداش مؤمنان و كيفر مجرمان] قطعاً انجام شدنى است.
و خدای سبحان توفیق دهد که ما نیز از جمله آنان باشیم.
فَسُبْحَانَ اللَّهِ حِينَ تُمْسُونَ وَحِينَ تُصْبِحُونَ وَلَهُ الْحَمْدُ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَعَشِيًّا وَحِينَ تُظْهِرُونَ (آیه 17 و 18 سوره روم)
پس خدا را تسبیح گویید هنگامى كه وارد شب مىشويد و هنگامى كه به صبح در مىآييد ، همه ستايشها در آسمانها و زمين ويژه اوست . همچنین، شب و آن گاه كه وارد ظهر مىشويد [نيز خدا را تسبيح گوييد.]
نور ذکر "یا سبحان" لزوم دوری از شرک به خدا را یاد آور می شود و برکات بی شمار توحید گرایی را نصیب مؤمنان می سازد.
یادمان باشد ؛ خدا نیازی به نماز ما ندارد که او پاک و منزّه است . ما هستیم که با خواندن نماز ارزش پیدا می کنیم.
ادب سخن گفتن با خداوند را از فرشتگان بیاموزیم:
سُبْحَانَكَ أَنْتَ وَلِيُّنَا (سوره¬ی سبا آیه¬ی 41)
]خدایا ![ پاک و منزّهی، سرپرست و صاحب اختیار ما هستی
رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذَا بَاطِلًا
پروردگارا ! این جهان را بیهوده نیافریدی ،
سُبْحَانَكَ پاک و منزّهی تو،
فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ (آیه 191 سوره آل عمران)
پس مارا از عذاب آتش نگهدار.
یا بَرّ / ای سرچشمه همه نیکی ها و نیکخواه و ای نیکوکار و مهربان
تأثیر شگرف این ذکر، نیکوکار شدن انسان است .
بیان آن برای کودک باعث حفظ شدنِ او ازآفت ها و بلاها می گردد. چون :
إِنَّهُ هُوَ الْبَرُّ الرَّحِيمُ ( آیه 28 سوره طور)
خداوند بر بندگانش بسیار نیکخواه و مهربان است.
اگر کسی می خواهد توفیق اعمال صالح را داشته باشد و از سختی ها مصون بماند بعد از نمازهای یومیه ذکر« یابَرّ» را بخواند .
یا بَرّ!
به ما توفیق ده بازتاب این نام نیکوی تو باشیم.
یا واهب / ای بخشنده ، ای عطا کننده
"واهب" از جمله نام های نیکی است که بیانگر بخشندگی خدا در انواع داده ها و هدیه ها و عطایای مادّی و غیر مادّی است ؛ همو که خزانه مهربانی و داشته هایش هیچ گاه کاستی پیدا نمی کند. همه زیبایی ها،راه ها،نگاه ها، توان ها، فرصت ها،امکانات ، نعمت ها، فضائل و... در اختیارِ واهب و وهابِ حقیقی عالم وجود، یعنی خدای تبارک و تعالی است. به همین دلیل ذکرِ"یا واهب" و" یا وَهّاب"هم باعث عنایات خاص خداوندی در حق مومنان ذاکر می شود وهم تلاشهای ایشان را درجهت رفع نیازهای مادّی و حوائج و فقرزدایی به ثمر می رساند.
نشانه ی بخشندگی خدا آن است که وقتی نبودی تا از او در خواستی کنی، تو را آفرید و این همه نعمت به تو داد. اگر با او عهد نیکی کردن ببندی ، با تو چه خواهد کرد؟
رَبَّنَا اى پروردگار ما !
لَا تُزِغْ قُلُوبَنَا منحرف مكن دلهايمان را
بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا پس از آن كه هدايتمان فرمودى،
وَهَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً
و از سوى خود رحمتى برما ببخش ؛
إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ ( 8 آیه سوره آل عمران)
زيرا تو بسيار بخشندهاى
رَبِّ هَبْ لِي حُكْمًا
اى پروردگار من ! به من حكمت ببخش ،
وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ (آیه 83 سوره شعرا)
و مرا به شايستگان ملحق كن.
یا حی / ای همیشه زنده
اللّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ (آیه255سوره بقره)
به حقیقت ، خداوند یکتاست که جز او خدایی نیست و زنده و پاینده است.
حیات خداوند ، ذاتی است . او زنده ای است ازلی وابدی و حیات موجودات زنده نیزمتکی به اوست .
کسی که مرتب بگوید:"یا حَی ُّیا قیوم" دلش زنده می شود و هیچ گاه کور دل نمی گردد.
اگر کسی می خواهد به مرگ فجیع یا سکته نمیرد بعد از هر نماز ذکر « یا حی » و یا « الحی» را بخواند .
برای طولانی تر شدن عمر و برای شفای مریض ذکر « یا حی » گفته شود. هر كس ذكر "الحيُّ القَيُّوم" را ورد خود سازد و زياد تكرار كند، عمرش دراز مي شود، و در دلها تصرف كامل پیدا می کند.
رفع اندوه و غم نمودن ، افزایشِ تاثیرات دارو های پزشکی ، ایجاد امید ، دور شدن اضطراب و پاک شدنِ کینه ها و کدورت ها از دل ، همه اثرات ویژه و خاص این ذکر است.
یا حی !
دل ما را به مهر و عبادت خویش زنده و شاداب و با نشاط بگردان.
یا قیّوم /ای همیشگی و پاینده
اللّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ (آیه255سوره بقره)
الله خدای یکتایی است که جز او خدایی نیست و او زنده و پاینده است.
هرکس این ذکررا مرتب بگوید قلب اواز وابستگی به خلق دنیا بریده می شود و به خدای بزرگ متصل خواهد شد.
اگر کسی مشکلی دارد که از هیچ طریقی حل نشده باشد ذکر « یا قیوم » بگوید.
مداومت در گفتن "یاحَیّ" و "یاقیّوم" از بروز مشکلات جلوگیری می نماید و عمر را طولانی می کند.
یا قیّوم !
مارا در توبه ها و برگشت هایمان به فرامین خویش پایدار و استوار بدار.
یا مقتدر / ای قدرت مدار حقیقی ،ای روشنی چشم
چشم بصیرت یافتن واز غفلت رهایی پیدا کردن همه ازاثرات ذکر"یا مقتدر”است. همین ذکر است که به انسان قدرت و منزلت می دهد و عاقبت بخیری عطا می کند. البته با رعایت سفارشهای خداوند مقتدر درآیات 19 تا 30 سوره ی رعد ،
وَ کانِ اللهُ عَلی کُلِّ شَیءٍ مُقتَدِرا ( آیه 45 سوره کهف )
وخدا بر هر چیزی تواناست.
یا مقتدر !
به ما اقتداری عطا کن تا باعث ترویج اهداف دین تو شویم.
یا مالک المُلک / ای صاحب مُلک هستی با تمام اختیار
این نام زیبای فرمانروای مقتدر و قدرتمند مُلک هستی ، خداوند متعال است که بیانگر مالکیّت حقیقی او بر همه ی عالم وجود و دنیا و آخرت است .
بیان ذکر"مالک الملک" ونور آن ، در بی نیازی و غنی شدن انسان از اغیار بسیار تاثیر گذار است .
اللَّهُمَّ مَالِكَ الْمُلْكِ تُؤْتِي الْمُلْكَ مَنْ تَشَاءُوَتَنْزِعُ الْمُلْكَ مِمَّنْ تَشَاءُ وَتُعِزُّمَنْ تَشَاءُوَتُذِلُّ مَنْ تَشَاءُبِيَدِكَ الْخَيْرُ إِنَّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ( آیه 26 سوره آل عمران)
خدايا!اى مالك همه موجودات ! به هركه خواهى حكومت مىدهى و ازهركه خواهى حكومت را مىستانى،وهركه راخواهى عزّت مىبخشى و هركه راخواهى خوار و بىمقدار مىكنى ، هر خيرى به دست توست ، يقيناً تو بر هركارى توانايى .
یا ذا الجلال و الاکرام /ای دارای بزرگی و بزرگواری و بنده نوازی
وَیَبقی وَجه رَبک ذُوالجَلالِ وَالاِکرام (آیه 27 سوره الرحمن)
و باقی ماند ذات پرودگارت که صاحب بزرگی و شوکت مطلق است .
خداوند صاحب نعمات است. صاحب غنای مطلق و کریم و بزرگوار است .
اگر کسی می خواهد گرفتاری دشوارش برطرف گردد هر روز در سجده «یا ذاالجلال و الاکرام» را بگوید و اگر به دنبال پیدا کردن بزرگی و حشمت در بین مردم و استجابت دعا است ، برذکر« « یا ذاالجلال و الاکرام» مداومت بورزد.
خداوند صاحب عظمت و سر چشمه ی سخاوت است .
يا ذا الجَلالِ وَ الاِكرام ! كليد رزق و بركت است. و هركس آن را تکرار کند، از جايي به وي رزق برسد كه گمان نداشته باشد.
یا اعلی / ای بلند مرتبه و ای والا مقام
سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى ( آیه 1 سوره اعلی )
نام پروردگار والایت را بستای
برای کسی نزد او حق نعمتی نیست که او را عوض دهد، جز طلب رضای پروردگارِ والایش و به زودی خشنود گردد. (آیه 19تا21سوره لیل)
وَلَهُ الْمَثَلُ الْأَعْلَىٰ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَالْعَزِيزُ الْحَكِيمُ (27/ روم)
و برترين وصفها در آسمانها و زمين ويژه اوست ؛ و او تواناى حكيم است.
اگرکسی می خواهد هرمخالفی را موافق خود کند از اسم« اعلی» بهره بگیرد. همچنین جهت نافذ شدن کلام و جلب محبّت مؤمنین نسبت به خود، به این ذکر اهتمام بورزد.
یا اعلی! ای بلند مرتبه ی والا مقام! ظرف کوچک دلِ من به اندازه ظرفیت اندک خویش از اقیانوسِ معرفت تو آب ذکر بر می دارد، نه به وسعتِ بی کرانگی تو، از این که این اندک را می پذیری ، تو را سپاس می گویم.
یا منتقم / ای کیفردهنده و سرزنش کننده ی ستمکاران
وَاللهُ عَزیِزٌ ذُو انتِقام (آیه 95 سوره مائده) و خدا قدرتمند است وحقِ مظلومان را می گیرد.
برای گرفتن جرأت ظلم کردن از ظالمان ، این ذکر مؤثر و کاری است .
البته به شرط آن که نه تنها خود به دیگران ظلم نکنیم بلکه نیکی و محبّت را سر لوحه زندگی قرار دهیم .
به برکت این ذکر انبیاء و خوبان بر کفار و مشرکین پیروز می شدند.
خداوند می فرماید :
ما از مجرمان و تبهکاران انتقام می گیریم . (آیه 22سوره سجده)
یا نور / ای روشن و روشنی بخش
اللهُ نُورُ السَّماواتِ وَالاَرض (آیه 35 سوره نور)
خداوند نور آسمانها و زمین است
اگر کسی بخواهد تاریکی های زندگی ، از دل او پاک شود و به صفای دل برسد هر روز ذکر« یا نور» را بخواند .
خداوند نور است و همه ی نور، اوست.
با ذکر مداوم "یا نور" دل را نورانی کنیم ، هدایت یابیم و درستکاری خویش را بیمه نمائیم.
بینایی و بصیرت به واسطه ذکر "یا نور" حاصل می شود و حقیقت به وسیله گفتن مستمر "یا نور" عیان می گردد.
قَد جاءَکُم مِّنَ اللهِ نُورٌ وَکِتابٌ مُبیِن( آیه 15 سوره مائده)
همانا برای (هدایت) شما از جانب خدا نوری(عظیم) وکتابی روشنگر آمده است.
یا محیی / ای زنده کننده
فَانظُرْ إِلَى آثَارِ رَحْمَتِ اللَّهِ كَيْفَ يُحْيِي الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا إِنَّ ذَلِكَ لَمُحْيِي الْمَوْتَى وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (آیه50 سوره روم) پس با تأمل به آثار رحمت خدا بنگر كه چگونه زمين را پس از مردگىاش زنده مىكند، بىترديداين [خداى قدرتمند] زندهكننده مردگان است و او بر هر كارى تواناست.
کسی که مرتّب این ذکر را بگوید ، حافظه و ادراک او قوی می گردد و از سرگردانی در افکار نجات پیدا می کند. گفتن "یا محیی" انسان را در برابر بلا و امتحانات محکم و مقاوم می سازد و در برابر رنج و سختی شدید آرامش را نصیب او می سازد و نور معرفت و فضل و رحمت را در دل وی ایجاد و جایگزین می کند.
لا اِلهَ اِلاّ هُوَ یُحیی وَ یُمیت
هیچ خدایی جز او نیست که او زنده می کند و او می میراند .
اگر کسی می خواهد عالِم گردد ، به مدت چهل روز بر اسم « یا محیی» مداومت کند.
یا محیی !
دل ما را به عشق و محبت و شوق وصال خویش همیشه زنده بدار.
یا متعال / ای بلند مرتبه و ای تعالی دهنده بندگان
عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ الْكَبِيرُ الْمُتَعَالِ (آیه 9 سوره رعد)
دانای نهان و آشکار و بزرگ و بلند مرتبه است .
"متعال" نام نیک برازنده خداوند است که علم و کمال و قدرت و حکمتش از همه بالاتر است و احاطه و تسلّط کامل بر همه چیز و همه کس و کل عالم وجود دارد.
فَتَعَالَى اللَّهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْكَرِيمِ (116 / مومنون)
پس بلند مرتبه است آن خدایی که فرمانروای حق است ،هیچ خدایی جز او نیست ، و او پروردگار عرش کریم است .
ذکر "یا متعال" ضمن نورانی ساختن دلِ ذاکرِ مومن ، زمینه ساز رشد و تعالی او در اجرای فرامین الهی می گردد و از غل و غش و کینه وکدورت دورش می دارد.
یا متعال! هر راهی که به تو منتهی نشود ، تیره و تاریک است .و هر دل که به لطافت حضور تو مزّین نیست ، از هرچه خوبی و لطف است خالی است. ما را رهرو جادّه ای فرما که نسیم عنایت تو هماره در آن می وزد و لطافت بی همانند تو در دل رهروانش اشتیاق بی پایان می افشاند.
یا معطی / ای عطا کننده و بخشنده
رَبُّنَا الَّذِي أَعْطَىٰ كُلَّ شَيْءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدَىٰ (آیه 50 سوره طه)
پروردگار ما کسی است که آفرینش هر چیز ی را به او عطا کرده وسپس هدایتش نموده است.
او کسی است که از روی مهر و محبّت، عمل اندک را پاداش بسیار می دهد. او هم به کسی که از وی درخواست کند عطا می کند و هم به کسی که خدای خود را نشناسد و درخواست نکند. (از دعاهای ماه مبارک رجب)
ذکر"یا معطی"توجه انسان را به عطا کننده حقیقی (خدا)، جلب کرده و زمینه برآوردن حوائج رادرسایه کاروتلاش وطلب رزق حلال را فراهم می آورد.
یا معطی! ای عطا کننده بی منّت! دستان گشاده ما را از درگهت خالی باز مگردان و رغبت و امیدمان را نا امید مساز ، ازخویش مرانمان که ما را جز تو نه پناهی است و نه رجائی
یا مونس / ای همدم و ای انس گیرنده
خداوند انیس القلوب یعنی مونس و آرامش بخش و بهترین همدم و راحت دلهای مؤمنان است .
دلهای چه کسانی ؟
انیس الاصفیا ء مونس پاکان و برگزیدگان
انیس الذاکرین مونس آنانی که اورا یاد می کنند
انیس المریدین مونس آنانی که خواستار و مُرید اویند یا مُونس !
تو بودی که در این جهان پر آشوب و غوغا ، اُنس خود را بر دل ما نشاندی و ما را از مونس شدن با غیر خودت که نتیجه ای جز خُسران ندارد، حفظ نمودی.
پروردگارا!
ما را ازکسانی قرار ده که محفل انس شان با تو ، موجب پاکی ضمیر و با طن شان می شود.
خدایا !
از هر آرامش و راحتی خیالی که بدون انس تو حاصل شود، استغفار می نماییم. چرا که راحتی از غیر تو ،راحتی غفلت ، بی خبری، بی دردی ، سکون و جُمود است که سر انجامی جز انحراف و گمراهی و ظلمت و ذّلت ندارد.
اماآرامشی که ناشی از اُنس تو باشد ، آرامشِ ترقی وکمال، به یقین رسیدن ، نورانی شدن، اطمینانِ قلبی و همه خوبی هاست .
یا مونس / ای همدم و ای انس گیرنده
خداوند انیس القلوب یعنی مونس و آرامش بخش و بهترین همدم و راحت دلهای مؤمنان است .
دلهای چه کسانی ؟
انیس الاصفیا ء مونس پاکان و برگزیدگان
انیس الذاکرین مونس آنانی که اورا یاد می کنند
انیس المریدین مونس آنانی که خواستار و مُرید اویند
برای آن که خدا مونس انسان شود :
1- باید طلب کند و بخواهد.
2- باید تمام مونس های دیگررا کنار بگذارد ، چون دو چیز متضاد در یک دل جای نمی گیرد.
3- پروردگار، پاک ترینِ پاکان است ،و جز پاکان با او مانوس نمی شوند.
4- باید با معرفت و شناخت خداوند و تقویت آن، محبّت و دوستیِ نسبت به او را در دل ایجاد کند.
5- باید ذاکرِ حقیقی باشد و در نیّت و گفتار و عمل، به یادِ او باشد و خدا را در همه حال حاضر و ناظر بداند.
یا مُونس !
تو بودی که در این جهان پر آشوب و غوغا ، اُنس خود را بر دل ما نشاندی و ما را از مونس شدن با غیر خودت که نتیجه ای جز خُسران ندارد، حفظ نمودی.
پروردگارا!
ما را ازکسانی قرار ده که محفل انس شان با تو ، موجب پاکی ضمیر و با طن شان می شود.
خدایا !
از هر آرامش و راحتی خیالی که بدون انس تو حاصل شود، استغفار می نماییم. چرا که راحتی از غیر تو ،راحتی غفلت ، بی خبری، بی دردی ، سکون و جُمود است که سر انجامی جز انحراف و گمراهی و ظلمت و ذّلت ندارد.
اماآرامشی که ناشی از اُنس تو باشد ، آرامشِ ترقی وکمال، به یقین رسیدن ، نورانی شدن، اطمینانِ قلبی و همه خوبی هاست .
یا حاضر / حضور یابنده در مکان¬ها و زمان¬ها
حاضر نام زیبا و نیکوی حق تعالی است و بیان¬کننده¬ی حضور مطلق و بدون عیب خداوند در همه¬ی شئونات هستی اعم از نهان و آشکار است.
بیان ذکر نورانی "یا حاضر" به همراه "یا ناظر" حضور دائمی انسان را در محضر پروردگار متعال یادآور شده و دائماً مراقبت از نیّات، اعمال و پرهیز از معاصی را به هر شکلی که باشد، گوشزد می¬کند. گذشته از این شرم حضور، خود اعمال نیز در قیامت شهادت¬دهنده¬ی خوب و بد عملکرد انسان است.
یا حاضر!
حضور پر مهر تو در لحظه لحظه و جای جای زندگی هر یک از ما انکار ناپذیر است. غفلت را از ذهنِ ما دور کن تا فراموش نکنیم برای تو هیچ زاویه¬ی پنهانی وجود ندارد.
یا جواد/ ای بخشنده وکریم
اَنتَ الجَواد الکَریِمُ الَّذی لا یَبخَل (الاقبال،ج2،ص365)
]خداوندا[ تویی آن بخشنده ی صاحب کرم که بخل نمی ورزی .
انعام و احسان بسیار می کنی بدون هیچ درخواست. به نیکویی عطایای فراوان می دهی و با آبشار لطف خویش ظرف های طلب و نیاز ما را پر می کنی.
یا ذالجود والنعم ای دارای بخشش ونعمت
یاذالفضل والکرم ای دارای فضل وکرم
یاذالجود والسخاء ای دارنده گشاده دستی وسخا
یاجواد! آنچه عطا می کنی ومی بخشی از جود و فضل وکرم توست. نه از شایستگی ما . ما را به خویش فراخوان در آشکار و نهان و از روشنایی ذکرت بر ما بتابان در هر صبح و شام .
یا وهَّاب / ای بسیار بخشنده
اِنَّکَ اَنتَ الوهَّاب (آیه 35 سوره ص)
( بار خدایا) همانا که تو بسیار بخشنده ای .
خداوند متعال در ازای چیزی که می بخشد توقع بازگشتی ندارد . و برای انسان هیچ محدویّتی در مورد در خواست او وجود ندارد.
اگرکسی می خواهدازبخشش های مادّی خاص بهره مند شود،درسجده های نیم شب ذکر« یاوهَّاب» را بخواندوبرای برخوردار شدن ازعطایاوعنایات خاصه خداوند در هر زمان که حال خوشی پیدا شود، خدا را این گونه خطاب نماید:
یا واهبَ العَطایا اَعطِنی
ای بسیار بخشنده عطایا و نعمت ها! به من عطا فرمابیان ذکر "یا وهَّاب" موجب اجابت دعاها، زیاد شدن رزق و داشتن اراده پولادین برای مقابله با مشکلات می شود. به شرط آنکه انفاق نمائیم ، پدر و مادر را شادمان سازیم و نماز را سر وقت اقامه کنیم .
یا وهّاب!
ای بسیار بخشنده هدیه ها و عطایا به بندگان خویش در دنیا و آخرت
ای عطا کننده ی همه زیبایی ها ، نگاهها ، توان ها ، جانها و نعمت ها
ای وهّابِ بهشت مغفرت که از بذل و بخشش خسته نمی شوی و
خزانه ی بخشش تو را پایانی نیست .
از خزانه بی انتهای خود، معرفت توأم با بصیرت عطایمان بفرما و شوق به دیدار خودت را به ما ببخش.
یا غیاث / ای فریادرس درماندگان و پناه دهنده پناه جویان
إِذْ تَسْتَغِيثُونَ رَبَّكُمْ فَاسْتَجَابَ لَكُمْ (آیه 9 سوره انفال)
و به یاد آرید هنگامی را که به درگاهِ پروردگار خود استغاثه و زاری می کردید پس دعای شما را اجابت کرد .
اگرکسی اضطراب یا ترس یا وحشت دارد« یا غیاث»را بخواند و اگر کسی می خواهد در میان مردم مورد احترام قرار بگیرد، اقدام به گفتن این ذکر کند.
گفتن ذکر "یا غیاث" باعث آرامش هر بی پناه و در مانده ای در سایه ی عنایت و رحمت خداوندی است و سبب امید و رجاء هر سر گشته و رنج دیده ای است.
یا غیاث !
ما را به نگاهی دریاب
یا نعم المولی ویا نعم النصیر / ای بهترین سرور و ای بهترین یار
وَإِن تَوَلَّوْاْ فَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ مَوْلاَكُمْ نِعْمَ الْمَوْلَى وَنِعْمَ النَّصِيرُ (40 / انفال)
واگرآن کافران به دین خدا پشت کردند ]شما مؤمنان غم مخورید[ و بدانید که خدا سرپرست شماست. چه خوب سرپرستی ، و چه خوب یاوری.
اگر کسی می خواهد از شر دشمن خلاص شود، هنگام بروز خطر از جانب آن دشمن بر خواندن این اسم در هر روز مداومت داشته باشد .ضمناً برای رفع حاجات این ذکر خوانده شود.
یا نعم المولی ونعم النصیر!
ما را هم چنان سرپرست ویاور باش که تو بهترینی .
یا قابل التوب / ای پذیرنده و قبول کننده ندامت و پشیمانی توبه بندگان
بازآ، بازآ هر آن که هستی بازآ گر کافر و گبر و بت پرستی بازآ
این درگه ما در گه نومیدی نیست صد بار اگر توبه شکستی بازآ
غَافِرِالذَّنْبِ و َقَابِلِ التَّوْبِ شَدِيدِ الْعِقَابِ ذِي الطَّوْلِ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ إِلَيْهِ الْمَصِيرُ (3/غافر)
]خداوند[ آمرزنده گناه و پذیرنده توبه و مجازات کننده شدید است و صاحب نعمت فراوان است. خدایی جز او نیست و بازگشت همه به سوی اوست .
این عمل خدای قابل التوب یعنی پذیرنده توبه بندگان،باعثِ برانگیختگی هر گناهکار است که از رحمت و عفو خدا قطع امید نکند و با پشیمانی از معاصی خود به دامان او بازگشته و جبران مافات نماید و همه چیز را تمام شده نپندارد .
نور ذکر "یا قابل التوب"باعث نجات انسان از وسوسه های شیطانی می شود .
یا قابل التوب ! به عزّتت سوگند که جز تو بخشنده ای برای گناهانمان نمی یابیم. این است که از سر پشیمانی و متواضعانه به بارگاه تو بازگشته ایم و پذیرش توبه مان راخواهانیم، اجابت کن دعای ما را ای پذیرنده توبه ما.