یا محیی / ای زنده کننده
فَانظُرْ إِلَى آثَارِ رَحْمَتِ اللَّهِ كَيْفَ يُحْيِي الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا إِنَّ ذَلِكَ لَمُحْيِي الْمَوْتَى وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (آیه50 سوره روم) پس با تأمل به آثار رحمت خدا بنگر كه چگونه زمين را پس از مردگىاش زنده مىكند، بىترديداين [خداى قدرتمند] زندهكننده مردگان است و او بر هر كارى تواناست.
کسی که مرتّب این ذکر را بگوید ، حافظه و ادراک او قوی می گردد و از سرگردانی در افکار نجات پیدا می کند. گفتن "یا محیی" انسان را در برابر بلا و امتحانات محکم و مقاوم می سازد و در برابر رنج و سختی شدید آرامش را نصیب او می سازد و نور معرفت و فضل و رحمت را در دل وی ایجاد و جایگزین می کند.
لا اِلهَ اِلاّ هُوَ یُحیی وَ یُمیت
هیچ خدایی جز او نیست که او زنده می کند و او می میراند .
اگر کسی می خواهد عالِم گردد ، به مدت چهل روز بر اسم « یا محیی» مداومت کند.
یا محیی !
دل ما را به عشق و محبت و شوق وصال خویش همیشه زنده بدار.
یا متعال / ای بلند مرتبه و ای تعالی دهنده بندگان
عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ الْكَبِيرُ الْمُتَعَالِ (آیه 9 سوره رعد)
دانای نهان و آشکار و بزرگ و بلند مرتبه است .
"متعال" نام نیک برازنده خداوند است که علم و کمال و قدرت و حکمتش از همه بالاتر است و احاطه و تسلّط کامل بر همه چیز و همه کس و کل عالم وجود دارد.
فَتَعَالَى اللَّهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْكَرِيمِ (116 / مومنون)
پس بلند مرتبه است آن خدایی که فرمانروای حق است ،هیچ خدایی جز او نیست ، و او پروردگار عرش کریم است .
ذکر "یا متعال" ضمن نورانی ساختن دلِ ذاکرِ مومن ، زمینه ساز رشد و تعالی او در اجرای فرامین الهی می گردد و از غل و غش و کینه وکدورت دورش می دارد.
یا متعال! هر راهی که به تو منتهی نشود ، تیره و تاریک است .و هر دل که به لطافت حضور تو مزّین نیست ، از هرچه خوبی و لطف است خالی است. ما را رهرو جادّه ای فرما که نسیم عنایت تو هماره در آن می وزد و لطافت بی همانند تو در دل رهروانش اشتیاق بی پایان می افشاند.
یا معطی / ای عطا کننده و بخشنده
رَبُّنَا الَّذِي أَعْطَىٰ كُلَّ شَيْءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدَىٰ (آیه 50 سوره طه)
پروردگار ما کسی است که آفرینش هر چیز ی را به او عطا کرده وسپس هدایتش نموده است.
او کسی است که از روی مهر و محبّت، عمل اندک را پاداش بسیار می دهد. او هم به کسی که از وی درخواست کند عطا می کند و هم به کسی که خدای خود را نشناسد و درخواست نکند. (از دعاهای ماه مبارک رجب)
ذکر"یا معطی"توجه انسان را به عطا کننده حقیقی (خدا)، جلب کرده و زمینه برآوردن حوائج رادرسایه کاروتلاش وطلب رزق حلال را فراهم می آورد.
یا معطی! ای عطا کننده بی منّت! دستان گشاده ما را از درگهت خالی باز مگردان و رغبت و امیدمان را نا امید مساز ، ازخویش مرانمان که ما را جز تو نه پناهی است و نه رجائی
یا مونس / ای همدم و ای انس گیرنده
خداوند انیس القلوب یعنی مونس و آرامش بخش و بهترین همدم و راحت دلهای مؤمنان است .
دلهای چه کسانی ؟
انیس الاصفیا ء مونس پاکان و برگزیدگان
انیس الذاکرین مونس آنانی که اورا یاد می کنند
انیس المریدین مونس آنانی که خواستار و مُرید اویند یا مُونس !
تو بودی که در این جهان پر آشوب و غوغا ، اُنس خود را بر دل ما نشاندی و ما را از مونس شدن با غیر خودت که نتیجه ای جز خُسران ندارد، حفظ نمودی.
پروردگارا!
ما را ازکسانی قرار ده که محفل انس شان با تو ، موجب پاکی ضمیر و با طن شان می شود.
خدایا !
از هر آرامش و راحتی خیالی که بدون انس تو حاصل شود، استغفار می نماییم. چرا که راحتی از غیر تو ،راحتی غفلت ، بی خبری، بی دردی ، سکون و جُمود است که سر انجامی جز انحراف و گمراهی و ظلمت و ذّلت ندارد.
اماآرامشی که ناشی از اُنس تو باشد ، آرامشِ ترقی وکمال، به یقین رسیدن ، نورانی شدن، اطمینانِ قلبی و همه خوبی هاست .
یا مونس / ای همدم و ای انس گیرنده
خداوند انیس القلوب یعنی مونس و آرامش بخش و بهترین همدم و راحت دلهای مؤمنان است .
دلهای چه کسانی ؟
انیس الاصفیا ء مونس پاکان و برگزیدگان
انیس الذاکرین مونس آنانی که اورا یاد می کنند
انیس المریدین مونس آنانی که خواستار و مُرید اویند
برای آن که خدا مونس انسان شود :
1- باید طلب کند و بخواهد.
2- باید تمام مونس های دیگررا کنار بگذارد ، چون دو چیز متضاد در یک دل جای نمی گیرد.
3- پروردگار، پاک ترینِ پاکان است ،و جز پاکان با او مانوس نمی شوند.
4- باید با معرفت و شناخت خداوند و تقویت آن، محبّت و دوستیِ نسبت به او را در دل ایجاد کند.
5- باید ذاکرِ حقیقی باشد و در نیّت و گفتار و عمل، به یادِ او باشد و خدا را در همه حال حاضر و ناظر بداند.
یا مُونس !
تو بودی که در این جهان پر آشوب و غوغا ، اُنس خود را بر دل ما نشاندی و ما را از مونس شدن با غیر خودت که نتیجه ای جز خُسران ندارد، حفظ نمودی.
پروردگارا!
ما را ازکسانی قرار ده که محفل انس شان با تو ، موجب پاکی ضمیر و با طن شان می شود.
خدایا !
از هر آرامش و راحتی خیالی که بدون انس تو حاصل شود، استغفار می نماییم. چرا که راحتی از غیر تو ،راحتی غفلت ، بی خبری، بی دردی ، سکون و جُمود است که سر انجامی جز انحراف و گمراهی و ظلمت و ذّلت ندارد.
اماآرامشی که ناشی از اُنس تو باشد ، آرامشِ ترقی وکمال، به یقین رسیدن ، نورانی شدن، اطمینانِ قلبی و همه خوبی هاست .
یا حاضر / حضور یابنده در مکان¬ها و زمان¬ها
حاضر نام زیبا و نیکوی حق تعالی است و بیان¬کننده¬ی حضور مطلق و بدون عیب خداوند در همه¬ی شئونات هستی اعم از نهان و آشکار است.
بیان ذکر نورانی "یا حاضر" به همراه "یا ناظر" حضور دائمی انسان را در محضر پروردگار متعال یادآور شده و دائماً مراقبت از نیّات، اعمال و پرهیز از معاصی را به هر شکلی که باشد، گوشزد می¬کند. گذشته از این شرم حضور، خود اعمال نیز در قیامت شهادت¬دهنده¬ی خوب و بد عملکرد انسان است.
یا حاضر!
حضور پر مهر تو در لحظه لحظه و جای جای زندگی هر یک از ما انکار ناپذیر است. غفلت را از ذهنِ ما دور کن تا فراموش نکنیم برای تو هیچ زاویه¬ی پنهانی وجود ندارد.
یا جواد/ ای بخشنده وکریم
اَنتَ الجَواد الکَریِمُ الَّذی لا یَبخَل (الاقبال،ج2،ص365)
]خداوندا[ تویی آن بخشنده ی صاحب کرم که بخل نمی ورزی .
انعام و احسان بسیار می کنی بدون هیچ درخواست. به نیکویی عطایای فراوان می دهی و با آبشار لطف خویش ظرف های طلب و نیاز ما را پر می کنی.
یا ذالجود والنعم ای دارای بخشش ونعمت
یاذالفضل والکرم ای دارای فضل وکرم
یاذالجود والسخاء ای دارنده گشاده دستی وسخا
یاجواد! آنچه عطا می کنی ومی بخشی از جود و فضل وکرم توست. نه از شایستگی ما . ما را به خویش فراخوان در آشکار و نهان و از روشنایی ذکرت بر ما بتابان در هر صبح و شام .
یا وهَّاب / ای بسیار بخشنده
اِنَّکَ اَنتَ الوهَّاب (آیه 35 سوره ص)
( بار خدایا) همانا که تو بسیار بخشنده ای .
خداوند متعال در ازای چیزی که می بخشد توقع بازگشتی ندارد . و برای انسان هیچ محدویّتی در مورد در خواست او وجود ندارد.
اگرکسی می خواهدازبخشش های مادّی خاص بهره مند شود،درسجده های نیم شب ذکر« یاوهَّاب» را بخواندوبرای برخوردار شدن ازعطایاوعنایات خاصه خداوند در هر زمان که حال خوشی پیدا شود، خدا را این گونه خطاب نماید:
یا واهبَ العَطایا اَعطِنی
ای بسیار بخشنده عطایا و نعمت ها! به من عطا فرمابیان ذکر "یا وهَّاب" موجب اجابت دعاها، زیاد شدن رزق و داشتن اراده پولادین برای مقابله با مشکلات می شود. به شرط آنکه انفاق نمائیم ، پدر و مادر را شادمان سازیم و نماز را سر وقت اقامه کنیم .
یا وهّاب!
ای بسیار بخشنده هدیه ها و عطایا به بندگان خویش در دنیا و آخرت
ای عطا کننده ی همه زیبایی ها ، نگاهها ، توان ها ، جانها و نعمت ها
ای وهّابِ بهشت مغفرت که از بذل و بخشش خسته نمی شوی و
خزانه ی بخشش تو را پایانی نیست .
از خزانه بی انتهای خود، معرفت توأم با بصیرت عطایمان بفرما و شوق به دیدار خودت را به ما ببخش.
یا غیاث / ای فریادرس درماندگان و پناه دهنده پناه جویان
إِذْ تَسْتَغِيثُونَ رَبَّكُمْ فَاسْتَجَابَ لَكُمْ (آیه 9 سوره انفال)
و به یاد آرید هنگامی را که به درگاهِ پروردگار خود استغاثه و زاری می کردید پس دعای شما را اجابت کرد .
اگرکسی اضطراب یا ترس یا وحشت دارد« یا غیاث»را بخواند و اگر کسی می خواهد در میان مردم مورد احترام قرار بگیرد، اقدام به گفتن این ذکر کند.
گفتن ذکر "یا غیاث" باعث آرامش هر بی پناه و در مانده ای در سایه ی عنایت و رحمت خداوندی است و سبب امید و رجاء هر سر گشته و رنج دیده ای است.
یا غیاث !
ما را به نگاهی دریاب
یا نعم المولی ویا نعم النصیر / ای بهترین سرور و ای بهترین یار
وَإِن تَوَلَّوْاْ فَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ مَوْلاَكُمْ نِعْمَ الْمَوْلَى وَنِعْمَ النَّصِيرُ (40 / انفال)
واگرآن کافران به دین خدا پشت کردند ]شما مؤمنان غم مخورید[ و بدانید که خدا سرپرست شماست. چه خوب سرپرستی ، و چه خوب یاوری.
اگر کسی می خواهد از شر دشمن خلاص شود، هنگام بروز خطر از جانب آن دشمن بر خواندن این اسم در هر روز مداومت داشته باشد .ضمناً برای رفع حاجات این ذکر خوانده شود.
یا نعم المولی ونعم النصیر!
ما را هم چنان سرپرست ویاور باش که تو بهترینی .
یا قابل التوب / ای پذیرنده و قبول کننده ندامت و پشیمانی توبه بندگان
بازآ، بازآ هر آن که هستی بازآ گر کافر و گبر و بت پرستی بازآ
این درگه ما در گه نومیدی نیست صد بار اگر توبه شکستی بازآ
غَافِرِالذَّنْبِ و َقَابِلِ التَّوْبِ شَدِيدِ الْعِقَابِ ذِي الطَّوْلِ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ إِلَيْهِ الْمَصِيرُ (3/غافر)
]خداوند[ آمرزنده گناه و پذیرنده توبه و مجازات کننده شدید است و صاحب نعمت فراوان است. خدایی جز او نیست و بازگشت همه به سوی اوست .
این عمل خدای قابل التوب یعنی پذیرنده توبه بندگان،باعثِ برانگیختگی هر گناهکار است که از رحمت و عفو خدا قطع امید نکند و با پشیمانی از معاصی خود به دامان او بازگشته و جبران مافات نماید و همه چیز را تمام شده نپندارد .
نور ذکر "یا قابل التوب"باعث نجات انسان از وسوسه های شیطانی می شود .
یا قابل التوب ! به عزّتت سوگند که جز تو بخشنده ای برای گناهانمان نمی یابیم. این است که از سر پشیمانی و متواضعانه به بارگاه تو بازگشته ایم و پذیرش توبه مان راخواهانیم، اجابت کن دعای ما را ای پذیرنده توبه ما.
یا متولی الصالحین / ای یار و یاور شایستگان
إِنَّ وَلِيِّيَ اللَّهُ الَّذِي نَزَّلَ الْكِتَاب وَهُوَ يَتَوَلَّى الصَّالِحِينَ (آیه196 سوره اعراف)
بی تردید سرپرست من خداوندی است که این کتاب را نازل کرده و او شایستگان را سرپرستی می کند.
خداوند ولی ، متولی وبر عهده دارنده امور جهان و تصرّف کننده در آن است ودر عین حال دوست ،یاور و عهده دار کار مومنان صالح ،متولی نعمت و متولی دین (68/آل عمران)متولی آرزوها وتمایلات (البلد الامین ص 272)متولی خیر ها ونیکی ها (دعای جوشن کبیر)متولی هدایت مؤمنان از ظلمت به سوی نور است (257/بقره)
البته خداوند درجهان اولیایی دارد و از طرف او این سرپرستی را به انجام می رساند.
إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَ هُمْ رَاكِعُونَ (آیه 55 سوره مائده)
سرپرست و دوست شما فقط خدا و رسول اوست وهمچنین مؤمنانى [مانند على بن ابى طالب] كه همواره نماز را برپا مىدارند و در حالى كه در ركوعند [به تهيدستان] زكات مىدهند.
پنج صفت از صالحین را در آیه 114 سوره ی آل عمران بخوانیم .