💢 جامعه و سنت 📚 برشی از کتاب جامعه و تاریخ اثر آیت الله شهید مرتضی مطهری/ ص ۲۷ • • انجمن فلسفه علوم اجتماعی | دانشگاه باقرالعلوم 🆔 https://eitaa.com/Bou_PHSS

🔹 جامعه اگر وجود حقیقی داشته باشد قهراً قوانین و سنن مخصوص به خود دارد. اگر درباره ماهیت جامعه که هم اکنون بحث کردیم نظریه اول را بپذیریم و منکر وجود عینی جامعه شویم، قهراً جامعه را فاقد سنت و قانون دانسته ایم؛ و اگر نظریه دوم را بپذیریم و ترکیب جامعه را از نوع ترکیب صناعی و ماشینی بدانیم، جامعه قانون و سنت دارد ولی همه قوانین و سننش در رابطه علّی و معلولی مکانیکی اجزاء و تأثیر مکانیکی بخشهای جامعه در یکدیگر خلاصه میشود بدون اینکه در جامعه نشانهای از نوعی حیات و زندگی و آثار مخصوص دیده شود؛ و اگر نظریه سوم را بپذیریم، اولًا جامعه به حکم اینکه خود از نوعی حیات مستقل از حیات فردی برخوردار است- هرچند این حیات جمعی وجود جدایی ندارد و در افرادْ پراکنده شده و حلول کرده است- قوانین و سننی مستقل از افراد و اجزاء خود دارد که باید شناخته شود، و ثانیاً اجزاء جامعه که همان افراد انساناند- برخلاف نظریه ماشینی- استقلال هویت خود را ولو به طور نسبی از دست داده، حالت ارگانیزه پیدا میکنند، ولی در عین حال استقلال نسبی افراد محفوظ است، زیرا حیات فردی و فطریات فردی و مکتسبات فرد از طبیعت بکلی در حیات جمعی حل نمیگردد؛ و در حقیقت مطابق این نظریه انسان با دو حیات و دو روح و دو «من» زندگی میکند: حیات و روح و «من» فطری انسانی که مولود حرکات جوهری طبیعت است، و دیگر حیات و روح و «من» جمعی که مولود زندگی اجتماعی است و در «من» فردی حلول کرده است، و علیهذا بر انسان، هم قوانین روانشناسی حاکم است و هم سنن جامعه شناسی؛ و مطابق نظریه چهارم تنها یک نوع سنت و قانون بر انسان بما هو انسان حاکم است و آن سنن اجتماعی است و بس. 🆔 https://eitaa.com/Bou_PHSS

💢 جامعه و اسلام 📚 برشی از گفتگوی آیت الله شهید محمد حسین بهشتی درباره قانون اساسی • • انجمن فلسفه علوم اجتماعی | دانشگاه باقرالعلوم 🆔 https://eitaa.com/Bou_PHSS

🔹 قانون اساسی بر مبنای نظر اسلام درباره اصالت آمیخته فرد و اجتماع است. یعنی از دیدگاه اسلام و نه فرد اصل است به معنای اینکه نظام و محیط اجتماعی هیچ نقشی ندارد و فرد بازیچه سرنوشتی است که محیط اجتماعی برایش تعیین می کند، بلکه هر انسانی خودش سرنوشت ساز است. همان "لاجبر و لا تفوض بل امر بین الامرین". در اینجا مشکل دیگری معنا پیدا می کند یعنی انسان نه محکوم جبر اجتماعی و جبر محیط اجتماعی است و نه در صدد حاکم بر محیط اجتماعی است، بلکه انسان تا حدودی (که این حدود هم هندسی نیست، حدودی است که نوسان دارد) می توان سرنوشت خود را بسازد. در بدترین نظامات اجتماعی و هم در بهترین آنها انسان سرنوشت ساز است. انسان هم خودساز است و هم محیط ساز اما تسلطش بر خودسازی و محیط سازی مطلق نیست و بالاخره به جایی می رسد که عوامل دیگر، تسلط او را محدود می کند. 🆔 https://eitaa.com/Bou_PHSS

💢 مکتب نوکانتی و فلسفه علوم اجتماعی 🔹 مکتب نوکانتی جنبشی فلسفی در اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ در آلمان بود که با بازگشت به ایده‌های ایمانوئل کانت، سعی در احیای فلسفه انتقادی او داشت. این مکتب به‌عنوان پاسخی به ایده‌آلیسم آلمانی و ماتریالیسم علمی شکل گرفت و تأکید زیادی بر نقش عقل و روش‌های علمی در فهم جهان داشت. این مکتب تاثیر ویژه ای در فلسفه علوم انسانی علی الخصوص فلسفه علوم اجتماعی داشته است، طوری که می توانید رگه های از این تفکر را در آرای ویلهلم دیلتای ، هاینریش ریکرت، ویلهلم ویندلباند و ماکس وبر جویا شوید. 🔹 ویژگی‌های اصلی مکتب نوکانتی: ۱) بازگشت به کانت: نوکانتی‌ها بر اهمیت فلسفه کانت تأکید داشتند، به‌ویژه بر مفاهیمی مانند "نقد عقل محض" و تمایز بین (phenomena) و (noumena). ۲) تاکید بر معرفت‌شناسی: این مکتب بیشتر بر مسائل معرفت‌شناسی متمرکز بود تا متافیزیک. نوکانتی‌ها معتقد بودند که فلسفه باید به بررسی شرایط امکان معرفت بپردازد. ۳) علم‌گرایی: نوکانتی‌ها به روش‌های علمی و عقلانی در فهم جهان اهمیت زیادی می‌دادند و سعی داشتند فلسفه را با پیشرفت‌های علمی هماهنگ کنند. ۴) اخلاق و ارزش‌ها: برخی شاخه‌های نوکانتی، مانند مکتب ماربورگ و مکتب بادن، بر اخلاق و ارزش‌ها تمرکز داشتند و سعی در تبیین نقش ارزش‌ها در زندگی انسان داشتند. • • انجمن فلسفه علوم اجتماعی | دانشگاه باقرالعلوم 🆔 https://eitaa.com/Bou_PHSS

📚 روش شناسی علوم اجتماعی 🖋 جناب ماکس وبر 💢 این کتاب ترجمه‌ی فارسی سه مقاله از مقاله‌های ماکس وبر در مورد روش‌شناسی است که در مجموع حاوی اندیشه‌هایی پرمایه و راهگـشا در زمینـه‌ی مسـایل و معضلات روش‌شنـاسی علوم اجتمـاعی هستند. وبـر در این جستـارها به مصـاف ایـن پرسش بنیادی کانتی می‌رود که «حصول معرفت علمی به پدیده‌های اجتماعی و فرهنگی، چگونه امکانپذیر است؟» اکنون در ابتدای قرن 21، درست همانند زمان نگارش این مقاله‌ها ـ دو دهه قبل از جنگ جهانی اول و آغاز قرن بیستم ـ مباحث روش‌شناسی هنوز گستـرده‌ترین و مهـم‌ترین زمینـه‌ی مجادله و مواجهه‌ی فکری جریان‌های رقیب در عرصه‌ی علوم اجتماعی است. • • • انجمن فلسفه علوم اجتماعی | دانشگاه باقرالعلوم 🆔 https://eitaa.com/Bou_PHSS

💢 سه ویژگی علوم اجتماعی در جهان اسلام! 🎙 ⁩برشی از سخنرانی حجت الاسلام دکتر حمید پارسانیا در گفتمان نخبگان علوم انسانی • • انجمن فلسفه علوم اجتماعی | دانشگاه باقرالعلوم 🆔 https://eitaa.com/Bou_PHSS

🔹 در جهان اسلام چون علم مقید به معنای تجربی و پوزیتیویستی نمی‌شود، شیب انحطاط از تبیین به تفسیر و از تفسیر به انتقاد در آن شکل نمی‌گیرد و علوم انسانی جنبه تبیینی دارند، نمونه آنچه در کارهای فارابی می‌بینیم، اما جنبه تبیینی آن محدود به تبیین تجربی نیست. 🔹همچنین در اسلام، علوم انسانی جنبه تفسیری هم دارند و تفسیر در مقابل تبیین قرار نمی‌گیرد، به نحوی که تبیین را از بین ببرد؛ بلکه خود تفسیر با تبیین همراه است و از طریق برهان و استدلال می‌فهمیم وضعیت موجود چگونه است و علم واقعی را پیدا می‌کنیم. 🔹علاوه بر آن انتقاد علوم انسانی اسلامی به مرجعیت اراده انسان‎ها در ساختِ معنا بازنمی‌گردد، بلکه به مرجعیت حقیقت، عدالت، صدق، کذب، حق و باطل بودن نسبت به همه حقایق فرهنگی-اجتماعی بازگشت می‌کند؛ لذا نسبت علم اجتماعی بر همه فرهنگ غالب است و علوم اجتماعی در جهان اسلام سه ویژگی تبیینی، تفسیری و انتقادی بودن را دارند. 🆔 https://eitaa.com/Bou_PHSS

💢 میراث ویلهلم ویندلباند برای فلسفه علوم اجتماعی 🔹 ویلهلم ویندلباند فیلسوف آلمانی و از پیشگامان مکتب نوکانتی بود که به دلیل تاکیدش بر تمایز بین علوم طبیعی و علوم انسانی شناخته می‌شود. او یکی از نمایندگان برجسته‌ی فلسفه‌ی انتقادی و تاریخ‌گرایی در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم بود. دیدگاه‌های ویندلباند به‌طور خاص در حوزه‌ی فلسفه‌ علوم فرهنگی، روش‌شناسی علوم و ارزش‌شناسی تاثیرگذار بوده‌اند. 🔹ویندلباند در کتاب‌ها و سخنرانی‌هایش، به‌ویژه در سخنرانی معروفش با عنوان «تاریخ و علوم طبیعی»، میان دو نوع علم تمایز قائل شده است. 🔹علوم نوموتتیک (Nomothetic): این علوم به دنبال کشف قوانین کلی و جهان‌شمول هستند. علوم طبیعی مانند فیزیک، شیمی و زیست‌شناسی در این دسته قرار می‌گیرند. این علوم به دنبال توضیح پدیده‌ها از طریق قوانین عام و کلی هستند. 🔹علوم ایدئوگرافیک (Idiographic): این علوم به مطالعه‌ی پدیده‌های منحصر به فرد و خاص می‌پردازند. علوم انسانی مانند تاریخ، جامعه شناسی و اقتصاد در این دسته جای می‌گیرند. این علوم به جای قوانین کلی، بر فهم رویدادها، افراد و فرهنگ‌ها در بافت خاص خود تاکید دارند. 🔹این تمایز به‌طور گسترده‌ای در فلسفه‌ علوم اجتماعی و روش‌شناسی علوم انسانی مورد بحث قرار گرفته است و تاثیر ویژه ای هم بر وبر و وبرین ها داشته است. 🆔 https://eitaa.com/Bou_PHSS

📚 جهان های اجتماعی 🖋 حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حمید پارسانیا 💢 در این کتاب ابتدا کنش انسانی و اجتماعی، و به تبع آنها «علوم انسانی» و «علوم اجتماعی» مبتنی بر بنیان‌های هستی شناختی و انسان شناختی حکمت اسلامی توصیف و تعریف می‌شود. در این بخش نویسنده تاکید می‌کند که متافیزیک به علوم انسانی ملحق نمی‌شود، همان گونه که به علوم طبیعی نیز ملحق نمی‌گردد، بلکه متافیزیک به عنوان بخش بنیادین حکمت نظری در قبال علوم انسانی و اجتماعی قرار می‌گیرد. در ادامه وجود جهان‌های مختلف اعم از جمادات، نباتات، حیوانات و جهان انسانی و اجتماعی، و نسبت بین این جهان‌ها تبیین می‌شود. نویسنده متذکر می‌شود که به رغم ترکیب اتحادی جهان‌های یاد شده، هیچ یک از آنها قابل تقلیل به دیگری نیست. گلوگاه بحث در جهان‌های مختلف، نسبت بین «جهان اجتماعی» و «جهان انسانی» است. رابطه فرد و جامعه، و رابطه عامل و ساختار با این بحث پیوند می‌خورد. مولف کوشیده است تا بخشی از ظرفیت‌های حکمت صدرایی را برای تبیین این نسبت به کار بگیرد. جهان اسلام و دنیای متجدد دو نمونه از جهان‌های معنوی و دنیوی هستند. به نظر نویسنده «تبیین هویت این دو جهان و شناخت مرزهای فرهنگی هر یک از آن دو، امکان تصمیم بخردانه انسان مردد امروز را برای عبور از مرزهای فرهنگی و خط‌های هویتی، فراهم می‌آورد». • • • انجمن فلسفه علوم اجتماعی | دانشگاه باقرالعلوم 🆔 https://eitaa.com/Bou_PHSS

💢 کسی نمی‌داند دکارت چه گفته، هیدگر چه گفته، کانت چه گفته، این چطور می‌تواند شاگرد حضرت باشد؟! 🔹حالا کسی منتظر ظهور حضرت است حداکثر فکرش #حرم تا #جمکران باشد این که دیگر #جهانی نیست. این ظهور حضرت نمی‌خواهد. این حداکثر یک پیاده‌روی ثواب‌بری می‌خواهد. کسی نمی‌داند #دکارت چه گفته، #هیدگر چه گفته، #کانت چه گفته، این چطور می‌تواند شاگرد حضرت باشد؟ کجا می‌خواهد برود؟ این می‌خواهد بین جمکران و حرم برود یا می‌خواهد جهان را اصلاح کند، حرف حضرت را به جهان برساند یا نرساند؟ این بدون اطلاع و آگاهی از جهان می‌تواند [مصداق] «لیظهره علی الدین کله ولو کره المشرکون»، «ولو کره الکافرون» و «و کفی بالله شهیدا» [باشد؟]. 🔹در این سه آیه؛ اینکه فرمود الاسلام یعلو و لا یعلی علیه به‌دست چه‌کسی باید احیا شود؟ کسی که نداند [در] غرب چه خبر است و نداند [در] آگاهی غرب چه خبر است، مکتب‌های غرب چه خبر است، ادیان غرب چه خبر است، این چطور می‌تواند شاگرد حضرت باشد؟ این فقط جمکرانی فکر می‌کند و نه جهانی. باید حواسمان جمع باشد. 🔹حکیم متاله آیت الله جوادی آملی • • انجمن فلسفه علوم اجتماعی | دانشگاه باقرالعلوم 🆔 https://eitaa.com/Bou_PHSS

📌 انجمن فلسفه علوم اجتماعی با همکاری مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه برگزار می کند! ❖ نگاهی تطبیقی به فلسفه اجتماعی علامه طباطبایی و جان راجرز سرل 🔸سرفصل: جان سرل و ساخت واقعیت اجتماعی 🔸با ارائه ی استاد منصوره اولیایی 🔸جلسه دوم ▫️یک شنبه/۲۸بهمن/ساعت۲۰:۳۰ • • • انجمن فلسفه علوم اجتماعی | دانشگاه باقرالعلوم 🆔 https://eitaa.com/Bou_PHSS