تربیت اسلامی از کودکی رَوَى عَبْدُ اللَّهِ بْنُ فَضَالَةَ  عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ وَ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ‏: إِذَا بَلَغَ‏ الْغُلَامُ‏ ثَلَاثَ‏ سِنِينَ‏ يُقَالُ لَهُ قُلْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ سَبْعَ مَرَّاتٍ ثُمَّ يُتْرَكُ حَتَّى يَتِمَّ لَهُ ثَلَاثُ سِنِينَ وَ سَبْعَةُ أَشْهُرٍ وَ عِشْرُونَ يَوْماً فَيُقَالَ لَهُ قُلْ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ سَبْعَ مَرَّاتٍ وَ يُتْرَكُ حَتَّى يَتِمَّ لَهُ أَرْبَعُ سِنِينَ ثُمَّ يُقَالَ لَهُ قُلْ سَبْعَ مَرَّاتٍ- صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ- ثُمَّ يُتْرَكُ حَتَّى يَتِمَّ لَهُ خَمْسُ سِنِينَ ثُمَّ يُقَالَ لَهُ أَيُّهُمَا يَمِينُكَ وَ أَيُّهُمَا شِمَالُكَ فَإِذَا عَرَفَ ذَلِكَ حُوِّلَ وَجْهُهُ إِلَى الْقِبْلَةِ وَ يُقَالُ لَهُ اسْجُدْ ثُمَّ يُتْرَكُ حَتَّى يَتِمَّ لَهُ سَبْعُ سِنِينَ فَإِذَا تَمَّ لَهُ سَبْعُ سِنِينَ قِيلَ لَهُ اغْسِلْ وَجْهَكَ وَ كَفَّيْكَ فَإِذَا غَسَلَهُمَا قِيلَ لَهُ صَلِّ ثُمَّ يُتْرَكُ حَتَّى يَتِمَّ لَهُ تِسْعُ سِنِينَ فَإِذَا تَمَّتْ لَهُ عُلِّمَ الْوُضُوءَ وَ ضُرِبَ عَلَيْهِ وَ أُمِرَ بِالصَّلَاةِ وَ ضُرِبَ عَلَيْهَا فَإِذَا تَعَلَّمَ الْوُضُوءَ وَ الصَّلَاةَ غَفَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ وَ لِوَالِدَيْهِ إِنْ شَاءَ اللَّهُ. عبد الله بن فَضالَة از امام صادق و امام باقر عليهما السّلام روايت كرده و گويد: از آن حضرت شنيدم كه می فرمود: وقتى کودک به سنّ ۳ سالگى رسيد به او می گويند: بگو: «لا إله إلّا اللَّه»   تا ۷ مرتبه بعد او را به حال خود مى‏ گذارند و وقتی ۳ سال و ۷ ماه و ۲۰ روز از سنّ او بگذرد، آنگاه به او می گويند: بگو «محمّد رسول اللَّه» تا ۷ بار .  و بعد ديگر كارى به او ندارد  تا ۴ سالش تمام شود آنگاه به او می ‏گويند: ۷ بار بگو: «صلّى اللَّه على محمّد و آله» و بعد او را به حال خود مى‏گذارند  و وقتی ۵ سالش تمام شد، از او مى‏پرسند: دست راست و دست چپ كدام است؟ وقتى آنها را شناخت روى او را متوجّه قبله مى‏سازند و به او می گويند سجده كن، و رهايش مى ‏كنند تا ۷ سالش تمام شود. وقتى ۷ ساله شد، به او مى‏ گويند: صورت و دست هايت را بشوى، و وقتى دست و روى خود را شست به او می گويند: نماز بخوان. و بعد او را رها مى‏ كنند تا ۹ سالش تمام شود زمانی که به سن كامل ۹ سالگى رسيد وضو و نماز را عملاً  به او مى ‏آموزند و به او دستور مى‏ دهند كه نماز بخواند زمانی که وضو و نماز را آموخت خداوند عزّ وجلّ او و پدر و مادرش را مورد بخشش و عفو از گناهان قرار می دهد.إن شاء اللَّه.   من لا يحضره الفقيه،ج‏۱،ص ۲۸۱، ح۸۶۳.

سؤالاتی که در قبر می پرسند امام صادق علیه‌السلام فرمودند: «يُسألُ المَيِّتُ في قَبرِهِ عن خَمسٍ: عن صَلاتِهِ، وزَكاتِهِ، وحَجِّهِ، وصيامِهِ، ووَلايَتِهِ إيّانا أهلَ البَيتِ، فتَقولُ الوَلايةُ مِن جانِبِ القَبرِ للأربَعِ: ما دَخَلَ فِيكُنَّ مِن نَقصٍ فَعلَيَّ تَمامُهُ» از میت در گورش درباره پنج چيز سؤال می ‏شود: از نمازش، زكاتش، حجّش، روزه‏اش و ولايتش نسبت به ما اهل‌بیت علیهم‌السلام. پس ولايت از گوشه قبر به آن چهار چيز گويد: هر يك از شما كم و كاستى داشتيد، كامل كردن آن به عهده من. كافی؛ ج‏3؛ ص241؛ ح15.

جوانمردی در وطن و در سفر! حضرت امام صادق علیه‌السلام فرمودند: «مروّت و جوانمردى» دو قسم است: جوانمردى در وطن(اقامتگاه) و جوانمردى در سفر؛ جوانمردی در وطن، خواندن قرآن و حضور در مساجد و همنشينى با نيكوكاران و نظر دقيق در مسائل شرعى و احكام دينى است. اما جوانمردى در سفر عبارت است از: بذل و بخشش از توشه‌ خود به همسفران، شوخى و مزاح در اموری که مورد خشم خداوند نباشد، كمتر مخالفت كردن با همراهان (و بر خلاف ميل آنان رفتار نكردن) و پس از جدایى و بازگشت پشت سر آنها سخن نگفتن! [عَنْ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ السَّلاَمُ قَالَ: اَلْمُرُوءَةُ مُرُوءَتَانِ مُرُوءةُ اَلْحَضَرِ وَ مُرُوءةُ اَلسَّفَرِ فَأَمَّا مُرُوءَةُ اَلْحَضَرِ فَتِلاَوَةُ اَلْقُرْآنِ وَ حُضُورُ اَلْمَسَاجِدِ وَ صُحْبَةُ أَهْلِ اَلْخَيْرِ وَ اَلنَّظَرُ فِي اَلْفِقْهِ وَ أَمَّا مُرُوءَةُ اَلسَّفَرِ فَبَذْلُ اَلزَّادِ وَ اَلْمِزَاحُ فِي غَيْرِ مَا يُسْخِطُ اَللَّهَ وَ قِلَّةُ اَلْخِلاَفِ عَلَى مَنْ صَحِبَكَ وَ تَرْكُ اَلرِّوَايَةِ عَلَيْهِمْ إِذَا أَنْتَ فَارَقْتَهُم] 📚 معاني الأخبار , ج1 , ص۲۵۸

مشکلم را به که بگویم؟ حسن بن راشد گفت: امام صادق علیه‌السلام فرمود: ای حسن! هر گاه به گرفتارى و پیش‌آمد ناگواری دچار شدى، نزد هيچ‌کس از مخالفین (مخالف مذهب) شكوه مكن؛ ولی با برخى از برادران ایمانی خود در ميان بگذار كه يكى از اين چهار نتيجه را دارد: يا با مال و دارایی خود، تو را بی‌نیاز می‌کند؛ يا (اگر خود نتواند) با آبرو و مقامی که دارد به تو كمك كند (و از ديگران استمداد نمايد)؛ يا دعایی کند و مستجاب شود؛ يا با فکر و نظر خويش، مشورتی به تو بدهد (که سودمند باشد). [عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنِ اَلْقَاسِمِ بْنِ يَحْيَى عَنْ جَدِّهِ اَلْحَسَنِ بْنِ رَاشِدٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ : يَا حَسَنُ إِذَا نَزَلَتْ بِكَ نَازِلَةٌ فَلاَ تَشْكُهَا إِلَى أَحَدٍ مِنْ أَهْلِ اَلْخِلاَفِ وَ لَكِنِ اُذْكُرْهَا لِبَعْضِ إِخْوَانِكَ فَإِنَّكَ لَنْ تُعْدَمَ خَصْلَةً مِنْ أَرْبَعِ خِصَالٍ إِمَّا كِفَايَةً بِمَالٍ وَ إِمَّا مَعُونَةً بِجَاهٍ أَوْ دَعْوَةً فَتُسْتَجَابُ أَوْ مَشُورَةً بِرَأْيٍ] 📚کافی، ج 8، ص170.

صدّیق حضرت امام صادق علیه‌السلام فرمود : 🔹 «قالَ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ : عَبدِي المؤمنُ لا أصرِفُهُ في شيءٍ إلاّ جَعَلتُهُ خَيرا لَهُ ، فَلْيَرضَ بِقَضائي ، و لْيَصبِرْ على بَلائي ، و لْيَشكُرْ نَعمائي ، أكتُبْهُ يا محمّدُ مِن الصِّدِّيقِينَ عِندي» خداوند عزّ و جلّ فرموده است: بنده مؤمن خود را به هيچ كارى وا ندارم، مگر اين كه آن كار را براى او خير قرار دهم؛ پس، بايد به قضاى من خرسند باشد و بر بلاى من #صبر كند و از نعمت‌هايم سپاسگزار باشد تا او را، اى محمّد! از صدّيقانِ خودم قلمداد كنم. 📚 كافي: ج 2 ص 61، ح6 .

کاری که بینی شیطان را به خاک می‌مالد جَمیل‌ بن دَرّاج‌ می‌گوید: از حضرت امام صادق علیه‌السّلام شنیدم که فرمودند: بهترینِ شما بخشنده‌ترین شماست، و بدترینِ شما بخیل‌ترین شمایند، از جمله كارهاى شایسته نیكى كردن به برادران و كوشش در بر آوردن حاجات آنهاست، که این کار بینی #شیطان را به خاک می‌مالد و موجب دوری از آتش #جهنم و ورود به #بهشت می‌شود. اى جمیل! این حدیث را براى برجستگان از یاران و اصحابت نقل كن! جمیل مى‌گوید: گفتم فدای شما گردم، برجستگان از یاران من كیانند؟ فرمود: آنها كه به برادران خود در خوشى و سختى، نیكى می‌كنند. سپس فرمود: اى جمیل! این كار براى شخص ثروتمند آسان است ولى خداوند، احسان نمودن نیازمندان را ستایش نموده و فرموده : «يُؤْثِرُونَ عَلى‏ أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ كانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ وَ مَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ» (كسانى كه با شدت نیازمندی، دیگران را بر خود مقدم مى‌دارند، آنان كه خویش را از #بخل و حرص نگه‌دارند، آنان به حقیقت از رستگاران هستند. (حشر/9) 📚کافی، ج4، ص42، ح15. #نیکی #برادر_دینی #حاجت

دینداریِ عصر غیبت، همانند خار تراشیدن با دست! يَمان تَمّار گويد: محضر حضرت امام صادق عليه السلام نشسته بوديم، به ما فرمود: همانا برای صاحب الأمر غيبتی است، هر كه در آن زمان دينش را نگه دارد مانند كسی است كه درخت خار مغیلان را با دست بتراشد. سپس فرمود: اين چنين! -و با اشاره دست مجسم فرمود- كدام‌يك از شما می‌تواند خار آن درخت را با دست نگه‌دارد؟ سپس لحظه‌ای سر به زير انداخت و باز فرمود: «إِنَّ لِصَاحِبِ هَذَا اَلْأَمْرِ غَيْبَةً فَلْيَتَّقِ اللهَ عَبْدٌ وَ لْيَتَمَسَّكْ بِدِينِهِ» همانا برای صاحب الأمر غيبتی است، هر بنده خدایی بايد از خدا پروا کند و به دين خود بچسبد. 📚 کافی، ج1، ص335، ح1.

تمسك به اهل بیت علیهم السلام در زمان غیبت حضرت امام صادق عليه السلام فرمودند : طُوبَى لِمَنْ تَمَسَّكَ بِاَمْرِنا فى غَيْبَةِ قائِمِنا، فَلَمْ يَزِغْ قَلْبُهُ بالْهِدايَةِ خوشا به حال كسى كه در زمان غيبت قائم ما به فرمان ما چنگ زند و قلب هدايت شده‌اش به طرف باطل متمايل نشود. کمال الدین: ج2، ص158.

دعایی برای هنگام گرفتاری و سختی ابوبصیر گوید: به حضرت امام صادق (علیه‌السلام) عرض کردم: «دعای حضرت یوسف (علیه السلام) در چاه چه بوده است؟ زیرا ما در آن اختلاف نظر داریم». فرمودند: «همین که یوسف (ع) در چاه افکنده و از زندگی خویش ناامید شد، گفت: «خدایا! اگر گناهان، چهره‌ی مرا در پیشگاه تو تباه کرده و ندای دعای من به‌سوی تو نمی‌رسد و برآورده نمی‌شود، من از تو به حقّ آن پیرمرد (یعنی حضرت یعقوب علیه‌السلام) درخواست می‌کنم که بر ناتوانی او رحم‌آوری و من و او را به یکدیگر برسانی که تو بی‌تابی او را نسبت به من و شوق من به او را می‌دانی» سپس حضرت صادق (ع) گریه کردند و فرمودند: من [هنگام گرفتاری] می‌گویم : «اللَّهُمَّ إِنْ كَانَتِ الْخَطَايَا وَ الذُّنُوبُ قَدْ أَخْلَقَتْ وَجْهِي عِنْدَكَ فَلَنْ تَرْفَعَ لِي إِلَيْكَ صَوْتاً فَإِنِّي أَسْأَلُكَ بِكَ فَلَيْسَ كَمِثْلِكَ شَيْ‏ءٌ وَ أَتَوَجَّهُ إِلَيْكَ بِمُحَمَّدٍ نَبِيِّكَ نَبِيِّ الرَّحْمَةِ يَا اللَّهُ يَا اللَّهُ يَا اللَّهُ يَا اللَّهُ يَا اللَّهُ» سپس فرمودند: این دعا را زیاد بخوانید که من در دشواری‌ها و اندوه‌های بزرگ، زیاد این دعا را می‌خوانم. الأمالي( للصدوق) ؛ ص403.

آن كه به خيرش اميدى نيست! ❖ حضرت امام صادق "علیه‌السلام" فرمودند: سه چيز است كه در هر فردی باشد، هرگز به خير او اميدى نيست : كسى كه در نهان از خدا نترسد، و در پيرى از گناه باز نايستد، و از عیب و ننگ، شرم نداشته باشد. «ثَلاثٌ مَن تكُنْ فيهِ فلا يُرْجى خَيرُهُ أبَدا : مَن لَم يَخْشَ اللّه َ في الغَيبِ ، و لَم يَرْعَوِ عِندَ الشَّيبِ، و لَم يَستَحيِ مِن العَيبِ» 📚کتاب من لا يحضره الفقيه، ج‏3، ص: 558

امام صادق علیه السلام فرمودند: إحْذَرُوا أَهْوَاءَکُمْ کَمَا تَحْذَرُونَ أَعْدَاءَکُمْ همچنان که از دشمنان تان حذر می کنید از پیروی هوای نفس تان بر حذر باشید. فَلَیْسَ شَیْ ءٌ أَعْدَی لِلرِّجَالِ مِنِ اتِّبَاعِ أَهْوَائِهِمْ وَ حَصَائِدِ أَلْسِنَتِهِمْ برای مردان چیزی دشمن تر از پیروی هوای نفس و گفتن سخنان بیهوده در حق دیگری ، نیست! کافی(۸جلدی)،ج۲، ص۳۳۵، ح۱.

● راهزنان خوبی‌ها حضرت امام صادق «علیه السلام» فرمودند: لَعَنَ اللَّهُ قَاطِعِی سُبُلِ الْمَعْرُوفِ قِیلَ وَ مَا قَاطِعُو سُبُلِ الْمَعْرُوفِ قَالَ الرَّجُلُ یُصْنَعُ إِلَیْهِ الْمَعْرُوفُ فَیَکْفُرُهُ فَیَمْتَنِعُ صَاحِبُهُ مِنْ أَنْ یَصْنَعَ ذَلِکَ إِلَی غَیْرِهِ. «خداوند راهزنان نيكى را لعنت كند. سوال شد: راهزنان نيكى چه كسانى هستند؟ فرمودند: كسى كه به او خوبی شود، و او ناسپاسى كند، در نتيجه نيكوكار را از نيكى به ديگران باز دارد.» کافی(۸جلدی) ج۴، ص۳۳، ح۱.