حادثه عاشورا نقش به سزایی در حیات و رشد و گسترش اسلام داشته و همچون چراغ پر نوری در جلو راه امت اسلامی نور افشانی کرده است. بی‌تردید یکی از گروه‌های نقش آفرین در این نهضت زنان بودند. اگر اسلام با قیام امام حسین (ع) زنده است، سهم بزرگی از آن مربوط به زنانی است که تاریخ، مانند آن را کمتر دیده است.

در سفر امام حسین(ع) از حجاز به کربلا، علاوه بر مردان، زنان بسیاری نیز حضور داشتند. این زنان جزء اهل بیت امام حسین(ع) و یا از خانواده یاران آن حضرت بودند. زنان حادثه کربلا همانند مردان، وظیفه خاصی بر عهده داشتند آنها در زنده ماندن این حادثه شگرف و تاثیرگذار نقش بسیار ارزنده‌ای ایفا کردند. طبق بیان شهید مطهری(ره): «تاریخ کربلا یک تاریخ و حادثه مذکر- مونث است. حادثه‌ای که مرد و زن هر دو در آن نقش دارند؛ ولی مرد در مدار خودش و زن در مدار خودش.»

❄️پیرامون زنان در حادثه کربلا در دو محور سخن می‌توان گفت: یکی آنکه آنان چند نفر و چه کسانی بودند؟ دیگر آنکه چه نقشی داشتند؟ 📝زنانی که  در کربلا حضور داشتند، برخی از فرزندان حضرت علی (ع) بودند و برخی دیگر جز آنان، چه از بنی هاشم یا دیگران، حضرت زینب(س)، ام کلثوم، فاطمه، صفیه، حضرت رقیه(س) و ام هانی از فرزندان حضرت علی (ع) بودند، فاطمه و سکینه، دختران سیدالشهدا (ع) بودند، رباب، عاتکه، مادر محسن بن حسن، دختر مسلم بن عقیل، فضه نوبیه، کنیز خاص امام حسین (ع) و مادر وهب‌بن عبدالله نیز از زنان حاضر در کربلا بودند.

✅زنی که در عاشورا شهید شد، مادر وهب بود، بانوی نمیریه قاسطیه، زن عبدالله بن عمیر کلبی که بر بالین شوهر آمد و از خدا آرزوی شهادت کرد و همان جا با عمود غلام شمر که بر سرش فرود آورد و کشته شد. ✅در عاشورا دو زن از فرط عصبیت و احساس به حمایت از امام برخاستند و جنگیدند: یکی «مادر عبدالله بن عمر » که پس از شهادت فرزند، با عمود خیمه به طرف دشمن روی کرد و امام او را برگرداند. دیگری «مادر عمروبن جناده» که پس از شهادت پسرش، سر او را گرفت و بوسید و سپس به سمت دشمن پرت کرد ، سپس شمشیری گرفت و با رجزخوانی به میدان رفت، که امام حسین (ع) او را به خیمه‌ها برگرداند.

✅دلهم، دختر عمر (همسر زهیر بن قین) نیز در راه کربلا به اتفاق شوهرش به کاروان حسینی پیوست. زهیر بیشتر تحت تاثیر سخنان همسرش حسینی شد و به امام پیوست. ✅زینب کبری و ام کلثوم، دختران امیرالمومنین علی(ع) همچنین فاطمه دختر امام حسین (ع) نیز جزو اسیران بودند و در کوفه و ...سخنرانی‌های افشاگر داشتند. ✅زنی از قبیله بکربن وائل نیز حضور داشت، که ابتدا با شوهرش در سپاه ابن سعد بود، ولی هنگام حمله سپاهیان کوفه به خیمه‌های اهل بیت، شمشیری برداشت و رو به خیمه‌ها آمد و آل بکربن وائل را به یاری طلبید.

مجموعه این بانوان، همراه کودکان خردسال، کاروان اسرای اهل بیت را تشکیل می‌داند که پس از شهادت امام و حمله سپاه کوفه به خیمه‌ها، ابتدا در صحرا متفرق شدند، سپس به صورت گروهی و اسیر به کوفه و از آنجا به شام فرستاده شدند. 💥اما درباره حضور این زنان در حادثه عاشورا بیشتر به محور «پیام‌رسانی» باید اشاره کرد. البته جهات دیگری نیز وجود داشت که فهرست وار به آنها اشاره می‌شود که هر کدام می‌تواند به عنوان «درس» مورد توجه باشد:

🏵️مشارکت زنان در جهاد: شرکت در جبهه پیکار و همدلی و همراهی با نهضت مردانه امام حسین(ع) و مشارکت در ابعاد مختلف آن از جلوه‌های این حضور است. چه همکاری طوعه در کوفه با نهضت مسلم، چه همراهی همسران برخی از شهدای کر بلا، چه حتی اعتراض و انتقاد برخی همسران سپاه کوفه به جنایت‌های شوهرانشان مثل زن خولی. 🏵️ روحیه‌بخشی: در بسیاری از جنگ‌ها حضور تشویق‌آمیز زنان در جبهه، به رزمندگان  روحیه می‌بخشید. در کربلا نیز مادران و همسران بعضی از شهدا این نقش را داشتند.(در هشت سال جنگ تحمیلی بین ایران و عراق هم مادران و همسران نقش مهمی داشتند ) 🏵️آموزش صبر: روحیه مقاومت و تحمل زنان به شهادت‌ها در کربلا درس دیگر نهضت بود. اوج آن صبوری و پایداری در رفتار و روحیات زینب کبری (س) جلوه‌گر بود.

🏵️ پیام‌رسانی: افشاگری‌های زنان و دختران کاروان کربلا چه در سفر اسارت و چه پس از بازگشت به مدینه، پاسداری از خون شهدا بود. سخنان بانوان هم به صورت خطبه جلوه داشت، هم گفت‌وگوهای پراکنده به تناسب زمان و مکان. 💥حتی ما در واقعه عاشورا یا بعد از آن مثلاً در زمان وقوع جنگ که در ایران« ۸ سال دفاع مقدس» داشتیم، می بینید که اکنون کمتر نام زنی مطرح می شود حتی کوچه هایی هم که نامگذاری می شود به نام زنان نیست، این بدین معنا نیست که نقش آنها کمرنگ بوده و حضورشان نتوانست اثرگذار باشد؛ بنابراین واقعه عاشورا هم از این قاعده مستثنی نیست. ✍ع.محمدتبار

🏵️پرستاری: رسیدگی به بیماران و مداوای مجروحان از نقش‌های دیگر زنان در جبهه‌ها، از جمله در عاشوراست. نقش پرستاری و مراقبت حضرت زینب از امام سجاد (ع) یکی از این نمونه‌هاست. نکته دوم اینکه مردی که به میدان نبرد برای جنگ می رود باید خیالش راحت باشد به اینکه بعد از او خانواده اش و فرزندانش و همسرش مورد تعرض قرار نمی گیرند یا کسانی هستند که می توانند زندگی مادی خود را ادامه دهند. ایجاد این سکون و آرامش و طمأنینه در وجود رزمندگان بر عهده زنان است و همواره زنان هستند که دفاع می کنند.💥

🏵️مدیریت: بروز صحنه‌های دشوار و بحرانی،استعدادهای افراد  را شکوفا می‌سازد. نقش حضرت زینب(س) در نهضت عاشورا و سرپرستی کاروان اسرا، درس «مدیریت در شرایط بحران» را می‌آموزد. وی مجموعه بازمانده را در راستای اهداف نهضت، هدایت کرد و با هر اقدام خنثی‌کننده نتایج عاشورا، از سوی دشمن، مقابله نمود و نقش‌های دشمن را خنثی ساخت. 🏵️حفظ ارزش‌ها: درس دیگر زنان قهرمان در کربلا، حفظ ارزش‌های دینی و اعتراض به هتک حرمت خاندان نبوت و رعایت عفاف و حجاب در برابر چشم‌های آلوده است. زنان اهل بیت(ع)، با آنکه اسیر بودند، اما اعتراض‌کنان، بر حفظ عفاف تاکید می‌ورزیدند. ام کلثوم در کوفه فریاد کشید که آیا شرم نمی‌کنید برای تماشای اهل بیت پیامبر(ص) جمع شده‌اید؟ وقتی هم در کوفه در خانه‌ای بازداشت بودند، حضرت زینب(س) اجازه نداد جز کنیزان وارد آن خانه شوند. در سخنرانی خود در کاخ یزید نیز بر این گونه گرداندن بانوان شهر به شهر، اعتراض کرد: «امن العدل یابن الیلقاء تخدیرک حرائرک و امائک و سوقک بنات رسول الله سبایا قد هتکت ستورهن و ابدیت وجوههن یحدو بهن الاعداء من بلد الی بلد و یستشرفهن اهل المناهل و المعاقل و یتصفح وجوههن القریب و البعید و الغائب و الشهید...» و نمونه‌های دیگری را از سخنان و کارها که همه درس آموز عفت و دفاع از ارزش‌هاست. ✍ع.محمدتبار

🏵️ تغییر ماهیت اسارت: اسارت را به آزادی بخشی تبدیل کردند و در قالب اسارت، به اسیران واقعی درس حریت و آزادگی دادند. 🏵️عمق بخشیدن به بعد عاطفی و تراژدیک کربلا: گریه‌ها، شیون‌ها، عزداری بر شهدا و تحریک عواطف مردم، به ماجرای کربلا عمق بخشید و بر احساسات نیز تاثیر گذاشت و از این رهگذر، ماندگارتر شد. گریه های ام البنین س (مادر حضرت ابالفضل ع) و حضرت زینب کبری س و زنان و دختران اهل بیت ع تا سالها در مدینه .

🏵️البته عده دیگری از زنان نیز گرچه در جمع همراهان امام نبودند، اما خدمات ارزنده ای را در جهت قیام اباعبدالله ( علیه السلام) انجام دادند . که در ذیل به برخی از آن ها اشاره می نماییم: 🌸باید قدر این فداکاریها و عظمت زنان پاکدامن و شجاع در طول تاریخ را دانست . شجاعت و ایمان آسیه زن فرعون و مریم مقدس و حضرت خدیجه کبری س و حضرت فاطمه زهرا س و حضرت زینب کبری و دیگر زنان پاکدامن در کربلا و همچنین مادران و همسران شجاع و فداکار در هشت سال جنگ تحمیلی. واین فداکاریها و شجاعت زنان و دختران و مادران شجاع در طول تاریخ بوده و ادامه دارد و تشکر ویژه از بانوان زحمتکشی که در فضای مجازی با کارهای فرهنگی و روشنگریهاشون در گروه ها و کانالها دل امام زمان ع را شاد می کنند. ✍ع.محمدتبار 💐🌸🌺💐🌸🌺💐🌸🌺