گروه حامی یادداشتی از احمد فربهی یکی از گروه‌های اجتماعی، «گروه حامی» است، یعنی کسانی که از یک فرد، یا یک گروه یا یک هنجار حمایت می‌کنند، نقش گروه حامی، حمایت از این افراد و هنجارهاست. در صدر اسلام عده‌ای نقش گروه حامی را ایفاء می‌کردند، علی‌ابن‌ابیطالب، خدیجه کبری، ابوطالب، حمزه سیدالشهداء حامیان پیامبر بودند، از این‌رو سالی که ابوطالب و پس از آن خدیجه رحلت کرد، برای پیامبر «عام‌الحزن» نام گرفت و خدا به پیامبر وحی کرد؛ «از مکه بیرون برو! ناصر تو از دنیا رفت!» و پس از مدتی، پیامبر از مکه بیرون رفت! درباره‌ مالک اشتر نیز این جمله نقل شده که؛ «تا مالک زنده بود امور علی‌ابن‌ابیطالب استحکام داشت وقتی مالک به شهادت رسید، امور علی آشفته گشت!»، و علی تنها ماند! حسین‌بن‌علی نیز وقتی عباس بر زمین افتاد، گفت: «الان کمرم شکست!» امام صادق نیز از دیدن هشام بن حکم شاد می‌شد و درباره او می‌گفت: «ناصرنا بقلبه و لسانه و یده!». حضرت مهدی نیز به فرزند عثمان بن سعید فرمود: «عاش أبوك سعيداً ومات حميداً، فألحقه بأوليائه ومواليه فلم یزل مجتهدا فی امرهم» خدیجه نیز حامی پیامبر بود آن‌هنگامی که همه او را ترک کردند، وقتی خدیجه رحلت کرد پیامبر نیز او را در عبای خود، و جبرئیل نیز به‌دستور خدا، تنها برای خدیجه کفنی از بهشت آورد که همراه با آن‌عبا، او را کفن و دفن کرد. امیرمؤمنان علی علیه‌السلام فرمود: «هر کس ما را با قلبش دوست بدارد و با زبانش ما را یاری دهد و با دشمنان ما بجنگد، در بهشت همراه با ما، در همان درجاتی است که ما هستیم!» https://eitaa.com/farbehi https://eitaa.com/Habibollah_Babai

پناه؛ تأملات تمدنی پیرامون روابط انسانی در قرآن 🎙#پادکست | قسمت دوم موضــوع: فلسفه زندگی از دریچه‌ی رحمت الهی گفت‌وگو با حجت‌الاسلام دکتر حبیب‌الله بابایی؛ مدیر پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی #راوی؛صدای مدرسه‌ نگاه مدرســـه تـ؋ــــکر و نــوآوری نگــــــاهـ ‌🆔 @sch_negah https://eitaa.com/Habibollah_Babai

تمدن‌ها مبتنی بر نظام اولویت‌ها (اولویت نیازها، اولویت علوم، اولویت ارزش‌ها و معیارها) بنا می‌شوند. جامعه‌ای که اولویت‌هایش را گم کند، تاریخ و هویت خودش را هم گم خواهد داد. سوگمندانه باید گفت مدتهاست که اولویت‌های متن و حاشیهٔ ما را نه دانشمندان و اندیشمندان‌مان بلکه فضای دریدهٔ مجازی تعیین می‌کند. https://eitaa.com/Habibollah_Babai https://virasty.com/Habibollah_Babai/1711017256974875539

تمدن‌های شک‌ّپایه (قسمت ۸) آنچه از مرور آیات قرآن در باره شک به دست می آید این است که هرچند ممکن است شک و تردید راهی موقت برای یقین و حتی ایمان باشد، لیکن ارزش ذاتی ندارد (شک داشتن فضیلت نیست)، و تنها راه یقین و تنها راه ایمان نیز نیست. گاهی ایمانِ انباشته در جامعه، برآمده از فطرت انسانی و گاهی هم برخاسته از تعقل و استدلال است. با عطف توجه به این موضوع، و جستجوی آن در تمدن‌ها (از باب جری و تطبیق مفهوم قرآنیِ «شکّ» در تمدن‌ها) به نظر می‌رسد می‌توان تمدن‌های یقین‌پایه را در مقابل با تمدن‌های شک‌‌پایه تلقّی کرده و روح شکّ در تمدنی مثل تمدن مدرن غرب را در مقابل با روح ایمان در تمدن اسلامی تحلیل و تبیین نمود. در تمدنی که شکّ پایه است، حرکت تمدنی بر پایۀ شک رخ می‌دهد (ندانستن و یا «حیرت» حرکت تولید می‌کند) و در تمدنی که ایمان‌پایه و یا یقین‌پایه است، حرکت تمدنی برآمده از عنصر ایمان است. https://eitaa.com/Habibollah_Babai

شکّ و «اصلاح اجتماعی» (قسمت ۹) برای تحلیل پیامدهای «فرهنگ شکّ» در آیه‌های قرآنی باید مفاهیم مخالف شکّ همچون «ایمان» را هم در آموزه‌های قرآنی دنبال کرد. در این باره، آیۀ كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ (آیۀ 110 از سورۀ آل عمران) یکی از آیه‌های کانونی در موضوع امت و سنت‌های ظهور و بروز آن است که فرایند صورتبندی و صیرورت امت اسلام و پیدایش نقطه‌های وصل میان «ایمان» و «امر به معروف و نهی ازمنکر» را بیان می‌کند و ارتباط میان امر ایمانی و امر اجتماعی را راهی برای بهترین‌شدن آنهم در مقیاس تمدنی ترسیم می‌کند. از نظر مارشال هاجسن شرق‌شناس معاصر آمریکایی در کتاب «اعجاز اسلام» (The Venture of Islam) مسلمانان توجه خاصی به آیۀ «کنتم خیر امه اخرجت للناس» (آل‌عمران: 110) داشته‌اند و بدان‌سان در مورد ساخت دنیا عزمی راسخ ازخود نشان داده‌اند. آیت الله سعید حکیم در نسبت بین ایمان و امر به معروف و نهی از منکر، امر به معروف و نهی از منکر را از لوازم تکامل ایمانی و بلکه آن را روح ایمان به دین و جوهر دین تلقی می‌کند. اساسا ایمان کامل است که موجب می شود که یک مومن اگر کار خوبی از او سر بزند مسرور بشود و اگر کار ناشایستی از او سر بزند ناراحت شده و نسبت به کار انجام یافته پیشیمان شده خود را با توبه و انابه اصلاح کند. همین طور از نظر ایشان، از مهم‌ترین اسباب اثرگذاری امر و نهی به مردم این است که مردم راستی و صداقت را در فرد آمر یا ناهی، و همین طور اخلاص او را در عمل به رسالت و وظیفه خود، کامل حس کنند. برپایۀ همین مقدار از توضیح کوتاه درنسبت ایمان و امربه معروف و نهی از منکر(که البته بیان آیت الله حکیم تنها بیان در نسبت ایمان و امربه معروف و نهی ازمنکر نیست) نمی‌توان در وضعیت شکّ چنین تکامل و چنین انگیزه‌ و نیز چنین اخلاصی را ایجاد کرده و به سختی‌های امربه معروف و نهی از منکر تن داد. به بیان دیگر همان طور که ایمان در سطح امت و تمدن می‌تواند اصلاح‌های بزرگی را خلق کند، «شکّ» در سطح امت، عاجز از ایجاد چنین اصلاحی در چنین سطحی بزرگ خواهد بود. https://eitaa.com/Habibollah_Babai

پناه؛ تأملات تمدنی پیرامون روابط انسانی در قرآن 🎙#پادکست | قسمت سوم موضــوع: جریان رحمت الهی از صفتی الهی به مناسبات انسانی گفت‌وگو با حجت‌الاسلام دکتر حبیب‌الله بابایی؛ مدیر پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی #راوی؛صدای مدرسه‌ نگاه مدرســـه تـ؋ــــکر و نــوآوری نگــــــاهـ ‌🆔 @sch_negah https://eitaa.com/Habibollah_Babai

ساخت شکّ بر بنیان نفاق (قسمت ۱۰) دو آیهٔ ذیل را ملاحظه کنید: أَفَمَنْ أَسَّسَ بُنْيَانَهُ عَلَىٰ تَقْوَىٰ مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانٍ خَيْرٌ أَمْ مَنْ أَسَّسَ بُنْيَانَهُ عَلَىٰ شَفَا جُرُفٍ هَارٍ فَانْهَارَ بِهِ فِي نَارِ جَهَنَّمَ ۗ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ (۱۰۹) لَا يَزَالُ بُنْيَانُهُمُ الَّذِي بَنَوْا رِيبَةً فِي قُلُوبِهِمْ إِلَّا أَنْ تَقَطَّعَ قُلُوبُهُمْ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ (۱۱۰) سورهٔ توبه. آيا كسى كه بنياد [كار] خود را بر پايه تقوا و خشنودى خدا نهاده بهتر است يا كسى كه بناى خود را بر لب پرتگاهى مُشرف به سقوط پى‌ريزى كرده و با آن در آتش دوزخ فرو مى‌افتد؟ و خدا گروه بيدادگران را هدايت نمى‌كند. همواره آن ساختمانى كه بنا كرده‌اند، در دلهايشان مايه شك است، تا آنكه دلهايشان پاره پاره شود، و خدا داناى سنجيده‌كار است. نکته مهم در این آیات، بنیان بنائی است که نه موجب ایمان بلکه مایهٔ شک و ریبه است. حال باید تامل کرد چگونه یک نهاد ظاهرا مقدس مثل مسجد ضرار می‌تواند مایهٔ شک و تردید و نه مایهٔ ایمان و یقین بشود؟ و نیز باید فکری کرد که چگونه نفاقِ در قالب امر مقدس می‌تواند منتهی به شک (شک در فرد منافق و شک در جامعه آلوده به نفاق) گشته و اختلالی در نظم ایمانی مومنان بوجود آورد؟ ادامه دارد.... https://eitaa.com/Habibollah_Babai

▪️«تلکَ قضیةٌ»، ترانــه‌ای در باره تضادهای جهان مدرن https://eitaa.com/Habibollah_Babai ‌🆔 @sch_negah

نفاق و هویت شکّی (قسمت 11) آنچه از آیات قرآنی در بارۀ «نفاق» بر می‌آید این است که اولا جریان نفاق در نفاق‌ورزی خود خودآگاه است و در این باره اهل تردید نیست (واذا لقوا الذین آمنوا قالوا آمنا واذا خلوا الی شیاطینهم قالوا انا معکم)، لیکن نفاقی که منافقان دارند و کنش‌های منافقانه‌ای که انجام می‌دهند، مایۀ شک‌های غیراخلاقی و ریبه‌های قلبی آنها می‌شود. این ریبه‌ها همواره ماندنی است و تا زمانی که نفاق هست، ریبه و فرهنگ شکّ‌ انکاری نیز همچنان باقی می‌ماند. علاوه بر این، جریان نفاق در جامعه نیز بنای ریبه و شکّ‌سازی می‌کند. در این باره به نظر می‌رسد اولا پدیدۀ نفاق به لحاظ هستی‌شناختی پدیده‌ای دوگانه، مردد، مبهم، و متضاد است که نه تنها کنش‌هایش برای خود فرد منافق ضرر و زیان و تناقض ایجاد می‌کند (تناقض در خود)، بلکه پیوسته دوگانه‌های متضادی را توأمان در جامعه ایمانی و حتی در جامعه غیرایمانی بوجود می‌آورد. بدین سان پدیده نفاق در جامعه اساسا هویت شکّی دارد و جامعه را دچار بی‌نظمی و بی‌هویتی می‌کند. ثانیا نهادهایی که جریان نفاق تولید می‌کند، نظام تربیتی‌ای که می‌سازد، کتابی که می‌نویسد، فیلمی که می‌سازد، و حتی حسینیه و مسجد و هیئتی که بنا می‌کند، همه بر بنیان شک و ریبه‌های غیراخلاقی است. نهادهای شکّ‌پایه و آمیخته به ریبه و تردید، در مخاطبان مومن نیز شک‌های غیراخلاقی را توجیه می‌کند (روانشناسی تسرّی نفاق) و زمینه را برای برچیده شدن ایمان و بلکه ایجاد ارزش‌های معکوس در جامعه فراهم می‌کند که نکته آن را می‌توان در «نهی از معروف» و «امر به منکر» در سیرۀ رفتاری منافقان مشاهده کرد. الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقَاتُ بَعْضُهُمْ مِنْ بَعْضٍ ۚ يَأْمُرُونَ بِالْمُنْكَرِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمَعْرُوفِ وَيَقْبِضُونَ أَيْدِيَهُمْ ۚ نَسُوا اللَّهَ فَنَسِيَهُمْ ۗ إِنَّ الْمُنَافِقِينَ هُمُ الْفَاسِقُونَ. مردان منافق و زنان منافق، همه از یک گروهند! آنها امر به منکر، و نهی از معروف می‌کنند؛ و دستهایشان را (از انفاق و بخشش) می‌بندند؛ خدا را فراموش کردند، و خدا (نیز) آنها را فراموش کرد (، و رحمتش را از آنها قطع نمود)؛ به یقین، منافقان همان فاسقانند! (توبه: 67) https://eitaa.com/Habibollah_Babai

پناه؛ تأملات تمدنی پیرامون روابط انسانی در قرآن 🎙#پادکست | قسمت چهارم موضــوع: آیا رحمت الهی یک سنت است یا یک استثنا؟ گفت‌وگو با حجت‌الاسلام دکتر حبیب‌الله بابایی؛ مدیر پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی #راوی؛صدای مدرسه‌ نگاه مدرســـه تـ؋ــــکر و نــوآوری نگــــــاهـ ‌🆔 @sch_negah https://eitaa.com/Habibollah_Babai

مرادخای کاپلان احیای سنت‌ منسوخ تورات‌خوانی را برای عقلانیت تمدنی یهود بسیار مهم می‌داند. مهم‌تر از آن سنت منسوخ یهودیان، فرهنگ زندهٔ «تلاوت قرآن» بمثابه یکی از نقطه‌های عطف تمدنیِ مسلمانان است که در آن «معرفت»،«معنویت»، «هنر»، و «نظم» باهم جمع شده. البته تمدن‌پژوهان ایران کمتر به این موضوعات فکر می‌کنند! https://eitaa.com/Habibollah_Babai https://virasty.com/Habibollah_Babai/1711537158860000598

برنامه‌های شب قدر با موضوعاتی متفاوت در باب «حقیقت زیستن» در حسینیهٔ ارشاد https://eitaa.com/Habibollah_Babai