eitaa logo
《یادداشت های فقهی_اجتهادی یک طلبه》
616 دنبال‌کننده
98 عکس
47 ویدیو
12 فایل
🔻 کپی مطالب کانال تنها با ذکر #لینک بلامانع است. 🔴 #انتقادات و #پیشنهادات خود را در جهت رشد کانال، با ما @Abolhasanain110 در میان بگذارید.
مشاهده در ایتا
دانلود
بسم الله الرحمن الرحیم
کلان قاعده فقهی نفی سبیل ✍ قاعده "نفی سبیل" یکی از کلیدی ترین قواعد فقهی است که بر تمام ابواب فقهی تاثیر گذار است. ♦️این قاعده بر بسیاری از قواعد فقه سیاسی، قضایی، مدنی و معاملی و ... حکومت دارد. ♦️بر اساس این قاعده، شارع مقدس هر امری که سبب سلطه و سبیل کفار بر مسلمین شود را هرگز جعل نکرده است. ♦️حفظ حدود و ثغور اسلام و دفاع از مرزهای سرزمینی آن در برابر هجوم کفار، یکی از آثار کلیدی این قاعده است. ♦️یکی دیگر از ساحت های مهم این قاعده، نفی هر گونه سلطه کفار بر مرزهای فکری و فرهنگی در فضای مجازی است. ♦️ به سبب این حکم شرعی، بر حاکم اسلامی لازم است هر نوع نرم افزار،شبکه اجتماعی و ... که باعث تاثیرگذاری و سلطه کفار بر مرزهای فکری و فرهنگی مسلمین می شود را با ابزارهای مناسب خود، ممنوع سازد. 《یادداشت های فقهی اجتهادی》 🆔 @Ijtihad_Jurisprudence
✍️ بازخوانی استظهاری از آیه 59 سوره احزاب معروف به «آیه حجاب» 🔸خطاب آیه به «رسول(ص)، ازواج و دختران رسول(ص) و زنان مومنین» است. این خطاب، برای اکرام و تشریف مخاطبان بوده و احترازی نیست. حکم وجوبی در آیه از قضایای حقیقیه است؛ یعنی همه مکلفین، مقدر و مفروض الوجود هستند و توجهی به اوصاف خارجی آنها نشده است. ✅نتیجه آنکه این حکم برای همه زمان ها، مکان ها و مکلفین، تا روز قیامت است. 🔸«جلباب» از ریشه «جلب» به معنی چیزی است که از خمار [روسری و مقنعه امروزی] بزرگ تر بوده و کاملا بدن، دست ها، صورت، کتف ها و تمام حجم بدن (اعطاف) را می پوشاند و پنهان می کند. 🔸حکمت استفاده از جمع مکسر در آیه_ یعنی جلابیب_ برای نشان دادن ویژگی زنان با حیا و آزاده است که چندین جلباب و پوشش داشتند و همانند زنان هرزه به یک روسری اکتفا نمی کردند که مقداری از صورت، گردن و موهای آنها پیدا باشد. 📚 تاج العروس ؛ ج‏1 ؛ ص374 و الطراز الأول ؛ ج‏1 ؛ ص361 🔸«دنی» در لغت به معنی مقاربة و نزدیکی میان دو امر است. این فعل وقتی با «الی» متعدی می شود به معنی نزدیک شدن دو چیز است. ولی این فعل وقتی با «علی» متعدی می شود به معنی «أرخی الشیء» یعنی آویختن یک چیز مثل پرده و ... است. 📚 معجم مقاييس اللغه، ج‏1، ص: 469 و الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل، زمخشری، ج‏3، ص: 560 و تبيان الصلاة، محقق بروجردی، ج‌3، ص: 250‌ ✅ نتیجه آنکه: «يُدْنينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلاَبِيبِهِن‏» یعنی مکلفین آیه باید از جلباب های خود را، بر خود آویزان کنند و به تعبیر امروزی پوشش های سراسری خود را _ مثل چادر_ را باید به سر کنند به گونه ای که هیچ عضو و حجمی از بدن آن پیدا نباشد. البته روایات در مقام تفسیر این آیه، وجوب پوشش وجه و کفین(یعنی دست ها تا مچ) را مشروط به عدم مفسده، مقید کرده است. لذا باید گفت: چادر _دقیق تر چادرها و جلابیت_، پوشش برتر نیست بلکه به نص قرآن پوشش واجب و لازم شرعی است! 🔹قیود «أَدْنى‏ أَنْ يُعْرَفْن»‏ و «فَلا يُؤْذَيْن‏» علت حکم حجاب نیستند بلکه حکمت وجوب حجاب می باشند بلکه به تعبیر دقیق تر، این دو قید، حیثیت تعلیلیه دارد نه حیثیت تقییدیه. 🔸در حیثیت تقییدیه، موضوع حکم، معلق و منوط بر وجود قید است. مثلا جواز تنبیه کودک منوط و معلق بر تادیب است. اگر تادیب در کار نبود و مثلا تنبه برای اهانت به کودک و ... بود، جواز تنبیه هم منتفی است. 🔸در حیثیت تعلیلیه، موضوع حکم، منوط و معلق به وجود قید نیست و در هر صورتی لزوم تحصیل دارد. مثلا وجوب اکرام زید که دانشمند است در هر صورتی لازم است و قید دانشمند بودن او، دخلی در اصل وجوب اکرام او ندارد و اگر مکلف به دانشمند بودن او جاهل نیز باشد، بر او لازم است که او را اکرام کند. ✅ نتیجه آنکه: در آیه شریفه، «شناخته شدن و اذیت نشدن» حیثیت تعلیلیه برای حکم است نه حیثیت تقییدیه. یعنی وجوب حجاب مطرح شده در آیه، حتی در صورتی که هیچ شناخته شدن و اذیت نشدنی نیز در کار نباشد، وجود دارد. 《یادداشت های فقهی _ اجتهادی》 🆔 @Ijtihad_Jurisprudence
❁﷽❁ تحلیل دقیق از مجرای قاعده اهم و مهم بر اساس مراحل حکم شرعی ✍️ حکم شناسی تاثیر کلیدی در اجتهاد یک فقیه دارد. تحلیل مکانیزم رسیدن یک حکم به مکلف و تحلیل سنخ آن، تاثیر مستقیم در مبانی اجتهادی یک فقیه دارد. برخی از فقها همانند امام خمینی، این امر را تک مرحله ای می دانند، برخی دو مرحله ای، برخی چهار مرحله ای. محقق نائینی قائل به مراحل سه گانه زیر است: 🔸مرحله جعل حکم: این مرحله ربطی به فقیه ندارد. رتق و فتق آن بر عهده مولا است. قانونگذار و شارع باید مصالح و مفاسد نفس الامری را لحاظ کند. دقت کنید گاهی مصالح و مفاسد در جعل یک حکم است گاهی در مجعول. برای مثال در مجعول «مسواک زدن» مصلحت بوده ولی در جعل وجوب آن خیر و باعث حرج و مفسده برای مکلفین می شده است. برعکس؛ گاهی در مجعول تبعیت از خبر واحد ممکن است خطا و مفسده باشد ولی شارع به دلیل مصالح کلیدی در جعل آن، اقدام به حجیت بخشی به خبر واحد می کند. 🔸مرحله ابلاغ حکم: این مرحله دلیل در نزد فقیه موجود است. گاهی میان ادله تعارض رخ می دهد که مجتهد باید بر اساس مرجحات و قواعد باب تعارض آن را حل کند و بر اساس ضوابط آن، حکم شرعی را استنباط کند. شایان ذکر است که شیخ طوسی هدف از تالیف کتاب «استبصار» را حل تعارض میان روایات دانسته است که موطن آن این مرحله است. 🔸مرحله امتثال حکم: این مرحله مخصوص مکلف است. حکم شرعی هیچ ابهامی برای او ندارد و کاملا کشف شده و در ذمه او تقرر و فعلیت یافته است. بلکه تنافی در حکم استنباط شده توسط فقیه، پس از جعل و ابلاغ روی داده است. رفع این تنافی ها و تزاحم های اجرایی، مجرای قاعده اهم و مهم است. محقق نائینی اولین اصولی بود که مباحث مرتبط با این مرحله را از فقه وارد اصول نمود و ساختار و قواعد آن را به شکل منسجمی تنظیم نمود. 📚اجود التقریرات (خویی - نائینی) مطبعة عرفان ج 1 ص 270 تا ص 293 و فوائد الاصول (کاظمی - نائینی) انتشارات جامعه مدرسين حوزه علميه قم‏، ج 1 ص 314 تا ص 335 《یادداشت های فقهی _ اجتهادی》 🆔 @Ijtihad_Jurisprudence
❁﷽❁ ✍️ تبیین معیار «اصول متلقاة» در الگوریتم اجتهادی محقق بروجردی 🔹در منظومه فقهی محقق بروجردی، یکی از قرائنی که کشف قطعی و یقینی از حکم شرعی می‌کند، «اصول متلقاة» است. در دیدگاه این فقیه برجسته، وجود حکم شرعی در کتب مخصوص فتاوای فقهای صدر اول یکی از راه‌های کلیدی شناسایی اصول متلقاة است. 🔸ازجمله این کتب مخصوص فتوایی می‌توان به: «المقنع» و «الهدایة» از شیخ صدوق (متوفی:381 قمری)، «المقنعة»، «الإعلام»، «الإشراف»، «أحكام النساء» و «المسائل الطوسیة» آثار شیخ مفید (متوفی: 413 قمری)، «الانتصار» و «جمل العلم و العمل» برای سید مرتضی (متوفی: 436 قمری)، «النهایة» شیخ طوسی (متوفی: 460 قمری)، «المراسم» سلّار، «الكافي في الفقه» ابو الصلاح حلبی (متوفی: 447 قمری) و «المهذب» ابن براج (متوفی: 481 قمری) اشاره کرد. 🔹 قطع آوری اصول متلقاة ریشه در روش اصحاب ائمه علیهم‌السلام دارد؛ زیرا بنای آن‌ها این بوده است که فقه را به‌صورت پیوسته تا معصوم علیهم‌السلام، سینه ‌به ‌سینه از محدثین، فقها و اصحاب خاص ائمه علیهم‌السلام اخذ کنند. روش آن‌ها به‌گونه‌ای بوده است که در بیان فتوا، سعی بسیار زیادی در حفظ بیان و الفاظ ائمه علیهم‌السلام داشتند. 🔸این روش بیان فقه و فتوا تا زمان صدوقین، شیخین و سیدین _ معروف به عصر قدما_ ادامه داشت تا آنکه برخی از فقها به دلیل مسائل نوپدید فقهی و ضرورت اجتهاد از ادله، اقدام به تفریع برخی از مسائل فقهی از اصول و روایات ائمه علیهم السلام نمودند. نمونه بارز این روش را می توان در «المبسوط» شیخ طوسی رهگیری کرد. 📚 منتظری، حسين علی، دراسات في المكاسب المحرمة، ج 1، ص: 94 🔹با تحلیل دیگر می توان گفت: علت قطع آوری اصول متلقاة ریشه در سیره متشرعه اصحاب خاص و فقهای اهل بیت علیهم السلام در بیان فتوا و احکام شرعی دارد که تعنت و تلاش در حفظ کلمات و الفاظ معصومین علیهم السلام داشتند. بعلاوه اخباری که از حیث صدوری و جهتی، به دلیل موانعی همانند: تقیه، قضیه شخصیه بودن، جعلی و کذب بودن و ...، دارای اشکال بودند را پالایش می نمودند و از نقل آن در بیان فتوا و احکام شرعی خودداری می کردند. 📚شيرازى، ناصر مكارم، الاجتهاد و التقليد، ج 3، ص: 544 ✅ نتیجه التزام به اصول متلقاة این است که هیچ دلیل روایی دیگر _ هر چند با طرق متعدد در حد تواتر _ نمی تواند با آن معارضه کند. این مبنای اصولی تاثیر فراوانی در مبانی اجتهادی یک فقیه دارد که شایسته است همه جوانب آن بررسی شود. 《یادداشت های فقهی _ اجتهادی》 🆔 @Ijtihad_Jurisprudence
❁﷽❁ ✍️قرینه شناسی کتمان «حدیث غدیر» توسط «زید بن ارقم » نسبت به معنی «مولی» برای اثبات خلافت بلافصل سیاسی حضرت علی علیه السلام 🔸واقعه غدیر، تبلیغ رسمی و عمومی خلافت سیاسی و ولایت بلافصل امیرالمومنین علیه السلام است. رسول خدا صلی الله علیه و آله از سوی خداوند مأموریت یافت تا حضرت علی علیه السلام را به عنوان خلیفه و جانشین خود نصب کند. 🔸حضرت علی علیه السلام برای مقابله با کودتای سقیفه و در جهت اثبات حقانیت خود برای خلافت مسلمین، پیوسته به واقعه غدیر احتجاج می کرد. علامه امینی در الغدیر [ج‏1، ص: 328] به موارد متعددی از این احتجاج ها، اشاره کرده است. 🔸یکی از معروف ترین احتجاج های آن حضرت، موردی است که دوازده نفر از صحابه بدری، شهادت می دهند که حدیث غدیر را از رسول خدا صلی الله علیه و آله شنیدند. 🔸طبرانی _از ائمه حدیثی اهل سنت_ این احتجاج را از طریق زید بن ارقم چنین روایت می کند: 🔻«حدثنا أبو حصين القاضي ثنا يحيى الحماني ثنا أبو إسرائيل الملائي عن الحكم عن أبي سلمان المؤذن عن زيد بن أرقم قال نشد علي الناس أنشد الله رجلا سمع النبي صلى الله عليه وسلم يقول: من كنت مولاه فعلي مولاه اللهم وال من والاه وعاد من عاداه فقام اثنا عشر بدريا فشهدوا بذلك 👈 قال زيد وكنت أنا فيمن كتم فذهب بصري» 🔺زید بن ارقم روایت می کند: علی علیه السلام مردم را قسم داد که هر مردی که از رسول خدا صلی الله علیه و آله شنیده است که در روز غدیر فرمود« هر کس من مولا و سرپرست او هستم پس علی مولا و سرپرست او است خداوندا دوست بدار هر کس که او را دوست دارد و دشمن بدار هر کس که با او دشمنی می کند» در این هنگام دوازده نفر از صحابه بدری برخواستند و شهادت دادند که این حدیث را ما از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله شنیدیم! زید گفت: من از افرادی بودم که این واقعه را کتمان کردم و شهادت ندادم و به همین دلیل چشم های من کور شد! 📚طبراني، المعجم الكبير، ج 5، ص 175، مكتبة ابن تيمية، قاهرة، چاپ دوم 🔹چنانچه واضح است زید بن ارقم اعتراف می کند که به دلیل کتمان واقعه غدیر، شامل نفرین امیرالمومنین علیه السلام شده و چشمان او کور شده است! این امر یکی از قرائن مهم در فهم معنی «مولی» به «ولایت سیاسی و اولویت در تصرف» است. 🔹زیرا اگر «ولی» صرفا به معنی محبت بود، زید بن ارقم دلیل مقبولی بر کتمان آن نداشت. ناگفته روشن است که حتی ابوبکر، عمر و عثمان نیز دم از دوستی و محبت به اهل بیت علیهم السلام می زدند! بدین دلیل ریشه کتمان واقعه غدیر را باید در جای دیگر جستجو نمود! 🔹اعتراف و شهادت به ولایت سیاسی بلافصل امیرالمومنین علیه السلام از سوی زید بن ارقم، ملازمه با عدم مشروعیت خلفای قبل داشت و به نوعی نشاگر غاصب و ظالم بودن آنها بود. این شهادت باعث عکس العمل تند بسیاری از طرفداران خلفای قبل _خصوصا شیخین _ می شد. این امر برای زید دافعه و هزینه سنگین سیاسی و ... در پی داشت. همین امر عامل اصلی سانسور و کتمان واقعه غدیر از سوی این صحابی بزرگ شد! 🔷برخی از علمای اهل سنت پی به این حقیقت تلخ برده و سعی در حذف «کتمان واقعه غدیر توسط زید بن ارقم و کور شدن او» نموده اند. ابوالحجاج مزی در «تهذیب الکمال» این روایت را چنین گزارش می کند: 🔻«... قال: حدثنا أبو إسرائيل الملائي، عن الحكم، عن أبي سلمان المؤذن، عن زيد بن أرقم أن عليا" أنشد الناس من سمع رسول صلى الله عليه وسلم يقول: من كنت مولاه فعلي مولاه، اللهم وال من والاه وعاد من عاداه"، فقام ستة عشر رجلا فشهدوا بذلك، 👈وكنت فيهم» 🔺زید بن ارقم روایت می کند: علی علیه السلام مردم را قسم داد که هر مردی که از رسول خدا صلی الله علیه و آله شنیده است که در روز غدیر فرمود« هر کس من مولا و سرپرست او هستم پس علی مولا و سرپرست او است خداوندا دوست بدار هر کس که او را دوست دارد و دشمن بدار هر کس که با او دشمنی می کند» در این هنگام دوازده نفر از صحابه بدری برخواستند و شهادت دادند که این حدیث را ما از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله شنیدیم! زید گفت من نیز در میان شهادت دهندگان بودم! 📚ابوالحجاج مزی، یوسف بن الزکی، تهذيب الكمال مع حواشيه، ج33، ص: 368، محقق : د. بشار عواد معروف، مؤسسة الرسالة، بيروت، چاپ اول، 1400، 35 جلد ✅ مقایسه دو گزارش فوق نشان می دهد که عبارت 👈«... قال زيد وكنت أنا فيمن كتم فذهب بصري» تحریف و به شکل 👈«... وكنت فيهم» نقل شده است. این کتمان ها و تحریف ها خود سند و قرینه روشنی بر حقانیت حضرت علی علیه السلام است. 《یادداشت های فقهی _ اجتهادی》 🆔 @Ijtihad_Jurisprudence
❁﷽❁ ✍️ جستاری در قابلیت استعمال «اشتراک» در زبان ها و ثمره آن در فهم حدیث غدیر 🔺پژوهش های زبان شناسی نشان می دهد که تمام زبان های دنیا، دارای ویژگی های مشترکی هستند. برای مثال؛ در همه زبان ها اسم، فعل، حرف وجود دارد. باید خاطر نشان کرد که وجود «اشتراک» اعم از لفظی و معنوی، از ویژگی های جهانی و مشترک تمام زبان ها است. 🔻در این میان، زبان عربی، به دلیل ویژگی های منحصر به فردی که در اشتقاق کلمات از ریشه مشترک دارد، دارای قدرت واژه سازی و انتقال معنای فوق العاده ای است. این امکان باعث شده است که شاهد وفور «مشترک معنوی» در استعمالات عرب فصیح باشیم. 🔸مراجعه به آیات قرآن این ادعا را ثابت می کند؛ زیرا مشاهده می کنیم که در امور کلیدی مرتبط با توحید، نبوت، امامت و مباحث مهم فقهی و مبتلا به، خداوند در بیان مراد خود از الفاظ مشترک معنوی استفاده کرده است که می توان به ریشه هایی مثل: «حبب»، «شکر»، «قوی»، «ظلم»، «خفی»، «عبد»، «أمر»، «أمن»، «صلی»، «حجج»، «بدع»، «ربب»، «شرک»، «صمد»، «خلق» و صدها مورد دیگر اشاره کرد. 🔹توجه کنید؛ مشتقات هر کدام از اصول و ریشه های فوق، در مواضع متعدد قرآن کریم استعمال شده است. پژوهشگر گرامی می تواند با مراجعه به «معجم مقائیس اللغة» اثر ابن فارس، موارد متعدد دیگر را مشاهده نماید. 🔺این ظرفیت بالای زبان عربی فصیح _ خصوصا ادبیات قرآنی و نبوی آن که در اوج فصاحت و بلاغت است_ باعث شده است که اندیشمندان زبانی و ادبا، اقدام به جمع آوری موارد و مصادیق مشترک معنوی و لفظی در قالب کتاب هایی به نام «وجوه و نظائر» و «اشباه و نظائر» کنند. خواننده گرامی می تواند به کتاب های «الأشباه والنظائر» اثر ابن نجيم حنفي و «الوجوه والنظائر في القرآن الكريم» اثر سليمان بن صالح القرعاوي و «الأشباه والنظائر» سیوطی مراجعه کنند. 🔻متکلم فصیح و بلیغ، برای روشن شدن مراد جدی خود از لفظ مشترک معنوی، قرائن متعدد فعلی، حالی، مقامی، لفظی متصل ومنفصل استفاده می کند که شنوده با در نظر گرفتن آنها قطع به مراد جدی کلام ببرد و ظهور الفاظ برای معنای مورد نظر متکلم نص صریح _بدون هیچ احتمال خلاف در معنا_ شود. 🔶رسول خدا صلی الله علیه و آله در ماجرای غدیر، از ظرفیت مورد بحث استفاده نموده و از کلمه «مولی» استعمال کرده و برای روشن کردن مراد جدی خود، ده ها قرینه اقامه کرده است. خواننده گرامی برای دیدن برخی از این قرائن می توان به کتاب «دلائل الصدق لنهج الحق» ج‏4؛ ص: 314 الی ص: 351 مراجعه کند. 🔷 بی شک اندک توجهی به قرائن موجود در کلام باعث روشن شدن معنی «مولی» در اولویت در تصرف و ولایت سیاسی است. بدین خاطر بوده است که بزرگان اهل سنت همواره از توجه به قرائن حدیث غدیر واهمه داشتند و سعی در مجمل و مبهم انگاری آن می نمودند. برای مثال احمد بن حنبل، از هر گونه دقت در قرائن به جهت فهم معنای مولا، نهی می کند: 🔸«وأخبرني زكريا بن يحيى أن أبا طالب حدثهم أنه سأل أبا عبد الله عن قول النبي صلى الله عليه وسلم لعلي: «من كنت مولاه فعلي مولاه» ما وجهه؟ قال: لا تكلم في هذا دع الحديث كما جاء» 🔹«ابوطالب روایت می کند که از احمد بن حنبل درباره روایت رسول خدا صلی الله علیه و آله که فرمود: هر کس من مولای او هستم پس علی مولای او است سوال کردم که مراد از این روایت چیست؟ احمد بن حنبل پاسخ داد: درباره مراد حدیث سخن نگو! حدیث را همانگونه که وارد شده است، رها کن» 📚 خلال، ابوبکر احمد بن محمد، السنة، ج 2 ص 346، وفاة: 311 هـ، دار الراية، الرياض، 1410 هـ - 1989 م، چاپ اول، تحقيق: د.عطية الزهراني ✅ ترس و واهمه بزرگانی مثل احمد بن حنبل از توجه به قرائن واقعه غدیر برای فهم منظور جدی از کلمه «مولی» حاکی از نص بودن آن در ولایت سیاسی و اولویت در تصرف است. چرا که اگر در حدیث غدیر، «مولا» معنای دیگری _مثل دوستی و ..._ داشت، هیچ لزومی به نهی از توجه به قرائن وجود نداشت. 《یادداشت های فقهی _ اجتهادی》 🆔 @Ijtihad_Jurisprudence
✍️ تحلیل واقعه غدیر بر اساس تحریف معنوی جریان سیاسی حاکم و محوریت صیغه مُناشده 🔷 یکی از قرائن مهم فهم کلام، توجه به بستر های تاریخی یک حدیث و واقعه است. در موارد بسیاری، منافع سیاسی و حزبی باعث تحریف معنوی در مراد از یک واقعه یا دلیل شرعی شده است. 🔶 یکی از مهم ترین تقابل های دشمنان اهل بیت علیهم السلام در حوزه جنگ رسانه ای، انحراف و تحریف در مدلول احادیث مرتبط با حقانیت سیاسی آنها بوده است. شدت این تحریفات، تا جایی بود که اگر کسی، به معنا و مراد حقیقی واقعه غدیر آگاهی می یافت، تعجب می کرد و به سادگی آن را باور نمی کرد! ◀️ برای روشن شدن این حقیقت، به روایتی که ابن عساکر در تاریخ دمشق نقل کرده است، دقت کنید: 🔹«أخبر نا أبو المظفر بن القشيري وأبو القاسم الشحامي قالا أنا أبو سعد الأديب أنا أبو سعيد الكرابيسي أنا أبو لبيد السامي نا سويد بن سعيد نا المطلب بن زياد عن عبد الله بن محمد بن عقيل قال كنت أنا ومحمد بن الحنفية وعلي بن الحسين وأبو جعفر محمد بن علي عند جابر بن عبد الله إذ دخل علينا رجل من أهل العراق فقال يا جابر ناشدتك بالله لما أخبرتنا ما رأيت وسمعت في عليّ علیه السلام؟ فقال اللهم نعم! إنا كنا بالجحفة بغدير خم إذ خرج علينا رسول الله (صلى الله عليه وسلم) من خباء أو فسطاط فقال هلم هلم ثلاث مرات وثم ناس من خزاعة ومزينة وجهينة وأسلم وغفار فاخذ بيد علي فقال فقال من كنت مولاه فعلي مولاه. قال قال: نشدتك بالله أكان ثم أبو بكر وعمر فقال اللهم لا» 🔹عبدالله بن محمد بن عقیل روایت می کند که من و محمد بن حنفیه و امام سجاد علیه السلام و امام باقر علیه السلام نزد جابربن عبدالله انصاری بودیم. در این هنگام مردی که اهل عراق بود بر ما وارد شد و گفت: ای جابر! تو را به خداوند قسم می دهم که به ما خبر دهی از آن چیزی که درباره حضرت علی علیه السلام از رسول الله صلی الله علیه و آله شنیدی! جابر گفت: به خدا قسم می خورم که تو را بدان آگاه می کنم! همانا ما در جحفه _منطقه ای در غدیر خم_ بودیم! که رسول خدا از چادر یا خیمه خود خارج شد و سه بار گفت: بیایید بیایید بیایید! مردمی از قبائل خزاعه، مزینه، جهینة، اسلم و غفار آن جا بودند! در این هنگام دست علی علیه السلام را گرفت و فرمود: هر کس من مولای او هستم، پس علی مولای او است! راوی می گوید: آن مرد عراقی گفت: ای جابر! تو را به خدا قسم می دهم که بگویی آیا ابوبکر و عمر هم آنجا بودند؟ جابر گفت: به خدا قسم آنجا نبودند. 📚ابن عساکر، ابی القاسم علی بن الحسن، تاريخ مدينة دمشق، ج42، ص: 224 🔺بر اساس روایت فوق، مرد شامی از شنیدن واقعه غدیر متعجب شده و از حضور ابوبکر و عمر در کنار رسول خدا صلی الله علیه و آله سوال نموده است که با پاسخ منفی جابر بن عبدالله انصاری روبروه شده است. 🔻استفصال مرد عراقی از جزئیات ماجرای غدیر و سوال او از حضور خلفای قبلی در کنار حضرت علی علیه السلام، حکایت از این حقیقت دارد که در ذهن او، حقانیت ولایت سیاسی ابوبکر و عمر ،به دلیل تبلیغات فراوان امری محتوم تلقی می شده است. ولی این امر، به دلیل عدم حضور ابوبکر و عمر در کنار حضرت علی علیه السلام و رسول خدا صلی الله علیه و آله در روز غدیر، مورد تشکیک جدی واقع شده است. ✅ این نکته قرینه روشنی بر ظهور کلمه «مولا» به معنی ولایت سیاسی بلا فصل است چرا که اگر «مولا» ظهور در معنی دیگری داشت، سوال مرد عراقی از حضور ابوبکر وعمر در کنار رسول خدا صلی الله علیه و آله و حضرت علی علیه السلام لغو می شد. 🔶 نیز باید توجه داشت که مُناشده در استعمال فصیح عرب، طلب یک امر بسیار مهم از طرق ویژه آن_ همانند سوال از افراد خاص آگاه که حاضر در واقعه مورد سوال _ است. این طلب نمودن به همراه صیغه قسم است که مناشده کننده با واسطه کردن حرمت یک امر مقدس _همانند خداوند و اوصاف او_ دنبال گمشده خود بوده و در صدد رهایی از حیرت خود است. بر این اساس، صیغه مناشده، نشان از اهمیت فوق العاده خواسته و موضوع مورد سوال است که برای مُناشده کننده امری بسیار کلیدی و حیاتی است. 📚 كتاب العين ؛ ج‏6 ؛ ص243 و أساس البلاغة ؛ ص632 ✅ توجه به صیغه مُناشده در روایت ابن عساکر، یک قرینه حالیه برای ظهور«مولا» در اولویت در تصرف و ولایت سیاسی بلافصل است چرا که اگر کلمه «مولا» ظهور در دوستی و ... داشت، امری واضح و مورد اتفاق برای همگان بود و نیازی به این صیغه برای سوال نمودن از یک واقعه و حدیث وجود نداشت. 《یادداشت های فقهی _ اجتهادی》 🆔 @Ijtihad_Jurisprudence
❁﷽❁ ✍️ قرینه شناسی حدیث غدیر بر اساس صنعت ادبی تکرار و صیغه استفهام تقریری ❇️ «صنعت ادبی تکرار» یکی از مهم ترین اسباب فصاحت یک کلام است. در ادبیات فصیح، اهداف تکرار را می توان در موارد زیر جستجو نمود: 1. تاکید و نشان دادن اهمیت فوق العاده مفهومی که گوینده در صدد رساندن آن به مخاطبین است. 2. تقریر و تثبیت یک معنا در ذهن مخاطب؛ بدین جهت در قرآن نیز بسیاری از داستان ها تکرار شده است. 3. زدودن تهمت ها و برداشت های غلطی که ممکن است پیرامون یک حقیقت در ذهن مخاطب وجود داشته باشد. 4. تجدید عهد و بیان مجدد یک حقیقت بسیار مهم که به دلیل گذشت زمان ممکن است از اهمیت آن کاسته شود و یا برخی از اذهان آن را به فراموشی بسپارند. 5. هشدار، انذار و ترساندن مخاطبین نسبت به کوتاهی در دستورات و بی توجهی به مراد متکلم 📚 رك: مدرس افغانى، محمد على، المدرس الأفضل فيما يرمز و يشار إليه في المطول، ج‏1 ؛ ص550، 7جلد، دار الكتاب - قم - ايران، چاپ: 1، 1362 ه.ش ❇️ «اقرار گرفتن از مخاطب» به عنوان«سید الادلة» و قوی ترین دلیل و سند برای اثبات یک حق، در تمام سیستم های حقوقی و فقهی دنیا، شناخته شده است. در این میان، اخذ اقرار با صنعت استفهام تقریری، بر قوت اثبات کنندگی اقرار می افزاید زیرا این روش، مخاطب را وادار می کند به چیزی که بدان علم و آگاهی یقینی دارد، به شکلی که طرف مقابل و خصم از او می خواهد، اذعان و اعتراف کند. این نکته باعث می شود اقرار کننده نسبت به امری که بدان اقرار می کند، تعهد و مسئولیت بیشتری داشته باشد. این امر زمانی از اهمیت بیشتری برخوردار می شود که اقرار گیرنده، با بیان ها و الفاظ متفاوت که گویای یک حقیقت هستند، از طرف مقابل خود اقرار بگیرد تا جایی که اقرار کننده هیچ توجیه منافی با اقرار خود، نتواند داشته باشد. 📚 رك: صبان، محمد بن على، حاشية الصبان على شرح الأشمونى على ألفية ابن مالك و معه شرح الشواهد للعيني، ج‏1 ؛ ص64، 4جلد، المكتبة العصرية - بيروت - لبنان، چاپ: 1 ◀️ دقت در خطبه غدیر نشان می دهد که رسول خدا صلی الله علیه و آله از صنعت ادبی تکرار و صیغه استفهام تقریری، برای بیان مقصود خود استفاده کرده است. ابن عساکر از براء بن عازب روایت می کند: 🔸«... خرجنا مع رسول الله صلى الله عليه وسلم حتى نزلنا غدير خم بعث مناديا ينادي فلما اجتمعنا قال: ألست أولى بكم من أنفسكم؟ قلنا: بلى يا رسول الله! قال: ألست أولى بكم من أمهاتكم؟ قلنا: بلى يا رسول الله! قال: ألست أولى بكم من آبائكم؟ قلنا: بلى يا رسول الله! قال: ألست أولى بكم؟ ألست؟ ألست؟ ألست؟ قلنا: بلى يا رسول الله! قال: فمن كنت مولاه فإن عليا بعدي مولاه اللهم وال من والاه وعاد من عاداه فقال عمر بن الخطاب هنيئا لك يا ابن أبي طالب أصبحت اليوم ولي كل مؤمن» 🔹با رسول خدا صلی الله علیه و آله از مکه خارج شدیم تا به غدیر خم رسیدیم. آن حضرت کسی را فرستاد که ندا دهد [دیگران را که جمع شوند] وقتی که همگی جمع شدیم فرمود: آیا اقرار می کنید که من از شما به شما اولویت در تصرف دارم؟ همگی گفتیم: بلی! ای رسول الله صلی الله علیه و آله! سپس دوباره فرمود: آیا من از شما نسبت به مادران شما به شما، اولی در تصرف هستم؟ همگی گفتیم بلی ای رسول الله صلی الله علیه و آله! پیامبر خدا صلی الله علیه و آله باز فرمود آیا من نسبت به شما از خود شما اولی و سزاوارتر نیستم؟ آیا من نیستم، آیا من نیستم، آیا من نیستم[اقرار گیری های متعدد با بیان های مفتاوت] همپی گفتیم بلی ای رسول الله صلی الله علیه و آله! آن حضرت در این هنگام فرمود: پس هر کس من مولای او هستم، همانا بی شک علی بعد از من مولای او است. خداوندا هر کس که او را دوست دارد دوست بدار و هر کس که او را دشمن می دارد دشمن بدار. عمر بن خطاب گفت: گوارا باد بر تو ای فرزند ابوطالب. تو امروز ولی هر مومنی شدی! 📚ابن عساکر، ابی القاسم علی بن الحسن، تاريخ مدينة دمشق، ج42، ص: 220 ✅ چنانچه روشن است، پیامبر خدا صلی الله علیه و آله بارها، با بیان های متعدد، از مخاطبین خود، نسبت به ولایت سیاسی و اولویت در تصرف خود اقرار گرفته است و سپس بلافاصله مولویت و ولایت حضرت علی علیه السلام را بر آن متفرع کرده است. این تکرار ها و نوع اقرار گیری ها، نشان می دهد مراد از «مولا»، همان ولایت سیاسی مطلق است و الا صرف بیان لزوم دوست داشتن آن حضرت، نیازی به تکرار با الفاظ متعدد و استفاده از صیغه استفهام تقریری نداشت. 《یادداشت های فقهی _ اجتهادی》 🆔 @Ijtihad_Jurisprudence