تاثیر جنسیت در معرفت 🔹 فمینیست‌‌ها جنس و جنسیت را موثر در شناخت می‌دانند. از نظر آنها مرد بودن یا زن بودن و نیز جایگاه‌های اجتماعی مردانه یا زنانه، در نوع نگرش انسان و فهم او از جهان موثر است. 🔸 آنها بر همین اساس علوم بشری را پی‌ریزی‌شده برای منافع مردان می‌شمارند و معتقدند این علوم ظلم و ستم علیه زنان را تولید و بازتولید می‌کنند. 🔹 منتقدان فمینیست‌ها در نقطه مقابل، نتیجه این دیدگاه را فروغلطیدن در باتلاق نسبیت می‌دانند و به شدت بر این دیدگاه می‌تازند. 🔸 در مقاله "تأثیر جنسیت در معرفت، تحلیل دیدگاه فمینیستی با تاکید بر نظریه اعتباریات علامه طباطبایی" - که به تازگی در نشریه علمی پژوهشی مطالعات راهبردی زنان منتشر شده است - تلاش کرده‌ام تا: ۱‌. دیدگاه فمینیست‌ها در این خصوص را تبیین کنم؛ ۲. نقدهای رایج بر ایشان را نقد و بررسی نمایم و ۳. در آخر با تکیه بر نظریه اعتباریات علامه طباطبایی، نگاهی نو به دیدگاه فمینیست‌ها را به تصویر کشم و برخی وجوه صحیح این نگاه را نمایان سازم و نقدهای دیگری بر آن بیفزایم‌. ✅ لینک دریافت مقاله: http://www.jwss.ir/article_113730.html مهدی شجریان @M_Shajarian

گستره عمل به دین 🔹 دامنه دین‌داری ما تا کجا گسترده است؟ آیا وقتی به دو فتوای فقهی متناقض عمل می‌کنیم می‌توان هر دو عمل را مصداقی از دین‌داری محسوب کرد؟ مثلاً وقتی دو روز متفاوت عید فطر اعلام می‌شود و درنتیجه در یک روز مقلدین یک مرجع نماز عید می‌خوانند و افطار می‌کنند و مقلدین مرجع دیگر روزه می‌گیرند و امساک می‌کنند آیا می‌توان رفتار هر دو گروه را رفتاری دینی محسوب کرد؟ 🔸 وقتی به فتوایی عمل می‌کنیم که به خطا رفته است یا روایتی را دستمایه عمل دینی قرار می‌دهیم که ازقضا اشتباه بوده است آیا می‌توان این عمل ما را عملی دین‌دارانه محسوب کرد؟ 🔹 در مقاله «بررسی گستره شریعت از منظر دیدگاه‏های رایج در مصالح و مفاسد واقعیه»، پاسخ این سؤالات را بررسی کرده‌ام. به گمانم این مقاله در حاشیه بحث «امکان تعبد به ظن» در مباحث اصول فقه و پاسخ به اشکال معروف ابن قبه و نیز درک روشنی از «مصلحت سلوکیه» شیخ انصاری مفید است. ✅ لینک دریافت مقاله http://pwq.bou.ac.ir/article_66063.html مهدی شجریان @M_Shajarian

در اسلام است که: 🔸 زن تنها ضامن بقای نسل پیامبر خاتم می‌شود؛ 🔸 زن مادر ۱۲ امام معصوم می‌شود؛ 🔸 زن حجت خدا بر امامان معصوم و حجتی بر حجج الهی می‌گردد؛ 🔸 زن الگوی عملی تنها امام حی و زنده زمان می‌شود؛ 🔸 زن به بالاترین مقام‌های شفاعت در روز قیامت می‌رسد؛ 🔸 زن گوی سبقت را در مقامات معنوی از مردان دون‌مایه می‌رباید؛ 🔸 زن هوشمندانه با ظلم حاکمان به ستیزه می‌آید؛ 🔸 زن بر سر ظالمان زمان خود نهیب می‌کشد و آنها را به راه هدایت و انسانیت دعوت می‌کند؛ 🔸 زن مدار حق می‌شود و گرد او چرخیدن راه را از چاه می‌نمایاند؛ 🔸 زن در زمان جفای کرور کرور از مردان نامرد، مدافع حق و حقیقت می‌شود؛ 🔸 زن زهرا و زهره و ستاره درخشان زمین در مقابل چشم آسمانیان می‌شود؛ 🔸 زن محل نزول فرشتگان و شنیدن صدای کروبیان می‌گردد؛ ✅ و در یک کلام زن به مقام فاطمه می‌رسد و جهانی از شناخت جایگاه عظیم وجودی او بریده می‌گردد. اسلام سکوی صعود زن تا این مقامات بلند است؛ آن هم در جامعه‌ای که زن مایه حقارت و محکوم به زنده در گور شدن و خجالت بود. جفا در حق این دین است که آن را زن ستیز شماریم. شهادت حضرت زهرا مرضیه، بانوی بزرگ اسلام سلام الله علیها تسلیت باد. مهدی شجریان @M_Shajarian

بخشی از مقاله تعارض علم و دین در مصاف کرونا 🔹در یک نگاه افراطی دین جانشین بر حق همه دانش‌های بشری است و دانش‌های موجود غاصب حق دین محسوب می‌شوند. دین از این منظر باید تمام شئون بشری را تدبیر کند؛ از طب و فیزیک و شیمی تا روانشناسی و اقتصاد و جامعه‌شناسی و ...، همه باید توسط دین تبیین شود و در چهارچوب فهم اجتهادی از منابع دینی استنباط گردد. 🔶 چنین نگاه فراخی به قلمرو دین قابل قبول نیست و خدمتی به دین و دین‌داری نمی‌کند. متون دینی به‌صراحت بر اعتبار ابزارهای شناختی انسان تأکید می‌کنند. قرآن کریم مکرر انسان‌ها را دعوت به سیر در زمین و جستجو و نگاه ـ که نوعی تجربه است ـ در عالم طبیعت نموده است و مکرر نهیب «افلا تعقلون» را بر کسانی که نمی‌خواهند از عقل مستقل خود به‌عنوان ابزار شناخت بهره برند کشیده است. 🔹 در میراث روایی نیز علم، مستقل از کتاب و سنت ارزش و اعتبار دارد. دانش گوهری است که مسلمانان مأمور به دست آوری آن حتی در نقاط دوردست و در سرزمین‌های الحادی شده‌اند. حکمت گمشده مؤمن تلقی شده است که آن را از دست هر کسی باشد می‌گیرد حتی از دست منافق، اهل شر یا حتی مشرک. 🔶 اعتباربخشی نصوص دینی به ابزارهای شناختی مستقل از منابع دینی، به‌وضوح نمایان می‌سازد که قلمرو دین محدودتر از نگاه فراخ پیشین است. ✅ لینک دریافت مقاله: https://eitaa.com/M_Shajarian/101 مهدی شجریان @M_Shajarian

تعریفی از عدالت 🔹 عمل به قانون، نظم و تناسب، نفی تبعیض، قرار دادن هرچیزی در جای خودش، برابری، بخشیدن حق به صاحب حق و ... برخی از تعاریف عدالت هستند. 🔸 در مقاله «راه‌حلی برای چالش مفهوم‌شناسی عدالت»، در ضمن بررسی تعاریف متعدد عدالت، کوشیده‌ام تا یکی از این تعاریف را با برخی اضافات و قیود بر سایر تعاریف ترجیح دهم. 🔹 نظریه اعتباریات علامه طباطبایی و ارائه یک تعریف روشن از حق در مقابل تکلیف نیز مسائلی هستند که در این مقاله به آن‌ها پرداخته‌ام. 🔸 این مقاله به تازگی در شماره 26 فصلنامه پژوهشی «حکمت اسلامی» چاپ شده است. ✅ لینک دریافت مقاله: http://fhi.hekmateislami.com/article_122312.html مهدی شجریان @M_Shajarian

🔹 آیا فعالیت‌های سیاسی و حضور در عرصه‌های اجتماعی موجب سعادت انسان می‌شود؟ 🔸 برخی فمینیست‌ها به این پرسش پاسخ مثبت می‌دهند. به باور آن‌ها مردان با تصاحب نقش‌های سیاسی سعادتمند‌تر از زنان هستند و زنان برای این منظور باید نقش مادری را محدود کرده، نقش‌های سیاسی و اجتماعی را به تصاحب خود درآورند. 🔹 بر اساس حکمت صدرایی چنین نگاه مطلقی قابل‌قبول نیست. ملاک سعادت، «سعه وجودی» انسان است و افراد انسان به فراخور علم و عملی که دارند مراتب تشکیکی سعادت را کسب می‌کنند. 🔸 در مقاله «فعالیت سیاسی و سعادت انسانی، بررسی دیدگاه فمینیسم بر پایه حکمت صدرایی» پاسخ به این پرسش را از منظر فمینیسم و حکمت متعالیه تشریح کرده‌ام. ✅ لینک دریافت مقاله: http://iwf.journals.hozehkh.com/article_227.html مهدی شجریان @M_Shajarian

روش تفسیری آیت الله جوادی آملی 🔹 امروز در یکی از کلاس‌های تدریس این مقاله را پیشنهاد کردم. 🔸 در روش آیت‌الله جوادی آملی چهار اصل «مؤلف‌محوری»، «روش‌مندی»، «مانع نبودن فاصلۀ تاریخی» و «لزوم پرهیز از تأثیر پیش‌فرض‌ها» به وضوح دیده می‌شود. 🔹 از این منظر روش مواجهه او با متن قرآن نزدیک به هرمنوتیک کلاسیک است. 🔸 در این مقاله روش‌های خاص سه‌گانۀ «تفسیر قرآن به قرآن»، «تفسیر قرآن به سنت» و «تفسیر قرآن به عقل» را نیز تبیین کرده‌ام. ✅ لینک دریافت مقاله: http://maarij.isramags.ir/article_75165.html مهدی شجریان @M_Shajarian

@M_Shajarian

🔸 سن تکلیف، تعدد همسر، حق طلاق، کیفیت پوشش، ارث، دیه، قصاص، خروج از منزل، سرپرستی کودک و ... اموری هستند که در فتوای مشهور فقیهان میان زنان و مردان تفاوت دارند. 🔹 وقتی به دامنه وسیع این نابرابری‌های فقهی میان زنان و مردان می‌نگریم، از منظر عدالت جنسیتی، تأمل در تبیین موجه بودن آن‎ها، اهمیت پیدا می‌کند. 🔸 «گفتمان تغییر» رویکردی است که می‌کوشد تا دست‌کم برخی از این احکام نابرابر را تغییر دهد و صورت نابرابر این احکام برای جامعه امروز را عادلانه ارزیابی نمی‌کند. 🔹 در مقاله «رابطه احکام فقهی نابرابر میان زن و مرد با عدالت جنسیتی» ـ که به سفارش پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در سال 1398 تالیف شده است ـ به ارزیابی روش‎شناسانه این گفتمان پرداخته‌ام. ✅لینک دریافت مقاله: https://eitaa.com/M_Shajarian/110 مهدی شجریان @M_Shajarian

صدا زدن همسر با نام کوچک 🔸 به گزارش خبرگزاری فارس، به‌تازگی امام‌جمعه‌ای محترم فرموده‌اند: «متأسفانه با تأثیر فرهنگ غرب، زن و همسر در خانه همدیگر را با اسم کوچک صدا می‌زنند، در لایه اول زندگی که صمیمیت بین زن و شوهر حاکم است، اگر همدیگر را با اسم کوچک صدا بزنند مانعی ندارد، اما در لایه دوم که لایه ظاهری زندگی است باید حرمت زن و شوهر حفظ شود». 🔹 در اینجا سؤالاتی به ذهن می‌آید: آیا صدازدن همسر با اسم کوچک از غرب به جوامع ما رسوخ پیداکرده است؟ برفرض که از غرب آمده باشد، آیا هر آنچه محل تولدش غرب است امری ناپسند است؟ اگر زن و شوهر بین فامیل، آشنا یا حتی در جامعه، یکدیگر را با نام صدا بزنند حرمت‌شکنی کرده‌اند؟ 🔸 به نظر می‌رسد: ۱. فرآورده غربی نه سیاه مطلق است نه سفید. برای قضاوت باید هر عادت و رسومی را ـ غربی باشد یا شرقی ـ با میزان عقل و دین سنجید و در مورد آن داوری کرد. ۲. صدا کردن همسر با نام کوچک در سیره پیامبر خدا رواج داشته است. پیامبر بارها ـ دست‌کم در حضور راوی ـ همسران خود را به نام کوچک صدا زده است. گاهی خدیجه، گاهی زینب و گاهی عایشه، با نام کوچک مورد خطاب آن حضرت قرار گرفته‌اند ( اصول کافی، ج۶، ص۳۰۰؛ همان، ج۳، ص۲۱۸؛ دلائل الإمامة، ص۷۸؛ تفسير فرات الكوفي؛ ص۵۱۹؛ امالی طوسی، ص۳۱۶ و ...). ۳. با جستجویی کوتاه نمایان می‎شود که مطابق روایات، امام علی نیز فراوان همسر خود را با نام صدا کرده است (ر.ک: قرب الإسناد؛ ص۳۲۵؛ تفسير فرات الكوفي، ص۸۳؛ اصول کافی، ج‏۸، ص۱۶۳). حتی این مسئله در فضای اجتماعی نیز دیده می‌شود. برای مثال هنگامی‌که آن حضرت با جمعی غذای خود را به اسیری هدیه می‌دهد، رو به همسر خود می‌کند و او را دعوت به همراهی در این کار کرده و در ابتدا او را با تعبیر «يَا فَاطِمَةُ حَبِيبَتِي‏» مورد خطاب قرار می‌دهد (تفسیر فرات کوفی، ص۵۲۳). همین تعبیر را پیامبر اکرم نیز در حضور راوی در مورد دختر خود به‌کار برده‌اند (كشف الغمة في معرفة الأئمة، ج‏۲، ص۴۶۸). شاید معادل گویای حبیبیتی در فارسی «عزیزم» باشد که امروز در میان متدینان کمتر کسی آن را خطاب به همسرش در جمع به کار می‌برد. ۴. اینکه صدازدن همسر با نام کوچک در جمع امری صحیح یا غلط است از اساس مسئله‌ای فرهنگی است و نباید آن را با متن دین گره زد. پیامبر خدا فرمود: «صدازدن افراد با نامی که دوست دارند باعث محبت می‌شود» (کافی، ج۲، ص۶۴۳). حال اگر در جامعه صدازدن همسر با نام کوچک باعث دل‌آزردگی شخص او نمی‌شود و از نگاه عرف نیز امری قبیح و ناپسند محسوب نمی‌گردد، منعی در مورد آن وجود نخواهد داشت. آن‌ها که به‌جای نام همسر او را با تعابیری مثل «منزل» صدا می‌زنند یا حتی از نوشتن نام او روی سنگ قبرش ابا دارند، رفتاری دینی را بازتاب نمی‌دهند، بلکه ای‌بسا در بافت اجتماعی امروز به شخصیت مستقل زن توهین کرده و گونه‌ای از مردسالاری را تقویت می‌کنند. مهدی شجریان @M_Shajarian