فرهنگ اعلام علوم عقلی اسلامی نقد کتاب متاسفانه اشکالات فراوانی در مجموعه چهار جلدی فرهنگ اعلام علوم عقلی اسلامی (انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، سال۱۳۸۹ش) وجود دارد. از عنوان کردن چهره‌های متعددی که از فقها و اصولیان هستند مانند مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی ره (جلد دوم، ص۴۷۳)و مرحوم آیت الله حجت(جلد دوم، ص۴۸۴) که خروج از موضوع کتاب و نادرست است(چون علوم عقلی در برابر علوم نقلی است و مکرر اعلام صرفا نقلی و نه جامع معقول و منقول را در میان اعلام عقلی گنجاندند) و اگر بنا باشد که فقها هم جزو اعلام علوم عقلی باشند نام صدها نفر از قلم افتاده، تا بی دقتی و سرسری تهیه کردن ترجمه بزرگان حکمت. از جمله اینکه در ذیل ترجمه مرحوم آیت الله رفیعی قزوینی(جلد سوم، ص۱۰۶) و در بحث شاگردان, نام شریف علامه طباطبایی را هم ذکر کرده‌اند! که حتما نادرست است و در منابعی که ذیل همان صفحه آمده وجود ندارد. مرحوم علامه هرگز در تهران تحصیل نکرده اند و در سالهای اقامت مرحوم رفیعی قزوینی در قم نیز, در نجف اشرف مشغول به تحصیل بودند! کجا شاگردی آقای رفیعی را کرده اند نفهمیدم! همچنین اسمی به نام "شاه چراغی"در میان شاگردان ایشان بوده که عیناً همان را بدون تلاشی برای شناسی ذکر کرده‌اند. (نام ایشان سید علی شاه چراغی است و فرد شناخته شده ای در حوزه تهران است.) اسامی افراد مهمی همچون مرحوم آیت الله ضیاءآبادی را هم از قلم انداخته اند و کاملا روشن است که به آنچه در کتابها دم دست بوده، بسنده کرده اند. در طبقه اساتید مرحوم آیت الله رفیعی قزوینی، نام شریف حکیم جلوه را ذکر کرده‌اند. سید جلوه در سال ۱۳۱۴ قمری در تهران رحلت فرموده (همین مجموعه: جلد ۲ص۴۲۱)و در آن سال مرحوم قزوینی طفلی خردسال و در قزوین بوده چگونه می تواند محضر جلوه را درک کرده باشد؟! جالب اینکه در همین مدخل ولادت آقای رفیعی سال۱۳۱۵ ذکر شده که معنایش این است که ایشان اصلا در دنیا نفس نمی کشیده است! این تاریخ البته ظاهراً نادرست است و ولادت ایشان آنگونه که شاگردش جناب آقای غلامرضا نوشین آورده ۱۳۱۰ است. البته در پاورقی آمده: ولادت حدود ۱۳۱۰, ۱۳۱۲ و وفات ۱۳۹۴ نیز ذکر شده است و سپس نام برخی مصادر درجه دوم ترجمه ایشان را داده است. مصادری که خود از مصادر درجه اول که شاگردان و مرتبطان فرد نوشته اند استفاده کرده‌ و کارشان صرفا تجمیع بوده است. بگذرم که ولادت ایشان را سال ۱۳۰۵ هم گفته اند(معجم طبقات المتکلمین، ج۵ص۲۲۳) و اشاره ای نشده. مرحوم آیت الله شاه آبادی بزرگ (میرزا محمد علی) را از جمله شاگردان آقای رفیعی قزوینی ذکر کرده اند که بی معنا است بجای ایشان باید حاج آقا نصرالله پسرشان را باید ذکر می کردند که نکردند! نقد این مجموعه نیازمند نگارش مقالات متعددی است. «یک نکته ازین معنی گفتیم و همین باشد...» لکن نگارنده در هنگام مواجهه با این قبیل آثار که با بودجه کافی و نظارت و مشارکت افراد متعدد و بعضاً دارای عنوان تهیه میشود، دلگرم می‌شود. از این جهت که وقتی چنین آثاری داری این قبیل اشکالات روشن و فراوانی است، چه توقع و انتظاری از اشکالات موجود در آثار یک طلبه یک لاقبا مثل خودش باید داشته باشد؟! آثاری که دست تنها و با مشکلات عدیده تهیه می شود. سطح توقعش کم و قوت قلبش بالا می رود! و شاکر خدا می شود. جمعه دوم مهرماه ۱۴۰۰ #تراجم #علوم_عقلی #رفیعی_قزوینی #فرهنگ_اعلام_علوم_عقلی @Menhajalsalehin