↩️طمس در لغت، به معنى محو کردن و بى خاصیت نمودن چیزى است، و جالب این که، در بعضى از روایات وارد شده که: پس از این نفرین، اموال فرعونیان به صورت سفال و سنگ در آمد، شاید کنایه از این باشد که: آن چنان بحران اقتصادى دامانشان را گرفت، که ارزش ثروتهایشان به کلّى سقوط کرد، و همچون سفال بى قیمت شد! آنگاه اضافه مى کند: پروردگارا! علاوه بر این، قدرت تفکر و اندیشه را نیز از آنان بگیر (وَ اشْدُدْ عَلى قُلُوبِهِمْ). چه این که با از دست دادن این دو سرمایه، آماده زوال و نیستى خواهند شد، و راه ما به سوى انقلاب و وارد کردن ضربه نهائى بر آنان، باز مى گردد. خداوندا! اگر من از تو درباره فرعونیان چنین مى خواهم; نه به خاطر روح انتقام جوئى و کینه توزى است، بلکه به خاطر این است که: آنها دیگر هیچ گونه آمادگى براى ایمان ندارند، و تا عذاب الیم تو فرا نرسد ایمان نیاورند (فَلایُؤْمِنُوا حَتّى یَرَوُا الْعَذابَ الأَلیمَ). پیداست ایمان بعد از مشاهده عذاب ـ چنان که به زودى خواهد آمد ـ نیز، براى آنها سودى نخواهد داشت. * * * خداوند به موسى و برادرش خطاب کرد: اکنون که شما آماده تربیت و سازندگى جمعیت بنى اسرائیل شده اید، دعایتان نسبت به دشمنانتان اجابت شد (قالَ قَدْ أُجیبَتْ دَعْوَتُکُما). پس محکم در راه خود بایستید، مستقیم حرکت کنید و استقامت به خرج دهید و از انبوه مشکلات نهراسید، و در کار خود قاطع باشید (فَاسْتَقیما). و هرگز در برابر پیشنهادهاى افراد نادان و بى خبر، تسلیم نشوید و از راه جاهلان نروید (وَ لاتَتَّبِعانِّ سَبیلَ الَّذینَ لایَعْلَمُونَ)، بلکه کاملاً آگاهانه برنامه هاى انقلابى خود را ادامه دهید. @Nahjolbalaghe2

✨﴾﷽﴿✨ 🔹ترجمه و شرح خطبه (۵۳)🔹 🐏در بيان روز عيد قربان و صفات قربانى. ✅قربانى بايد کامل باشد: در اين خطبه (يا در اين بخش از خطبه) امام وارد بيان بعضى از جزئيات و ريزه کاريهاى قربانى شده، گويى مى خواهد بحثهاى کلّى خطبه گذشته را با بحث در جزئيات، تکميل کند و نشان دهد مردان خدا تنها به کلّيات نمى پردازند، بلکه به تمام دستورهاى شرع، از کوچک و بزرگ توجّه دارند. مى فرمايد: «از شرائط کمال قربانى آن است که گوشهايش صاف و برافراشته و چشمانش سالم باشد، بنابراين هرگاه گوش و چشم قربانى سالم باشد، قربانى کامل و سالم است» (وَ مِنْ تَمَامِ الاُْضحِيَةِ(1) اسْتِشْرَافُ(2) أُذُنِهَا، وَ سَلاَمَةُ عَيْنِهَا، فَإِذَا سَلِمَتِ الاُْذُنُ وَ الْعَيْنُ سَلِمَتِ الاُْضْحِيَةُ وَ تَمَّتْ). سپس در ادامه اين سخن مى فرمايد: «هر چند شاخش شکسته باشد و با پاى لنگ به قربانگاه آيد» (وَلَوْ کَانَتْ عَضْبَاءَ(3) الْقَرْنِ تَجُرُّ رِجْلَهَا إِلَى المَنْسَکِ). اين سخن با آنچه در ميان فقها معروف است و از ساير روايات معصومين استفاده مى شود که قربانى بايد از رأس جهات نيز سالم باشد منافاتى ندارد، چرا که آنچه مضر به سلامت قربانى است آن است که شاخ داخلى آن شکسته باشد و شکسته بودن شاخ بيرونى ضرر ندارد. همچنين مختصر لنگى که مانع از حرکت نبوده باشد مضر نيست. در بعضى از نسخه هاى اين خطبه جمله اى در ذيل عبارت (تَجُرُّ رِجْلَها اِلَى الْمَنْسَکِ) آمده و آن جمله «فَلا تَجْزِى» است. بنابراين مفهوم جمله اين مى شود که اگر شاخ آن شکسته باشد و بر اثر لنگ بودن پايش را روى زمين بکشد براى قربانى کافى نيست.(4) مرحوم سيدرضى در پايان اين خطبه مى گويد: «وَالْمَنْسَکُ هاهُنا اَلْمَذْبَحُ»; «منظور از منسک در اينجا قربانگاه است». *** نکته: چرا بايد قربانى بى عيب و نقص باشد؟ با اين که هدف نهايى از قربانى کردن آن است که گروهى از نيازمندان از آن بهره مند شوند همانطور که قرآن مجيد مى فرمايد: «فَاِذا وَجَبَتْ جُنُوبُها فَکُلُوا مِنْها وَ اَطْعِمُوا الْقانِعَ وَ الْمُعْتَرَّ کَذلِکَ سَخَّرْناها لَکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ»; «هنگامى که پهلوهاى قربانى آرام گرفت (و جان داد) از گوشت آنها بخوريد و مستمندان قانع و فقيران معترض را نيز اطعام کنيد، اين گونه ما اين حيوانات را مسخّر شما ساختيم، تا شکر خدا را بجا آوريد(5)». و مسلّم است سالم بودن و نبودن گوش يا شاخ حيوان کمترين تأثيرى در اين معنى ندارد، ولى با توجّه به اين که قربانى کردن يک عبادت است، و انتخاب حيوان معيوب و ناسالم مناسب ساحت قدس پروردگار نيست، براى تقديم به درگاه پروردگار، بايد بهترين را برگزيد و اين يک نوع ادب و احترام به ساحت قدس خداوند متعال است. نماز خواندن زنان با حجاب کامل، پوشيدن لباسهاى تميز به هنگام نماز، خوشبو کردن خويشتن به هنگام عبادت، و حتى غسل و کفن ميت با آب پاک و لباس پاک، همه نوعى اداى احترام به پيشگاه حق است. * * * پی نوشت: 1 ـ «أضحية» به معنى قربانى و در اصل از «ضُحى» (بر وزن هُما) به معنى ظهور و بروز است و صبحگاهان را از اين رو «ضحى» مى گويند که آفتاب بالا مى آيد و ظاهر و آشکار مى شود و قربانى را از اين رو «اضحيه» مى گويند که پس از بالا آمدن آفتاب روز عيد، انجام مى گيرد. 2 ـ «استشراف» از ماده «شرف» در اصل به معنى بلندى ظاهر يا بلندى مقام آمده است و منظور از «استشراف اذن» اين است که گوشهاى حيوان بلند و برافراشته باشد که نشانه سلامت آن است. 3 ـ «عضباء» از ماده «عضب» (بر وزن عزم) به معنى قطع کردن است و «عضباء القرن» به معنى حيوانى است که شاخش شکسته يا قطع شده باشد و گاه به شترى که گوشش را شکاف داده باشند «ناقه عضباء» گفته مى شود. 4 ـ جمله «فلا تجزى» در کتاب «من لايضره الفقيه» جلد 1 صفحه 168 (باب صلاة العيدين/ حديث 1487) آمده است.  5 ـ سوره حج، آيه 36.   @Nahjolbalaghe2

🔲✨خرید زمین کربلا توسط امام حسین 🌺🌿رُوِیَ أَنَّ الْحُسَیْنَ علیه‌السلام اشْتَرَى النَّوَاحِیَ الَّتِی فِیهَا قَبْرُهُ مِنْ أَهْلِ نَیْنَوَى وَ الْغَاضِرِیَّهِ بِسِتِّینَ أَلْفِ دِرْهَمٍ، وَ تَصَدَّقَ بِهَا عَلَیْهِمْ، وَ شَرَطَ أَنْ یُرْشِدُوا إِلَى قَبْرِهِ، وَ یُضَیِّفُوا مَنْ زَارَهُ ثَلَاثَهَ أَیَّامٍ . ✅✨حضرت امام حسین بن علی سلام الله علیهما اطراف قبر شریفشان را از اهل نینوا و غاضریّه به شصت هزار درهم خریداری نموده و سپس آنجا را به آن‌ها بخشیدند و شرط نمودند که زائرین را به‌سوی قبرشان هدایت نموده و از ایشان به مدّت سه روز پذیرایی نمایند. 📚مستدرک الوسائل، ج۱۰، ص۳۲۱ 💞🤲اللهم عجل لولیک الفرج @Nahjolbalaghe2

🎬 #کلیپ 🎙 #استاد_عالی 🔥غیبت پشت سر مومن!! @Nahjolbalaghe2

✨﴾﷽﴿✨ ✅ برنامه‌ روزانه کانال : 🌷شنبه‌‌‌‌ها‌و سه‌شنبه‌ها شرح 🦋خطبه ها 🌹یکشنبه‌ها و چهار‌شنبه‌هاشرح 🌴حکمتها 🌷دوشنبه‌ها و پنج‌شنبه‌ها شرح 🕊نامه ها #روزانه‌تفسیرقرآن 🍃حکمتها، نامه ها و خطبه های نهج‌البلاغه ترجمه محمد دشتی به طور کامل قبلا در کانال بار گزاری شده و لینک‌های دسترسی به مطالب در کانال سنجاق شده اند 🌺🍃 @Nahjolbalaghe2

«أعوذ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیطَانِ الرَّجِیمِ» ✨﴾﷽﴿✨ ۞ وَجَاوَزْنَا بِبَنِي إِسْرَائِيلَ الْبَحْرَ فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ وَجُنُودُهُ بَغْيًا وَعَدْوًا ۖ حَتَّىٰ إِذَا أَدْرَكَهُ الْغَرَقُ قَالَ آمَنتُ أَنَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا الَّذِي آمَنَتْ بِهِ بَنُو إِسْرَائِيلَ وَأَنَا مِنَ الْمُسْلِمِينَ (سرانجام) بنى اسرائیل را از دریا [= رود عظیم نیل ]عبور دادیم. و فرعون و لشکریانش از سرِ ظلم و تجاوز، به دنبال آنها رفتند. تا زمانى که غرقاب دامن او را گرفت، گفت: «ایمان آوردم که هیچ معبودى، جز کسى که بنى اسرائیل به او ایمان آورده اند، وجود ندارد. و من از مسلمین هستم.» (یونس/۹۰) *** آلْآنَ وَقَدْ عَصَيْتَ قَبْلُ وَكُنتَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ (امّا به او خطاب شد:) الآن؟! در حالى که قبلاً نافرمانى کردى، و از مفسدان بودى! (یونس/۹۱) * فَالْيَوْمَ نُنَجِّيكَ بِبَدَنِكَ لِتَكُونَ لِمَنْ خَلْفَكَ آيَةً ۚ وَإِنَّ كَثِيرًا مِّنَ النَّاسِ عَنْ آيَاتِنَا لَغَافِلُونَ ولى امروز، بدنت را (از آب) نجات مى دهیم، تا عبرتى براى آیندگان باشى. و بسیارى از مردم، از نشانه هاى (عبرت انگیز) ما غافلند. (یونس/۹۲ * وَلَقَدْ بَوَّأْنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ مُبَوَّأَ صِدْقٍ وَرَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ فَمَا اخْتَلَفُوا حَتَّىٰ جَاءَهُمُ الْعِلْمُ ۚ إِنَّ رَبَّكَ يَقْضِي بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيمَا كَانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ (سپس) بنى اسرائیل را در جایگاه خوبى منزل دادیم. و از روزیهاى پاکیزه به آنها عطا کردیم. (امّا آنها به نزاع برخاستند.) و اختلاف نکردند، مگر بعد از آن که علم و آگاهى به سراغشان آمد. پروردگار تو روز قیامت، در آنچه اختلاف مى کردند، میان آنها داورى مى کند. (یونس/۹۳) @Nahjolbalaghe2

✨﴾﷽﴿✨ 🔹تفسیر سوره مبارکه یونس آیات(۸۹ الی۹۳)🔹 🔴آخرین فصل مبارزه با ستمگران در این آیات، آخرین مرحله مبارزه بنى اسرائیل با فرعونیان، و سرنوشت آنها، در عباراتى کوتاه، اما دقیق و روشن، ترسیم شده است، و آن چنان که روش قرآن است، مطالب اضافى را که از جمله هاى قبل و بعد فهمیده مى شود، ترک نموده. نخست مى فرماید: ما بنى اسرائیل را به هنگام مقابله با فرعونیان، در حالى که تحت فشار و تعقیب آنها قرار گرفته بودند، از دریا عبور دادیم (وَ جاوَزْنا بِبَنی إِسْرائیلَ الْبَحْرَ). و مى افزاید: فرعون و لشگرش براى کوبیدن بنى اسرائیل، و ظلم و ستم و تجاوز بر آنان به تعقیب آنها پرداختند (فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ وَ جُنُودُهُ بَغْیاً وَ عَدْواً)، اما به زودى همگى در میان امواج نیل غرق شدند. بَغْى به معنى ستم، و عَدْو به معنى تجاوز است، یعنى: آنها به خاطر ستم و تجاوز به بنى اسرائیل به تعقیبشان پرداختند. جمله فَأَتْبَعَهُمْ نشان مى دهد: فرعون و لشکرش، به اختیار خود به تعقیب بنى اسرائیل پرداختند. بعضى از روایات نیز این معنى را تأئید مى کند، و پاره اى دیگر چندان با آن سازگار نیست، ولى به هر حال، آنچه از ظاهر آیه استفاده مى شود براى ما مدرک است. اما این که: چگونه بنى اسرائیل از دریا گذشتند، و چه اعجازى در این موقع به وقوع پیوست، شرح آن به خواست خدا در ذیل آیه ۶۳ سوره شعراء خواهد آمد. جریان تعقیب ادامه یافت، تا این که غرقاب دامن فرعون را فرو گرفت (حَتّى إِذا أَدْرَکَهُ الْغَرَقُ). و او همچون پر کاهى بر روى امواج عظیم نیل مى غلطید، در این هنگام پرده هاى غرور و بى خبرى از مقابل چشمان او کنار رفت، و نور توحید فطرى درخشیدن گرفت، فریاد زد! من ایمان آوردم که معبودى جز آن کس که بنى اسرائیل به او ایمان آورده اند، وجود ندارد (قالَ آمَنْتُ أَنـَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ الَّذی آمَنَتْ بِهِ بَنُوا إِسْرائیلَ). نه تنها با قلب خود ایمان آوردم، بلکه عملاً هم در برابر چنین پروردگار توانائى تسلیمم (وَ أَنَا مِنَ الْمُسْلِمینَ). در واقع، هنگامى که پیش گوئى هاى موسى (علیه السلام) یکى پس از دیگرى به وقوع پیوست، و فرعون بیش از پیش از صدق گفتار این پیامبر بزرگ آگاه شد، و قدرت نمائى او را مشاهده کرد، ناچار اظهار ایمان نمود، به امید این که، همان گونه که خداى بنى اسرائیل آنها را از این امواج کوه پیکر رهائى بخشید، او را نیز رهائى بخشد، لذا مى گوید: به همان خداى بنى اسرائیل ایمان آوردم! بدیهى است، چنین ایمانى که به هنگام نزول بلا و گرفتار شدن در چنگال مرگ اظهار مى شود، یک نوع ایمان اضطرارى است، که هر جانى و مجرم و گنهکارى دم از آن مى زند، بى آن که ارزشى داشته باشد، و یا دلیل بر تکامل و حسن نیت و صدق گفتار او گردد. * * * به همین جهت، خداوند او را مخاطب ساخته و فرمود: اکنون ایمان مى آورى؟! در حالى که قبل از این طغیان و گردنکشى و عصیان نمودى، و در صف مفسدان فى الأرض و تبهکاران قرار داشتى ؟ (آلآْنَ وَ قَدْ عَصَیْتَ قَبْلُ وَ کُنْتَ مِنَ الْمُفْسِدینَ). سابقاً نیز در سوره نساء خواندیم: وَ لَیْسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذِیْنَ یَعْمَلُونَ السَّیِّئاتِ حَتّى إِذا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ إِنِّى تُبْتُ الآنَ: براى کسانى که کارهاى سوء انجام مى دهند، و هنگامى که مرگ یکى از آنها فرا مى رسد مى گوید: الآن توبه کردم، توبه نیست . به همین دلیل، بسیار دیده شده اگر امواج بلا فرو نشیند، و از چنگال مرگ رهائى یابند باز به برنامه هاى سابق بر مى گردند. نظیر این تعبیر که در بالا خواندیم، در اشعار و سخنان ادباى عرب و عجم نیز آمده است، مانند: أَنْتَ وَ ظِلالُ الْمَوْتِ بَیْنِى وَ بَیْنَها *** وَ جادَتْ بِوَصْل حِیْنَ لایَنْفَعُ الْوَصْلُ! به سراغ من آمد، در حالى که امواج مرگ میان من و او قرار گرفته بود * او آماده وصال گشت، در آن هنگام که وصال سودى نداشت ! آمدى جانم به قربانت ولى حالا چرا؟! * * * و پس از عدم پذیرش توبه و نجات او مى افزاید: امروز بدن تو را از امواج رهائى مى بخشیم، تا درس عبرتى براى آیندگان باشى (فَالْیَوْمَ نُنَجِّیکَ بِبَدَنِکَ لِتَکُونَ لِمَنْ خَلْفَکَ آیَةً)، براى زمامداران مستکبر، و براى همه ظالمان و مفسدان، و نیز براى گروه هاى مستضعف. در این که منظور از بدن در اینجا چیست؟ در میان مفسران گفتگو است: اکثر آنها معتقدند: منظور همان جسم بى جان فرعون است; چرا که عظمت فرعون در افکار مردم آن محیط، چنان بود که اگر بدنش از آب بیرون نمى افتاد، بسیارى باور نمى کردند فرعون هم ممکن است غرق شده باشد، و ممکن بود به دنبال این ماجرا، افسانه هاى دروغین درباره نجات و حیات فرعون بسازند، لذا خداوند بدن بى جان او را از آب بیرون افکند.⬇️

↩️جالب این که: بدن در لغت ـ آن چنان که راغب در مفردات گفته ـ به معنى جسد عظیم است، و این مى رساند فرعون همانند بسیارى از مرفهین که داراى زندگانى پر زرق و برق افسانه اى هستند، اندامى درشت و چاق و چلّه داشته است! ولى بعضى دیگر گفته اند: یکى از معانى بدن ، زره است، و این اشاره به آن است که: خداوند فرعون را با همان زره زرینى که بر تن داشت، از آب بیرون فرستاد، تا به وسیله آن شناخته شود، و هیچ گونه تردیدى براى کسى باقى نماند. این نکته نیز شایان توجه است که: بعضى از جمله (نُنَجِّیکَ) چنین استفاده نموده اند که: خداوند دستور داد: امواج، بدن او را بر نقطه مرتفعى از ساحل بیفکند; زیرا ماده نجوة به معنى مکان مرتفع و زمین بلند است. نکته دیگرى که در آیه به چشم مى خورد این است که: جمله: (فَالْیَوْمَ نُنَجِّیکَ) با فاء تفریع آغاز شده، و این ممکن است اشاره به آن باشد که: آن ایمان بى روح فرعون ، در لحظه ناامیدى و گرفتارى در چنگال مرگ، ایمانى که همانند جسم بى جانى بود، این مقدار تأثیر کرد که، خداوند جسم بى جان فرعون را از آب نجات داد، تا طعمه ماهیان دریا نشود، و هم عبرتى باشد براى آیندگان! هم اکنون در موزه هاى مصر و بریتانیا ، یکى دو بدن از فراعنه به حال مومیائى باقى مانده است، آیا بدن فرعون معاصر موسى (علیه السلام)، در میان آنها است، که بعداً آن را به صورت مومیائى حفظ کرده اند یا نه؟ دلیلى در دست نداریم. ولى تعبیر لِمَنْ خَلْفَکَ ، ممکن است این احتمال را تقویت کند که: بدن آن فرعون در میان اینها است، تا عبرتى براى همه آیندگان باشد; زیرا تعبیر آیه مطلق است و همه آیندگان را شامل مى شود (دقت کنید). و در پایان آیه مى فرماید: اما با این همه آیات و نشانه هاى قدرت خدا، و با این همه درس هاى عبرت که تاریخ بشر را پر کرده است، بسیارى از مردم از آیات و نشانه هاى ما غافلند (وَ إِنَّ کَثیراً مِنَ النّاسِ عَنْ آیاتِنا لَغافِلُونَ). * * * و در آخرین آیه مورد بحث، پیروزى نهائى بنى اسرائیل ، و بازگشت به سرزمین هاى مقدسه را پس از رهائى از چنگال فرعونیان چنین بیان مى کند: ما بنى اسرائیل را در مکان صدق و راستى منزل دادیم (وَ لَقَدْ بَوَّأْنا بَنی إِسْرائیلَ مُبَوَّأَ صِدْق). تعبیر به: مُبَوَّأَ صِدْق: منزلگاه راستین ممکن است اشاره به این باشد که: خداوند به وعده خود نسبت به بنى اسرائیل وفا کرد، و آنها را به سرزمین موعود بازگرداند. و یا این که سرزمین صدق، اشاره به پاکى و نیکى این سرزمین است، و به همین جهت تناسب با سرزمین شام و فلسطین دارد، که منزلگاه انبیاء و پیامبران الهى بود. گروهى نیز احتمال داده اند: منظور، سرزمین مصر باشد; زیرا همان گونه که قرآن در سوره دخان مى گوید: پس از نابودى فرعونیان، باغ ها و چشمه ها و سرزمین ها و قصرها و نعمت هائى از آنها به جاى ماند، و آنها را به گروه دیگرى یعنى بنى اسرائیل دادیم (کَمْ تَرَکُوا مِنْ جَنّات وَ عُیُون * وَ زُرُوع وَ مَقام کَرِیْم * وَ نِعْمَة کانُوا فِیْها فاکِهِیْنَ * کَذلِکَ وَ أَوْرَثْناها قَوْماً آخَرِیْنَ). همین مضمون در سوره شعراء نیز آمده، و در آخر آن مى خوانیم: وَ أَوْرَثْناها بَنِى إِسْرائِیْلَ: ما این باغ ها و چشمه ها و گنج ها و قصرها را به بنى اسرائیل دادیم . از این آیات بر مى آید که: بنى اسرائیل قبل از هجرت به سرزمین شام ، مدتى در مصر ماندند، و از برکات آن سرزمین پر بار، بهره گرفتند. سپس اضافه مى کند: ما آنها را از روزى هاى پاکیزه، بهره مند ساختیم (وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّیِّباتِ). البته، مانعى ندارد که هم سرزمین مصر منظور باشد، و هم اراضى شام و فلسطین . اما آنها قدر این نعمت را ندانستند، و به اختلاف و نزاع با یکدیگر برخاستند، آن هم نه از روى نا آگاهى، بلکه از روى علم و دانش، و پس از مشاهده آن همه معجزات موسى و دلائل صدق دعوت او (فَمَا اخْتَلَفُوا حَتّى جائَهُمُ الْعِلْمُ). ولى پروردگار تو سرانجام در روز قیامت، در میان آنها در آنچه اختلاف داشتند، داورى مى کند (إِنَّ رَبَّکَ یَقْضی بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ فیما کانُوا فیهِ یَخْتَلِفُونَ). و اگر امروز مجازات اختلاف را نچشند، فردا خواهند چشید! این احتمال نیز در تفسیر آیه فوق داده شده است که: منظور از اختلاف، اختلاف بنى اسرائیل و یهود معاصر پیامبر(صلى الله علیه وآله)، در قبول دعوت آن حضرت است. یعنى: آنها با این که طبق نشانه هاى کتب آسمانى خود، صدق دعوت او را دانسته بودند، اختلاف کردند، گروهى ایمان آوردند، و گروه بیشترى از پذیرش دعوتش سر باز زدند، و خداوند در قیامت در میان آنها داورى خواهد کرد. ولى احتمال اول با ظاهر آیه سازگارتر است. @Nahjolbalaghe2