📚لطیفه ادبی مربوط به درس ۸۶ شاعری گفته: پرسید ز من لطیفه گویی پنداشت من اینقدر ندانم گفتا که:به فارسی ندیٰ چیست؟ گفتم که به فارسی ندیٰ نم دیگری گفته: پرسیدم از استاد که:یا شیخ! مرا گوی لا أدرِ چه باشد به لغت؟ گفت:ندانم گفتم که کنون پرسمت از مشکل دیگر برگوی ندیٰ چیست؟ بگفتا که ندیٰ نم قطرات/ص۳۳۰ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ @NesabAlsebyan

نصاب الصبیان جلسه۸۷

القطعةُ الثانیةُ و الثلٰثونَ في بحرِ الخفیفِ المسدَّسِ المخبونِ المحذوفِ ۳۴۵-ای خَطَت رَشْکِ مُشکِ تاتاری میل بحر خفیف اگر داری ۳۴۶-فاعلاتن مفاعِلُن فَعَلَن گویُ چون بلبلان گلزاری ۳۴۷-سُکْر مستی و صَحْو هشیاری نَصْر و عَوْن و مُظاهَرَت یاری ۳۴۸-مُبْرَم و مُتقَن و مَتین مُحکم مُظلِم و داج و مُدْلَهِم تاری ۳۴۹-وَهْن و وَهْي است و وَنْي سستی لیک ذُلّ و ذِلّت،هَوان و هُون خواری ۳۵۰-ابتهال و ضَراعت است و ضَرَع استکانت،تضرُّع چه؟زاری ۳۵۱-قَسَم و حَلْفه و یَمین سوگند ذِمّي و اهل ذمّه زِنهاری ۳۵۲-یأس و حِرمان،قُنُوط نومیدی چون تعطُّل،بَطالة بیکاری ۳۵۳-قَرْد کَپّی،قُضاعة سَگْلابی حِرفة پیشه،جَزا سزاواری ۳۵۴-ضَرْب و جَلْد است و عَصْو و هَرْو زدن تُرْکی اُورْماق و هندویی مارِی ۳۵۵-ذَب دَفع است و جِزْیَة سَرْگِزیَه قَذْف و رَمْي است و شَتْم و سَب خواری ۳۵۶-عَرْف بوی است و عُرْف نیکویی مِسْک مُشک و بَرائة بیزاری پایان قطعه سی و دوم ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ القطعةُ الثالثةُ و الثلٰثونَ في بحرِ المجتثِّ المثمَّنِ المخبونِ المقصورِ في معرفةِ أوزانِ الفِلِزّاتِ ۳۵۷-زهی رخ تو زده طعنه بر مَهِ ده و چار ربوده چشم تو از جانِ بی قرار قرار ۳۵۸-مَفاعِلُن فَعَلاتُن مَفاعِلُن فَعَلان بگوی مجتث و این قطعه را بکن تکرار ۳۵۹-ز روی جُثّه هفتاد و یک دِرَم سیماب چل و شش است،ز اَرزیز سی و هشت شمار ۳۶۰-ذَهَب صد است و سُرُب پنجَه و نُه و آهن چل برنج و مِس چل و پنج است و نقره پنجه و چار پایان قطعه سی و سوم ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ القطعةُ الرابعةُ و الثلٰثونَ في بحرِ الرَّمَلِ المثمَّن المقصور في معرفة أوزان الفلزّات بِحسابِ الأبجد ۳۶۱-ای که باشد فطرتت در مُلک دانش پادشاه کوه پیش همّت والای تو همسنگ کاه ۳۶۲-فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلان خیز و در بحر رمل این قطعه برخوان صبحگاه ۳۶۳-نُهْ فلزّ مستوی الحجم را چون برکشی اختلاف وزن دارد هر یکی بی اشتباه ۳۶۴-زر لکن،زیبق الم،اُسرُب دهن،ارزیز حل فضّه ند،آهن یکی،مس و شبه مه،روی ماه پایان قطعه سی و چهارم¹ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ¹-ابیات جلسه۸۷ 🌿🌿🌿🌿🌿

از کتب سنتی و مفید. به مناسبت بحث قطعه ۳۳ و ۳۴ نصاب الصبیان، به محضر منور عزیزان معرفی می شود.

نصاب الصبیان جلسه۸۸

القطعةُ الخامسةُ و الثلٰثونَ في بحرِ الهَزَجِ المُثمَّنِ السالمِ ۳۶۵-زهی دل برده از گُل، لاله رویت به رعنایی شده دیوانه زنجیر زلفت عقل سودایی ۳۶۶-مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن بخوان این قطعه در بحر هزج ای نور بینایی ۳۶۷-وُقُوف و حَدْس و عِلْم و شِعْر و فِقْه و فَهٔم دانایی غَُمار و حَفْله انبوهی،حِدَة چون وَحْدة تنهایی ۳۶۸-عَسارَة مَسکَنة،چون بُؤْس و فَقْر و عَیْلة درویشی مَخاتیم و مَکائِل کیلها،فَیْلُولَه بی رایی ۳۶۹-تِرَه ضِغْن و ضَغِینه اِحْنَه و حِقْد و حَنَق کینه قَسیمَة فَأرَة نافه،طاقة و قُدرة توانایی ۳۷۰-اَِلیٰ نعمت،ضَرَر زحمت،بَلا هم نعمت و زحمت کِنان و کِنّ غِطا پوشش،فَضیحة فَضْح رسوایی ۳۷۱-رُطَب خرما و قُِنوان خوشه، عُرْجُون چو آن خوشه نَخِیل و لِینة خرمابُن،چه سُلّا؟ سیخ خرمایی ۳۷۲-جَنِین است و وَلَد بچه، چو نَسْل ونَجْل زادآمد گذشته از سه ده کَهْل و شَبِیبَة هست بَُرنایی ۳۷۳-سَنام و کَِتر و جُبْلَة چون عَرِیکَة نام کوهان دان فُتُوّة شد جوانمردی،بَصارة چیست بینایی پایان قطعه سی و پنجم ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ القطعةُ السادسةُ و الثلٰثونَ في بحرِ المضارعِ المثمَّنِ الأخرَبِ المحذوفِ ۳۷۴-از مُشک تر رقم زد بر صفحه قمر خواهد ز لعل تو دل بیمار نیشکر ۳۷۵-مفعولُ فاعلاتن مفعولُ فاعلن بحر مضارع آمد این بحر پرگهر ۳۷۶-إزْمِیل و شَفْرَة و مِحْذیٰ نشگرده دان،ذَکَر پولاد، أنیث ضدش و إسکاف کفشگر ۳۷۷-خِنْزیر خوک و رِجْس نَجَس،هُلْب کاسْمُوی تَسْخان و قَفْش کفش،نَثا چون نبأ خبر ۳۷۸-شَکْر است و فَرْج و حِر کُس و کَیْن اندرون آن مَهْبِل دهانش و قَهْبَلِس و زُبّ و أَیْر نَر ۳۷۹-خُصْیَة است خایه،عانه زِهار است و سُرّة ناف ثُغْرَة مَغاک سینه و رَمّاعة تار سر ۳۸۰-کابُوس دان سُکاچه و ضاغُوط و نَیْدَُلان جاثُوم هم،مُنَدِّد و هَتّاک پرده در ۳۸۱-مِنهاج و مَنهج و جَدَد و قَصْد راه راست وِرْد و شَرِیعة و عَطَن و مَوْرِد آبخور ۳۸۲-زِقّ خیک و نِحْی مَشک چو قِرْبة،عِصام بند شَن مَشک کهنه باشد و صَرّام چرمگر پایان قطعه سی و ششم¹ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ¹-ابیات جلسه ۸۸ 🌸🌸

🔸 یک مطلب برای عزیزانی که با دروس هیئت آشنایی ندارند: تعلم این علم شریف با صوت یا به صورت خودخوان(با شرح یا بدون آن)ممکن نیست.بنابر این ارسال صوت فایده ای ندارد بلکه چه بسا مضر هم باشد. 🌸🌸

نصاب الصبیان جلسه۸۹

القطعةُ السابعةُ و الثلٰثونَ في بحرِ المضارعِ المثمَّن الأخربِ المَکفوفِ المقصورِ ۳۸۳-ای جان ما ز ناوَک چشم تو گشته کیش در سینه،دل ز دست بلای غم تو ریش ۳۸۴-مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلان این بحر شد مضارع و سازَش تو وِرد خویش ۳۸۵-عَقرَب چه کَژدُم است و حُمَة زهرش،إبرة نیش جَعْبَة جَفِیر و وَفْضة بوَد چون کِنانة کیش ۳۸۶-إعصار گِردباد، چو نَکْبا کَژ و شَمال بالا،جَنوب ضدّ و صَبا پس،دَبُور پیش ۳۸۷-حُمّیٰ تب و صُداع و فُؤاد و کُباد هست درد سر و دل و جگر و جُرْح و قَُرْح ریش ۳۸۸-ظَهْر است پشت و بَطْن شکم،فَرْو پوستین ألْیَة نَعامة دنبه شترمرغ،نَعْجة میش ۳۸۹-مِسْرَد درفش و زَرْغَب کِیمُخْت و صَرْم چرم باشد غَِرا سریشم و چون ثَرْط دان سریش ۳۹۰-أنْجَل فراخ چشم،چو أکْحَل سیاه پَِلک أشْهَل تو میش چشم شمر،چون قَرابة خویش پایان قطعه سی و هفتم ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ القطعةُ الثامنةُ و الثلٰثونَ في بحرِ الرَّمَلِ المثمَّنِ المحذوفِ ۳۹۱-ای به گردت صف زده خوبان حَورا منظره همچو اَنجُم بسته گرد ماه تابان دایره ۳۹۲-فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن هست این بحر رمل،برخوان به صوت حنجره ۳۹۳-شَمْع موم و زَیْف و بَهْرَج ناسَرَه،جَیِّد سَرَه شادِن و خَُِشف و غَزال است و رَشا آهو بَره ۳۹۴-ثُقْبه سوراخ است و مِنْجَل داس و بَیْرَم گِردبُر کَلْبَتان ماشه است، کَلُّوب اَنبُر و مِنْشار اَرَه ۳۹۵-شَیْخ و فاني و یَفَن هِمّ و هَرِم پیر است و زال حَیْزَبُون شَهْلة عَجُوز و دَرْدَبِیس و شَهْبَرَة ۳۹۶-عَُِلو بالا،سُِفل پستی،ذَیْل دامن،قَصْر کُوشْک جَِذم و بُنیان و اَساس اصل است و شُرْفَة کُنگُره ۳۹۷-مُقْدِم العَین است و ماقِي مُؤْق و مُوْق و مَأْق و ماق کُنج چشم و مُؤْخِرش دنباله،هازِل مسخره ۳۹۸-جَوْز گَوز و لَوْز بادام است،عُجّة خایه ریز چون سِرِطْراط است پالوده،مُسَمَّن پَروَره ۳۹۹-هست مَنْظَر روی و مِرْآة و سَجَنْجَل آینه هست مِشْرَط نیش و مُوسیٰ دان و مِحْلَق اُسْتُرَه ۴۰۰-پس تَفَث اعمال حج دان و رَفَث فحش و جِماع رَوْث سِرْگِین است،لیکن فَرْث دان سرگین دَرَه ۴۰۱-پس فَرٰاء و عَیْر و ناعِل دان و مِسْحَل گورنر چون أتان بَیْدانه ماده، جَحْش و تَوْلَب خرکُره ۴۰۲-بَرْذَعَة قُرْطاط پَشماکَند، پالان دان إکاف مِقْوَد افسار است و مِخْلاة و عَلِیقة توبْره پایان قطعه سی و هشتم¹ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ¹-ابیات جلسه۸۹ 🌾🌾🌾🌾

🔸 تصحیح در بیت۳۹۶ جَذم و جِذم ،هردو صحیح است.

نصاب جلسه۹۰