♦️ فلسفه ریاضیات و علوم اجتماعی ♦️ ▫️رشدی راشد ریاضیدان و تاریخ‌نگار ریاضیات، در ۱۹۳۶ در قاهره به دنیا آمد. به تحصیل فلسفه پرداخت و در تاریخ فلسفه ریاضیات، درجه دکتری گرفت و تا به حال آثار متعددی در زمینه علم و فلسفه علم، به‌ویژه تاریخ علم در میان مسلمانان نوشته است. ▫️او در این حوزه تا حدی از نقش ایرانیان در پیشرفت علوم ریاضی می‌گوید و نشان می‌دهد که علم نه از یونان شروع می‌شود و نه غربیان پیشگامان همه عرصه‌ها بوده‌اند. آنچه در پی می‌آید، تلخیصی از فصل اول کتاب «تاریخ و فلسفه علم» با ترجمۀ حسین معصومی همدانی است که به همت انتشارات هرمس به چاپ رسیده است. دکتر راشدی راشد بخش هشتم 🔸این جریان با بررسی مجانب هذلولی و استفاده از مفاهیم فلسفی برای تأمل در وضع تعارض‌آمیز آن آغاز شد؛ پس از آن به بررسی نظریه مابعدالطبیعی صدور و استفاده‌ای که از حساب ترکیبات در آن شده است، پرداختم. من تلاش‌هایی کرده‌ام تا بفهمم فیلسوفان چه تصوری از ریاضیات داشته‌اند و مثلا در طبقه‌بندی‌هایی که از علوم می‌کرده‌‌اند یا در کتاب‌های جُنگ‌مانند فلسفی خود چه تصوری را به کار می‌گرفته‌اند. 🔸عزیمتگاه من در این کوشش‌ها اعتقاد به این بوده است که فلسفة این دوران را نمی‌توان به نظریه‌ای دربارة‌ «نفْس» یا نظریه‌ای درباره «وجود» فروکاهید، بلکه یک «فلسفه علم» به همان مفهومی که امروزه داریم، وجود داشته است و به‌خصوص یک فلسفه «ریاضیات» وجود داشته که از اجزای اساسی ریاضیات بوده است. ▫️شما از مفاهیم تصورپذیری و برهان‌پذیری در مورد مسأله مجانب سخن گفته‌اید، همچنین از روش خواجه‌نصیر که سعی کرده مسألة صدور عقول فلکی را با استفاده از حساب ترکیبات حل کند. همچنین نظریة ابن هیثم درباره مکان را می‌توان مثال آورد. پا را از این فراتر بنهیم: آیا می‌توان تصور کرد که در آن دوران الگو یا الگوهایی از رابطة میان فلسفه و ریاضیات در حال تکوین بوده که به نحوی زمینه را برای تحولی در نحوة فلسفه‌ورزی فراهم می‌کرده است؟ 🔸پیش از پاسخ‌دادن به این پرسش، دو مثال ذکر می‌کنم. مثال تحلیل مُجانب را در نظر بگیرید. این موضوعی است که درباره‌اش کتاب‌هایی نوشته‌اند که هم منطقی‌اند و هم ریاضی و هم فلسفی. نویسندگان این کتاب‌ها غالبا ریاضی‌دان و گاهی هم فیلسوف بودند. این بدان معناست که این مسأله در نظر این دو جماعت به حدی شناخته بوده که ریاضی‌دانان و فیلسوفان می‌توانستند هر یک راه‌حلی برایش عرضه کنند. چنین موضوعی را هم جزو شاخه‌های ریاضیات طبقه‌بندی می‌کردند و هم جزو آموزش فلسفی می‌آوردند. 🔸مثال دوم مبحث تحلیل و ترکیب است که ریاضی‌دانان آثاری اساسی در آن تألیف کرده‌اند. در حول این مبحث، حوزه‌ای هست که شایسته است توجه را به آن جلب کنیم، زیرا منطق‌دانان امروزی در آن منطق می‌یابند، ریاضی‌دانان همة اعصار ریاضیات و فیلسوفان فلسفه؛ اما این‌که منطق‌دان امروزی در این مبحث مطالبی منطقی می‌یابد، به این معناست که او ناگزیر نیست به ارسطو بازگردد. 🔸ریاضی‌دانان فیلسوف‌اند که این‌گونه با منطق ارسطویی فاصله گرفته‌‌اند، ریاضی‌دانی چون ابن‌هیثم یا ابراهیم بن سنان احساس نمی‌کرد که برای آنکه چیزی دربارة مطلبی منطقی بنویسد، حتماً باید برود «ارغنون» ارسطو را بخواند، بلکه می‌توانست این کار را بر مبنای موضوعات مورد علاقه خودش، مثلا بر مبنای تحلیل و ترکیب یا مسألة مجانب، انجام بدهد؛ بنابراین تغییری در چشم‌انداز رخ داده است که البته همه‌جانبه نیست ولی مهم است. 🔸این مسأله وجه دیگری هم دارد که من دوست دارم روزی به آن بپردازم: تأثیر ریاضیات بر فیلسوفان محض چه بوده است؟ مثلا ریاضیات بر فلسفة فارابی چه تأثیری داشته است؟ می‌توان گفت که طبقه‌بندی او از علوم، از آن متأثر شده است، یا چنان که من مدعی‌ام، وجود‌شناسی او از آن متأثر شده است. 🔸اما چون کتاب «مابعد‌الطبیعة» او در دست نیست، توقع دارید که چه کار بکنیم؟ شاید تصور کاری از این نوع دربارة ابن‌سینا ساده‌تر باشد، چون عمدة آثارش در دست است. این مسائل هنوز جواب ندارند. ادامه دارد ... https://b2n.ir/246718 ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami

▫️برگزاری کرسی علمی- ترویجی با موضوع « برآیند اعتقاد قرآنی به جهان غیب در مولفه‌های علوم انسانی اسلامی» با ارائه حجت الاسلام قاسم ترخان 🔹ناقدان کرسی : حجت‌الاسلام عبدالکریم بهجت‌پور و دکتر سیدمحمدتقی موحد ابطحی  🔹شنبه ۱۱ بهمن ماه ۹۹ ساعت ۱۳:۰۰ 💫 این کرسی توسط گروه تخصصی علوم انسانی قرآنی پژوهشگاه با مشارکت قطب علمی فلسفه دین اسلامی به صورت مجازی تحت نرم افزار اسکایپ برگزار می‌شود. iict.ac.ir/barayand ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami

▫️استاد خسروپناه در دیدار با حجت‌الاسلام محمد عبادی‌زاده نماینده ولی فقیه در استان هرمزگان : تحقق منویات رهبر انقلاب با پژوهش در حوزه علوم انسانی 🔹دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان یک دانشگاه مبتکر و کارآمد با پایه‌ریزی معاونت علوم‌ انسانی و هنر به پژوهش در حوزه علوم انسانی پرداخته است تا بتواند در تحقق بیانات رهبر انقلاب در حوزه علوم انسانی، گام‌های مؤثری را برای  توسعه و  ارتقای علوم انسانی بردارد. 🔹دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان دانشگاهی پیشرو در حوزه تمدن‌سازی نوین اسلامی گام‌های مؤثری برداشته و امید آن می‌رود تا با تربیت نسل جوان انقلابی  و تأثیر‌گذار بتواند این مسیر خطیر را بهتر از قبل بپیماید، بدون‌شک حرکت این دانشگاه در مسیر فرمایش رهبر انقلاب، لبیک به توسعه، استقلال و حرکت به سمت خود‌کفایی است. لینک مشروح خبر https://ana.press/fa/newsprint/559460 ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami

▫️نشست علمی- تخصصی «بایسته های ادب اختلاف در آموزش و پژوهش» با حضور حجت الاسلام احمد مبلغی ، دکتر محمد عادل ضیایی ، دکترعابدین مومنی چهارشنبه ۱۵بهمن ۹۹ ، ساعت ۱۰-۱۲ ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami

♦️ فلسفه ریاضیات و علوم اجتماعی ♦️ ▫️رشدی راشد ریاضیدان و تاریخ‌نگار ریاضیات، در ۱۹۳۶ در قاهره به دنیا آمد. به تحصیل فلسفه پرداخت و در تاریخ فلسفه ریاضیات، درجه دکتری گرفت و تا به حال آثار متعددی در زمینه علم و فلسفه علم، به‌ویژه تاریخ علم در میان مسلمانان نوشته است. ▫️او در این حوزه تا حدی از نقش ایرانیان در پیشرفت علوم ریاضی می‌گوید و نشان می‌دهد که علم نه از یونان شروع می‌شود و نه غربیان پیشگامان همه عرصه‌ها بوده‌اند. آنچه در پی می‌آید، تلخیصی از فصل اول کتاب «تاریخ و فلسفه علم» با ترجمۀ حسین معصومی همدانی است که به همت انتشارات هرمس به چاپ رسیده است. دکتر راشدی راشد بخش نهم ▫️شما دو بار از اونتولوژی (هستان‌شناسی) فارابی سخن گفته‌اید. مثلا وقتی از مفهوم «شئ» یاد می‌‌کنید، این اندیشه را به میان می‌آورید که در اینجا نوعی اونتولوژی هست که از اونتولوژی ارسطو کلی‌تر است. یا مثلا‌ در بررسی نظریة ابن هیثم دربارة مکان، وقتی از مقتضیات جدیدی سخن می‌گویید که پژوهش‌های جدیدتر و کلی‌تر در تبدیلات هندسی و ورود مفهوم حرکت در هندسه به وجود آورده بوده است، اعتقاد دارید که در ورای این‌همه می‌توان دگرگونیی در اونتولوژی این مؤلفان دید. به نظر می‌آید شما این مسأله را بنیاد همة تغییراتی می‌دانید که در این دوره رخ داده است. 🔸می‌توان تصور کرد که در این دوره، به سبب تحولات ریاضی و به سبب تنوع رشته‌های جدید ریاضی، اشخاص به اندیشة یک نوع اونتولوژی جدید افتاده بوده‌اند و دو کار کرده‌اند: از یک سو کوشیده‌اند برای علوم ریاضی که متنوع و پراکنده بوده‌اند، نظریه واحدی فراهم آورند؛ اما امروزه می‌دانیم که در آن زمان هیچ وسیله‌ای برای ساختن این نظریه در دست نبود، زیرا علم جبر آن زمان از عهدة این کار برنمی‌آمد. چون در سطح ریاضی صرف نمی‌توانستند این کار را بکنند، ناگزیر شده‌اند در ورای ریاضیات به جستجوی چیزی برخیزند که بتواند این کار را انجام بدهد. 🔸از سوی دیگر، روشن است که به برکت جبر، تغییری در مفهوم «شئ ریاضی» پدید آمده بود. قیود دیگر نیز در این تغییر دخالت داشته‌اند، مثلا وقتی به بررسی تبدیلات ریاضی می‌پرداختند، دیگر نمی‌توانستند به مفهومی از مکان، از نوع ارسطویی آن، پایبند بمانند. این همه مرا به فرضیه‌ای راهبر شده است که در حال پروردنش هستم، و آن مفهوم این است که در آن زمان نوعی شیوة صوری (و نه «صورت‌گرایانه») برای اندیشیدن به مفهوم شئ ریاضی و نیز به مسأله وحدت رشته‌های ریاضیات فراهم آورده بوده‌اند. ▫️نوشتة شما دربارة علم غربی با واکنش بحث‌انگیزی روبرو شده است. این نشان می‌دهد چیزی که شما را در کارهایتان دربارة تکوین علم کلاسیک بر پایة علم دورة اسلامی راهنمایی کرده است، در فرانسه درست فهمیده نشده است. چیزی که کارهایی چون کارهای شما در آن خدشه‌ وارد می‌‌کند، تصور خاصی است از علم غربی و نیز دوره‌بندیی که با این تصور ملازمه دارد. آیا امروزه کم‌کم این چیزها را قبول نمی‌کنند؟ 🔸نمی‌دانم که واقعا قبول می‌کنند یا نه. این نوشته حاصل کار مورخی بود که به چیزهایی که در درون قرون وسطای اروپا و در دوران کلاسیک رخ داده علاقه دارد، و در عین حال به چیزهایی که به زبان عربی نوشته شده، علاقه دارد؛ بنابراین لازم بود موضوع را روشن کنم. 🔸در آن زمان نظریه‌ای حاکم بود، یک نوع اصل موضوع که علم کلاسیک را، هم از لحاظ ریشه‌ها و هم از لحاظ شاخه‌هایش، اروپایی می‌دانست. من احساس کردم که این نظریه هم به لحاظ تاریخی و هم به لحاظ فلسفی نامیمون است، و این بود که نسبت به آن واکنش نشان دادم. 🔸اگر واکنش‌‌های مخالفت‌آمیزی در برابر این نوشته می‌دیدم، خوشحال می‌شدم؛ اما این نوشته در واقع بحثی برنینگیخت، به عکس، واکنش‌ها نوعی سکوت خشم‌آمیز و طرد بود. آیا امروزه وضع عوض شده است؟ شاید شده باشد. 🔸اما نگرانم که این تغییر در مسیر درست نباشد. کتابی را در نظر دارم که اخیراً در ایالات متحده چاپ شده و همان نظریه را با تغییراتی عرضه کرده است. چون دیگر نمی‌توانند از علم حرف بزنند، می‌گویند که در اروپا نهادهای آموزشی وجود داشته، اما در شرق چنین چیزهایی نبوده است! خلاصه همان نظریه را بی‌وقفه تکرار می‌کنند. همان نظریه‌هاست که به جامه‌های مختلف ظاهر می‌شود. 🔸از سوی دیگر، در برخی از نوشته‌های عامه‌فهم، مسائل جدی تاریخ علم تبدیل می‌شود به مسألة اصالت، یا پیشگامی و از این قبیل و خطر این از آن یکی کمتر نیست. 🔸به این دلیل است که علم دوران اسلامی را، چه در اروپا و چه در خود کشورهای اسلامی، به صورت چیزهای غریب و شگفت‌انگیز و یا به صورت موضوعات ناسیونالیستی عرضه می‌کنند و گاهی این دو را در کنار هم می‌بینیم. این نه خدمت به علم است و نه خدمت به عینیت. ادامه دارد ... https://b2n.ir/246718 ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami

▫️برگزاری سلسله نشست های علمی با موضوع " الگوی های تولید علمی دینی " با ارائه: حجت الاسلام علی محمدی 🔹دوشنبه ها ، ۱۴ - ۱۵:۳۰(به مدت ۱۲ جلسه) 🔹 ۴۵ متری عمار یاسر، مدرسه علمیه ملا صادق، حسینیهِ طبقه منفی یک. 🔸این مجموعه نشست ها توسط موسسه فقهی تربیتی مصباح الهدی با رعایت تمامی پروتکل های بهداشتی برگزار می شود. ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami

💫 به مناسبت چهلمین روز درگذشت آیت‌الله مصباح یزدی؛ نشست «میراث مجاهد حکیم» در خبرگزاری ایکنا برگزار می‌شود. ▫️سخنرانان این نشست : ۱. آیت‌الله علی‌اکبر رشاد، (رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی) ۲.حجت‌الاسلام محمدجواد نوروزی (عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)) ۳.عطاالله رفیعی آتانی، (عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران) ۴. حجت‌الاسلام داود مهدوی‌زادگان، (عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ) ۵. حجت‌الاسلام دکتر حیدر همتی، (رئیس مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع)) 🔸سه‌شنبه، ۱۴ بهمن ‌۹۹ ، ۱۳ تا ۱۵ 💫علاقه‌مندان جهت حضور در این نشست می‌توانند به سامانه امجد به نشانی amjad.jde.ir/isqa مراجعه کنند و «نشست میراث حکیم مجاهد» را انتخاب کرده، نام خود را درج و با رمز ۱ تا ۶ وارد سامانه شوند. ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami

♦️ فلسفه ریاضیات و علوم اجتماعی ♦️ ▫️رشدی راشد ریاضیدان و تاریخ‌نگار ریاضیات، در ۱۹۳۶ در قاهره به دنیا آمد. به تحصیل فلسفه پرداخت و در تاریخ فلسفه ریاضیات، درجه دکتری گرفت و تا به حال آثار متعددی در زمینه علم و فلسفه علم، به‌ویژه تاریخ علم در میان مسلمانان نوشته است. ▫️او در این حوزه تا حدی از نقش ایرانیان در پیشرفت علوم ریاضی می‌گوید و نشان می‌دهد که علم نه از یونان شروع می‌شود و نه غربیان پیشگامان همه عرصه‌ها بوده‌اند. آنچه در پی می‌آید، تلخیصی از فصل اول کتاب «تاریخ و فلسفه علم» با ترجمۀ حسین معصومی همدانی است که به همت انتشارات هرمس به چاپ رسیده است. دکتر راشدی راشد بخش دهم ▫️لطفا از دو موضوع بگویید که در چندین مورد به آن پرداخته‌اید: یکی خصلت جهانی علم است و دیگری لزوم مطالعة تاریخ علم بر اساس یک دوره‌بندی درست‌تر. 🔸من پیشنهاد کرده‌ام که دوره‌بندی متعارف را به دیدة انتقادی بنگریم و دوره‌بندی دیگری در کار بیاوریم که عینی‌تر باشد و بتواند واقعیات تاریخی را بهتر توضیح بدهد و مفهوم علم کلاسیک را وسیعتر تعریف کند، به طوری که این علم حتی عناصری از علم یونانی را در بر بگیرد. 🔸بر نکتة دیگری هم تأکید دارم و آن جهانی بودن علم است. به لحاظ معرفتی، ریاضیات همواره جهانی بوده است. از لحاظ تاریخی، من مدعی‌ام که نخستین بار در دوران اسلامی است که علم جهانی شده است. و این هم به سبب جهانی بودن متون این دوره است، و هم به سبب گسترش‌های آن که از نوع جهانی است. اگر جهانی بودن را از علم بگیریم، با فولکلور سر و کار خواهیم داشت. ▫️در بررسی این مسألة دوره‌بندی، بر یک نوع دوره‌بندی تأکید کرده‌اید که به تفاوت رشته‌ها فرق می‌کند. 🔸اینجا یک جنبة اساسی در کار است، این دوره‌بندی یکسره افتراقی است: وقتی تاریخ جبر را بررسی می‌کنیم، همان چیزی را نمی‌بینیم که در تاریخ مکانیک یا نورشناسی یا رشته‌های دیگر می‌بینیم. می‌توان از جبر کلاسیک از خوارزمی تا اویلر سخن گفت، اما از سینماتیک کلاسیک جز از زمان گالیله نمی‌توان سخن گفت. 🔸به عکس، نورشناسی کلاسیک را می‌توان از بطلمیوس به بعد، یا به عبارت بهتر از ابن‌هیثم به بعد دانست؛ زیرا اوست که در این رشته انقلابی ایجاد کرده است. نورشناسی کلاسیک از اوست تا نیوتن، یا دست‌کم تا نیوتن. بنابراین در دوره‌بندی باید یک وجه افتراقی را وارد کرد. ▫️موضوعی هست که برای شما بسیار عزیز بوده و آن رابطة میان کار علمی و نهادهای اجتماعی است. گاهی به این موضوع پرداخته‌اید، اما همیشه دایرة آن را تنگ‌ گرفته‌اید. 🔸بله، این موضوع برای فهم برخی از پدیده‌ها اهمیت بنیادی دارد، زیرا واقعیات علمی، هر چند جهانی‌اند، اما ساختة دست انسان‌اند. 🔸انسان در جامعه و با نهادها زندگی می‌کند. به ‌لحاظ تاریخی، علوم ساختة جوامع‌اند، اما به لحاظ معرفتی، جهانی‌اند و در این زمینه کاری از دست ما ساخته نیست. دو موضوع هست که من سعی کرده‌ام از آنها حذف کنم: یکی این موضوع است و دیگری موضوع انحطاط: به چه دلیل در زمان معینی جامعة خاصی به انحطاط علمی دچار می‌شود؟ این پرسش‌ها غالبا نادرست طرح می‌شوند، در حالی که برای آنکه انسان درست طرحشان کند و در فهم آنها پیشرفت کند، لازم است چندین قابلیت با هم جمع شده ‌باشد. 🔸 لازمه این کار همکاری مورخان همه حوزه‌هاست: مورخان امور نظامی، مورخان امور جمعیتی، مورخان علم و مورخان اقتصاد؛ مثلا لازم است که تاریخ تجارت جهانی از قرن پانزدهم تا هفدهم میلادی بررسی شود و بعد باید همه این چیزها را به هم مربوط کرد. برای اینکه چنین برنامه‌ای عملی شود، باید نهادهایی وجود داشته باشد،‌ باید کسانی را تربیت کرد، در حالی که کار ما از نوع صنایع دستی است. 🔸برای فهم رابطه میان علم و اجتماع، باید از اینجا آغاز کرد که چه علمی وجود داشته است، اما در حال حاضر ما این را خوب نمی‌دانیم. همین را در مورد انحطاط هم می‌توان گفت: پیش از آنکه دست به کار مطالعه انحطاط بشویم، باید بدانیم که چه چیزی دستخوش انحطاط شده است. ▫️در این چشم‌انداز بود که شما برنامه «علم و امپراتوری» را به راه انداختید. هدف این برنامه چه بود؟ 🔸هدف این بود: در دوران امپراتوری‌ها، چه نوع علومی از امپراتوری‌ها به مستعمرات منتقل می‌شود (چه نوع ریاضیاتی، چه نوع فیزیکی…) و چگونه این علوم در مستعمرات جذب می‌شوند و تحول می‌یابند یا جذب نمی‌شوند و تحول نمی‌یابند. 🔸این موضوع نوسازی علمی در جهان سوم، توفیق آن در برخی از کشورها و شکست گاه به گاه آن را در بر می‌گرفت. همچنین سیاست امپراتوری‌ها در انتشار علم و محدودیت‌های آن و نقش علم بومی در جذب علوم جدید در کشورهای جهان سوم را شامل می‌شد. ادامه دارد ... https://b2n.ir/246718 ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami

▫️فایل صوتی اولین نشست از سلسله نشست های هم اندیشی « پیرامون مبانی و منطق تولید علم دینی» 💫 این نشست با محوریت نقد و بررسی مجموعه «علم دینی؛ از چیستی تا چگونگی» اثر حجت الاسلام وکیلی تشکیل شد. 🔹 با حضور : حجة الاسلام و المسلمین اسدپور و حجة الاسلام و المسلمین وکیلی ( مولف کتاب) ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami

▫️نشست علمی « بررسی نسبت عقل و دین از دیدگاه علامه محمد تقی مصباح یزدی » با سخنرانی حجت الاسلام دکتر محمد جعفری 🔹چهارشنبه ۱۵ بهمن ماه ۹۹ ، ۱۰ صبح 💫 این نشست علمی توسط گروه کلام و فلسفه دین موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) برگزار می شود. ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami