👈 به جز اين‌ها هدف‌های ديگری نيز برای مأمون متصور بود. چنان‌كه مشاهده می‌شود اين تدبير به قدری پيچيده و عميق است كه يقینا هيچ‌كس جز مأمون نمی‌توانست آن را به خوبی هدايت كند و بدين جهت بود كه دوستان و نزديكان مأمون از ابعاد و جوانب آن بی‌خبر بودند. 🔖 از برخی گزارش‌های تاريخی چنين برمی‌آيد كه حتی فضل‌بن‌سهل وزير و فرمانده كل و مقرب‌ترين فرد دستگاه خلافت نيز از حقيقت و محتوای اين سياست، بی‌خبر بوده است. 🔻 مأمون حتی برای اين‌كه هيچ‌گونه ضربه‌ای بر هدف‌های وی از اين حركت پيچيده وارد نيايد داستان‌های جعلی برای علت و انگيزه اين اقدام می‌ساخت و به اين و آن می‌گفت.

۳۱۲ ⚡️ًحقا بايد گفت سياست مأمون از پختگی و عمق بی‌نظيری برخوردار بود، اما آن سوی ديگر اين صحنه نبرد، امام علی‌بن‌موسی‌الرضا‌علیه‌السلام است و همين است كه علی‌رغم زيركی شيطنت‌آميز مأمون، تدبير پخته و همه‌جانبه او را به حركتی بی‌اثر و بازيچه‌ای كودكانه بدل می‌كند. ⭕️ مأمون با قبول آن‌همه زحمت و با وجود سرمايه‌گذاری عظيمی كه در اين راه كرد از اين عمل نه تنها بلكه سياست او به سياستی بر ضد او بدل شد. 🔙 تيری كه با آن، اعتبار و حيثيت طرفی برنبست"۱" بلكه سياست او به سياستی بر ضد او بدل شد و مدعاهای امام علی‌بن‌موسی‌الرضا را هدف گرفته بود، خود او را آماج قرار داد، به‌طوری که بعد از گذشت مدتی كوتاه ناگزير شد همه تدابير گذشته خود را كأن‌لم‌يكن"۲" شمرده، بالاخره همان شيوه‌ای را در برابر امام در پيش بگيرد كه همه گذشتگانش در پيش گرفته بودند يعنی «قتل»، و مأمون كه در آرزوی چهره قداست ِ مآب خليفه‌ای موجه و مقدس و خردمند، تلاش كرده بود سرانجام در همان مزبله‌ای"۳" كه همه خلفای پيش از او در آن سقوط كرده بودند، يعنی فساد و فحشا و عيش و عشرت توأم با ظلم و كبر، فروغلتيد. 🔴 دريده شدن پرده ريای مأمون در زندگی پانزده ساله او پس از حادثه ولی‌عهدی را در ده‌ها نمونه می‌توان مشاهده كرد كه از جمله به خدمت گرفتن قاضی‌القضاتی فاسق و فاجر و عياش همچون يحيی‌بن‌اَكثم و همنشينی و مجالست با عموی خواننده و خنياگرش ابراهيم‌بن‌مهدی، و آراستن بساط عيش و نوش و پرده‌دری در دارالخلافه او در بغداد است. 〽️ اكنون به تشريح سياست‌ها و تدابير امام علی‌بن‌موسی‌الرضا در اين حادثه می‌پردازيم. ـــــــــــــــــــــ (بهره‌ای نبرد) ۲(گویی هرگز وجود نداشته است.) ۳(زبل: زباله‌دان، جای ریختن زباله)

🌹 قرائت دعای عهد 🍃 «روز بیستم و پنجم» 🗓شروع چله: ۹۹/۴/۲۲ 📲 @Organizational_Work

🌷 تشریح سیاست‌ها و تدابیر امام علی‌بن‌موسی‌الرضاعلیه‌السلام 💠 ۱- هنگامی كه امام را از مدينه به خراسان دعوت كردند آن حضرت فضای مدينه را از كراهت و نارضایی خود پركرد، به‌طوری كه همه‌كس در پيرامون امام يقين كردند كه مأمون با نيت سوء، حضرت را از وطن خود دور می‌كند. 🔶 امام بدبينی خود به مأمون را با هر زبان ممكن به همه گوش‌ها رساند. در وداع با حرم پيغمبر، در وداع با خانواده‌اش هنگام خروج از مدينه، در طواف كعبه كه برای وداع انجام می‌داد، با گفتار و رفتار، با زبان دعا و زبان اشك، بر همه ثابت كرد كه اين سفر، سفر مرگ اوست.😞 ⚡️همه كسانی كه بايد طبق انتظار مأمون نسبت به او خوشبين و نسبت به امام به‌خاطر پذيرش پيشنهاد او بدبين می‌شدند، در اولين لحظات اين سفر دل‌شان از كينه مأمون كه امام عزيزشان را اين‌طور ظالمانه از آنان جدا می‌كرد و به قتلگاه می‌برد لبريز شد. 🔙 ۲ ـ هنگامی كه در مرو پيشنهاد ولايت‌عهدی آن حضرت مطرح شد، حضرت به شدت استنكاف كردند و تا وقتی مأمون صريحا آن حضرت را تهديد به قتل نكرد، آن را نپذيرفتند.

📢 اين مطلب همه‌جا پيچيد كه حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا‌علیه‌السلام وليعهدی و پيش از آن خلافت را كه مأمون به او با اصرار پيشنهاد كرده بود نپذيرفته است. 👥 دست‌اندركاران امور كه به ظرافت تدبير مأمون واقف نبودند ناشيانه عدم قبول امام را همه‌جا منتشر كردند، حتی فضل‌بن‌سهل در جمعی از كارگزاران و مأموران حكومت گفت من هرگز خلافت را چنين خوار نديده‌ام، اميرالمؤمنين آن را به علی‌بن‌موسی‌الرضا تقديم می‌كند و علی‌بن‌موسی دست رد به سينه او می‌زند.۱ ☀️ خود امام از هر فرصتی، اجباری بودن اين منصب را به گوش اين و آن می‌رساند، همواره می‌گفت من تهديد به قتل شدم تا ولی‌عهدی را قبول كردم. 📢 طبيعی بود كه اين سخن همچون عجيب‌ترين پديده سياسی، دهان‌به‌دهان و شهربه‌شهر پراكنده شود و همه آفاق اسلام در آن‌روز يا بعدها بفهمند كه در همان زمان كه كسی مثل مأمون فقط به دليل آنكه از ولی‌عهدی برادرش امين عزل شده است به جنگی چند ساله دست می‌زند و هزاران نفر از جمله برادرش امين را به‌خاطر آن به قتل می‌رساند و سر برادرش را از روی خشم شهربه‌شهر می‌گرداند، كسی مثل علی‌بن‌موسی‌الرضا پيدا می‌شود كه به ولی‌عهدی با بی‌اعتنایی نگاه می‌كند و آن را جز با كراهت و در صورت تهديد به قتل نمی‌پذيرد.👌 ⬅️ مقايسه‌ای كه از اين رهگذر ميان امام علی‌بن‌موسی‌الرضا‌علیه‌السلام و مأمون‌عباسی در ذهن‌ها نقش می‌بست، درست عكس آن چيزی را نتيجه می‌داد كه مأمون به‌خاطر آن، اين‌سرمايه‌گذاری را كرده بود. 🔰۳ ـ با اين همه علی‌بن‌موسی‌الرضا فقط بدين شرط ولی‌عهدی را پذيرفت كه در هيچ‌يك از شئون حكومت دخالت نكند و به جنگ و صلح و عزل و نصب و تدبير امور نپردازد و مأمون كه فكر می‌كرد فعلاً در شروع كار، اين شرط قابل تحمل است و بعدها به‌تدريج می‌توان امام را به صحنه فعاليت‌های خلافتی كشانيد، اين شرط را از آن حضرت قبول كرد. ـــــــــــــــــــــــــــــــ ۱(الارشاد في معرفة حجج الله على العباد/ ج۲/ ص ۲۶۰)

👈 روشن است كه با تحقق اين شرط، نقشه مأمون نقش بر آب می‌شد و بيشترين هدف‌های او نابرآورده می‌گشت. ☀️ امام در همان حال كه نام ولی‌عهد داشت و قهراً از امكانات دستگاه خلافت نيز برخوردار می‌بود چهره‌ای به خود می‌گرفت كه گویی با دستگاه خلافت، مخالف و به آن معترض است، نه امری، نه نهی‌ای، نه تصدی مسؤوليتی، نه قبول شغلی، نه دفاعی از حكومت و طبعا نه هيچ‌گونه توجيهی برای كارهای آن دستگاه. 🕹 روشن است كه عضوی در دستگاه حكومت كه چنين با اختيار و اراده خود، از همه مسؤوليت‌ها كناره می‌گيرد نمی‌تواند نسبت به آن دستگاه صميمی و طرفدار باشد. ☢ مأمون به‌خوبی اين نقيصه را حس می‌كرد و لذا پس از آن‌كه كار ولی‌عهدی انجام گرفت بارها درصدد برآمد امام را برخلاف تعهد قبلی با لطائف‌الحیل"۱" به مشاغل خلافتی بكشاند و سياست مبارزه منفی امام را نقض كند، اما هر دفعه امام هشيارانه نقشه او را خنثی می‌كرد.✔️ __________________ ۱( تدبیرها و چاره‌جویی‌های زیرکانه)

🔹یک نمونه آن است که معمربن‌خلاّد از خود امام هشتم نقل می‌كند كه: 🔻 مأمون به امام می‌گويد اگر ممكن است به كسانی كه از او حرف شنوی دارند در باب مناطقی كه اوضاع آن پريشان است چيزی بنويس و امام استنكاف می‌كند و قرار قبلی كه همان عدم دخالت مطلق است را به يادش می‌آورد. 🕹 نمونه بسيار مهم و جالب ديگر ماجرای نماز عيد است كه مأمون به اين بهانه «كه مردم قدر تو را بشناسند و دل‌های آنان آرام گيرد» امام را به امامت نماز عيد دعوت می‌كند. ⛔️ امام استنكاف می‌كند و پس از اينكه مأمون اصرار را به نهايت می‌رساند، امام به اين شرط قبول می‌كند كه نماز را به شيوه پيغمبر(ص) و حضرت حضرت ‌علی‌بن‌ابی‌طالب‌علیه‌السلام به جا آورد و آنگاه امام از اين فرصت چنان بهره‌ای می‌گيرد كه مأمون را از اصرار خود پشيمان می‌سازد و امام را از نيمه راه نماز برمی‌گرداند، يعنی به ناچار ضربه ديگری بر ظاهر رياكارانه دستگاه خود وارد می‌سازد.۲ ــــــــــــــــــــــــــــــــ ۲(الارشاد للمفيد/ ترجمه رسولى محلاتى/ ج۲ /ص۲۵۷و۲۵۸)

🌹 قرائت دعای عهد 🍃 «روز بیست و ششم» 🗓شروع چله: ۹۹/۴/۲۲ 📲 @Organizational_Work