3⃣ #خردنما | نظریه علم دینی علامه مصباح ✂️ بخشی از مجموعه ابتکارات فلسفی علامه مصباح یزدی 📥 نسخه با کیفیت در آپارات 📚 #فلسفه_علوم_انسانی | #نیمه‌تخصصی 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات

🔖 قسمت قبل | نقد و بررسی مکاتب اخلاقی ۹ 🧩 قراردادگرایی (غیر واقع‌گرایی) ۳ 2⃣ قراردادگرایی راولزی؛ نظریه پرده جهل راولزی معتقد است كه قراردادها در صورتی كه از «موقعیت نخستین» عبور كرده باشند، می‌توانند ملاحظه برابری به هر كدام از طرفین قرارداد داشته باشند و منافع و مزایای همه قرارداد كننده‌ها را به یكسان در نظر بگیرند. راولز می‌خواهد كه با استفاده از «موقعیت نخستین»، افراد را از معرفت نسبت به موقعیت فعلی و ‌نهایی‌شان در جامعه محروم و مغفول كند و از این راه، برابری واقعی را در میان آنان تأمین نماید. و از اینجاست كه به سراغ ایده «پرده جهل» می‌رود. انسان‌ها باید در پشت پرده جهل بر اصول عدالت توافق كنند. به این صورت كه افراد باید به طور كلی از هر چیزی كه موجب جدایی و تمایز آنان از یكدیگر می‌شود، غافل فرض شوند؛ از ملیّت، دیانت، جنسیت، شخصیت و همه ویژگی‌های‌شان خلع شوند. در پشت پرده جهل،‌ فرض خودخواهی و دیگرخواهی تفاوتی ندارد؛ زیرا من خواه ناخواه هر فردی را به منزله خودم در نظر می‌گیرم و خیر و شر او را به منزله خیر و شر خودم به حساب می‌آورم. نتیجه آن كه، با فرض چنین موقعیتی، می‌توان قرارداد را شیوه و ابزاری كارا و سودمند برای تعیین وظیفه افراد درباره عدالت در نظر گرفت و آن را به عنوان معیاری مناسب برای توجیه باورهای اخلاقی و تبیین معقولیت اخلاق به كار بست. ✍ نقد و بررسی ۱. قرارداد فرضی و نه واقعی منظور از قرارداد در این نظریه، مانند نظریه هابز، قرارداد فرضی است و نه واقعی و تاریخی. از نظر راولز آن توافق نخستین توافقی تاریخی و واقعی نیست؛ بلكه امری صرفاً فرضی است. ۲. ارزش ذاتی یا قراردادی اگر منظور جان راولز این باشد که: انسان عاقلی را در پشت پرده جهل فرض كنیم،‌ به گونه‌ای كه خود را تنها از این حیث كه عاقل است لحاظ كند و هوا و هوس و موقعیت‌های اجتماعی و منافع شخصی‌اش راهزن اندیشه او نباشند، در این فرض، عقل او، كه می‌توان به آن عقل محض یا عقل سلیم نیز گفت، ‌به خوبی می‌فهمد و كشف می‌كند كه عدالت خوب است؛ چنین چیزی، سخنی حق و درست است و از این جهت اشكالی بر او وارد نیست. اما اگر منظور راولز این است كه انسان‌های عاقل وقتی با هم جمع شده، در پشت پرده جهل قرار گرفتند و خود را از همه تعلقات شخصی، صنفی و گروهی تخلیه كردند، دیدند كه بهتر است چنین قرارداد كنند كه مثلاً «عدالت خوب است»، «راست‌گویی خوب است» و امثال آن. این فرض خود دو حالت دارد: گاهی به این صورت است كه می‌گویند تنها این نوع قرارداد است كه مصالح و منافع جامعه را تأمین می‌كند و غیر از آن، یا قراردادهای خلاف آن، از عهده این مهم برنمی‌آیند. این سخن صرف نظر از این كه مبتنی است بر داشتن مبنایی مستقل درباره معنای خوب و بد و مصلحت و مفسدت،‌ یعنی از قبل باید در این باره معیاری مشخص داشته باشیم، از این جهت نیز قابل نقد است كه چنین توافق و اجتماعی، امری صرفاً فرضی و تخیلی است و در عالم واقع رخ نداده است. اما اگر منظور راولز این باشد كه انسان‌های عاقل در پشت پرده جهل، بدون این كه فعل خاصی را علت تامة حسن بدانند و یا بدون این كه در فعل خاصی منافعی برای فرد و جامعه ببینند با همدیگر قرارداد می‌كنند كه آن فعل خوب است و یا بدون این كه كاری را علت تامة قبح و یا مقتضی قبح بدانند، به بدی آن حكم می‌كند، در این صورت نظریه‌ای باطل و نامعقول خواهد بود. لازمة این تقریر چیزی جز نسبیت نیست. ۳. نامعقول بودن هر گونه قراردادی راولز انسان‌ها را در پشت پرده جهل به گونه‌ای فرض می‌كند كه فاقد هر گونه ویژگی و تعلق شخصی، صنفی و اجتماعی باشند و هم چنین نسبت به همه احساسات، تمایلات،‌ نیازها و خواسته‌های فردی و اجتماعی‌شان ناآگاه باشند. اما آیا چنین فرضی، معنایی جز از دست دادن هویت انسانی دارد؟ 📘#محمدتقی_مصباح_یزدی، نقد و بررسی مکاتب اخلاقی، ۸۲-۸۷ 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات

🔥#خردنوا | شرور و قدرت الهی شر طبیعی و اخلاقی پاسخ مصداقی به شرور پاسخ فلسفی به شرور 👤 استاد #احمد_سعیدی 📚 #فلسفه_دین | #عمومی 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات

🧩 #درس‌گفتار | شبهات شرور و عدل الهی 🎙 ۷ فایل صوتی و موضوعی 👤 استاد #رضا_محمدی_شاهرودی 📚 #فلسفه_دین | #عمومی 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات

📕 شبهات شرور و عدل الهی ۱ 🏷 تبعیض در کار خدا 🏷 فلسفه شرور چیست؟

📕 شبهات شرور و عدل الهی ۲ 🏷 هدف از خلقت کمال است 🏷 کمال افراد ناقص چیست؟ 🏷 آیا این ظلم به او نیست؟

📕 شبهات شرور و عدل الهی ۳ 🏷 از آفرینشم راضی نیستم 🏷 خدا چرا ما را آفرید؟ 🏷 چرا نیازمند آفرید؟

📕 شبهات شرور و عدل الهی ۴ 🏷 چرا ما را بی اطلاع آفریدند؟ 🏷 تحمل این همه سختی برای چیست؟

📕 شبهات شرور و عدل الهی ۵ 🏷 اگر خدا گنج مخفی است، چرا در زمان ما به اولیای الهی میدان نمی‌دهد تا معرفتش را به مردم نشان دهند؟

📕 شبهات شرور و عدل الهی ۶ 🏷 چرا مستقیما در بهشت خلق نشدیم؟ 🏷 چه نیازی به آمدن به دنیا و تحمل سختی‌های آن بود؟ 🏷 چرا شیطانی که از بهشت بیرون رانده شده بود، اجازه ورود به بهشت و فریب آدم پیدا می‌کند؟ 🏷 فلسفه فقر و مشکلات و این سختیها چیست؟

📕 شبهات شرور و عدل الهی ۷ 🏷 آیا کافر ذاتا شقی است؟ 🏷 آیا خلود در عذاب صحیح است؟ 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات

📝 #مقاله | بررسی اثبات جهان خارج جسمانی با تاکید بر دیدگاه صدرالمتالهین آیا وجود جهان خارج جسمانی اثبات‌پذیر است؟ دیدگاه فارابی، ابن‌سینا، بهمنیار، شیخ اشراق، محقق طوسی و صدرالمتالهین ✏️ دکتر #حسن_عبدی ✏️ دکتر #محمود_فتحعلی 📚 #فلسفه_اسلامی | #تخصصی 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات

🪐 #خردنوا | حدوث و قدم عالم دیدگاه متکلمان دیدگاه مشائیان دیدگاه صدرالمتالهین دیدگاه آیت الله مصباح دیدگاه آیت الله فیاضی دیدگاه فیزیک جدید نظریه تحقیق 👤 دکتر #محمد_سربخشی 📚 #فلسفه_اسلامی | #تخصصی 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات

📨 #خردنامه | خردنامه چیست؟ 🗞 خردنامه، نشریه‌ی مجموعه‌ ساندویچ فلسفه (خردبان) است که در قالب‌های مرسوم و غیر مرسوم نظیر عکس‌نوشته منتشر می‌شود. 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات

📨 #خردنامه | آزادی ✌️ آزادی، آشنا با جان تمام انسان‌هاست. در چشم‌های نیمه‌جان هابیل، خطابه‌های پیامبران خدا، حماسه‌های رهبران دنیا، خون‌های جاری بر سینه دشت‌ها، سنگ‌های در دست مردم غزه، اخم مردان زیر بار ظلم و... آزادی‌خواهی موج می‌زند. این نشانگر ریشه‌داشتن این مفهوم در گذشته و حال است. 🔍 تاکنون به این پدیده از مناظر گوناگون نگاه کرده‌اند، اما این‌بار با عینک فلسفه به‌سراغ «آزادی و حد آن» رفتیم و پرسش‌هایی از این دست را طرح و پاسخ دادیم: «آزادی؛ مطلق یا محدود؟ اگر محدود، حد آن عقل فردی یا عقل جمعی است؟ نسبت قانون با آزادی و آزادی اجتماعی چیست؟» ✍ هیئت تحریریه ساندویچ فلسفه 📚 #فلسفه_حقوق | #عمومی 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات

🔮 #خردنما | امتداد میراث فلسفه اسلامی به مناسبت درگذشت فیلسوف غرب‌شناس، دکتر کریم مجتهدی 👤 دکتر #کریم_مجتهدی 📚 #فلسفه_اسلامی | #عمومی 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات

🔖 قسمت قبل | نقد و بررسی مکاتب اخلاقی ۱۰ 🧩 امر الهی (غیر واقع‌گرایی) ۱ 📆 نظریه امر الهی از روزگار سقراط تاكنون همواره مورد بحث و گفتگوی فیلسوفان، متكلمان و سایر اندیشمندان دینی بوده است. در میان متکلمان مسلمان، اشاعره بر این نكته اصرار می‌ورزیدند كه امر و نهی خداوند مثبِت نیكی و بدی افعال است. یعنی چنین نیست كه خوبی و بدی در ذات افعال نهفته باشد و كار شرع صرفاً كشف آنها و كنار زدن پرده از روی واقعیت باشد؛ بنابراین، اگر خداوند به دروغ‌گویی فرمان دهد، دروغ‌گویی خوب خواهد شد و اگر از راست‌گویی نهی نماید، راست گفتن ناپسند و زشت می‌گردد. 🔻 پیش از بررسی نظریه اشاعره بهتر است معانی حسن و قبح را طرح كرده و محل گفتگو را مشخص سازیم. 1⃣ کمال و نقص به عنوان مثال، وقتی گفته می‌شود «علم خوب است» به معنای آن است كه علمْ كمال است و در مقابل زمانی كه می‌گوییم «جهل بد است» منظور آن است كه جهلْ نقص و كمبود است. همه اشاعره عقلی و ذاتی بودن این معنای از حسن و قبح را می‌پذیرند و در این جهت هیچ اختلافی با عدلیه ندارند. 2⃣ ملائمت و منافرت طبق این معنا خوب یعنی هر چیزی كه با تمایلات و خواسته‌های انسان سازگار و متناسب باشد و بد یعنی هر چیزی كه با آنها ناسازگار و نامتناسب باشد. بنابراین در این معنای از حسن و قبح، جهات كمال و نقص آن چیز برای نفس آدمی مورد لحاظ قرار نمی‌گیرد و حسن و قبح كاملاً نسبی خواهد بود. زیرا ملاك آن طبع و خواست انسان است و ممكن است امیال افراد مختلف، متفاوت باشد. به عنوان مثال، سیگار كشیدن از نظر افراد سیگاری خوب است؛ زیرا با طبیعت و ساختار جسمانی آنان سازگار است. 3⃣ مصلحت و مفسده معنای دیگر حسن و قبح، تناسب و عدم تناسب با ‌غرض و هدف انسان است. حسن و قبح به این معنا، بر خلاف دو معنای پیشین كه منشأ انتزاعی بیرون از نفس آدمی ندارد، از رابطه واقعی شیء یا فعل با غرض و هدف انسان انتزاع می‌شود. مثلاً گفته می‌شود «تیشه برای نجاری خوب است ولی برای ساعت‌سازی بد است». این معنا اختصاصی به افعال آدمی ندارد، بلكه شامل اشیا نیز می‌شود. عقلی بودن این معنای حسن و قبح نیز مورد اتفاق همگان است. 4⃣ ستایش و نكوهش (مورد اختلاف) ‌در معنای چهارم حسن به کاری گفته می‌شود که مورد مدح و ستایش همه عقلای عالم قرار گرفته و فاعل آن ‌استحقاق ثواب اخروی را دارد و قبح یعنی كاری كه مورد مذمت و نكوهش عقلا بوده و فاعل آن مستحق عقاب اخروی است. این معنای حسن و قبح، كه مختص افعال اختیاری انسان است، مورد اختلاف اشاعره و عدلیه واقع شده است. عدلیه معتقدند كه عقل انسان توانایی درك ملاك ستایش بعضی افعال و معیار نكوهش برخی دیگر را دارد؛ اما اشاعره بر این باورند كه عقل توانایی چنین كاری را ندارد. به تعبیر دقیق‌تر، اشاعره بر این باورند كه افعال آدمی فی‌نفسه و بدون لحاظ اوامر و نواهی خداوند، نه خوبند و نه بد. و اگر در مقام ثبوت، چنین اوصافی برای افعال آدمی وجود نداشته باشد طبیعتاً عقل نیز نمی‌تواند در مقام اثبات چنین دركی از افعال اختیاری انسان داشته باشد. 📘#محمدتقی_مصباح_یزدی، نقد و بررسی مکاتب اخلاقی، ۸۷-۹۴ 📚 #فلسفه_اخلاق | #تخصصی 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات

🌳 #خردنوا | طبیعت‌گرایی و خدا‌گرایی تعریف طبیعت‌گرایی و خدا‌گرایی تفاوت‌ انواع طبیعت‌گرایی شبهه غیر‌علمی پنداشتن خدا‌گرایی شبهه ابهام مفهوم خدا در ادیان شبهه اختلاف انسانها و دین‌گرایی شبهه اتلاف وقت با عبادت خدا خدا‌گرایی و معنای زندگی 👤 دکتر #محمد_فنایی_اشکوری 📚 #فلسفه_دین | #عمومی 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات

📲 #خردنگار | منشا حق در اسلام و مکاتب دیگر ۱. مکتب حقوق طبیعی ۲. مکتب قراردادگرایی ۳. مکتب واقع‌گرایی ۴. دیدگاه اسلام ✍ #احمدحسین_شریفی، برگرفته از کانال استاد شریفی 📚 #فلسفه_حقوق | #عمومی 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات