📸 #عکسنوشت 🔰 تقدم تاریخی دوره اجتهاد بر دوره ی تدوین فقه 🔻 نخست روش #اجتهاد تكون پيدا كرده است. البته مراد از تكون آن نیست که به پختگی نهايی رسيده است ولی به هر حال پيش از آنكه علم فقهی چونان يك علم شكل بگیرد روش استنباط در میان مسلمين در همان عهد معصومين(ع) رفته‌رفته مطرح می شده و به كار می رفته است و با كاربست روش اجتهاد كه در آغاز منحصر به حوزه ی شريعت نیز نبوده و در آغاز در حوزه ی عقايد بيش از حوزه ی #شريعت_اجتهاد صورت می پذيرفته و مذاهب اسلامی از اين نقطه با هم انشقاق و انفصال پيدا كرده‌اند. 🔻زایش مذاهب ناشی از كاربست #اجتهاد در حوزه ی #عقايد بوده است و در دوره‌هاي تاريخي بعد انفكاك‌ها و مذاهب فقهي پدید آمده اند. نخست مذاهب عقيدتی و كلامی و سپس مذاهب فقهی ظهور کردند، با كاربست روش اجتهاد در محدوده ی شريعت، علم فقه آرام‌آرام شكل گرفت. در ذيل علم فقه و در حقيقت در رحم علم فقه، جنين #اصول_فقه پديد آمد و رشد نمود و آنگاه زاده شد و از مادر جدا گشت. لهذا با همين ترتيب اين سه مقوله پيدا شدند. 💢 بریده ای از درس #خارج_اصول (مبحث روش شناسی) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

🔊 #بشنوید 🔰 همایش علمی 🔲 تطور و توسعه فقه و اصول در سده اخیر حوزه 📌 یکصدمین سالگشت باز تاسیس حوزه علمیه قم و نکوداشت آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی (رضوان الله علیه) 🎙 با سخنرانی آیت الله #علی_اکبر_رشاد 📆 دوشنبه ۲۱ آبان ماه ۱۴۰۳ #صوت 🆔 @Rashad_ir

#خبر 🔸 آیت الله #علی_اکبر_رشاد در همایش «تطور و توسعه فقه و اصول در سده اخیر حوزه» همزمان با یکصدمین سالگشت بازتاسیس حوزه علمیه قم و نکوداشت آیت الله العظمی شیخ عبدالکریم حائری یزدی(ره) گفت: 🔰 علم اصول، دانش شیعه زاد است ⚜️ در حال حاضر راهی جز تحول علوم انسانی نداریم! 💢 #علم_اصول است که دانش تولیدی و بومی ماست و از عهد حضرات معصومین(ع) این #دانش آغاز شده است و اینکه فکر کنیم که امثال شافعی بنیان گذار این علم هستند من صریحا می‌گویم که اشتباه است. 🔍 ادامه را بخوانید: 🌐 rashad.ir/hamayeshosool #همایش 🆔 @Rashad_ir

📸 #گزارش_تصویری 🔰 همایش علمی تطور و توسعه فقه و اصول در سده اخیر حوزه 📌 به بهانه یکصدمین سالگشت باز تاسیس حوزه علمیه قم و نکوداشت آیت الله العظمی حاج شیخ #عبدالکریم_حائری (رضوان الله علیه) ⚜️ تهران، پژوهشکده فقه و علوم انسانی 🆔 @aRashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 عوامل روا و ناروا که در روش علوم دخیل اند 🔻 #كانت كه عقل را زير سئوال برد و آن را مطالعه ی انتقادی كرد، برای به زیر کشیدن عقل و ارزيابی كارآمدي و كاركرد عقل باز از عقل استفاده كرد. به هر حال انسان در مقام معرفت و فهم از سيطره و تأثير عقل رهایی ندارد يعنی عقل به حق در روش علم دخيل است. در تحصيل معرفت دينی از ساحت الهی نیز عقل به حق بايد دخالت كند و بحق نیز دخالت می كند. 🔻 پاره‌ای دخيل‌ها هستند كه حقاً دخيل‌اند ولی نابحق دخيل‌اند، دخالت مي‌كنند اما بايد پيشگيری كرد. مثلاً وضعيت‌های #روان‌شناختی و روحی مفسر متن و محقق و مجتهد در فهم و رأی او تأثير به ما حق دارند گرچه این تاثیر علی الاطلاق و به صورت موجبه ی كليه تأثير نیست ولی اجمالاً تأثير عوامل درونی، روحی و روان‌شناختی و اخلاقی مفسر و مجتهد در رأی و فهم او قابل انكار نيست. 🔻 اين البته در همين حد است يعنی اين‌كه می توان استشمام كرد كه اين فرد عرب يا عجم است و فقه را به كلی دگرگون نمی كند اما قابل انكار نيست كه روحيات و عرف و سوابق فرهنگي فرد تأثيرگذار است و حتي وضعيت خانوادگي او اينها همه عناصری هستند كه دخيل‌اند، اما مهم آن است كه اين عناصری كه دخيل‌اند چون بحق دخيل نيستند بايد راهی برای پيشگيری از دخالت آنها پيدا كرد تا فقه به سلامت از ذهن و زبان فقيه به عرصه ی اثر و عمل منتقل شود. 💢 بریده ای از درس #خارج_اصول (مبحث روش شناسی) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

🔊 #بشنوید 🔰 #خارج_فقه_القضاء جلسه سیصد و دوم 📌 مبحث قاضی تحکیم / جلسه پانزدهم سال تحصیلی جدید 🎙 آیت الله #علی_اکبر_رشاد 📅 سه شنبه ۲۲ آبان ماه ۱۴۰۳ #صوت #درس_خارج 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 علم اصول، اصلی ترین دانش مولد فقه است! 🔻 نسبت و رابطه #فقه_واصول روشن است، علم اصول، زاده فقه است و در متن فقه متولد شده و پدر شده و #فقه تولید می‌کند و اصلی ترین دانش مولد فقه است، بدون اصول امکان تولید فقه نیست، در مساله تولید تطور و تحول فقه و هر علمی به اشکال مختلف می‌توان سخن گفت، گاهی تطور کیفی است، گاهی تطور تاریخی است، تعبیر دیگری هم هست که در قالب دو اصطلاح در مورد فقه و اصول مطرح می‌شود، یکی تحت عنوان مدارس اصولی و فقهی مطرح می شد و دیگری تحت عنوان ادوار اصولی و ادوار فقهی؛ 🔻 وقتی می گوییم #مدارس_فقهی و اصولی در واقع می‌خواهیم تحولات معرفتی و کیفی را اشاره کنیم، اما وقتی می‌گوییم ادوار در واقع نگاهمان تاریخی است و ممکن است در این نگرش احیانا مدرسه جدیدی ظهور کرده باشد و آن تحول به حد مدرسه ظهور نکرده باشد و فقه دچار وقفه شده باشد اما در تطور معرفتی باید جز این باشد. 💢 بریده ای از سخنرانی آیت الله #علی_اکبر_رشاد در همایش علمی تطور و توسعه فقه و اصول در سده اخیر حوزه 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 نقد نظريه‌های رايج مدرن در معرفت‌شناسی 🔻 از نظر #کانت ما يك عينی داريم و يك ذهنی و با جهان بیرون مستقيماً روبرو نمی شويم، آنچنان كه ما ناگزیر به واقع دست پيدا نمی كنيم، ما از دالان زمان و مكان برای رویارویی با واقع و عين عبور مي‌كنيم، زمان و مكانی كه واقعيت بیرونی ندارند. درنتيجه آميزه‌ای از عين و ذهن پديد می آيد كه اسم آن را معرفت می گذاريم و هميشه آنچه به كف می آوريم همين آميخته است،‌ در تعامل بين ذهن و عين پديده ی سومی به وجود می آيد كه همان معرفت است 🔻 عجيب است كه كانت خود را #رئاليست و واقع‌گرا می داند ولی #واقع‌گرا نيست و ايدئاليست است، چراكه وقتی شما بگوييد آنچه به كف ماست واقع بیرونی نيست و آميزه‌ای از تعامل و ديالوگ میان عين و ذهن است، پس آنچه به دست آمده خارج نيست، همين‌ اندازه كه بگوييد پنجاه درصد سهم ذهن ماست پس صددرصد واقع به دست نيامده است. بعضی چيزها هم هستند كه اگر صددرصد به دست نيايند با اين‌كه صفردرصد به دست آمده باشند فرقی نمی كنند، چون واقع، واقع است و آنگاه كه آميخته شود ديگر واقع نيست، پس ما هيچگاه به واقع دسترسی نداريم. 💢 بریده ای از درس #خارج_اصول (مبحث روش شناسی) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #گزارش_تصویری 🔰 آیین افتتاح پژوهشکده #فقه_و_علوم_انسانی با حضور آیت الله #علی_اکبر_رشاد، حجج اسلام والمسلمین #عبدالحسین_خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، ابوالقاسم مقیمی حاجی معاون پژوهش حوزه های علمیه و محمدهادی رحیمی صادق مدیر حوزه های علمیه استان تهران 📌 همزمان با یکصدمین سالگشت بازتاسیس حوزه علمیه قم ⚜️ تهران، ۲۱ آبان ماه ۱۴۰۳ 🆔 @aRashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 سیر دگرگونی علم اصول در طول تاریخ 🔻 #دانش_اصول از آغاز پيدايش خويش به مثابه ی يك دانش تاكنون دگرگونی های بسياری را به خود ديده است. اگر کتاب الرساله ی شافعی را آنگونه که اهل سنت و برخی از شیعیان پذیرفته اند آغازگر تدوین علم اصول و نخستین اثر مدون اصولی قلمداد كنيم، در درازنای سده ها اين دانش بارها به لحاظ سازمان و ساختار دگرگون شده است. نخستین اثر جامع در دسترس كه الذريعه و العده است، با آخرين آثاری كه امروزه در اختيار ماست مانند #كفايه_الاصول که به مثابه ی متن مبنا و معيار مورد بهره‌برداری است بسیار از هم متفاوت اند‌. 🔻در این جستار می توان از نقاط قوت چيدمان كنونی علم اصول نیز سخن گفت چرا که سازمان کنونی علم اصول يكسره ضعف و عيب نيست، سازمانی است كه طی قرون و تحت تأثير تجارب و در حقيقت تبلور و انباشت تجارب بزرگان است پدید آمده و بالیده است و عناصر مثبت و نقاط قوت بسياری دارد و بیشتر بزرگانی كه با تکیه بر سازمان فعلی به #فقه درآمده اند بر نقاط ضعف آن نیز آگاه بوده اند. 💢 بریده ای از درس #خارج_اصول (مبحث روش شناسی) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 غایت تاسیس و غایت تدوین علم ◾️ هماره گفته می شود كه «غاية العلم ما دوّن لأجله» دستی كه در عبارت مشهور مي‌بریم آن است كه بگوييم: «ما أسس لأجله» چرا که تدوين خاستگاه برگزیدن #غايت_علم نيست، بلکه تأسيس خاستگاه آن است. هنگام پایه گذاری و تأسيس علم غايت آن لحاظ می شود ولی تدوين برای سامانبخشی به علم است. اين تأسيس است كه غايت علم به شمار می رود. ولی عبارت مشهور «ما دوّن» است و تدوين مرحله‌‌ای از فرآيند #گسترش_علم است. ◾️ تدون به توسعه ی علم مربوط است حال آنکه در اينجا غایت توسعه منظور نيست بلکه غایت تأسيس مراد است. مگر آنکه تدوین را به معنای تأسيس گرفته و واژه ی تدوين را به جای لفظ تأسيس به كار بریم. وگرنه طبعاً می بايست میان مقام تأسيس و مقام تدوين تفاوت گذاشت. جهت آن است كه علم در آغاز تأسيس می شود و سپس در يك مقطعی تدوين مي‌ گردد. ◾️ #علم_اصول هرچند در آغاز چونان يك علم صورت خودایستا و استقلالی نداشته اما همين اصول فقه مدون در خلال فقه حضور داشته و نیاز فقه را بر آورده و نقش خود را ايفا می كرده است تا زمانی که از فقه جدا شده و تدوين جدا و مستقل یافته است. هر دانش ديگری نیز همينگونه بوده است. پس عبارت «غرض العلم ما أسس لأجله»، را در غرض و غايت علم می توان به کار برد. 💢 بریده ای از درس #خارج_اصول (مبحث روش شناسی) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 تفاوت غایت و فایده ی علم ◾️ پرسشی كه می توان طرح كرد آن است كه چه نسبتی میان غرض، #غايت و فائدت هست؟ ظاهر آن است که نسبت میان فائدت و غايت عام و خاص من‌وجه است. از حيثی غايت از فائدت اعم است و از حيث ديگر فائدت اعم از غايت است. چرا که غايت فائده ی مقصود است. آن فائده‌ای است كه آن را قصد كرده‌ايم كه به دست آوریم گرچه سرانجام به کف نیاید. ولی غايت آن فائده ی مترتبی است كه ما قصد رسیدن به آن را داریم گرچه که به آن نرسيم. ◾️ غايت از آن جهت كه تنها به اثر مقصود اطلاق می شود كه ما از آغاز كار قصد كرده ايم که آن را به دست آوریم از اين جهت اخص است. از آن سو فایده آن اثر يا آثاری است كه فراچنگ می آیند ولو از پیش قصد نشده باشند. از سوی ديگر غايت هم شامل مايحقق و هم شامل مالايحقق می شود. درست است كه من قصد كردم به آن غایت دست پيدا كنم و فعلی را انجام می دهم ولی الزام و ضمانتی ندارد هر آنچه را كه من قصد كردم فراچنگ آید. شاید من غایتی را قصد كردم ولی حاصل نشد. ولی از آن سو اگر فائده حاصل نشود اصلاً به آن فائده نمی گویند. در نتيجه بسته و مقيد به حصول است و از اين جهت خاص از غايت می شود ولی از اين حيث كه #فائده مقصود و غير مقصود را در بر می گیرد فائده اعم است. بنابراين مراد از غايت در حوزه ی علم «ما اُسس لأجله» و مراد از فائده «ما يحصل و يحقق ولو لم يقصدها مؤسسه» است. 💢 بریده ای از درس #خارج_اصول (مبحث روش شناسی) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir