📝واژه شناسی، تعاریف، موضوع و مسائل 📌علم رجال صورت مختصر ترکیب سه جزئی «علم رجال الحدیث» است و معنای آن شناسایی راویان حدیث است. واژهٔ رجال در این ترکیب از باب غلبه است نه بیان جنسیت و شامل زنان راوی نیز می‌شود.[1] ◀️ گاهی نیز از علم رجال به فن الرجال[2] و علم رجال الحدیث[3] تعبیر می‌شود. در متون کهن اهل سنت نیز تعابیری مانند جرح و تعدیل، تاریخ رواة الحدیث، الطبقات، طبقات رواة الحدیث و طبقات المحدثین استفاده می‌شد.[4] ◀️ پس از ظهور اخباریان و تشکیکات آنان دربارهٔ علم رجال، اصولیان به دفاع از این علم برخاستند و در صدد تعریف و بیان موضوع و نسبت آن با درایة الحدیث و تفاوت آن با علم تراجم و ... برآمدند و کوشیدند به آن هویتی مستقل ببخشند. [5]از آن پس تألیفات متعددی در رجال تدوین شد که تا کنون ادامه دارد. 🔸از قرن سیزدهم به بعد، تعاریف متعددی برای رجال ذکر شد. ↩️مجمدجعفر استرآبادی (متوفی ۱۲۶۳) یکی از نخستین تعریف‌ها را مطرح کرد. علم رجال علمی است که با آن توانایی شناخت احوال خبر واحد از جهت صحت و ضعف آن و آنچه در حکم این دو است حاصل می‌شود و این شناخت خود از رهگذر شناخت سند و اشخاص و اوصاف راویان متن از حیث مدح یا قدح شدن و آنچه در معنای این دو است به دست می‌آید. همو در کتاب رجالی دیگرش الایجاز فی علمی الرجال و الدرایة تعریفی تا حدی متفاوت با تعریف پیشین آورده است که با تعریف رجالیان بعد از او مشابهت بسیار دارد و شاید به لحاظ تقدم وی، پایه و اساس تعاریف مؤلفان بعدی شده باشد. او در این اثر [الایجاز فی علمی الرجال و الدرایة، ص ۳۰۷] علم رجال را علمی تعریف کرده است که به کمک آن قدرت شناسایی احوال راویان از حیث اتصاف به عدالت، وثاقت و ممدوح بودن یا اتصاف به ضعف و مذموم بودن و امثال آنها و نیز توانایی شناخت اصول و ضوابط کلی برای تمیز مشترکات و خالی بودن اسناد از غلط و امثال آنها حاصل می‌آید. ↩️کجوری شیرازی (متوفی ۱۲۹۳)[کجوری شیرازی،ص۳۵] در تعریفی موجز علم رجال را علمی دانسته است که به کمک آن شخصیت و اوصاف رجال واقع در سند حدیث از حیث ممدوح یا مذموم‌بودن شناخته می‌شود. ↩️تعریف حاج ملاعلی کنی (متوفی ۱۳۰۶) [کنی، ص ۲۹] بیش یا کم شبیه به تعریف کجوری شیرازی است. 📚منابع: 1. مامقانی، ج۱، ص ۳۶ 2. برای نمونه: بحرالعلوم، ج۲، ص ۳۷۰؛ نوری، ج۱، ص ۶۷؛ امین، ج۱۰، ص ۳۲۴ 3. فضلی، ص ۲۷؛ علی نمازی شاهرودی در عنوان کتاب خود: مستدرک علم رجال الحدیث 4. عبدالماجد غوری، ص ۲۵۲-۲۵۴، ۲۸۶-۲۹۱ 5. کجوری شیرازی، مقدمه رحمان ستایش، ص ۲۴-۲۴؛ ساعدی، ص ۲۴۹، ۲۵۲ #⃣ #علم_رجال #رجال_شناسی #رجال