هدایت شده از یا حفیظ و یا علیم
📣السلام علی ربیع الانام
🌷🌺🌸مسابقه خانوادگی «بهار هستی»
با توجه به عدم امکان برگزاری مراسم حضوری نیمه شعبان بر آن شدیم مسابقه ای در سطوح مختلف فامیل برگزار کنیم.
1️⃣گروه سنی کودک : حفظ دعای فرج «الهی عظم البلاء...»
از کودکان زیر ده سال که دعای فرج را از حفظ میخوانند، فیلم تهیه کنید و تا روز جمعه در خصوصی ارسال فرمایید.
2️⃣گروه سنی نوجوان: دلنوشته های مهدوی
عزیزان از ده تا 15 سال دلنوشته ای یک صفحه ای با موضوعات «اعلام سربازی برای امام زمان(عج)»، «کرونا و امام زمان(عج)» ، «انقلاب اسلامی و امام زمان(عج)» ، «سردار سلیمانی و امام زمان(عج)»
دلنوشته ها تا روز جمعه در خصوصی ارسال شود.
3️⃣گروه سنی جوان:
عزیزان 16 تا 20 سال پاسخ این سوالات را روز جمعه ارسال کنند:
ابوالحسن ضراب اصفهانی که بود و ماجرای صلوات ابوالحسن ضراب چیست؟
من جوان چه کاری در سطح جامعه برای ترویج مهدویت میتوانم انجام دهم؟
4️⃣گروه خانواده
خانواده ها منزل را به مناسبت نیمه شعبان تزیین کنند و از تزئینات فیلم ارسال کنند. معیار انتخاب، ابتکار و خلاقیت است، نه تجملات تزئینی.
به تمام شرکت کنندگان گروه سنی کودک و نوجوان جایزه اهدا میشود.
به گروه جوان و خانواده به قید قرعه جایزه اهدا خواهد شد.
هدایت شده از یا حفیظ و یا علیم
📚پشه و نمرود (3)
🔰یکی دیگر از ویژگیهای تفکر غرب جدید که بر ساحتهای نظری و عملی غرب سایه انداخت، اصالت ریاضیات (mathematicism ) بود. دکارت معرفت را فقط ریاضیات میدانست و کوشید تحلیل ریاضی از هستی ارائه دهد، تا آنجا که ژیلسون، روح مکنون فلسفه دکارت را اصالت ریاضیات میدانست. این نگرش که در ابتدا مقرون به دقت بیشتر مینمود، تا آنجا دنبال شد که حتی مفاهیم علوم انسانی نیز که هویتی کیفی دارند، بر مبنای آمار و اعداد ارزیابی شوند. تحقیقاتی که فاقد مشاهده مبتنی بر اعداد و ارقام باشند، در علوم انسانی نیز کم اعتبار یا بی اعتبار تلقی شدند. ریاضیات با کمیت سروکار دارد و کمیت از اوصاف ماده است. طبق این دیدگاه، حقایق دینی و اخلاقی که قابل اندازه گیری نیستند، بی ارزش قلمداد میشوند. امور تکلیفی که ماهیت کیفی دارند نیز از قلمرو علم و معرفت بیرون انداخته شدند. فعلاً از تأثیرات علم شناسانه این نظریه میگذرم. در این نوشتار به تأثیر این دیدگاه در سبک زندگی غرب مدرن خواهم پرداخت.
✅روی دیگر کمیت گرایی، محاسبه گری و کمّی نگری در روابط انسانی است. درستی یا نادرستی انتخابها وابسته به میزان منافعی است که برای شخص به ارمغان می آورد. در نتیجه، ارتباطات انسانی با رویکرد سودگرایی و منفعت طلبی تعریف خواهد شد. میزان احترامی که شخص به دیگران میگذارد بر مدار احترامی است که دریافت خواهد کرد و همینطور محبتی که به دیگران میکند، وابسته به میزان محبتی است که دریافت میکند.
فرد ضرورتی برای تشکیل خانواده نمی بیند چون منافع آن کمتر از هزینه های آن است. و همین اصل درباره فرزندآوری و تعداد فرزندان و نیز نگهداری از پدر و مادر و ... نیز صادق است. افراد جامعه در حال مسابقه منفعت طلبی هستند و ثروت، شهوت، قدرت، شهرت امتیازات اصیل تلقی میشوند. این تفکر به قدری نگران کننده بود که هایدگر دهها سال پیش، خطر بشر آینده را نه بمب اتم و نه جنگ جهانی سوم، که نگرش کمیّت گرایانه به هستی و انسان دانسته بود. گنون نیز آخرالزمان را با سیطره کمیت معرفی کرد که سعی دارد همه چیز را با نگاه مکانیکی و ماشینی بنگرد و افق ذهن بشر به قلمرو امور جسمانی محدود گردید که قابل محاسبه کمّی باشد.
✳️مظاهر کمیت گرایی را در سطح زندگی روزمره بشر غربی میتوان جستجو کرد. پدیده کرونا، بی شک یکی از اوضاع حدی است که اگزیستانسها بارها از آن سخن گفتند و اکنون رخسار در پس نقاب پنهان افراد را آشکار ساخته است.
از نزاع و زد و خورد بر سر ابتدایی ترین وسایل زندگی گرفته تا غارت فروشگاهها و سرقت دولتی ماسک. اکسیژن برخی از بیماران قطع میشود، زیرا منافع نگهداری ایشان کمتر از هزینه های آن است. قشر سالمند در اولویت درمان نیستند، زیرا زنده ماندن ایشان با محاسبات کمّی قابل توجیه نیست. انسانی که با اصالت منافع، رشد کرده است، در این شرایط چه تصمیم دیگری میتوانست بگیرد؟ اینها صفحاتی از سبک زندگی غربی هستند که برخی آگاهانه از آن رویگردان هستند. اما چه بخواهیم و چه نخواهیم این بخشی از واقعیت بشر مدرن است.
✅مبانی نظری و فلسفی را نمیتوان و نباید از سبک زندگی و جریان عمومی جامعه گسسته دانست. آنچه اینروزهای کرونایی برای ما قابل تنبّه است، تنها عاقبت سبک زندگی غربی در عرصه اجتماعی نیست، بلکه باید نسبت به تأثیر مبانی نظری غرب که با طمطراق در علوم انسانی ما ترویج میشود، هوشیارتر بود. اگر زیرساخت نظری جامعه ما با کمیت گرایی، سوبژکتیویسم، پوزیتویسم و ... بنا شود، باید منتظر رفتارهای کنونی جامعه غربی در کشور خودمان باشیم.
👤عبدالله محمدی
عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
هدایت شده از یا حفیظ و یا علیم
📕جهاد مواسات؛ نگرش راهبری تمدنی یا راه حل اقتصادی زودگذر
1️⃣سخنان نیمه شعبان رهبر معظم انقلاب، مسیر آینده جبهه انقلاب اسلامی را عینی تر و مصداقی تر ساخت. لکن باید ابعاد مختلف این فرمان راهبردی و تمدنی به شکل جامع دیده شود. جهاد مواسات بخشی از کلان طرح «نظام ولایی ارتباط میان مومنین» است. برخی از مبانی این دیدگاه در بخشهای کتاب «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن» منعکس شده است. جهاد مواسات را نمیتوان گسسته از ✳️«حرکت کاروانی، حقیقت انفاق، کارخانه انسان سازی، و ...» ✳️تفسیر کرد.
2️⃣از نظر رهبر معظم انقلاب، برای تحقق توحید حداکثری در جامعه نیازمند امتی هستیم که بتوانند از قید تمام شرکها رها شوند، اطاعت و وابستگی بتهای مختلف مادی و اعتباری را کنار بزنند. برای همین منظور لازم است پیوندی الهی میان مومنان برقرار شود تا در این مسیر دشوار و طولانی کمک رسان همدیگر در رسیدن به هدف باشند. مانند کوهنوردانی که در ارتفاعات خطرناک، خود را با طنابهایی متصل میکنند تا مانع سقوط دیگری شوند. جامعه همچون کاروانی است که قرار است همه اعضای آن به کمال توحیدی برسند. لازمة «حرکت کاروانی» دغدغهمندی حداکثری مؤمنان نسبت به یکدیگر است. مؤمنان مراقبت از یکدیگر در امور مادی و معنوی را وظیفه الهی خویش میبینند. اعتقاد به حرکت کاروانی جا برای هیچگونه بیتفاوتی نسبت به دیگر افراد جامعه باقی نمیگذارد. اگر فردی از راه بماند، یا به بیراهه رود، تمام اعضای کاروان خود را مقصر میبینند و یاری او را تعهد خویش میدانند.
3️⃣جهاد مواسات، فقط طرحی مقطعی برای از بین بردن مشکل اقتصادی برخی از آسیب دیدگان کرونا نیست. جهاد مواسات سوق دادن از نگاه بی تفاوتی و خودمحوری به سمت دغدغه مندی برای دیگران است. 🔰مواسات تمرین یک فرهنگ تربیتی است. تمرینی برای تشکیل جامعه مهدوی است که در آن مومنان، رشد دیگری را رشد خود میدانند و مشکلات سایرین را از مشکلات خود تفکیک نمیکنند. جهاد مواسات تجلی حرکت کاروانی در آستانه ظهور است. جهاد مواسات مبتنی بر کادرسازی و تکثیر نیروهای مومن جهادی است. کسی که با جهاد مواسات تربیت شود، بعد از کرونا نیز دنبال آن است که باری از دوش جامعه بردارد.
رکن مهم این جهاد، تربیت همه مردم، تکثیر جهادگران مومن و آماده شدن برای حضور مؤثر در جامعه مهدوی است. همه باید کندن از تعلقات و گسستن از وابستگیها را تمرین کنند. مخاطب این امر، فقط گروههای جهادی یا برخی سازمانها نبودند. بلکه همه اقشار باید در این رزمایش ازخودگذشتگی و تعاون شرکت کنند. از سوی دیگر با توجه به منطق اسلام، انسان مساوی با بدن؛ و احتیاجات او نیز فقط احتیاجات مادی و معیشتی نیست. نیاز به تقویت باورهای دینی، امید، مشاوره تحصیلی، حمایت اجتماعی، مهارت زندگی، شغل عزتمندانه، و ... بخشی از دیگر نیازهای مومنان است. 🔰طبق تفسیر مقام معظم رهبری در کتاب «طرح کلی» هر خرج کردنی انفاق نیست، انفاق زمانی محقق میشود که شکافی پر شود و اولویتها در نظر گرفته شوند.
4️⃣جهاد مواسات یعنی هر فردی در خانواده، فامیل یا محله خویش نیازهای مختلف را در کنار ظرفیتهای گوناگون شناسایی کند و برای رفع هر کدام دست به کار شود. هر کس امکانات، تخصص، روابط و مزیتهایی دارد که با کنار هم قرار دادن آنها میتوان چرخه ای ایجاد کرد و گره از اطرافیان فامیل، محله، مسجد یا ... را گشود. در جهاد مواسات، هر فردی مشکلات اطراف را رصد و برای اصلاح آنها، با دیگران مشورت و تعامل میکند. ظرفیتهای مختلف شناسایی و همه به شکلی درگیر حل معضلات اطراف خویش میشوند. نگاهها به تمام نیازهای فرهنگی و مادی انسان است. مشارکت حداکثری مردم در جهاد مواسات، آنها را برای هزینه کردن در امر ظهور آماده میسازد. روحیه جهاد را از محدوده گروههای جهادی به همه اقشار سرایت داده و در کنار حل مشکلات، تربیت نیرو میکند.
5️⃣اما متأسفانه برخی برداشتهای زلال و خالص، تنها به یک بعد از جهاد مواسات اکتفا کرده اند: ❇️«جمع آوری پول از برخی بانیان یا مردم، تهیه سبد معیشتی یا غذا در ماه رمضان.»❇️ اولاً نیاز، منحصر به نیاز معیشتی دانسته شده است.
ثانیاً فقط برخی از گروههای جهادی یا سازمانها متولی انجام عملیات هستند و سایر مردم، حداکثر مشارکت مالی دارند.
ثالثاً الگویی واحد انتخاب شده که فقط نیاز چند وعده غذایی نیازمندان را برطرف میکند.
هدایت شده از یا حفیظ و یا علیم
📌این فعالیتها با وجود ارزش بسیار بالا، تأمین کننده بخشی از مقصود اصلی سکاندار انقلاب است. نگاه راهبردی و تمدنی ایشان ابعاد جامعی دارد و بهتر است به یک مصداق یا روش خاص منحصر نشود. آنچه رهبر انقلاب به عنوان نمونه های موفق معرفی کردند مؤید همین برداشت بود که همه افراد محل و فامیل نقش نیروی جهادی داشته باشند و مشکلات را با تعاون حل کنند.
6️⃣ناگفته نماند بسیاری از گروههای جهادی، جامعیت این فرمان را درک کرده و مبتکرانه به کادرسازی و تربیت نیروهای مؤثر مردمی پرداختند. درکنار مباشرت مستقیم خود، کوشیدند همت خود را بر تربیت و راهبری قرار دهند. هسته¬ های مردمی را در محلات و مساجد فعال ساخته و تجربه های خویش را در اختیار ایشان قرار دادند. مثل اینکه چگونه نیازهای یک بخش را شناسایی کنیم؟ چگونه از امکانات موجود چرخه بسازیم؟ چگونه از مسکّنهای کوتاه مدت به درمان بلندمدت برسیم؟ چگونه برای خانواده نیازمند اشتغال خانگی ایجاد کنیم؟ چگونه دانشجویان فامیل، عقب ماندگی تحصیلی دانش آموزان را جبران کنند؟ چگونه صندوق قرض الحسنه در فامیل یا محله راه انداخته و آن را به سمت تولید سوق دهیم؟ چگونه افراد بیکار را در فعالیتهای جهادی مرتبط با کرونا سهیم کنیم و به آنها حقوق آبرومندانه بدهیم؟ برای کمک به معتادان چه کنیم؟ خانواده ها در تقویت روحیه امید یکدیگر چه نقشی میتوانند داشته باشند؟ فرآیند انتخاب همسر و ازدواج چگونه در ایام کرونا تسهیل میشود؟ و ....
🔴جهاد مواسات یک نگرش راهبردی و تمدنی بلندمدت است و تحقق آن نیازمند نگاهی جامع به انسان، نیازها و روشهاست.
👤عبدالله محمدی
عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
https://eitaa.com/abmohammadi
هدایت شده از یا حفیظ و یا علیم
📚پشه و نمرود(4)
📌بارها این سخن را از زبانهای مختلف شنیده ایم که در غرب، آموزه های اسلام، تحقق عینی یافته ولی در ایران و دیگر کشورهای اسلامی، فقط حرفی از آنهاست. «آنجا اسلام را دیدم و اینجا مسلمانی را» و برای تأیید این مدعا، نظم زندگی در جامعه غربی را مثال میزنند. لکن از این نکته مهم غفلت میشود که حتی چنین مفاهیمی را نمیتوان گسسته از مبانی معرفتی یک تمدن تفسیر کرد. نظم، رفاه و دیگر مفاهیم به ظاهر زمینی نیز در تفکر مادی، معنایی دارد که با معادلهای آنها در تفکر توحیدی بسیار متفاوت است.
📕 در تفکر غربی به دلیل احاطه اومانیسم، تمام ارزشها با محوریت انسان و منافع او تعریف میشود. نظم در تفکر غربی نیز از اینرو مطلوب است که سبب راحت تر شدن زندگی انسانی میشود. نظم به خاطر منافعی که به زندگی مادی انسان میرساند، ارزشمند است. از سویی ترس از جریمه و دیگر مجازاتها، اهتمام به نظم را افزایش داده است.
✅اما در تفکر اسلامی، نظم از آنجهت مطلوب است که انسان قرار است آینه اسما و صفات الهی شود و از جمله اسماء الهی «حَکَم عدل» است. هستی موافق نظم الهی است و جامعه انسانی نیز اگر قرار است به کمال مطلوب خویش برسد، باید همسو با نظم توحیدی حاکم بر هستی قدم بردارد. با رعایت نظم، اعتدال میان ملکات درونی انسان محقق میشود، و انعکاس این ملکات، در جامعه، زمینه را برای عدالت فراهم میکند. بر هم زدن این نظم، مخلّ کمال انسانی است. برای تحقق این اصل، انسانها بیش از نظارت بیرونی، نیازمند تربیت درونی هستند تا چنین ملکه¬ای برایشان محقق شود. با تحقق این ملکه، فارغ از وجود نظارتهای بیرونی یا جریمه ها، جامعه به سمت نظم الهی قدم برخواهد داشت. آنچه اسلام میگوید بسیار رفیعتر از آن است که با نظم حیوانی غرب مساوی دانسته شود.
❇️ممکن است به ظاهر، نتیجه هر دو یکی باشد، اما در شرایط بحرانی یا هنگام ضعیف شدن یا برداشته شدن نظارتهای بیرونی، تفاوت ایندو آشکار میشود. با قطع برق و از کار افتادن دوربینها، هجوم به فروشگاهها و دیگر مراکز به اوج میرسد و گاه به توحش نزدیک میشود.
بحران کرونا نشان داد که نظمی که چندین دهه به رخ مسلمانان کشیده میشد، خانه ای بر آب بوده است. نظم غربی از امتیازات پرطمطراق این تمدن معرفی میشد، ولی اکنون با کوچکترین تلاطمی از هم پاشید. سایر مؤلفه های این سبک زندگی نیز تا زمانی که با فطرت و توحید، گره نخورد، دچار واپاشی خواهد شد.
📕این نوشتار منکر بی نظمیهای اجتماعی و کاستیهای آزاردهنده در رفتار برخی مسلمانان نیست. لکن باید این نکته نصب العین باشد، که برای رسیدن به جامعه آرمانی الگوبرداری از فرهنگ غرب، اگر باری بر دوش ما اضافه نکند، باری برنخواهد داشت. چند کرونای دیگر باید اتفاق بیفتد تا سبک زندگی غربی چهره حقیقی خود را روشن سازد؟ دلسوزانی که دغدغه عقب ماندگی مسلمین را دارند، مراقب این مار خوش خط و خال باشند.
👤عبدالله محمدی
عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
📚پشه و نمرود(5)
♦️در شماره های قبل مواجهه دو گفتمان اسلام و لیبرالیسم را نسبت به پدیده کرونا و عوارض و حواشی آن آغاز کردیم. یکی از نقاطی که هم از جهت نظری و هم از نظر مصداقی، مناسبت مطلوبی برای این هدف دارد، «مفهوم خانواده» است. فلسفه خانواده، نوع تعامل افراد با یکدیگر، کارکردهای خانواده و ... در تفکر اسلامی و غربی متفاوت است. این تفاوت را می¬توان در مواجهه هر دو با کرونا به نظاره نشست.
🔰تفکر رایج در انسان مدرن، اصالت را به فرد میدهد و در نتیجه اولا فلسفه تشکیل خانواده تأمین نیازهای فردی به ویژه نیاز حیوانی است. این بحث با توجه به مفهوم کمیت گرایی بهتر قابل فهم است ( https://eitaa.com/abmohammadi/85) بر همین اساس، نوع تعامل با محوریت منفعت است. حتی زلال ترین روحیات فطری انسان مانند محبت، تحت سیطره منفعت قرار میگیرد و فرد محبت میکند تا محبت دریافت کند. گذشت و عفو میکند تا نسبت او تسامح شود. در تفکر فردگرا، اصل ازدواج با چرتکه منفعت دنبال میشود و این ضرب آهنگ در فرزندآوری و ... و نگهداری سالمندان خانواده استمرار می یابد. کارکرد خانواده نیز نیز تأمین نیازهای مادی و حداکثر روان تنی است. خانه خوابگاه و محلی برای استراحت است، محور فعالیتها و حتی لذتها خارج از خانواده است.
✳️اما در تفکر اسلامی ازدواج به قصد تکامل روحیه و معنوی است. همسری شایسته است که در مسیر تعالی یاور همسرش باشد. خانواده نه خوابگاه، بلکه کانون فعالیتها و لذت بردن است. فرزندآوری نه برای عصای دست دوران پیری، بلکه به قصد تقویت سپاه عبودیت است. «ربّ انّی نذرت لک ما فی بطنی محررّاً» (آل عمران:35) خانه هسته اصلی تربیت جامعه است. محبت بدون چشم داشت است که باعث افزایش محبت میشود. تعاون و ایثار از کودکی تمرین میشود. آنچه مدار ارتباطات است، «ما» است.
🔵کرونا دو تصویر متفاوت از خانواده در دو سبک زندگی اسلامی و غربی را برای ما نمایان ساخت. در سبک زندگی غربی، دوران قرنطینه به تضاد منافع و در نتیجه تخاصم و اصطکاک بیشتر منجر شد. جوانان و زنها که به خانه گریزی تشویق میشدند، کمتر تاب تحمل دیگری را در خانواده دارند. نگاه «من» و «تو» مناقشات را میان نوجوانان، جوانان و والدین بیشتر ساخته است. اینروزها «حذف سالمندان برای بقای جوانان»، اصطلاح عجیب و حتی ناروایی نیست. به بهانه سرگرمی ، غفلت ، تنبلی و بطالت سیطره می یابد.
🔶امادوران قرنطینه به خانواده اسلامی فرصت تمرین محبت بدون چشم داشت میدهد. حضور در کنار هم، تنگ شدن حریم خصوصی شمرده نمیشود. زیاد شدن ارتباطات صمیمت بیشتر را به دنبال دارد نه شکنندگی. در صورت اختلاف، افراد با سعه صدر با هم برخورد میکنند، نه تساهل و تسامح غربی. سالمندان برکت خانواده ها به شمار میروند. با تعطیل شدن جلسات مذهبی، خانه ها الگوی کوچکی از مساجد شد. خانواده ها فقط مصرف کننده محتوای معنوی نیستند، بلکه خلاقانه مولد روشهای معنوی هستند. نشاطها درونی است و نه به مدد ابزار بیرونی. مرز نشاط و پوچی روشن میشود.
🔵اینروزها به روشنی میتوان فهمید حتی اگر فقط به فکر شیرینی دنیای خود هستیم، الگوی زندگی غربی رهاوردی برایمان ندارد. خانواده هایی که با الگوی تربیت اسلامی همراهی بیشتری داشتند، در این ایام کارآمدتر نمایان شدند.
✳️بکوشیم در جامعه اسلامی، خانواده ها با الگوی تربیتی اسلام انس بیابند.
👤عبدالله محمدی
عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
https://eitaa.com/abmohammadi
هدایت شده از یا حفیظ و یا علیم
📚پشه و نمرود (6)
🖇از جمله مسائل مهم انسان مدرن که در ایام کرونایی نمود بیشتری داشت، مسئله معنای زندگی است. این مسئله در شرایط رنج و سختی، ظهور بیشتری می یابد. در پس لبخندها و هیاهوی ظاهری، مسئله معنا و چرایی زندگی ذهن انسان دقیق را در خلوت به شدت به خود مشغول میکند. مؤمن و غیرمؤمن همزمان با پدیده ای به نام کرونا مواجه شدند و هر دو قربانی دادند، لکن چرا در جوامع غربی آمار خودکشی و خرید اسلحه برای دفاع از خود در برابر دیگر شهروندان بیش از جوامع ایمانی است؟ پاسخ را باید در نوع نگاه به مسئله معنای زندگی و به طور خاص به رنجها و سختی ها جست. اکنون برخی مؤلفه های این دو نگرش را مقایسه میکنیم:
‼️مومن آموخته است که:
1️⃣ هیچ چیز در هستی اتفاقی نیست...وقایع هستی را خداوندی کارگردانی میکند که از مادر به انسان مهربانتر است و خیر و شر او را بهتر از خودش میشناسد. قصد آزار و اذیت او را ندارد، و مانند یک مربی به دنبال رشد اوست. تکرار امتحانات نشانه مهربانی معلم است و سخت شدن امتحان، نشانه رشد دانش آموز.🔆
2️⃣ مومن می یابد که امتحان، بخشی از طرح کلی هستی و برای رشد اوست... مومن در پس هر رخداد به ظاهر تلخی، دستی حکیمانه را میبیند که به او آرامش میدهد. او می یابد که هر رخدادی میتواند برای او سکوی صعود یا سقوط باشد. بنابراین به جای مضطرب شدن، گلایه، نق زدن، متهم کردن دیگران، پاک کردن صورت مسئله و ... میکوشد بهترین مواجهه با این رویداد را از خود نشان دهد. مهمترین سوال مومن در چنین وقایعی آن است ❗️که «اکنون وظیفه من چیست؟»❗️
3️⃣ آنچه شخص بهتر میشمارد، لزوماً برای او بهترین نیست، از همینروی از دست دادنها او را ناخوشنود نمیکند. همانگونه که بیمار عاقل از ممنوعیت ها و پرهیزهای پزشک، عصبانی نمیشود. از درون آرام است و سختیهای بیرونی او را متلاطم نمیکند....🔆
📚لكَيْلَا تَأْسَوْاْ عَلىَ مَا فَاتَكُمْ وَ لَا تَفْرَحُواْ بِمَا ءَاتَئكُمْ وَ اللَّهُ لَا يحُبُّ كلُمخُتَالٍ فَخُورٍ(23حدید)
4️⃣ با وجود مدبر مهربان و حکیم، گاه باید بر نداشته های خویش، بیش از داشته های خویش شکر کند...🔆
📚و اجْعَلْ شُكْرِي لَكَ عَلَى مَا زَوَيْتَ عَنِّي أَوْفَرَ مِنْ شُكْرِي إِيَّاكَ عَلَى مَا خَوَّلْتَنِي(صحیفه سجادیه، دعای 35)
5️⃣ خداوند گاه به نعمتها او را امتحان میکند و گاه به سختی ها.
📚فأَمَّا الْانسَانُ إِذَا مَا ابْتَلَئهُ رَبُّهُ فَأَكْرَمَهُ وَ نَعَّمَهُ فَيَقُولُ رَبىّ أَكْرَمَنِ(15)
وَ أَمَّا إِذَا مَا ابْتَلَئهُ فَقَدَرَ عَلَيْهِ رِزْقَهُ فَيَقُولُ رَبىّ أَهَانَنِ(16 فجر)
6️⃣ مومن مهربانی خداوند را در امتحانات کمتر از دوران خوشی نمی بیند...
برخی گرفتاریها نتایج رفتارهای خود اوست و بیش از دیگران باید، خود
را ملامت کند و برای جبران آینده بکوشد.🔆
َ
📚ما أَصَبَكُم مِّن مُّصِيبَةٍ فَبِمَا كَسَبَتْ أَيْدِيكُم وَ يَعْفُواْ عَن كَثِيرٍ(30 شوری)
7️⃣ با توجه به همین اصل، مومن بلا را عرصه فرار یا خانه نشینی نمی بیند بلکه مومن حقیقی وظایف خود را در بلا با شدت و همت بیشتری انجام میدهد.🔆
8️⃣. زمان، مکان و چگونگی مرگ در اختیار ما نیست، بلکه چگونگی زندگی در اختیار ماست.
🖇✳️در برابر در تفکر مادی که ایمان به غیب و حکیمانه بودن زندگی ندارد، ویروس کوچک و نامرئی به کابوسی عظیم تبدیل میشود:
📌 1️⃣ زندگی ارزش تحمل سختیهایش را ندارد.
📌 2️⃣ ترس از مشکلات بیش از خود مشکلات آزاردهنده است.
📌 3️⃣ برای کسی که این اسباب ظاهری را مؤثر و تکیه گاه میدانست، ناکارآمدی این اسباب بدترین عذاب است. نه ثروت، نه شهرت، نه عناوین اجتماعی و ... هیچکدام نتوانستند در قبال کرونا به انسان مادی کمکی کنند.
📌4️⃣تکیه به اسباب ظاهری و نمایش ناتوانی آنها، اضطراب او را بیشتر خواهد ساخت. این اسباب شاید آسایش فیزیکی او را بیشتر کنند، ولی آرامش درونی او را افزایش نمیدهند...
📌5️⃣ بدترین گرفتاری بشر کنونی آن است که به حیوانی ترین سطح زندگی انس گرفته و نمیتواند افق دیدش را از این مرتبه بالاتر ببرد. جدا شدن از این سطح حیوانی برای او همچون شکنجه است.
📌6️⃣ او چون هستی را تحت تدبیر الهی نمیداند، با کوچکترین سختی منقلب و مضطرب میشود...
👤عبدالله محمدی
عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
https://eitaa.com/abmohammadi
هدایت شده از یا حفیظ و یا علیم
پشه و نمرود7
📚از جمله مواردی که مورد احتیاج و مدعای تمام جوامع بشری است، مسئله عدالت و عدالتخواهی است. تحلیل مسئله عدالت، از دیرباز امری گفتمانی و تمدنی است. مزیت عدالت پژوهی در تفکر اسلامی آن است که اولاً عدالت، نیاز اصلی انسان در حیات طیبه اوست و در نتیجه عدالتخواهی محدود به گروهی از افراد یا مسئولین نیست. هیچکس نمیتواند و نباید عدالتخواهی را مختص خود بشمارد. ثانیاً عدالت، گسسته از دیگر ابعاد معرفتی و مبانی توحیدی نیست. به طور خاص، عدالت را نمی توان و نباید مستقل از معنویت و عقلانیت لحاظ کرد. عدالتی که مستقل از عقلانیت و معنویت باشد، عدالت نخواهد بود.
🖇عدالت باید همراه با عقلانیت باشد❗️عدالت بدون عقلانیت سبب میشود در تشخیص مصادیق، نیازها، اولویتها و اینکه چه چیزی عدالت هست و چه چیزی عدالت نیست، دچار خطا شویم. عقلانیت سبب میشود تعریف و تحقق عدالت دستخوش جزئی نگری یا برخورد هیجانی نشود. در برابر، جداسازی عقلانیت از معنویت موجب خواهد شد که فهم یا تحقق مصادیق عدالت، توأم با جزئی نگری یا تقلیل مباحث شود.
از سوی دیگر عدالت باید همراه با معنویت باشد، طبق تعریفی که اسلام از انسان دارد، تحقق عدالت بدون معنویت سبب ظلمی مضاعف به بشر مظلوم خواهد شد. به فرموده امام خمینی(ره) غایت عدالت در تفکر مادی بهره¬مندی متوازن از منافع مادی است. به این معنا که حیواناتی در چراگاه به شکل مساوی از علوفه بخورند. در حالی که اسلام «انسانی میسازد عدالت خواه، عدالت پرور، صاحب اخلاق کریمه، صاحب معارف الهیه، که وقتی از اینجا رخت بربست و در عالم دیگر وارد شد، به صورت انسان باشد.» (صحیفه، ج3، ص217)
📚تجربه دهه های گذشته نیز نشان دهنده آن است که عدالت بدون معنویت، به ریاکاری، دروغ، انحراف، ظاهرسازی و تصنع تبدیل شده است. نظامهای کمونیستی با شعار عدالت خود را معرفی میکردند، اما واقعیت رفتار ایشان، درست ضد عدالت بود. عده ای به اسم دفاع از کارگر سر کار آمدند، که همان طبقهی اشرافیِ رژیمهای طاغوتی بودند و هیچ تفاوتی با آنها نداشتند. زندگی سران کشورهای مارکسیستی اینطور بود. طبقهی اشراف جدیدی در آنجا وجود داشت که با معیارهای حزبی و سیاسیِ خاص خودشان روی کار آمده بود و از همهی امکانات برخوردار بود؛ مردم هم در فقر و تهیدستی و بدبختی زندگی میکردند. بنابراین، اینگونه عدالتطلبی بیدوام خواهد بود و از طریق درستِ خودش منحرف و ریاکارانه و دروغین خواهد بود. تفکر لیبرالیسم نیز با محوریت ثروت و سرمایه، فاصله میان سرمایه داران و دیگران را بیشتر ساخت...
🖇از سوی دیگر اگر افراد اعتقاد به مبدأ و معاد، تجسم اعمال نداشته باشند و عدالت خواهی را مقدمه ای برای ظهور اسماء الهی همچون «حَکم عدل» در هستی نبینند، برای تحقق عدالت مجبور به قهر و غلبه در جامعه خواهیم شد و افراد هم به ریاکاری، فریب و فرار از مسئولیت متوسل میشوند.
📌رابطه عدالت درونی و بیرونی
📙مبنای مهم دیگر تفکر اسلامی آن است که عدالت اجتماعی زمانی تحقق می یابد که افراد در درون خویش ملکه عدالت را محقق کرده باشند. عدالت در مقابل ظلم است. گناه، شهوترانی، توجه افراطی به مادیات انسان و حیات او را از حالت اعتدال فطری خارج میکند. عدالت ابتدا در درون انسان تحقق می یابد و سپس به جریان جامعه سریان می یابد.
📙از سوی دیگر، عدالت درونی نیز منحصر به رفتار اخلاقی نیست، بلکه در سه ساحت باورها، صفات و رفتارها میتوان عدالت را تصور کرد.
در تفکر اسلامی عدالتخواهان ابتدا عدالت فطری میان باورها، ملکات و رفتارها را درون خویش محقق میسازند و سپس برای تحقق آن در جامعه میکوشد.
📌عدالتخواهی در شرایط کرونا
📔عدالت در مفهوم غربی ، ناکارآمدی خود را در بحران کرونا بروز داد که در شماره های گذشته به آن پرداخته شد. لکن ناظر به تحقق عدالت در جامعه ایرانی اسلامی باید به چند نکته توجه شود:
📔اولاً طبق اصل جامع نگری نسبت به انسان، تأمین عدالت را نباید محدود به رفع تبعیض در حوزه معیشت یا سلامت دانست. باید ساحتهای معنوی، تحصیلی و آموزشی، امنیت و ثبات شغلی و اجتماعی نیز مدنظر باشد.
📔ثانیاً مسئولیت تأمین عدالت فقط بر عهده گروهی از مسئولین، نهادها یا تشکلها نیست. بلکه به حکم فطری بودن عدالتخواهی تمام اقشار مردم و دستگاههای حاکمیت باید در این امر فعال شوند.
📔ثالثاً باید عدالت را با عقلانیت عجین کنیم، وگرنه بسیاری از افراد از خدمات محروم میمانند، یا اولویتها تشخیص داده نمیشود ، یا انرژیها هدر می رود.
📔رابعاً باید عدالت با معنویت عجین شود، عدالت بدون معنویت تنها به بدن و نیازهای بدنی افراد توجه دارد و این خود ظلمی به بشریت مظلوم است.
📔خامساً هر کس قصد احیای عدالت اجتماعی دارد، باید عدالت را درون خویش محقق کند. عدالتی که در سه حوزه باورها، صفات و رفتارهاست.
👤عبدالله محمدی عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
https://eitaa.com/abmohammadi
هدایت شده از یا حفیظ و یا علیم
به مناسبت یکم خرداد، روز بزرگداشت ملاصدرا، برخی از سخنان مقام معظم رهبری درباره ایشان را بدون هیچ توضیح و تفسیری بیان میکنیم:
❗️انصافاً هیچکس به قدر ملاصدرا اهل باطن و ریاضت و تشرع و روزه گرفتن ، شب زنده داری و نماز شب خواندن، نافله خواندن و زهد نبوده است.(15/11/1375)
📌از وحدت وجود، از «بسیط الحقیقه کلّ الاشیاء»، از مبانی ملاصدرا ...میشود یک دستگاه فلسفی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی درست کرد.(29/10/1382)
📌امام خمینی(ره) زبده و چکیده ملاصدراست. (8/9/1386)
❗️ما ایرانیان بیش از همه به این فلسفه الهی (حکمت متعالیه) وامدار و در برابر آن مکلفیم.(1/3/1378)
❗️فلسفه اسلامی به ویژه در اسلوب و محتوای حکمت صدرایی، جای خالی خویش را در اندیشه انسان این روزگار میجوید و سرانجام آن را خواهد یافت و در آن پا برجا خواهد گشت.(1/3/1378)
👤عبدالله محمدی
عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
https://eitaa.com/abmohammadi
سلسله مباحث تاریخ فلسفه اسلامی با رویکرد تمدنی ارائه شده در رادیو معارف، سال 1395، جلسه اول
هدایت شده از یا حفیظ و یا علیم
اخلاق و بورس
✅آدام اسمیت از مدافعان سرسخت سرمایه داری، عقلانیت اقتصادی را در رشد منفعت شخصی میداند. سعادت انسان، درستی یا نادرستی تصمیمات، اولویتهای زندگی و ... بر مدار منفعت شخصی و جلب ثروت معنا می یابد. این نگرش، دخالت ارزشهای اخلاقی و دینی را برنتافته و آنها را به منزله توصیه هایی صرفاً اخلاقی و بیگانه با عقلانیت اقتصادی معنا میکند. اقتصاد اسلامی خیر دنیوی را در پرتو تعالی اخلاقی و الهی جستجو میکند و با این نگرش منفعت طلبانه مخالفت جدی دارد.
⭕️ماههای اخیر عده بسیاری از هموطنان عزیزمان به سرمایه گذاری در بورس روی آورده اند. اینکه رشد کنونی بورس واقعی است یا خیر؟ اینکه بهترین راه برای حفظ سرمایه های کوچک خانگی چیست؟ فرآیند ورود افراد به بازار سرمایه چیست؟ و ... سوالاتی است که کارشناسان اقتصادی باید به آن پاسخ دهند. دغدغه این نوشتار درنگ در آفاتی است که بورس میتواند برای اخلاق جامعه اسلامی به دنبال داشته باشد، و سرمایه گذار و متولیان فرهنگی باید برای آن تدبیر کنند.
✅تجربه نشان داده است، حضور نسنجیده در چنین عرصه هایی، ذهنیت افراد را بیش از حد متعارف درگیر حساب وکتاب ساخته و در کوچکترین اجزاء زندگی نگاه حسابگرانه در بر ایشان مستولی میشود. برخی از افراد که همواره از انفاق و واجبات مالی لذت میبردند، اکنون چرتکه به دست شده و آن را در قاب تعداد سهام و زیان محتمل از انفاق میسنجند. گاه افراد دنبال بهانه ای میگردند تا انفاق و خمس را چند ماهی به تأخیر بیندازند تا مبادا از رشد فعلی بی بهره بمانند. مناسبات دلپذیر خانوادگی مبتنی بر تعاون و همراهی، جای خود را به عینک حسابگر و خط کش بورس میدهد.
✅مومنان پرشماری را میشناختیم که در التهاب بازار ارز و سکه با وجود تمکن مالی، از ورود به این عرصه پرهیز داشتند تا حتی به اندازه یک نفر نیز بازار مسلمین را ملتهب نسازند. مومنان از سود کلان خویش چشم پوشی میکردند تا دیگران کمتر دچار مشکل شوند. این نگاه پسندیده اخلاقی، این روزها کمرنگ تر شده و گاه به نابخردی اقتصادی معنا میشود. سبک زندگی اقتصادی جدید نگرش تعاون محور را کم کم حاشیه نشین میسازد.
روزگاری همه ما از تورم و گرانی حتی نسبت به کالاهایی که مورد نیاز و خرید ما نیست، نگران بودیم، خود را در جای خانواده ای که قصد خرید جهیزیه ... دارد میدیدیم. اما سرمایه گذاری در بورس، زمینه ساز آن شده است مادام که سهام شرکت ما رو به رشد باشد از تورم جامعه ناراحت نباشیم. گویی نگرانی ما نسبت به اقتصاد جامعه مسلمین دائر مدار نفع شخصی ما شده است.
🔶مهم آن است که سهام ما رشد کند ولو آنکه بازار مسلمین دچار اختلال گردد.
⭕️گره خوردن سرنوشت اقتصادی توده مردم، با بازار سرمایه در خوش بینانه ترین حالت که استمرار وضع موجود باشد، سبب میشود هر تصمیم سیاسی کشور با رشد سهام خانوارها سنجیده شود. اگر تا دیروز تقویت قوه نظامی، آزمایشهای موشکی، اقتدار دیپلماتیک و ... برای جامعه خوشحال کننده و غرورآفرین بود، در آینده ممکن است به دلیل نوسان بازار سرمایه همین امور سبب ناخوشنودی یا نگرانی هموطنان عزیزمان گردد.
🔶این سخنان، به معنای پاک کردن صورت مسئله نیست. بازار سرمایه یکی از الزامات مردمی شدن اقتصاد است. لکن اگر به اقتضائات فرهنگی آن توجه نشود یا برای آسیبهای اخلاقی آن پیشاپیش چاره جویی نشود، ضرر آن از نفعش بیشتر میشود.❗️
https://eitaa.com/abmohammadi