اگر بدانیم پولی که قرض میدهیم صرف عمل خطا و بد میشود چه کاری باید کنیم؟
پاسخ
اگر بدانیم پولی که قرض داده میشود، به طور مستقیم در انجام کار حرامی مثل خرید شراب و یا هزینههای قمار مصرف میشود، بیشتر فقها معتقدند که قرض دادن به چنین فردی جایز نیست، ولی برخی فقها چنین قرضی را جایز شمرده، اما قرض دهنده را مکلف به نهی از منکر دانستهاند.
در هر صورت اگر این قرض انجام شد، حتی اگر حرامی رخ داده باشد، اما قرض گیرنده مالک آن شده و قرض دهنده به همان میزان، از قرض گیرنده طلبکار خواهد بود.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): جایز است و تکلیفى غیر از نهى از منکر، بر فرض تحقق شرایط ندارید.
حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی): اگر قرض دادن سبب نزدیک کار حرام باشد جایز نیست.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): به احتیاط قرض مذکور ترک شده و هر چه زودتر پس گرفته شود.
⚜ @Ahkaam ⚜
اگر فردی خودرو دیگران را به نصف قیمت بخرد و دوباره آن را به همان فرد به قیمت بالاتر ولی به صورت قسطی بفروشد، چه حکمی دارد؟
پاسخ
در صورتی که این خرید و فروش، صوری بوده و در عرف، راهی برای فرار از ربا به شمار آید، جایز نبوده و حکم ربا را دارد.
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی): چنین معاملهاى که در واقع نوعى حیله براى فرار از رباى قرضى است، شرعاً حرام و باطل است.
حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی): در صورتی که خرید و فروشها واقعی و برای فرار از ربا نباشد، اشکال ندارد.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): اگر هر دو معامله جدی باشد مانعی ندارد.
⚜ @Ahkaam ⚜
من مبلغی به فردی بدهکار بودم اما یادم نیست که پرداخت کردم یا نه؟ چون مال چند ساله پیش بوده باید چیکار کنم ؟
پاسخ
اگر طلبکار هم نمیداند طلبش را پرداخت کردهاید یا خیر، باید بدهی خود را پرداخت نمایید.
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی): در فرض مذکور باید بپردازید.
حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی): اگر طلبکار هم نمیداند طلبش را پرداخت کردهاید یا خیر، باید بدهی خود را پرداخت نمایید.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): در فرض سوال اگر بدهی مورد مصالحه واقع نشود لازم است مجدداً پرداخت شود.
⚜ @Ahkaam ⚜
با سلام، من و همسرم به عنوان مهندسین یک شرکت خصوصی شاغل هستیم. چند روز پیش متوجه شدیم که صاحب شرکت، پول نزول میکند. ما تنها حقوق بگیر این شرکت هستیم و هیچ گونه سهمی در سود شرکت نداریم. میخواستیم بدانیم حکم پول ما چیست؟
پاسخ
اگر کار شما بر خلاف مقررات نبوده و یقین به وجود مال حرام در عین حقوق دریافتى ندارید، کار کردن و دریافت حقوق مانعى ندارد و حلال است.
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی): اگر کار شما بر خلاف مقررات نباشد و یقین به وجود مال حرام در عین حقوق دریافتى ندارید، کار کردن و دریافت حقوق مانعى ندارد.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): در صورتی که درآمدهای حلالی هم دارد، و نمیدانید آنچه در اختیار شما قرار داده از اموال حرام است یا حلال، تصرّف در آن برای شما اشکال ندارد.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): چنانچه یقین به حرام بودن پول بعینه نداشته باشید دریافت آن بلا مانع است.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): چنانچه ندانید حقوقی که دریافت کردید از پول حرام است چیزی بر شما نیست.
⚜ @Ahkaam ⚜
ما یک قرض الحسنه خانوادگی داریم، اگر قسمتی از سرمایه صندوق را طلا بخریم تا ارزش پول صندوق به مرور کم نشود آیا اشکال شرعی دارد؟
پاسخ
اگر این کار با رضایت سایر اعضا باشد، اشکالی ندارد.
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی): اگر با رضایت سایر اعضا باشد، مانعى ندارد.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): اموال مربوط به شرکا است و بدون اجازه آنها تصرف جایز نیست.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): اگر این کار با رضایت همه شرکت کنندگان باشد و برخلاف قوانین و مقررات نباشد اشکالی ندارد.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): در صورت رضایت همۀ افراد مانعی ندارد.
⚜ @Ahkaam ⚜
1. اگر شخصی اعلام کند "هرکس یک میلیون تومان به من قرض بدهد، در پایان دویست هزار تومان به او می دهم" این جعاله صحیح است؟ 2. شهرداری؛ ساخت یک بزرگراه را بین شرکتهای راه سازی به مناقصه می گذارد آیا این مناقصه جعاله است؟ چرا؟
پاسخ
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): ج1. اگر قرض دهنده با چنین شرطى قرض دهد ربا محسوب شده و جایز نیست ولى اگر قرض پرداخت شود هر چند اگر مبلغ زائد پرداخت نشود]و قرض دهنده هم قبول داشته باشد[ مانع ندارد.
ج2. تابع چگونگی قرارداد است.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):1-جایز نیست.
2-جعاله است چون دادن پول در مقابل کار است که همان ساخت پروژه است.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): 1ـ این کار جایز نیست و ربا محسوب می شود.
2ـ مناقصه جعاله نیست.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): صورت اولی ظاهراً قرض بشرط سود است نه جعاله و اشکال دارد ولی در صورت دوم اگر بگوید کسی این بزرگراه را بسازد و تحویل دهد این مبلغ را می دهم جعاله صحیح است.
⚜ @Ahkaam ⚜
خواهشمنداست درصورت امکان جوابهای مبسوطی برای سؤالاتم ارایه نمایید: 1- از نظرحضرتعالی ماهیت پول امروزی چیست؟ 2-خرید و فروش پول چه حکمی دارد؟ 3-از نظرحضرتعالی آیا جبران کاهش ارزش پول درقرض جایز است یا از مصادیق ربا می باشد؟ وحکم آن درخمس و مهریه و دیه و غیره چیست؟ 4-ازنظرشماتورم مقتضی شرعی جبران کاهش ارزش پول می باشد؟ 5-آیا کاهش ارزش پول موجب ضمان است؟ 6-به نظر جنابعالی عرف در حکم شرعی جبران کاهش ارزش پول چه نقشی دارد؟
پاسخ
توجه به نکات زیر می تواند ما را در دستیابی به پاسخ یاری رساند:
1. هرچه در نظر عقلا مال باشد، از دیدگاه اسلام مال محسوب و تمام آثار مال بر آن مترتب مىشود، مگر مواردى که شارع مقدّس آثار مالیّت را از آن سلب کرده باشد. و مال در نظر عقلا چیزى است که ارزش مبادلهاى داشته باشد. و چنین چیزى غالباً ارزش استعمالى هم دارد و کمیاب است؛ و هر چه فراوانتر باشد، از مالیّت آن کاسته مىشود. از این رو، میزان ارزش مبادلهاى با مقدار ارزش استعمالى تناسب مستقیم و با فراوانى تناسب معکوس دارد.
2. پول در زمان های گذشته از ارزش ذاتی برخوردار بوده است یعنی از طلا و نقره بوده و با صرف نظر از ضربی که داشته، همچون سایر کالاها ارزشمند تلقی می شده، لذا در پول های قدیمی، عیار و وزن، از جایگاه ویژهای برخوردار بوده است، اما پول های کاغذی فاقد چنین ارزشی هستند.
3. پول در تمام زمان ها ارزش اعتباری داشته و نقش واسطه مبادلات کالاها را بازی میکرده است.
4. در اسکناس و پولی که فعلاً رواج دارد گرچه ارزش ذاتی مطرح نیست اما نمیتوان گفت که هیچ فرقی با سفته ندارد؛ یعنی همانند سفته نیست که صرفاً جنبه علامت و سند را دارا است لذا در مواردی که پول از بین میرود گفته میشود که مالم از بین رفته اما در سفته نمیگویند مالم از بین رفته است.
5. بحث کاهش ارزش پول در بعضی از ابواب فقه از جمله خمس، مهریه، ضمانت و قرض و... نیز مطرح می شود. در این میان تنها در بحث ضمانت می توان گفت که شخص غاصب، ضامن کاهش و نقضان مالیت است اما در موارد دیگر کاهش مالیت مورد لحاظ قرار نمی گیرد به عنوان مثال در قرض به جهاتی اخذ به زیاده از طرف خداوند ممنوع اعلام شده است و در زمان ما که تورم اقتصادی موجب کاهش ارزش پول میگردد، برای جبران کاهش و ضرر نکردن مادی، می توان از قراردادهای دیگری استفاده کرد و الا قرض بر مبنای تملیک عین و سود و زیان به غیر پایهریزی شده و هدف از آن توجه به مسائل معنوی و آخرتی است.
https://www.islamquest.net/fa/archive/fa3697
⚜ @Ahkaam ⚜
منزل یکی از اقوام را جهت دریافت 25 میلیون تومان در وثیقه بانک گذاشتم که متاسفانه بدلیل ورشکستگی نتوانستم اقساط را پرداخت کنم و صاحب ملک منزل را فروخت و 22 میلیون طلب بانک را پرداخت و الباقی پول منزل را بجای خرید منزل دیگر منزلی را رهن و اجاره نمود .اکنون که قیمت آن خانه سه برابر شده است آنها قیمت روز خانه را از من طلب میکنند.بدهی من به صاحب وثیقه چقدر است؟
پاسخ
سؤال شما به دفاتر مراجع معظم تقلید ارسال شد و پاسخ های دریافتی آن به شرح زیر است:
پاسخ دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی): در فرض مذکور شما بیش از مبلغی را که به شما قرض دادهاند، ضامن نیستید گرچه نسبت به تفاوت ارزش احوط مصالحه است.
پاسخ دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مدظله العالی): بدهی شما به صاحب وثیقه همان بیست و دو میلیون تومان است که برای طلب بانک داده است.
پاسخ دفتر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله العالی): در فرض سؤال همان مقدار که مقروض هستید به طلبکار بپردازید کافی است. والله العالم
پاسخ دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی): بدهی شما به ایشان همان مبلغی است که به زمان فروش خانه گرفته اند و چنانچه در این مدت تورم شدید بوده باید آن را با توجه به نرخ متوسط تورم اجناس مختلف محاسبه و پرداخت کنید.
⚜ @Ahkaam ⚜
ما برای یک تاجری کار می کنیم که حقوق ناچیزی به ما می پردازد، اما ما این حقوق اندک را به دور از چشمان آن تاجر و در خفا از روی پیش فاکتور های اجناس جبران می کنیم. آیا این اقدام ما شرعی است؟ چه کار باید بکنیم؟
پاسخ
دفتر حضرت آیت الله العظمی مقام معظم رهبری (مدظله العالی): جایز نیست و آنچه ذکر شده، مجوز این کار نمی شود.
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی): جایز نیست و درآمد حاصل حرام است.
دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مدظله العالی): جایز نیست در صورتی که مخالف قرارداد و یا موجب گزارش دروغ به تاجر باشد.
⚜ @Ahkaam ⚜
مقداری پول در یکی از بانک ها داشتم که به آن سود تعلق می گرفت. برادرم از من قرض خواست، من هم مقداری از پول ها را از حساب برداشته و به وی دادم، ولی قرار شد سودی را که بانک به من می دهد، برادرم به من بدهد. در این امر چه حکمی است؟
پاسخ
اگر پول خود را به عنوان قرض در اختیار شخص حقیقی (برادر یا شخص دیگر)، یا حقوقی (بانک یا شرکت یا ...) قرار دهید، نمی توانید با او شرط کنید که زیادی و سودی بپردازد؛ زیرا زیادی که در قرض شرط می شود ربا و حرام است. بله اگر بدون شرط و قرار قبلی کسی که قرض گرفته مبلغی اضافه از اصل قرض بپردازد اشکالی ندارد و ربا محسوب نمی شود. همچنین اگر به صورت مضاربه یا مشارکت یا تحت عنوان دیگر، از عقود اسلامی پول خود را در اختیار دیگری قرار دهید، با رعایت شرایط شرعی آن، می توانید در سود حاصل با آن شخص یا مؤسسه شریک شوید، همان گونه که سود دریافتی شما از بانک بر اساس همین عقود اسلامی است.
⚜ @Ahkaam ⚜
آیا پرداخت بدهی، قرض و یا وام در لحظه غروب یا بعد از آن اشکال دارد؟ فردی به من گفته بود این امور نباید در آن لحظات صورت گیرد!
پاسخ
دین عبارت است از مال کلى ثابت در ذمه شخصى براى دیگرى و سبب آن یا قرض گرفتن است یا امور اختیاریه دیگر مانند مبیع قرار دادن دین در معامله سلم یا ثمن قرار دادن آن در معامله نسیه یا اجرت در اجاره یا صداق در نکاح یا عوض در طلاق خلع و غیر اینها و یا امور قهریه مانند موارد ضمانتها و نفقه زوجه دائمه و نظیر اینها که اداء آنها واجب است.
و لذا هرگاه موعد پرداخت آن رسیده باشد بر شخص واجب است بدهی خود را پرداخت نماید.
در خصوص سؤال مذکور از دفاتر مراجع استفتاء به عمل آمد که پاسخ های زیر دریافت گردید:
دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی): اشکالی ندارد.
دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مدظله العالی): اصلا اشکالى ندارد و این نقل قول صحت ندارد.
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی): اشکالی ندارد.
⚜ @Ahkaam ⚜
اگر شخصی خانه ای را رهن کامل کند و یا مقداری پول بعنوان رهن و مقداری هم بعنوان اجاره بدهد، این مساله چه حکمی دارد؟
پاسخ
آنچه که در اجاره معمول است و مقداری پول را به عنوان رهن به مؤجر می دهند، در حقیقت رهن نیست چون در رهن مرتهن (کسی که رهن را قبول می کند) حق تصرف در رهن ندارد در حالی که پولی که به مؤجر می دهند او در آن تصرف می کند. پس این پول را به عنوان قرض الحسنه به مؤجر می دهند. در این صورت (که در حقیقت به عنوان قرض الحسنه است) برای این که موجب ربا و حرمت نشود باید اجاره را به این شکل قرار دهند، که این منزل یا مغازه را به ماهیانه یا سالانه به فلان مبلغ (و لو مبلغ خیلی کم باید مشخص شود) مشروط به این که مستأجر فلان مبلغ را به عنوان قرض الحسنه به مؤجر بدهد؛ اجاره می دهم که در این صورت اجاره صحیح و مشکلی ندارد و گرنه ربا و حرام خواهد شد. اما رهن کامل و بدون تعیین مبلغ اجاره قابل تصحیح نیست و اشکال دارد.
⚜ @Ahkaam ⚜
اگر 20000 هزار تومان از کسی طلبکار باشم و آن شخص بدهی کاری اش را نمی دهد آیا من می توانم به زور حقم را پس بگیرم مثلا با بیهوش کردن بمدت 5 دقیقه یا گرفتن به زور با کمک چند نفر دیگر؟
پاسخ
در صورت انکار بدهکاری از طرف بدهکار و یا کوتاهی در پرداخت آن بدون عذر، طلبکار می تواند به مقدار طلب از اموال او بردارد. اما باید توجه داشت که:
1. اگر در این زمینه قانون و مقرراتی وجود داشته باشد باید مراعات شود و طبق قانون عمل شود.
2. اگر گرفتن آن مستلزم فتنه و فساد باشد باید به حاکم شرع یا کسی که رجوع به او موجب فتنه نباشد، رجوع کند.
بنابراین اگر گرفتن حق از دیگری مستلزم تجاوز و تعدی و همراه با زور باشد بدون رجوع به حاکم شرع و اجازه ی از او جایز نیست.
⚜ @Ahkaam ⚜
حکم خرید ماشین قسطی که فروشنده مبلغی سود روی آن می کشد چیست؟ آیا ربا و حرام است؟ اگر پولی از کسی بگیریم و ماشین نقدی بخریم و آن شخص سودی روی آن مبلغ بکشد چه حکمی دارد؟
پاسخ اجمالی
خریدن و فروختن کالایى مثل اتومبیل بصورت نسیه ای به قیمتى بیشتر از قیمت نقدى صحیح است ولی مورد سؤال دوم شما ربای قرضی است که حرام است.
پاسخ تفصیلی
از نظر شرع اگر کالایى (مثل اتومبیل) را بطور نسیه به قیمتى بیشتر از قیمت نقدى آن بفروشند یا بخرند (فروشنده از اول می گوید این کالا را به صورت نقدی این مبلغ و به صورت نسیه و یا اقساطی به این مبلغ بیشتر می فروشم و خریدار هم قبول می کند که به مبلغ بیشتر به صورت نسیه یا اقساطی بخرد) صحیح است و ربا نیست.
حضرت آیت ا... خامنه ای در پاسخ به سؤالی در همین رابطه فرموده اند: "خرید و فروش نسیه کالا به مبلغى بیشتر از قیمت نقدى آن اشکال ندارد و تفاوت نقد و نسیه ربا محسوب نمىشود."
اما این که پولی از کسی قرض کنند و با آن ماشین بخرند اما قرض دهنده شرط می کند که قرض گیرنده هنگام باز پرداخت علاوه بر اصل مبلغ قرض، مبلغ دیگری هم به عنوان سود بپردازد، این قرض ربوی یا همان "ربای قرضی" است که حرام می باشد.
معظم له در پاسخ به سؤالی در باره ماهیت ربای قرضی فرموده اند: "رباى قرضى آن مقدار اضافه بر مبلغ قرض است که قرض گیرنده بخاطر قرضى که مىگیرد به قرض دهنده مىدهد."
⚜ @Ahkaam ⚜
اگر شخصی خانه ای را رهن کامل کند و یا مقداری پول بعنوان رهن و مقداری هم بعنوان اجاره بدهد، این مساله چه حکمی دارد؟
پاسخ
آنچه که در اجاره معمول است و مقداری پول را به عنوان رهن به مؤجر می دهند، در حقیقت رهن نیست چون در رهن مرتهن (کسی که رهن را قبول می کند) حق تصرف در رهن ندارد در حالی که پولی که به مؤجر می دهند او در آن تصرف می کند. پس این پول را به عنوان قرض الحسنه به مؤجر می دهند. در این صورت (که در حقیقت به عنوان قرض الحسنه است) برای این که موجب ربا و حرمت نشود باید اجاره را به این شکل قرار دهند، که این منزل یا مغازه را به ماهیانه یا سالانه به فلان مبلغ (و لو مبلغ خیلی کم باید مشخص شود) مشروط به این که مستأجر فلان مبلغ را به عنوان قرض الحسنه به مؤجر بدهد؛ اجاره می دهم که در این صورت اجاره صحیح و مشکلی ندارد و گرنه ربا و حرام خواهد شد. اما رهن کامل و بدون تعیین مبلغ اجاره قابل تصحیح نیست و اشکال دارد.
⚜ @Ahkaam ⚜
آیا در زمین موقوفه می توان تصرف کرد؟ و یا آن را به فروش رساند؟
پرسش
در روستایی ییلاقی زمینی در اختیار ماست که یک قسمت از محصولش وقف امام معصوم (ع) است. الان عملاً این زمین کشت نمی شود و محصولی از آن برداشت نمی شود. آیا می توان در این زمین تصرف کرد و ساختمانی جهت سکونت در آن ساخت؟ آیا باید به اندازه ی محصول، پولی به همان نیت پرداخت کرد؟ آیا این زمین قابل فروش است؟ آیا در این جهت فرقی است که محصول وقف شود یا زمین وقف گردد که مقداری از محصولش خرج معصومین شود؟ در صورت فرق اگر الان کشت نمی شود آیا می شود در آن تصرفی کرد؟ چگونه؟
پاسخ
آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی): اگر وقف بودن زمین ثابت است و قابلیت کشت دارد، جایز نیست در غیر کشت استفاده شود و اگر قابلیت کشت ندارد متولى شرعى مىتواند زمین را اجاره بدهد تا در آن ساختمان بنا کنند ولى حق فروش آن را ندارد.
آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی): به یقین زمین وقف بوده و در فرض سؤال باید آن را اجاره برای خانه سازی به قیمت روز بدهید و هر سه سال اجاره تجدید شود (مانند آنچه درباره زمین های حضرت معصومه (س) در قم انجام می شود) و درآمد آن صرف راهی شود که در وقف نامه آمده است.
⚜ @Ahkaam ⚜
اگر یک واحد آپارتمانی وقف شود، حکم آن در صورت تخریب ساختمان چیست؟
پاسخ
در فرض سؤال، یا باید تجدید بنا شده و یا در صورت اذن متولی وقف، واحدی همارزش با واحد موقوفه، در جهت وقف اختصاص یابد.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): باید تجدید بنا شود.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): در صورتی که کسی عمداً آن را تخریب کند باید جبران نماید.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی): در فرض سؤال اگر بنا مجدداً ساخته نشود باید وجه آن به موقوف علیهم برسد.
⚜ @Ahkaam ⚜
اگر واقفی در هنگام وقف شرط کند که موقوفهی او بفروش برسد، حکم آن چیست؟
پاسخ
ملک وقفی قابل خرید و فروش نیست (مگر در مواردی خاص)، لذا چنین شرطی در هنگام وقف مخالف مقتضای آن بوده و وقف باطل است، البته اگر مثلاً به این شکل شرط کند که در صورت خرابی و عدم قابلیت استفاده، موقوفه به فروش رسیده و تبدیل گردد، شرط و وقف صحیح است.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): این شرط در شرایط خاصی صحیح است.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): شرط مذکور صحیح نیست ولی میتواند شرط کند در صورت نیاز موقوفه را به خود برگرداند.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): چنین شرطی مخالف مقتضای وقف است و وقف باطل میشود.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): موارد مختلف است و به صورت کلی ملک وقفی قابل خرید و فروش نیست.
⚜ @Ahkaam ⚜
زمینی در یک روستا به همسرم به ارث رسیده و ایشان نیز مبادرت به ساخت و ساز در این مکان کردهاند. بعضی از روستاییان میگویند این محل قبرستان است و عدهای نیز میگویند اینجا محل دقیق قبرستان نیست (کسی آگاهی از وقف بودن یا نبودن این زمین ندارد) ولی اکنون هیچ استفادهای مبنی بر قبرستان نمیشود و بیش از سی سال است که باغ میوه میباشد اکنون چه حکمی دارد؟
پاسخ
اکثر مراجع عظام تقلید میگویند، اگر دلیل قطعی بر وقفی و قبرستان بودن آن زمین وجود ندارد و استفاده از این زمین منع قانونی نداشته باشد، تصرف در آن اشکالی ندارد. با این حال برخی از فقها بر فرض سؤال، تصرف در این زمین را جایز نمیدانند.
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی): اگر وقفی بودن آن ثابت نیست، ملکِ مالک است.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): با توجه به این که ما از قضیه شخصیه اطلاعی نداریم، و سخنان طرف مقابل را نشنیدهایم، لازم است طرفین اختلاف با در دست داشتن اسناد و مدارک خود نزد حاکم شرع یا کسی که از سوی حاکم شرع مأذون است[دادگاههای مربوطه] حاضر شوند، تا در میان آنها حکم کند.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): جایز نیست.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): چنانچه وقف یا ملک غیر بودن آن معلوم نباشد تصرف در آن بلا مانع است.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): تصرف در آن مادامی که وقفیت آن ثابت نشود مانعی ندارد.
⚜ @Ahkaam ⚜
عضو تعاونی مسکن کارکنان اوقاف هستم و یک قطعه زمین اوقافی از طرف آن تعاونی به من واگذار شده است و قصد فروش آن را دارم، آیا پس از فروش آن خمس به پول آن تعلق میگیرد؟
پاسخ
زمین موقوفه را نمیتوان فروخت ولی میتوان حق استفاده از آن را به دیگری واگذار کرد و در برابر آن مبلغی دریافت نمود. حال اگر چیزی از پولی که از این بابت به شما داده میشود در سر سال خمسی باقی بماند، خمس دارد. البته اگر واگذاری زمین به طور هدیه بوده است، برخی از فقها میگویند، مبلغ حاصل از آن خمس ندارد.
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی): فروش زمین موقوفه جایز نیست.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): چنانچه زمین اضافی به غیر از مسکن محسوب میشود مشمول خمس است.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): زمین موقوفه را نمیتوان فروخت ولی میتوان حق استفاده از آن را به دیگری واگذار کرد و پولی که از این بابت به شما داده میشود سر سال خمسی شما اگر چیزی از آن باقی ماند خمس دارد.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): چنانچه هدیه بوده به آن خمس تعلق نمیگیرد.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): به طور کلی به غیر از موارد منصوصه فروش زمین وقفی جایز نبوده و باطل است.
⚜ @Ahkaam ⚜