آیا به لحاظ شرعی، واژه «جلّ جلاله» را برای غیر خدا میتوان به کار برد؟
پاسخ
هر چند صفت «جلال» برای غیر خدا نیز به کار میرود، مانند آنچه در زیارت عاشورا میخوانیم: «وَ جَلَّتِ الْمُصِیبَةُ بِکَ عَلَیْنَا وَ عَلَى جَمِیعِ أَهْلِ السَّمَاوَات».
ولی با توجه به اینکه واژهای مثل «جلّ جلاله»، معمولاً بر خداوند متعال اطلاق میگردد، لازم است از به کارگیری آن برای غیر خدا اجتناب شود؛ از اینرو برخی از فقها، به لحاظ شرعی نیز از این کار نهی نمودند.
حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی): سزاوار است اجتناب شود.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): احتیاط، ترک اطلاق مذکور به غیر خداوند متعال جل جلاله است.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): با توجه به این که معمولاً در مورد خدا به کار میرود، باید از به کاربردن آن اجتناب کرد.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): خیر.
⚜ @Ahkaam ⚜
امروزه در خیابانها برخی خودروهای چند میلیاردی دیده میشود که قیمت تنها یک چراغ آنها به اندازه قیمت خودرویی، مانند پراید است. این خودروها آسایش روانی را از دیگر رانندگان سلب میکنند؛ چرا که ترس از تصادف با آنها و متحمل شدن خسارتهای دهها و صدها میلیونی را دارند! حال دو سؤال مطرح است: 1. با توجه به جریان سمرة بن جندب که وی تنها امنیت روانی صاحبخانه را در خطر انداخته بود و پیامبر با استناد به «لا ضرر و لا ضرار..»، دستور به قطع درخت وی را دادند، آیا میتوان گفت ورود و استفاده از خودروهای مذکور در کشور جایز نیست؟ 2. با توجه به عدم تعهد شرکتهای بیمه نسبت به جبران خسارت کامل این خودروها و اطلاع صاحبان آنها از این موضوع، آیا بر اساس قاعدهی اقدام، میتوان گفت در صورت تصادف با این نوع خودروها، فرد مقصر، تنها به اندازه خودروهای عادی ضامن جبران خسارت است؟
پاسخ
هر چند استفاده از این خودروها در جامعهای که بیشتر افراد آن دارای درآمدهای بالا نیستند، منطبق با سبک زندگی اسلامی نبوده و گاه اسراف و تفاخر و تکاثر شمرده میشود، ولی جواز و یا حرمت خرید و فروش آنها تابع قانون و مقررات مربوطه است؛ پس اگر به لحاظ قانونی، واردات آنها ممنوع نباشد، به لحاظ شرعی نیز واردات و خرید و فروش آنها حرام نخواهد بود.
در فرض سؤال، و بر اساس احکام اولیه، شخص به هر اندازهای که خسارت وارد کرده، ضامن خواهد بود، مگر اینکه با استفاده از اختیارات حکومتی، قانون دیگری در این زمینه وضع شود، که باید بر اساس آن عمل نمود.
حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی): هر چند که مطلوب شریعت نیست ولی فی حد نفسه حرام نمیباشد.
خیر.
حضرت آیت الله العظمی علوی گرگانی (مد ظله العالی): چنانچه حکومت بر اساس مصالح ملی تشخیص دهد که ورود و یا جبران خسارت ماشین بیش از خودروهای عادی موجب سلب امنیت عمومی و گرفتاری اقشار مختلف مردم میشود، میتواند به عنوان حکم حکومتی منع از ورود خودرو و یا عدم ضمان خسارت زننده بیش از ضمانت عادی عمومی کند.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): با توجه به اینکه استفاده از اینگونه وسایل به یقین اسراف و غیر متعارف است، باید از آن پرهیز کرد و نسبت به خسارت، مطابق آنچه در قانون بیمه قرار داده شده، عمل شود.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): در فرض سؤال، حکم ثانوی نیاز به رجوع به حکم ولی امر مسلمین دارد.
⚜ @Ahkaam ⚜
آیا پول هایی که بانک به عنوان دیرکرد قسط از مردم می گیرد، ربا محسوب می شود؟
پاسخ
نظرات برخی از مراجع تقلید درباره گرفتن دیرکرد قسط توسط بانک به شرح زیر است:
دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): عملیات بانکى که بانک ها بر اساس قوانین مصوّب مجلس شوراى اسلامى و مورد تأیید شوراى محترم نگهبان، انجام مىدهند، بىاشکال است.
دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): بله، ربا و حرام است
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): جریمه دیرکرد شرعاً اشکال دارد؛ ولى بر بدهکاران لازم است بدهى خود را به موقع بپردازند، و گرنه گناهکارند.
⚜ @Ahkaam ⚜
علت حرمت دریافت دیر کرد توسط بانک ها برای اقساط وام چیست؟
پاسخ
در ربای قرضی، کسی که قرض می دهد به نوعی شرط منفعت در قرض می کند، به نحوی که بیشتر از آن مقدار که به قرض داده است، نصیبش شود. اگر چه دیر کرد بانک ها دارای اوصافی است که می توان از آن به عنوان ربا یاد کرد، ولی در عین حال به جهت فرق هایی که با ربا دارد، حکمش از نظر برخی از فقها متفاوت است.
پاسخ تفصیلی
https://www.islamquest.net/fa/archive/fa12907
⚜ @Ahkaam ⚜
حکم خرید و فروش وام 5 میلیونی طرح سپاس بانک سپه چیست؟
پاسخ
دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی): اگر بر اساس مقررات قانونى نظام بانکى کشور، امتیاز دریافت وام یا تسهیلات بانکى که براى ودیعهگذار قائلند، قابل واگذارى به غیر باشد، و مسئولین قانونى بانک اجازه واگذارى به غیر را بدهند، در اینصورت مانع ندارد دارنده اصلى امتیاز، امتیاز خود را مجّانى یا در برابر دریافت وجهى به دیگرى واگذار نماید.
پاسخ دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی): خرید و فروش امتیاز وام اشکالی ندارد.
⚜ @Ahkaam ⚜
سؤال من درباره امتیاز وام نیست، بلکه شخصی مثلاً 20 میلیون تومان وام را دریافت کرده و الآن در حسابش هست. حال یک مشتری پیدا میشود و میگوید این 20 میلیون را به من بده، در مقابل غیر از پرداخت اقساط این وام، من 5 میلیون نقد به تو پرداخت میکنم. آیا این قرارداد اشکال دارد؟ در صورت اشکال آیا راهی برای جواز و صحت آن هست؟
پاسخ
این قرارداد، قرض ربوی و حرام است، مگر اینکه قرض گیرنده ملزم به پرداخت مبلغ اضافی نباشد.
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی): جایز نیست و راهی برای صحت آن نیست.
حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی): قرار مذکور ربا و حرام است. بله! اگر قرض دهنده الزامی به پرداخت پنج میلیون تومان نکند و قرض گیرنده داوطلبانه و بدون آن که ملزم باشد آن را بپردازد اشکالی نخواهد بود.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): اشکال دارد.
⚜ @Ahkaam ⚜
وامی با عنوان خرید کالا دریافت کردهام و آنرا صرف خرید منزل نمودهام. 1. آیا حق تصرف در آن را داشتهام؟ 2. با توجه به اینکه یک سال از دریافت وام میگذرد در صورت حرمت باید چه کنم؟ 3. آیا میتوانم در صورت حرمت، از بانکی وام مسکن دریافت و وام خرید کالا را تسویه نمایم؟
پاسخ
استفاده از تسهیلات بانکی در غیر مورد قرارداد جایز نبوده و در فرض سؤال، تصرف غاصبانه و حرام شمرده میشود، که باید از آن توبه نمود.
در حال حاضر، میتوان به مسئولان بانکی مراجعه کرد و در صورت امکان، قرارداد جدیدی تنظیم نمود و یا مبلغ وام را به شکلی (مانند آنچه در قسمت سوم سؤال ذکر شده) برگرداند.
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی): فقط طبق همان قراردادى که منعقد کردهاید حق تصرّف داشتید و گرنه تصرّف غاصبانه و موجب ضمان است و در فرض مرقوم ضمن مراجعه به مسئولین مربوطه باید طبق قانون و مقرّرات اقدام نمایید.
حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی): اگر امکان عمل به قرارداد بانک نباشد وام را برگردانید مگر قرارداد جدیدی با بانک ببندید.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): تصرف در غیر آنچه قرارداد بانک بوده خلاف شرع است و باید توبه کنید ولی در فرض فعلی وظیفه شما پرداخت بدهی وامتان میباشد و تصرف در خانه هم برای شما اشکال ندارد.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی): استفاده از تسهیلات بانکی در غیر مورد قرارداد صحیح نیست و در بسیاری از موارد تبدیل به معامله ربوی میشود.
⚜ @Ahkaam ⚜
پدر من بنا به درخواست من (با فاکتور صوری خرید اقلام) از بانک وام مضاربه دریافت کرد. بنده این پول رو در بورس سرمایهگذاری کردم و قصد دارم با سود آن خانه بخرم و کمک خرج زندگیام باشد، ضمناً من در موعد مقرر وامهایم را با سود مد نظر بانک تسویه میکنم، آیا نماز خواندن در آن خانه ایراد دارد؟
پاسخ
مصرف وام دریافتی از بانک در غیر مورد توافق بین مشتری و بانک بنابر نظر برخی مراجع تقلید موجب ضمان است که برای تصحیح آن باید به مسئولان مربوطه مراجعه شود. البته اقامه نماز در خانه مذکور بلا مانع است.
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی): پولهایى که بانکها مىپردازند غالباً وام(قرض) نیست، بلکه تحت عنوان یکى از عقود اسلامى از قبیل جعاله، مشارکت، مضاربه و امثال آن مىباشد. بنابراین، گیرنده پول فقط طبق همان قراردادى که منعقد کرده حق تصرّف دارد وگرنه تصرّف غاصبانه و موجب ضمان است در فرض مرقوم ضمن مراجعه به مسئولین مربوطه باید طبق قانون و مقرّرات اقدام نمایید.
ضمناً اگر خانه با اصل وام تهیه نشده باشد و یا به نحو «کلى در ذمه» خریدارى شده باشد، استفاده از آن مانع ندارد.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): کسی که وام را بر خلاف قرارداد مصرف کرده، باید از این کار توبه کرده و آنرا تکرار نکند، ولی فعلاً وظیفهای ندارد.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): نماز در خانه مذکور بلا مانع است ولی چنانچه قرارداد صوری باشد و به آن عمل نشود وجه مذکور تبدیل به قرض به شرط زیاده و ربوی میشود.
⚜ @Ahkaam ⚜
اداره ما جهت خرید ماشین، خانه و ... وام می دهد که به طور قسطی بازپرداخت می شود. آیا می توانم از این وام برای سفر حج استفاده نمایم؟ در صورت فوق، بدهی از حقوق و مزایای من کم می شود.
پاسخ
طبق نظر رهبر معظم انقلاب اگر دادن و گرفتن پول به عنوان مضاربه یا شرکت باشد عقد در صورتى که صورى باشد، صحیح نیست و در نتیجه آن مبلغ در ملکیت بانک باقى مىماند و کسى که آن را گرفته، حق تصرف در آن را ندارد و هم چنین اگر در عقدى که پول را به عنوان آن از بانک گرفته قصد جدى داشته باشد، آن پول در دست او امانت است و جایز نیست آن را در غیر موردى که به آن منظور گرفته است، مصرف نماید.
ولى اگر دادن یا گرفتن پول از بانک به عنوان قرض باشد، آن پول ملک قرض گیرنده مىشود و مصرف آن در هر موردى که بخواهد صحیح است. دراین صورت صرف این وام برای سفرحج مستحبی و عمره اشکالی ندارد. هر چند اگر شرط شده باشد که آن را در مورد خاصى مصرف کند، فقط از نظر حکم تکلیفى، واجب است به آن شرط عمل نماید. (و اگر به شرط عمل نکرد تنها گناه کرده است، اما حج و عبادات او باطل نیست). اما در صورتی که وام گیرنده ازنظر مالی مستطیع نباشد و بخواهد با این وام حج تمتع واجب به جا بیاورد، با وام مستطیع نمی شود و حج او کفایت از حج واجب نمی کند و باید هر گاه مستطیع شد مجددا حج تمتع واجب به جا آورد.
⚜ @Ahkaam ⚜
اگر در وضو و غسل، شخصی به شما کمک کند، به این نحو که در دست شما آب بریزد چه حکمی دارد؟
پاسخ
یک از شرایط صحت وضو آن است که شستن صورت و دستها و مسح سر و پاها را خودِ انسان انجام دهد و اگر دیگرى او را وضو دهد، یا به او کمک نماید، وضو باطل است.
البته منظور، کمک در اصل شستن و مسح کردن است ولى اگر در مقدّمات وضو کمک بگیرد، اشکالی ندارد. مثل این که دیگرى آب را به صورت یا در دست او بریزد و شخص، خودش صورت را بشوید.
ولی اگر فرد، شخصاً قادر به وضو گرفتن نیست میتواند کسى را کمک بگیرد که او را وضو دهد، اما باید خود او نیّت وضو کند و با دست خود مسح نماید و اگر نمىتواند باید دیگرى دست او را بگیرد و به محل مسح بکشد و اگر این هم ممکن نیست، باید از دست او رطوبت بگیرد و با آن رطوبت سر و پاى او را مسح نماید، ولى در این صورت احتیاط واجب این است که تیمّم هم بکند.
شایان ذکر است، غسل نیز دارای احکام فوق بوده و در حال اختیار، فردی دیگر نمیتواند اعضای بدن دیگری را جهت انجام غسل بشوید.
⚜ @Ahkaam ⚜
سایت گوگل ادعا دارد بیش از یک میلیارد کاربر در ماه دارد که بدون دریافت مبلغی، به آنها خدمات می دهد؛ و در سه ماه گذشته فقط از طریق نمایش آگهی هایش، بیش از 3 میلیارد دلار سود کسب کرده؛!!! این سایت ادعا می کند که یک پروژه چند میلیارد دلاری راه انداخته است که از سال 2007 با سرمایه گذاری بیش از 2 میلیارد دلار ساخته شده و شما در ازای دعوت و ثبت نام هر نفر، 1 دلار دریافت می کنید و محدودیتی هم وجود ندارد و به همان روش که همه می دانید، در ازای هر نفری هم که از طریق زیر مجموعه های خودتان ثبت نام کنند هم 1 دلار می گیرید. البته در ازای ثبت نام، هیچ هزینه ای لازم نیست پرداخت شود. حالا سؤال بنده این است که حکم ثبت نام و دریافت پول از چنین کاری چیست؟
پاسخ
بیشتر فقها اینگونه معاملات و بازاریابی را مصداق اکل مال به باطل دانسته و آن را جایز نمی دانند. اما بعضی از ایشان آنچه را که در سؤال ذکر شده است مصداق این موضوع ندانسته و اشکالی بر این معامله نگرفته اند.
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): بطور کلی کسب درآمد ناشى از افزایش اعضا به صورت شبکهاى خواه از طریق عرضه کالا یا خدمات و یا دریافت حق عضویت و یا بازاریابى و یا شیوههاى مشابه دیگر (داخلى باشد یا خارجى و تحت هر نام و عنوانى) صورت شرعى ندارد و اکل مال به باطل است و جایز نیست.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): اشکال ندارد.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): چنانچه هرمی و امثال گلدکوئیست باشد، محل اشکال، و اکل مال به باطل و حرام است، چون هدف، خرید و فروش واقعی نیست بلکه استفاده از پورسانت شاخه بعدی است.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): همانطور که مکرراً گفته شده این نوع بازار یابی وکسب درآمد جائز نیست.
⚜ @Ahkaam ⚜