آیات کلیدی سوره‌ی «إسراء» (۲) در ادامه‌ی این آیه، خدای سبحان، دو قاعده‌ی کلامی و اصولی را نیز بیان می‌کند: یکی این که هیچ‌کس بار دیگری را به دوش نمی‌کشد. و دیگری، اصل برائت و قاعده‌ی «قبح عقاب بلا بیان»۱ است، که برخی از اصولی‌ها، برای برائت در «شبهه‌ی حکمیّه»، به آن استدلال کرده‌اند. گرچه بعضی آن را، ناظر به عذاب دنیایی، همانند عذاب نازل بر قوم عاد و ثمود، دانسته‌اند. ب: آیه‌ی (وَلاٰ تَقْفُ مٰا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ اَلسَّمْعَ وَاَلْبَصَرَ وَاَلْفُؤٰادَ كُلُّ أُولٰئِكَ كٰانَ عَنْهُ مَسْؤُلاً)۲، «از آن‌چه به آن آگاهی نداری، پيروی مكن؛ چرا كه گوش و چشم و دل، همه مسؤول‌اند»؛ در این کریمه نیز خدای سبحان، همه‌ی انسان‌ها را به پیروی عالمانه دعوت می‌کند و از پیروی جاهلانه برحذر می‌دارد؛ زیرا گوش، چشم و دل و به طور کلّی مجاری ادراکی؛ بلکه همه‌ی اعضا و جوارح در پیشگاه خدا مسؤول‌اند و انسان در محکمه‌ی عدل الاهی زیر بار سؤال می‌رود و باید درباره‌ی کیفیّت استفاده‌ی از آن‌ها پاسخ‌گو باشد. ج: آیه‌ی (وَقُلْ لِعِبٰادِي يَقُولُوا اَلَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ اَلشَّيْطٰانَ يَنْزَغُ بَيْنَهُمْ...)۳، «به، بندگانم بگو: سخنی بگويند كه بهترين (سخن) باشد. چرا كه شيطان (به وسيله‌ی سخنان ناروا) ميان آن‌ها فتنه و فساد می‌كند...»؛ این آیه‌ی شریفه نیز، از غرر آیات اخلاقی قرآن است؛ زیرا اگر انسان مواظب زبانش نباشد، این عضو می‌تواند مهم‌ترین عامل اختلاف افکنی و فتنه‌های شیطانی باشد و بدین وسیله، شیطان بر فرد و جامعه مسلّط شود و آن‌ها را در اختیار خود گیرد. د: آیه‌ی (وَلَقَدْ كَرَّمْنٰا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنٰاهُمْ فِي اَلْبَرِّ وَاَلْبَحْرِ وَرَزَقْنٰاهُمْ مِنَ اَلطَّيِّبٰاتِ...)۴، «ما فرزندان آدم را گرامی ‌داشتيم؛ و آن‌ها را در صحرا و دريا، (بر مركب‌های راهوار) سوار كرديم؛ و از نعمت‌های پاكيزه به آنان روزی داديم...»؛ این آیه نیز، ناظر به فطرت و مقام والای انسان و برتری او بر بسیاری از آفریده‌هاست. هـ: آیات (وَ مِنَ اَللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نٰافِلَةً لَكَ عَسىٰ أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقٰاماً مَحْمُوداً * وَقُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِي مُدْخَلَ... * ... * وَنُنَزِّلُ مِنَ اَلْقُرْآنِ مٰا هُوَ شِفٰاءٌ وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ وَلاٰ يَزِيدُ اَلظّٰالِمِينَ إِلاّٰ خَسٰاراً)۵، «و پاسی از شب را از خواب برخيز، و قرآن (و نماز) بخوان. اين يك وظيفه‌ی اضافی برای توست؛ اميد است پروردگارت تو را به مقامی ‌درخورِ ستايش برساند * و بگو: پروردگارا! مرا (در هر كار،) با صداقت وارد كن ... * ... * و از قرآن، آن‌چه شفا و رحمت برای مؤمنان است، نازل می‌كنيم؛ ولی ستم‌كاران را جز خسران (و زيان) نمی‌افزايد»، که مجموعه‌ای از دستورهای اخلاقی و راه‌کارهای سلوکی و زوال و نابودی باطل و برخی از ویژگی‌های قرآن را بیان می‌کند۶. ________________________________________ ۱. ر. ک: کفایة الاصول، ص ۳۴۸؛ اصول الفقه، ج ۱، ص ۲۶. ۲. إسراء ۳۶/۱۷. ۳. إسراء ۵۳/۱۷. ۴. إسراء ۷۰/۱۷. ۵. إسراء ۷۹/۱۷_۸۲. ۶. ر. ک: تفسیر تسنیم، ج ۴۸، ص ۳۵_۳۷. 🌴 احسن الحدیث 🌴 ویژه‌ی نکته‌های قرآنی اعم از تفسیر، علوم قرآن، معرفی آثار قرآنی و... https://eitaa.com/ahsanalhadis1 https://eitaa.com/ahsanalhadis2

دعای چهارم: دعای موسی علیه السلام قرآن كريم در آيات بيست و سوم و بيست و چهارم سوره ي قصص به ماجراي برخورد موسي عليه السلام با دختران شعيب و ياري رساني به آنان و مناجات موسي عليه السلام اشاره كرده، مي‌فرمايد: (وَلَمَّا وَرَدَ مَاءَ مَدْيَنَ وَجَدَ عَلَيْهِ امَّةً مِنَ النَّاسِ يَسْقُونَ وَوَجَدَ مِنْ دُونِهِمُ امْرَأتَيْنِ تَذُودَانِ قَالَ مَا خَطْبُكُمَا قَالَتَا لا نَسْقِي حَتَّي يُصْدِرَ الرِّعَاءُ وَأ بُونَا شَيْخٌ كَبِيرٌ* فَسَقَي لَهُمَا ثُمَّ تَوَلَّي إلَي الظِّلِّ فَقَالَ رَبِّ إنِّي لِمَا أنزَلْتَ إلَيَّ مِنْ خَيْرٍ فَقِيرٌ). «و هنگامي كه به (چاهِ) آب مَدين رسيد، گروهي از مردم را در آن جا يافت كه (چهارپايان خود را) سيراب مي‌كردند؛ و پايين تر از آنان دو زن را يافت كه (گوسفندان خود را از رفتن به طرف آبشخور) بازمي داشتند. (موسي به آن دو) گفت: « [جريان كارشما چيست؟ » [آن دو زن گفتند: « (ما گوسفندهايمان را) سيراب نمي كنيم تا اين كه شبان‌ها خارج شوند؛ و پدر ما پير كهنسالي است. »* پس (موسي) براي آن دو (گوسفندان را) سيراب كرد، سپس (از آنان) به سوي سايه روي برتافت و گفت: «پروردگارا! در حقيقت من به آنچه از نيكي كه به سوي من فروفرستي، نيازمندم». نكته‌ها و اشاره ها: ۱. موسي از مصر به طرف مَدْين حركت كرد و پس از چند روز، خسته و گرسنه و تشنه به سرزمين مدين رسيد و به طور طبيعي نخست به سراغ محل آب رفت تا آبي بنوشد و خستگي از تن به در كند. «۱» ۲. موسي جواني طرف دار مظلومان و نيكوكار بود و به اطراف خود توجه مي‌كرد و وقتي ديد دو دختر با عفت در كنار آب ايستاده اند و چوپانان راه را باز نمي كنند كه آنان از آبشخور به راحتي استفاده كنند، به سراغ آنان رفت و از كار آنان پرسيد و جالب آن است كه هردو دختر را مخاطب ساخت و با يكي از آنان سخن نگفت تا مورد اتّهام قرار گيرد؛ سپس به آنان كمك كرد تا دام‌هاي خود را سيراب كنند. ۳. جالب آن است كه موسي، به نفع بانوان وارد عمل شد و دام‌هاي آنان را برد و سيراب كرد و بدين وسيله به وضع موجود شهر مدين اعتراض كرد كه چرا زنان را معطل مي‌كنيد و رعايت حال آنان را نمي نماييد. ۴. موسي با آن كه در آن شرايط كاملًا نيازمند بود، هيچ مزدي در برابر كارخود از دختران شعيب نخواست، ولي چنان كه در آيات بعدي مي‌خوانيم، خدا پاداش اين نيكوكاري او را داد وغذا و خانواده اي پاك دامن و معلّمي هم چون شعيب نصيب او كرد. ۵. موسي عليه السلام همواره با خدا مناجات مي‌كرد و در اين آيات آمده است كه او به سايه اي رفت و به پروردگارش عرض كرد كه من نيازمند نيكي‌هاي تو هستم. البتّه جالب است كه به خدا نگفت به من غذا و همسر بده، بلكه گفت من نيازمند احسان تو هستم (توخود هر طور مي‌داني و صلاح است عمل نما). ۶. دختران شعيب در خانه ي پيامبري الهي تربيت يافته بودند و از اين رو قرآن سخنان و رفتار آنان را به تصوير كشيد تا سرمشق ديگران شوند. در زندگي اين دختران چند نكته ي جالب وجود دارد: الف) آنان بيرون از خانه كار مي‌كردند و به پدرشان در دام داري كمك مي‌نمودند. ب) كار بيرون از خانه را باعفت همراه كرده بودند و طوري عمل مي‌كردند كه با مردان بيگانه مخلوط نشوند و كاركردن آنها عوارضي به دنبال نداشته باشد. ج) در برابر پرسش موسي، زيركانه و كوتاه جواب دادند؛ از طرفي اشاره كردند كه براي سيراب كردن گوسفندان آمده ايم و از سويي بيان كردند كه نمي خواهيم با مردان بيگانه مخلوط شويم و عفّت خود را به موسي گوش زد كردند و از سويي ديگر علت كاركردن خود را ياري پدر اعلام كردند. به طور طبيعي احتمال مي‌رفت كه جواني كه با دختران شعيب سخن مي‌گويد، فردي طمع كار باشد؛ از اين رو به او گوش زد كردند كه ما پدر داريم و بي سرپرست نيستيم، ولي پدر ما پير است و آمدن ما به ميان اجتماع مردان، از سر اضطرار بوده است. ۷. سخن گفتن پسر و دختر نامحرم در مورد برنامه‌هاي كاري (اگر بدون شهوت راني و خطرگناه و در حضور جمع باشد) مانعي ندارد؛ چراكه قرآن جريان گفت وگوي موسي و دختران شعيب را نقل مي‌كند، در حالي كه آنان با هم ديگر نامحرم بودند و هيچ سرزنشي نيز در اين مورد نمي نمايد. آموزه‌ها و پيام ها: ۱. در كارهاي اجتماعي حق بانوان را رعايت نماييد. ۲. زنان در هنگام ضرورت مي‌توانند با رعايت عفّت در خارج از خانه كار كنند. ۳. دختران جوان در گفت وگوهاي اجتماعي، زيركانه پاسخ دهند و از توهّمات طرف مقابل جلوگيري كنند. ۴. جوانان در اجتماع به اطراف خود توجه كنند و حامي مظلومان، به ويژه زنان باشند. ۵. جوانان نيكوكار باشند و به ناموس مردم چشم طمع ندوزند، و از خدا (امكانات) نيكو بخواهند (تا خدا زندگي شان را سامان بخشد). ۶. در هنگام نياز به درگاه بي نياز برويد۱. ۱.تفسير قرآن مهر، ج، ص ۲۸۰.

ادامه‌ی دعای چهارم: در تفسیر نور نیز در تفسیر این آیات چنین آمده است: پیام ها: ۱- از حیا و ضعف زنان، سوء استفاده نکنیم. اگر قانون و حمایتی در کار نباشد، بسیاری از مردان، حقوق زنان را نادیده می‌گیرند. أُمَّةً... یَسْقُونَ وَ وَجَدَ مِنْ دُونِهِمُ امْرَأَتَیْنِ ۲- حریم میان زن و مرد یک ارزش است که دختران شعیب آن را مراعات می‌کردند. «وَ وَجَدَ مِنْ دُونِهِمُ امْرَأَتَیْنِ» ۳- دختران پیامبر خدا چوپانی می‌کنند، ولی هرگز تن به ذلّت وگدایی نمی دهند. «امْرَأَتَیْنِ تَذُودٰانِ» ۴- چوپانی، شغل بسیاری از انبیای الهی بوده است. «وَ أَبُونٰا شَیْخٌ کَبِیرٌ» اگر پدر ما پیر نبود، خودش چوپانی می‌کرد. ۵-مشکلات شخصی، ما را از حمایت دیگران باز ندارد. «قٰالَ مٰا خَطْبُکُمٰا» (موسی علیه السلام که جانش در خطر و در حال فرار بود، از کمک وحمایت دیگران دست برنداشت. ) ۶- حمایت از زنان یک ارزش انسانی است. «مٰا خَطْبُکُمٰا» ۷- گفتگوی مرد با زن در صورت لزوم مانعی ندارد. «مٰا خَطْبُکُمٰا» ۸-سعی کنیم در حرف زدن با نامحرم، خلاصه سخن بگوییم. «مٰا خَطْبُکُمٰا» ۹- نسبت به آنچه در اطراف ما می‌گذرد، بی تفاوت نباشیم. «مٰا خَطْبُکُمٰا» ۱۰- کار زن در خارج از منزل اشکالی ندارد، به شرط آنکه: الف: زن در محیط کار، تنها نباشد. «امْرَأَتَیْنِ» ب: با مردان اختلاطی نداشته باشد. «مِنْ دُونِهِمُ - لاٰ نَسْقِی حَتّٰی یُصْدِرَ الرِّعٰاءُ» ج: مردی که توان کار داشته باشد، در خانواده نباشد. «أَبُونٰا شَیْخٌ کَبِیرٌ» ۱۱- اگر در موضعی غیر عادّی قرار داریم، از خود دفع شبهه کنیم. «وَ أَبُونٰا شَیْخٌ کَبِیرٌ» ۱۲- وقتی پدر و نان آور خانواده از کار می‌افتد، همه ی فرزندان حتّی دختران نیز مسئول هستند. «أَبُونٰا شَیْخٌ کَبِیرٌ». ۱۳- در کمک به دیگران، شرطی قرار ندهیم و سریع اقدام کنیم. «فَسَقیٰ لَهُمٰا» حضرت موسی همین که دلیل منطقی آن دو زن را شنید، بدون هیچ گونه پرسش و درخواستی، بی درنگ به رفع خواسته آنان پرداخت. ۱۴- خدمت به مردم را خالصانه انجام دهیم و حل مشکلات خود را از خداوند بخواهیم. «فَسَقیٰ لَهُمٰا - رَبِّ إِنِّی» (موسی گوسفندان آن دو دختر را سیراب کرد، ولی برای رفع گرسنگی خود به جای استمداد از آنان، از خدا کمک طلبید. ) ۱۵- همه چیز را از خداوند درخواست نماییم. «رَبِّ إِنِّی لِمٰا أَنْزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقِیرٌ»۱. ۱. تفسير نور، ج ۷، ص ۳۷. 🌴 احسن الحدیث 🌴 ویژه‌ی نکته‌های قرآنی اعم از تفسیر، علوم قرآن، معرفی آثار قرآنی و... https://eitaa.com/ahsanalhadis1 https://eitaa.com/ahsanalhadis2

میلاد کریم اهل بیت امام حسن مجتبی علیه السلام مبارک باد.

☫﷽☫ حضرت امام حسن مجتبی (علیه السّلام) کلینی در کتاب ایمان و کفر کافی نقل می‌کند: امام حسن(ع) مردم را مورد خطاب قرار داده، فرمود: ای مردم! در باره‌‌ی برادری با شما سخن می‌‌گویم که بهترینِ مردم در نظر من است و آن چیزی که او را در نظر من بزرگ نموده، این است که: از سلطه‌‌ی شکمش خارج است؛ پس به چیزی که ندارد، اشتها ندارد و چون بیابد زیاده‌‌روی نکند. از سلطه‌‌ی شهوتش خارج است؛ پس عقل و رأی را سبک نشمارد. از تسلّط جهالت خارج است؛ پس آن کُنَد که بر نفعِ آن یقین دارد. اشتهای مُفرط ندارد و غضبناک و مَلول نگردد. بیشتر اوقاتش در خاموشی است و چون سخن گوید، غالب شود. در جدال وارد نشود و در دعوایی شرکت نکند و تا قاضی نبیند، حجّت نیاورد‌. از برادرانش غافل نباشد و چیزی را جدای از آنان، به خود اختصاص ندهد. ضعیف و مُستضعف است؛ ولی وقت جنگ، مانند شیر جسور است. کسی را به کاری که برایش بتوان عذر آورد، ملامت نکند تا مرتکبِ آن، عذر آورد. آنچه بگوید عمل کند، و چون نگوید عمل نکند. چون دو اَمر برایش پیش آید که نداند کدام‌‌یک برتر است، به آن‌‌که نزدیک به هوا و هوس نباشد، نظر افکند. از بیماری شکایت نکند، جز نزد آن‌که امید بهبودی از جانب‌‌‌اش، برود. فقط با کسی که امیدِ نصیحت از او دارد، مشورت کند. غضب نکند، شکایت ننماید و اشتهایش زیاد نباشد. انتقام نگیرد و از دشمن غافل نباشد. پس، بر شما باد، تَخلُّق به چنین اخلاق کریمه‌‌ای! و اگر توانِ تخلُّق به تمام آنان را ندارید، پس هر اندازه که توانید، کسب نمائید! چه اَخذِ قلیل، بهتر از ترکِ کثیر است. "وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ اِلّا بِالله" 📚 فضایل و سیره‌‌ی چهارده معصوم(علیه السّلام)،صفحه ۲۹۹ ع‍ـــــلامه ذوفن‍ـــون ســــالک توحی‍ــــدی عــــــال‍ـــم رب‍ــــّـانی ن‍ــــــــــــادرۀ دوران حـضــرت آیــت‌الله حســـن زاده آمــلی رفـــع الله درجـاته #علامه_حسن_زاده_آملی #علما #عرفا #ایرا #اهلم #قم #سیروسلوک #معرفت_النفس https://eitaa.com/noortowhid

🌳 برخی از دعاهای قرآنی 🌳 ▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓ 💚اگه فرزند صالح میخوای: رَبِّ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ ذُرِّیَّةً طَیِّبَةً إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعَاءِ رَبِّ لَا تَذَرْنِی فَرْدًا وَأَنْتَ خَیْرُ الْوَارِثِینَ ▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓ 💚اگه میترسی قلبت گمراه بشه: رَبَّنَا لَا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً إِنَّکَ أَنْتَ الْوَهَّاب ▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓ 💚اگه میخوای شهید از دنیا بری: رَبَّنَا آمَنَّا بِمَا أَنْزَلْتَ وَاتَّبَعْنَا الرَّسُولَ فَاکْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِینَ ▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓ 💚 ☝ اگه غم و غصه ی بزرگی داری: حَسْبِیَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ ▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓ 💚اگه میخوای خودت و فرزندانت پایبند نماز باشید: رَبِّ اجْعَلْنِی مُقِیمَ الصَّلاةِ وَمِنْ ذُرِّیَّتِی رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاءِ ▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓ 💚اگه میخوای همسر و فرزندانت بهت وفادار باشن: رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّیَّاتِنَا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِینَ إِمَامًا ▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓ 💚 اگه خونه ی خوب میخوای: رَبِّ أَنْزِلْنِی مُنْزَلًا مُبَارَکًا وَأَنْتَ خَیْرُ الْمُنْزِلِین ▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓ 💚 👌 اگه میخوای شیطان ازت دور باشه: رَبِّ أَعُوذُ بِکَ مِنْ هَمَزَاتِ الشَّیَاطِینِ وَأَعُوذُ بِکَ رَبِّ أَنْ یَحْضُرُونِ ▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓ 💢اگه از عذاب جهنم میترسی: رَبَّنَا اصْرِفْ عَنَّا عَذَابَ جَهَنَّمَ إِنَّ عَذَابَهَا کَانَ غَرَامًا ▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓ 💚اگه میترسی خدا اعمالت رو قبول نکنه: رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ ▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓ 💚 👆 اگه ناراحتی: إنما أَشْکُو بَثِّی وَحُزْنِی إِلَى اللَّه ▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓ 💫 الَلهُمَ جعَل عَواقِب اُمورِنا خَیرا 💫

 ص۱، دعای پنجم: دعای ابراهیم علیه السلام   قرآن كريم در آيات هشتاد و سوم تا هشتاد و هفتم سوره ي شعراء به دعاهاي آموزنده ي ابراهيم براي حال، آينده و آخرت اشاره مي‌كند و مي‌فرمايد: (رَبِّ هَبْ لِي حُكْمًا وَأَلْحِقْنِي بِالصلِحِينَ* وَاجْعَل لِّي لِسَانَ صِدْقٍ فِي الْآخِرِينَ* وَاجْعَلْنِي مِن وَرَثَةِ جَنَّةِ النَّعِيمِ* وَ اغْفِرْ لأَبي إِنَّهُ كانَ مِنَ الضّالِّينَ* وَلَا تُخْزِنِي يَوْمَ يُبْعَثُونَ). «پروردگارا! به من حكم (نبوّت و حكمت) ببخش، و مرا به شايستگان ملحق نما؛* و براي من در (امت هاي) پسين زبان راستين (و آوازه اي نيك) قرار ده؛* و مرا از وارثان بوستان پر نعمت (بهشت) قرار ده؛* و پدر (مادر يا عموي) م را بيامرز، [چرا] كه او از گمراهان بود. * و در روزي كه (مردم) برانگيخته مي‌شوند، مرا رسوا مكن». نكته‌ها و اشاره ها: ۱. واژه‌هاي «حُكم» و «حكمت» از يك ريشه اند اما حكم مفهومي برتر دارد؛ يعني آگاهي همراه با آمادگي براي اجرا؛ به تعبير ديگر، قدرت بر داوري صحيح كه خالي از هواپرستي و خطا باشد؛ يعني ابراهيم عليه السلام شناخت عميق و صحيح همراه با حاكميت تقاضا مي‌كرد، كه زيربناي هر برنامه ي صحيح است. ۲. چرا ابراهيم عليه السلام با آن كه پيامبري حكيم و شايسته بود بازهم از خدا درخواست حكم و ملحق شدن به شايستگان را مي‌كند؟ پاسخ آن است كه حكمت و شايستگي داراي مراتبي است كه ابراهيم برخي مراتب آن را داشت، ولي درجات عالي آن را از خدا تقاضا مي‌كرد؛ يعني مي‌خواست به مرتبه ي عالي حكمت نظري و عملي برسد و از اين كمالات نلغزد؛ همان طور كه مسلمانان هر روز بارها از خدا تقاضاي راه مستقيم و دوام آن را مي‌كنند، با آن كه در اين راه قرار دارند. البته اين احتمال نيز هست كه اين تعبير ابراهيم عليه السلام نوعي تواضع بوده باشد كه از خدا خواست او را به شايستگان ملحق سازد. ۳. مقصود از «لسِان صِدْق» در اين آيه، همان ياد، خاطره و نام نيك و برجسته اي است كه از انسان در جامعه مي‌ماند. اين حُسن شهرت از سرمايه‌هاي معنوي است كه گاهي براي بازماندگان از ثروت و ارث مادي بهتر است. ۴. در حديثي از امام علي عليه السلام روايت شده كه فرمودند: خاطره ي خوب و نام نيكي كه خدا براي كسي در ميان مردم قرار مي‌دهد، از ثروت فراواني كه هم خودش بهره مي‌گيرد و هم به ارث مي‌گذارد، بهتر و برتر است. ۵. در اين آيه اشاره شده كه بر خلاف نظر بدخواهان، نام نيك و حُسن شهرت ابراهيم عليه السلام در ملت‌هاي بعدي باقي ماند و خدا خاطره ي ايثارها و فداكاري‌هاي او را بلندآوازه كرد و او را به الگو معرفي نمود و مخالفان او نتوانستند او را به بوته ي فراموشي بسپارند. ۶. در برخي احاديث آمده است كه مقصود از اين آيه و لسان صدق ابراهيم عليه السلام، همان محمد صلي الله عليه و آله و اهل بيت او عليهم السلام به ويژه امام علي عليه السلام است. البته اين گونه احاديث مصداق‌هاي كامل آيه را برمي شمارد كه موجب پرآوازه شدن و باقي ماندن ياد ابراهيم عليه السلام شدند، ولي معناي آيه منحصر در اين افراد نيست. ۷. مقصود از ارث بردن بهشت پرنعمت، يا آن است كه بهشت بدون زحمت به دست مي‌آيد و نعمت‌هاي آن در برابر مشكلات و وظايف دنيايي ناچيز است و يا آن كه خانه‌هاي دوزخيان در بهشت باقي مي‌ماند و مؤمنان وارث آنها مي‌شوند. ۸. در آيات قرآن بيان شده كه ابراهيم عليه السلام به پدرش (پدر مادرش يا عمويش آزر) وعده داد كه براي او طلب آمرزش كند «۱» و طبق آيه ي فوق اين كار را كرد، اما هنگامي كه آزر بر گمراهي خود پافشاري كرد و با حالت كفر از دنيا رفت، ابراهيم استغفار خود را قطع كرد. «۲» ۹. «خِزْي» به معناي «شكست روحي (و شرم‌ساري)» است كه از ناحيه ي خود انسان به صورت حياي زياد جلوه مي‌كند، و يا از ناحيه ي ديگري بر انسان تحميل مي‌شود. اين كه ابراهيم از خدا مي‌خواهد كه در رستاخيز گرفتار شكست روحي و شرم‌ساري و خواري نشود، آموزه اي براي ماست. ۱۰. دعاهاي ابراهيم در اين جا سه بخش بود: بخش نخست مربوط به دنيا بود كه حكمت و شايستگي را از خدا درخواست كرد؛ بخش دوم مربوط به آينده بود كه نام نيك و الگو شدن را تقاضا كرد؛ و بخش سوم مربوط به آخرت بود كه عدم شرمساري و بهشت را براي خود و آمرزش را براي پدرش (پدر مادر يا عمويش) تقاضا كرد. آموزه‌ها و پيام ها: ۱. در دعا جامع نگر باشيد و به فكر حال، آينده و آخرت خود باشيد. ۲. به دنبال حكمت و شايسته كاران باشيد. ۳. نام نيك سرمايه ي آينده ي شما و آيندگان است. ۴. به فكر آخرت خود و خانواده تان باشيد و از شرمساري رستاخيز بهراسيد۱. ۱.تفسير قرآن مهر، ج ۱۵، ص ۷۳. 🌴 احسن الحدیث 🌴 ویژه‌ی نکته‌های قرآنی اعم از تفسیر، علوم قرآن، معرفی آثار قرآنی و... https://eitaa.com/ahsanalhadis1 https://eitaa.com/ahsanalhadis2

 ص۲، ادامه‌ی دعای پنجم: رَبِّ هَبْ لِی حُکْماً وَ أَلْحِقْنِی بِالصّٰالِحِینَ«۸۳» (ابراهیم در ادامه ی سخن خود گفت: ) پروردگارا! به من حکمت و دانش مرحمت فرما و مرا به صالحان ملحق کن! نکته ها: کلمه ی«حکم»می تواند به معنای حکومت و سرپرستی و تدبیر امور باشد و یا به معنای دانش و معرفت. البتّه«حُکم»معنایی برتر از حکمت دارد، زیرا حکمت تنها قدرت تشخیص حقّ از باطل است و حُکم آگاهی همراه با آمادگی برای اجرای حقّ است. سعادت انسان در چند جمله خلاصه می‌شود که در دعای حضرت ابراهیم آمده است: الف: شناخت خداوند و معرفت درونی نسبت به او. «هَبْ لِی حُکْماً» ب: حضور در جامعه ی صالح. «أَلْحِقْنِی بِالصّٰالِحِینَ» ج: نام نیک در تاریخ. «لِسٰانَ صِدْقٍ فِی الْآخِرِینَ» د: رسیدن به بهشت ابدی. «وَرَثَةِ جَنَّةِ النَّعِیمِ». پیام ها: ۱- انسان برای رسیدن به کمالات باید از خداوند استمداد کند. رَبِّ هَبْ لِی... ۲- استمداد از نام«ربّ»، در استجابت دعا مؤثّر است. «رَبِّ» ۳- حکمت و بینش همراه با عمل، هدیه ی الهی است. «هَبْ لِی حُکْماً» ۴- قبل از درخواست جدید از خداوند، از نعمت‌های قبلی نامی ببرید و از او تشکّر کنید. خَلَقَنِی - یَهْدِینِ - یَشْفِینِ - یَسْقِینِ - وَ... رَبِّ هَبْ لِی ۵-اگر حکمت باشد، ولی دوستان انسان نااهل باشند، حکمت کارایی ندارد. «هَبْ لِی حُکْماً وَ أَلْحِقْنِی» ۶- اگر دید و بینش و تفکّر صحیح بود، رفتار و گفتار و نیّت هم صحیح می‌شود. (حکمت به معنای دید و فهم و نظر صحیح است). «حُکْماً» ۷- حکمت نظری، به تنهایی مفید و نجات بخش نیست. حکمت باید با عمل همراه باشد. «هَبْ لِی حُکْماً وَ أَلْحِقْنِی بِالصّٰالِحِینَ» ۸-برخورداری از حکمت و معرفت در درون و زندگی در جامعه ی صالحان و صالح بودن، بالاترین درجه ی سعادت است. «حُکْماً وَ أَلْحِقْنِی بِالصّٰالِحِینَ» ۹- حکمت وشناخت وبینش، بر عمل مقدّم است. «هَبْ لِی حُکْماً وَ أَلْحِقْنِی» ۱۰- بهترین دعا را از بهترین افراد بیاموزیم. (بهترین افراد، انبیا هستند و یکی از بزرگ ترین انبیا حضرت ابراهیم علیه السلام است که در دعا از خداوند مغفرت، حکمت، نام نیک و حسن عاقبت می‌خواهد و در آیات دیگر از خداوند، فرزندان خوب و پیروان مسلمان درخواست می‌کند). ۱۱- حکومت خواهی برای انجام احکام الهی، مطلوب است. «هَبْ لِی حُکْماً». ۱۲- هم انزوا ممنوع است و هم جذب نااهلان شدن. «أَلْحِقْنِی بِالصّٰالِحِینَ» ۱۳- پیش کسوتان صالح را ارج نهیم. «أَلْحِقْنِی بِالصّٰالِحِینَ» (نفرمود: از صالحین باشم، بلکه فرمود: به آنان ملحق شوم. زیرا مقام سابقین برتر است). ۱۴- جامعه ای ارزش دارد که افرادش صالح باشند. «أَلْحِقْنِی بِالصّٰالِحِینَ» ۱۵- انسان به رفیق خوب محتاج است. «وَ أَلْحِقْنِی بِالصّٰالِحِینَ»۱. ۱. تفسیر نور،ج ۶، ص ۳۳۰. ادامه دارد 🌴 احسن الحدیث 🌴 ویژه‌ی نکته‌های قرآنی اعم از تفسیر، علوم قرآن، معرفی آثار قرآنی و... https://eitaa.com/ahsanalhadis1 https://eitaa.com/ahsanalhadis2

ص۳، ادامه‌ی دعای پنجم وَ اجْعَلْ لِی لِسٰانَ صِدْقٍ فِی الْآخِرِینَ«۸۴» و در میان آیندگان نام نیکی برای من قرار بده. وَ اجْعَلْنِی مِنْ وَرَثَةِ جَنَّةِ النَّعِیمِ«۸۵» و مرا از وارثان بهشت پر نعمت قرار ده. نکته ها: در آیه ی ۱۰۸ سوره ی صافّات که ماجرای ذبح اسماعیل مطرح شده است می‌فرماید: «وَ تَرَکْنٰا عَلَیْهِ فِی الْآخِرِینَ» یعنی قربانی در مراسم حج را یک سنّت واجب قرار دادیم و به خاطر تسلیم بودن ابراهیم، نام نیک برای او به جای گذاشتیم و این گونه دعایش را که می‌گفت: «وَ اجْعَلْ لِی لِسٰانَ صِدْقٍ فِی الْآخِرِینَ»، مستجاب کردیم. در آیه ی ۵۰ سوره ی مریم نیز به دنبال نام حضرت ابراهیم و اسحاق و یعقوب می‌فرماید: «وَ جَعَلْنٰا لَهُمْ لِسٰانَ صِدْقٍ عَلِیًّا» ما نام بلند و نیکو برای آنان قرار دادیم حضرت علی علیه السلام فرمود: نام نیک، از دارایی و سرمایه بهتر است. [۱] در روایات از لسانِ صدق و یادگار نیک، به وجود مبارک حضرت محمّد صلی الله علیه و آله وعلی علیه السلام تعبیر شده است. [۲] بعضی سخن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را که فرمود: «أنا دعوة أبی ابراهیم»یعنی من اثردعای پدرم ابراهیم هستم. دلیل این نکته دانسته اند. بنابراین مراد از لسانِ صدق در آیندگان، انبیایی از نسل او هستند که مکتب توحیدی را زنده نگاه داشته اند و این آرزو با مقام پیامبری همچون ابراهیم علیه السلام، تناسب بیشتری دارد. در روایات می‌خوانیم: هر گاه انسان از دنیا رفت، پرونده ی اعمالش بسته می‌شود مگر کسی که صدقه ی جاریه ای به جای گذاشته باشد. مانند: وقف یا کتاب مفیدی که از او به جای مانده باشد و یا فرزند صالحی که برای او دعا کند. [۳] در روایات آمده است: هر انسانی در بهشت و دوزخ جایگاهی دارد و هنگامی که وارد دوزخ شود، خانه ی بهشتی او را به دیگران می‌دهند و آنان وارث می‌شوند. [۴] پیام ها: ۱- بقای نام مکتب و یادگار نیک را از او بخواهیم. «وَ اجْعَلْ لِی» ۲- ستایشی ارزش دارد که صادقانه باشد، نه از روی تملّق. «لِسٰانَ صِدْقٍ» ۳- آیندگان را به حساب آوردید وقضاوت آیندگان را در نظر بگیرید. «لِسٰانَ صِدْقٍ فِی الْآخِرِینَ» ۴- اتفاق نظر یهود و نصارا و مسلمانان بر عظمت ابراهیم، نمونه ی استجابت دعای اوست. «لِسٰانَ صِدْقٍ فِی الْآخِرِینَ» ۵-انسان‌های بزرگ، هم محبوبیّت دنیوی می‌خواهند و هم سعادت اخروی. «لِسٰانَ صِدْقٍ فِی الْآخِرِینَ» ۶- انسان، بعد از مرگ نیز از دعای خیر دیگران و سنّت‌های حسنه ای که بنا نهاده بهره مند می‌شود. «لِسٰانَ صِدْقٍ فِی الْآخِرِینَ» ۷- به طرح‌های کوتاه مدّت قناعت نکنیم. «لِسٰانَ صِدْقٍ فِی الْآخِرِینَ» ۸-نعمت‌های بهشتی، در برابر اعمال ما موهبتی بی رنج است. «وَرَثَةِ جَنَّةِ النَّعِیمِ» زیرا ارث، به مالی گویند که بدون رنج و تلاش به دست آید. ---------- ۱. تفسیر نورالثقلین. ۲. تفسیر کنزالدقائق. ۳. وسائل، ج۶، ص۲۹۳. ۴. تفسیر نورالثقلین، ج۲، ص۳۱. 🌴 احسن الحدیث 🌴 ویژه‌ی نکته‌های قرآنی اعم از تفسیر، علوم قرآن، معرفی آثار قرآنی و... https://eitaa.com/ahsanalhadis1 https://eitaa.com/ahsanalhadis2

ص۴، ادامه‌ی دعای پنجم وَ اغْفِرْ لِأَبِی إِنَّهُ کٰانَ مِنَ الضّٰالِّینَ«۸۶» (ابراهیم در ادامه ی دعاهایش گفت: ) پدرم را ببخش که بی شک او از گمراهان است. وَ لاٰ تُخْزِنِی یَوْمَ یُبْعَثُونَ«۸۷» یَوْمَ لاٰ یَنْفَعُ مٰالٌ وَ لاٰ بَنُونَ«۸۸» إِلاّٰ مَنْ أَتَی اللّٰهَ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ«۸۹» و روزی که همه مبعوث می‌شوند، مرا خوار مگردان. روزی که مال و فرزندان برای انسان نفعی ندارند. مگر کسی که با روح و قلب پاک به سوی خدا آید. نکته ها: مشهور آن است که مراد از پدر، عموی ابراهیم است و به گفته ی قرآن، مؤمن نباید در حقّ کافر دعا کند. بنابراین اگر حضرت ابراهیم برای عموی کافرش دعا کرد، به خاطر این بود که به او وعده ی دعا داده بود، زیرا هنوز به ایمان آوردن او امید داشت. «سَأَسْتَغْفِرُ لَکَ رَبِّی» [۱] لکن همین که یقین کرد او ایمان نمی آورد، از عموی خود تبرّی جست. «وَ مٰا کٰانَ اسْتِغْفٰارُ إِبْرٰاهِیمَ لِأَبِیهِ إِلاّٰ عَنْ مَوْعِدَةٍ وَعَدَهٰا إِیّٰاهُ فَلَمّٰا تَبَیَّنَ لَهُ أَنَّهُ عَدُوٌّ لِلّٰهِ تَبَرَّأَ مِنْهُ» [۲] روحِ پاک، روحی است که از وابستگی به دنیا وآلودگی به شرک، کفر، نفاق، تکبّر و همه ی امراض قلبی پاک باشد وچون خداوند درباره ی منافقان می‌فرماید: «فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ» پس قلبِ سلیم، قلب مؤمن است. درحدیث می‌خوانیم: قلب سلیم، قلبی است که در آن شرک نباشد. [۳] پیامبراکرم صلی الله علیه و آله در نمازش این دعا را می‌خواند: «اللهم لا تخزنی یوم القیامة»پروردگارا! مرا در قیامت خوار و رسوا مکن. [۴] سؤال: در روایات می‌خوانیم: انفاق مال و صدقه ی جاریه و اولاد صالحی که برای والدین دعا کنند، برای قیامت انسان مفید هستند، پس رابطه ی آیه ی «لاٰ یَنْفَعُ مٰالٌ وَ لاٰ بَنُونَ» با این روایات چیست؟ پاسخ: مراد این آیه، مال و فرزندی است که در خط الهی قرار نگیرند. بنابراین دنیا مانند کلیدی است که با حرکتی درب را قفل و با حرکت دیگری درب را باز می‌کند. مال حلال در دست افراد صالح، سبب قرب ودر دست ناهلان سبب گناه می‌شود. مال را کز بهر دین باشی حَمول نعم مالٌ صالحٌ گفت آن رسول چیست دنیا از خدا غافل شدن نی قُماش ونقره وفرزند و زن آب در کشتی هلاک کشتی است آب در بیرون کشتی، پشتی است [۵]. پیام ها: ۱- محبّت و دعا درباره ی بستگان، همراه با نهی از منکر و انتقاد از اشتباهات آنان باشد. قٰالَ لِأَبِیهِ وَ قَوْمِهِ مٰا تَعْبُدُونَ... وَ اغْفِرْ لِأَبِی ۲- بند و بست‌های دنیوی در قیامت بی اثر است و جز قلب پاک، هیچ چیز کارایی ندارد. خَطِیئَتِی یَوْمَ الدِّینِ... بِقَلْبٍ سَلِیمٍ ۳- بیم و امید باید در کنار هم باشند. «أَطْمَعُ أَنْ یَغْفِرَ لِی - لاٰ تُخْزِنِی یَوْمَ یُبْعَثُونَ» ۴- انسان در هر مرحله ای که باشد نباید از قیامت غافل باشد. لاٰ تُخْزِنِی... ۵-در قیامت، دیگران نیز از عیوب ما آگاه می‌شوند. «لاٰ تُخْزِنِی» زیرا رسوایی در جایی است که دیگران از خصوصیّات رفتار و افکار ما آگاه شوند. ۶- خواری ورسوایی، از سخت ترین حالات در قیامت است. «لاٰ تُخْزِنِی» حضرت ابراهیم از میان همه ی مشکلات روز قیامت، رسوا نشدن را مطرح می‌کند. ۷- در قیامت، تحقیر و خواری و خزیان، بدتر از عذاب دوزخ است. «لاٰ تُخْزِنِی» در جای دیگر می‌خوانیم: «إِنَّکَ مَنْ تُدْخِلِ النّٰارَ فَقَدْ أَخْزَیْتَهُ» [۶] ۸-آنچه در دنیا ارزش است، در آخرت بی ارزش می‌شود. «لاٰ یَنْفَعُ مٰالٌ وَ لاٰ بَنُونَ» «مال»جلوه ی مسائل مادّی و«بَنُون» (فرزندان) جلوه ی مسائل عاطفی است، یعنی در قیامت مال و فرزند و مقام و شهرت و مدرک و... نجاتبخش نیست. ---------- [۱]: ۱). مریم، ۴۷. [۲]: ۲). توبه، ۱۱۴. [۳]: ۳). تفسیر نورالثقلین. [۴]: ۴). تفسیر فرقان. ۵. بیان السعاده. ۶. آل عمران، ۱۹۲. 🌴 احسن الحدیث 🌴 ویژه‌ی نکته‌های قرآنی اعم از تفسیر، علوم قرآن، معرفی آثار قرآنی و... https://eitaa.com/ahsanalhadis1 https://eitaa.com/ahsanalhadis2

دستورالعمل استاد فاطمی‌نیا برای شب قدر 🔹یک اذا وقع (سوره واقعه) بخوانید 🔹بعد از آن یک قل هو الله (سوره توحید) بخوانید 🔹سپس هفت مرتبه ذکر (یا الله) بگویید 🔹بعد از آن هرچه می‌خواهید بخواهید امشب...

ای تیغ همیشه بی‌خبر می‌آیی یک روز به شکل میخ در می‌آیی امروز تو شمشیری و فردا قطعا در قالب یک تیر سه پر می‌آیی...🏴 سال‌روز ضربت خوردن اَوَّلُ مـَظْلُوم عالم، امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام تسلیت باد. 🌴 احسن الحدیث 🌴 ویژه‌ی نکته‌های قرآنی اعم از تفسیر، علوم قرآن، معرفی آثار قرآنی و... https://eitaa.com/ahsanalhadis1 https://eitaa.com/ahsanalhadis2