مرکز تخصصی اخلاق
💠 ضرورت تغییر کتب اخلاقی 🔸 زمانی ذائقه جامعه و فرهنگ جامعه، کتاب #جامع_السعادات و #معراج_السعاده را
...ادامه قبل
💠 علوم مرتبط با شناخت نفس
امروز آنچه را مردم و خود ما در حوزههای علميه جستجو می كنیم، "تهذيب همراه با قواعد مجرب و كارآمد تربيت" است. به دنبال بخش روانشناسی هستیم، چرا كه حل مشكلات شخصيتی در این مسیر دخيل است.
🔸زمانی اگر میگفتند «اخلاق»، نهايتاً آنچه را که در جامع السعادات و معراج السعاده آمده بود قصد می کردند، ولی در فصلهای اخير، شما میبينيد که به نوعی اخلاق و عرفان (اخلاق و معنويت)، تلفيقاً و با هم میآيند، يعنی اگر سخن از مكتب نجف به میان میآید، چیزی فراتر از آن ساختار اخلاقی جامع السعاداتی است، یک نوع وسعت دید است که شامل آشنایی با خود و مرکز خُلق و خوهاست، مركز حسد را میشناسد، مركز بخل را میشناسد و...
🔹در جامع السعادات که به تعبير بعضی از بزرگان کارخانه انسانسازی است فقط حاوی بخشی از این علوم است. همان زمانی که مرحوم قاضی در نجف بودند، بيست و هفت حوزه اخلاق در نجف بود و خيلی از اکابر و بزرگان، برنامههایی داشتند، و نیز یک نسل جلوتر یعنی اساتید مرحوم قاضی، همه اینها فراتر از اخلاق جامع السعاداتی تعريف میشود، يعنی هم شامل مسائل طبی است، و هم علوم دیگر که همه آن علوم، زیر مجموعه شناخت ابعاد ساختار انسانی قرار می گیرند.
(حجت السلام و المسلمین #حاج_شیخ_جعفر_ناصری
در جمع دانش پژوهان مرکز تخصصی اخلاق)
💠 @AkhlaqHad
مرکز تخصصی اخلاق
#بزرگان_نحله_نجف 🔹 شاگردان مرحوم ملا حسینقلی همدانی ملاحسینقلی همدانی شاگردان بسیاری تربیت کرد.
#بزرگان_نحله_نجف
۳) سلوک عرفانی
🔻ملاحسینقلی همدانی نقطۀ عطفی در تاریخ رویکرد معنوی و عرفانی در حوزههای علمیه بود. بدون شک درک محضر حکیم سبزواری و تبحرش در فقه پس از بهرهمندی از محضر شیخ انصاری، تأثیری بسزا در تعمیق معارف سیدعلی شوشتری داشته است. او با تسلط بر معارف عقلی و فقاهت، راه استادش (شوشتری) را چنان گسترش داد که پس از او نوعی مکتب تربیتی در نجف شکل گرفت.
🔸شیوۀ سلوک ملاحسینقلی مبتنی بر معرفت نفس، التزام به مراقبه و اهتمام ورزیدن در مراتب چهارگانۀ آن است.
بدین ترتیب که در اولین مرحله، سالک باید واجبات شرعی را به جا آورد و از محرّمات بپرهیزد. وی بر این موضوع چندان تأکید داشت که میتوان شاخصترین مؤلفۀ سلوکی وی را حفظ حدود شریعت دانست. از میان چند نامهای که از او در تذکرة المتقین آمده است، این رویکرد به وضوح دریافت میشود. وی التزام به شرع را در تمام لحظات، تنها راه قرب به حق میدانست و معتقد بود که محبت الهی با ارتکاب به معاصی جمع شدنی نیست و اول و آخر و ظاهر و باطن دین همان ترک معصیت است.
🔹 وی در دومین مرحله به سالک توصیه میکند که هر کاری را تنها برای رضای خدا انجام دهد تا این حالت در او ملکه شود. در مرحلۀ سوم باید خدا را پیوسته ناظر بر خود بداند و در مرحلۀ چهارم برای آنکه خداوند را حاضر و ناظر در هر لحظه بداند و هر چه غیر حق است را از ذهن دور کند، باید به نفی خواطر بپردازد. از روشهای نفی خواطر در مکتب تربیتی ملاحسینقلی، ذکر، تلاوت قرآن، عبادت، توسل به معصومین (علیهمالسلام) و البته بهترین و سریعترین روش نفی خواطر، توجه به نفس است، بدین معنا که سالک در شبانهروز نیم ساعت یا بیشتر به نفس و به ارتباط آن با حق توجه کند تا به تدریج خواطر از آن نفی و معرفت نفس حاصل شود. بر اثر اهتمام به مراقبه و توجه به نفس، چهار عالم بر سالک منکشف میگردد:
🔸 توحید افعال که در آن سالک درمییابد منشأ همۀ افعال در جهانِ خارج، خداست؛ توحید صفات که در آن سالک هرگونه علم و قدرت و حیات و سمع و بصر را در موجودات، وابسته به حق ادراک میکند؛ توحید اسماء که در این مرحله سالک درمییابد هر موجودی به قدر سعۀ وجود خویش از خداوند عالم، قادر، حی، سمیع و بصیر بهره برده است؛ و آخرین مرحله، توحید ذات است که وصفناشدنی است و تنها میتوان گفت که در این مرحله، سالک هستی خود را گم میکند و در ذات حق فانی میگردد.
(رساله لباللباب، ج۱، ص۱۲۳ و تذکرة المتقین در آداب سیر و سلوک، ج۱، ص۱۹۰)
💠 @AkhlaqHad
#معرفی_مقاله
واکاوی اصل تدریج در تربیت اخلاقی با تأکید بر نظر آیت الله مصباح یزدی
نویسنده: #هادی_حسین_خانی_نایینی
چکیده: اصل تدریج از اصول حاکم بر فرآیند تربیت در ساحتهای گوناگون و از جمله ساحت تربیت اخلاقی است. بر اساس این اصل، تربیتِ اخلاقی به صورت گامبهگام و در بستر زمان به وقوع میپیوندد. مسئلهی تحقیق حاضر آن است که جایگاه تدریج در موفقیت تربیت اخلاقی چیست؟ بیتوجهی به آن چه پیامدهایی به دنبال دارد؟ تدریج در تربیت اخلاقی به چه گونههایی تحقق مییابد؟ و چه الزاماتی برای اجرای موفق آن وجود دارد؟ روش تحقیق، روش توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات کتابخانهای و از طریق مطالعه منابع اسلامی است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که تدریج ضرورتی انکارناپذیر برای تربیت اخلاقی و زمینهساز همراهی نفس و نادیده گرفتن آن موجب سرکشی نفس است. گونههای تدریج شامل طیفهایی همچون؛ از سهل به دشوار، از کم به زیاد، و از نرم به خشن میشود. از جمله الزامات تحقق بخشیدن به این اصل، استفاده از مربیان اخلاق کارآمد و متعهّد، برنامهریزی، تقویت انگیزه، تمرین و حفظ دستاوردهای مراحل قبل است.
متن کامل مقاله👇
http://www.hadqom.ir/article_130401_0344e02fa373ae2f6ca3f123e7715b77.pdf
کلیدواژهها: #اصول_تربیتی #اصل_تدریج #تربیت_اخلاقی #مصباح_یزدی
💠 @AkhlaqHad
#معرفی_کتاب
کتاب دانشنامه اخلاق کاربردی زیر نظر دکتر احمدحسین شریفی و با همکاری حدود 20 نفر از پژوهشگران برای نخستین بار در پنج جلد تدوین گردیده و توسط معاونت پژوهش مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، در سال 1396 چاپ شده است.
اخلاق کاربردی از دانش های نوظهوری است که می توان آن را «کاربست مبانی و معیارهای ارزش داوری اخلاقی در حوزه یا مسئله ای خاص از مسائل ناظر به صفات یا رفتارهای اختیاری انسان» دانست. حل تزاحمات اخلاقی به ویژه در مسائل نوپدید، از دغدغه های این رشته است.
در عین حال، به دلیل تأثیرپذیری شدید اخلاق کاربردی از مبانی و معیارهای ارزش داوری، بسیاری از تحقیقات موجود به دلیل تأثیرپذیری از مبانی لیبرالیستی و سکولاریستی و به طور کلی به دلیل بی ارتباطی با مبانی فکر اسلامی، نه تنها گرهی از گره های علمی یا عملی جامعه ما را باز نمی کند که حتی ممکن است انحرافات نظری و عملی زیادی هم ایجاد کند
مجموعه حاضر با نگاهی اسلامی، ضمن تبیین مبانی نظری اخلاق کاربردی، به تحلیل اهم مسائل اخلاق کاربردی می پردازد.
💠 @AkhlaqHad
#استاد_سلطانی
💠 علم طب و معرفت نفس
علم طب در معرفت نظرى نفس نيز نقشآفرينى مىكند. از امام صادق عليه السلام روايتى نقل شده كه اشاره به اين معنا دارد:
«عِرْفَانُ الْمَرْءِ نَفْسَهُ أَنْ يَعْرِفَهَا بِأَرْبَعِ طَبَائِعَ وَ أَرْبَعِ دَعَائِمَ وَ أَرْبَعَةِ أَرْكَانٍ وَ طَبَائِعُهُ الدَّمُ وَ الْمِرَّةُ وَ الرِّيحُ وَ الْبَلْغَمُ وَ دَعَائِمُهُ الْأَرْبَعُ الْعَقْلُ وَ مِنَ الْعَقْلِ الْفِطْنَةُ وَ الْفَهْمُ وَ الْحِفْظُ وَ الْعِلْمُ وَ أَرْكَانُهُ النُّورُ وَ النَّارُ وَ الرُّوحُ وَ الْمَاءُ؛
معرفت نفس اين است كه نفس شناخته شود به چهار طبيعت و چهار ستون و چهار ركن و چهار طبيعت عبارتاند از: خون و مرة (صفراء) و باد و بلغم، و چهار ستون انسان، اول عقل است كه زيركى هم از عقل است و دوم فهم و سوم حفظ و چهارم علم، و اركان انسان، نور و آتش و روح و آب است».
در ذيل این روايت طولانی، به ارتباط بين رفتار انسان و حالات بدن تصريح شده است که متصدّى بررسى بسيارى از اين امور، علم طب است و شناخت اينها، مستلزم شناخت نفس است؛ چون اركان و امزجه و طبايع از امور بسيار مؤثر در شاكله نفس هستند.
💠 @AkhlaqHad