🔹 صورت های سه گانۀ اجتهاد و تفکیک آنها از یکدیگر به بیان دیگر، اساساً اجتهاد و مجتهد شدن در علوم اسلامی، به «سه شکل» قابل تصوّر است: 1⃣ اجتهاد در زمینۀ «فروع» و آموزه های «فقهی» دین 2⃣ اجتهاد در زمینۀ «اصول» و آموزه های «اعتقادی» دین 3⃣ اجتهاد در زمینۀ کلّ معارف دین (اعم از «اصول» و «فروع» دین، به صورت توأمان، متوازن و مرتبط با یکدیگر). ❇️ با توجه به مطلب فوق، کسی که در همۀ بخش های آموزه های دینی به مرتبۀ اجتهاد و تخصّص رسیده (صورت سوّم) - به اصطلاح علامه حیدری - «مجتهد مطلق» محسوب می شود؛ یعنی هم در «اصول دین» و هم در «فروع دین» صاحب نظر شده و می تواند با اتّکاء به شناخت تفصیلی و استدلالی بگوید: «نظر اسلام دربارۀ فلان موضوع اعتقادی یا فقهی چنین است!»: «أن يكون [مجتهداً] في جميع المعارف الدينية، العقائدية منها والعملية؛ استناداً لقوله تعالى: لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ (التوبة: 122)، وهذا ما نصطلح عليه بالاجتهاد المطلق» (منهاج الصالحین، ص 15). اما کسی که به صورت تک بُعدی فقط در زمینۀ «فروع دین»، و یا تنها در حیطۀ «اصول دین» متخصّص شده باشد، «مجتهد متجزّی» قلمداد می شود؛ یعنی فقط در یک بخش و جزء دین به اجتهاد رسیده، ولی شناخت او نسبت به سایر ابعاد معارف دینی، کلّی، اجمالی و غیر تخصّصی است؛ و لذا هر آنچه که در آن زمینه ها بگوید، غیر کارشناسانه بوده و نزد اهل فن، مسموع نخواهد بود! ‼️ بین اهل علم، فراوان اند افرادی که مثلاً در حوزۀ بحث های فقهی و عملی دین، مجتهد شده اند، اما از مباحث عمیق و پیچیدۀ اعتقادی از قبیل توحید و اسماء الله و نبوت و امامت و وحی و معاد و برزخ و معرفت نفس و غیره اطلاعات دقیق، تفصیلی و اجتهادی ندارند. در مقابل، افراد دیگری هم هستند که سالها فلسفه و عرفان و کلام خوانده اند و در تجزیه و تحلیل مسائل اعتقادی بسیار توانمند و متبحّر هستند، اما در میدان بحث های فقهی و اصولی حرفی برای گفتن ندارند! #اجتهاد_در_اعتقادات_و_اصول_دین #جامع_گرایی_و_تخصص_گرایی #تمایز_بین_مرجع_دینی_و_مرجع_فقهی #طلاب #حوزه_های_علمیه ✅ https://eitaa.com/alhaydari

🔹 کسی که فقط در فقه مجتهد است، حقّ اظهار نظر در مسائل تخصّصی اعتقادی را ندارد! 👈 پس به طور خلاصه و در عین حال صریح باید گفت، فقیه – از آن جهت که فقیه است – حقّ ورود و نظریه پردازی! در بحث های تفصیلی و تخصّصی اعتقادی را ندارد؛ 👉 همان طور که عارف، فیلسوف و متکلمی هم - که در مباحث فقهی از تخصّص و شناخت کافی برخوردار نیستند - مجاز به اظهار نظر پیرامون مسائل دقیق فقهی و اصولی نیستند؛ مگر کسی که در هر دو عرصۀ فقه اصغر و فقه اکبر به درجۀ اجتهاد و تخصّص نائل آمده باشد که البته تعداد یکچنین عالمان جامعی، انگشت شمار است! 👈 به عنوان نمونه، امام خمینی (ره) و آیت الله حیدری را می توان مصداق این دسته از علمای جامع نگر و ذوابعاد دانست. 👉 پس از روش شدن معنا و اقسام اجتهاد، باید افزود که از دیدگاه آیت الله حیدری، فقط «مجتهد مطلق» است که «عالم دین» محسوب می شود، و «مجتهد متجزّی»، صرفاً «عالم فقه» یا «عالم اعتقادات» به شمار می رود و لذا این دو دسته را «عالم دین» به معنای واقعی کلمه نمی توان دانست؛ زیرا «دین» مساوی فقهِ تنها، یا برابرِ عقائد به تنهایی نیست، بلکه اعم از آن دو و جامع آنها است! ⁉️ یک فتوای متفاوت و متهوّرانه دربارۀ شرط مرجعیت! لازم به ذکر است علامه حیدری در حکمی منحصر به فرد و متفاوت با سایر فقها، فقط تقلید از کسی را جایز می داند که «مجتهد مطلق» یا همان «مجتهد به معنای عام» باشد؛ یعنی 👈 اگر عالِمی فقط در فقه متخصّص بود، نمی توان از وی تقلید کرد! بلکه تنها از کسی که هم در اصول و هم در فروع دین - به صورت توأمان و هماهنگ - مجتهد بوده و به «مقام جامعیت در علوم و معارف اسلامی» رسیده باشد، می توان تقلید کرد، و بالاتر اینکه معتقدند مرجع تقلید شدن برای کسی که مجتهد به معنای عام نیست؛ یعنی کسی که فقط مجتهد در فقه است و در اعتقادات متخصّص نیست، اساساً «حرام» است 👉 : «يحرم عليه أن ينصب نفسه مرجعاً للإفتاء بالنسبة للآخرين» (الفتاوی الفقهیة، ج 1، ص 21)؛ لذا یک چنین شخصی شرعاً و طبق فتوای آیت الله حیدری نباید خود را مرجع تقلید و محلّ رجوع دیگران قرار دهد!! زیرا کسی که واسطۀ بین دین و مردم است، باید همۀ ابعاد دین الهی را تفصیلاً بشناسد تا اولاً بتواند نیازهای مردم در زمینه های مختلف معارف دینی را تشخیص بدهد، و ثانیاً به رفع و تأمین آنها اهتمام ورزد. 📚 برای تفصیل این بحث رجوع کنید به بخش «اجتهاد و تقلید» دو کتاب: 1- منهاج الصالحین، 2- الفتاوی الفقهیة، 3- و همچنین کتاب فقه العقیدة، از آیت الله سید کمال حیدری. #اجتهاد_در_اعتقادات_و_اصول_دین #جامع_گرایی_و_تخصص_گرایی #تمایز_بین_مرجع_دینی_و_مرجع_فقهی #طلاب #حوزه_های_علمیه ✅ https://eitaa.com/alhaydari

🔺 ردیه امام خمینی (ره) بر محدث نوری (ره) در مورد تحریف قرآن #کلیپ_های_تصویری #عدم_تحریف_قرآن #امام_خمینی ✅ https://eitaa.com/alhaydari

✅ https://eitaa.com/alhaydari

🔵 پرسش و پاسخ 🔸 موضوع: فقهی/ نوع پوشش در مقابل داماد 📝 سوال 🔹 آیا استفاده از عطر و همچنین پوشیدن لباس های تحریک آمیز و بدون حجاب برای زن، جلوی شوهر دخترش (داماد) جایز است؟! با تشکر 🖋 جواب بسم الله الرحمن الرحیم علیکم السلام اگر موجب تحریک او بشود، جایز نیست! #استفتائات ✅ https://sapp.ir/alhaydari

🔺 جایگاه اعتبار حدیث ثقلین در منابع اهل سنت با عبارت "لن تضلوا" #فایل_های_تصویری #امام_شناسی #نقد_وهابیت_و_اهل_سنت ✅ https://eitaa.com/alhaydari

🔺 تعیین مصادیق و موضوعات احکام، یکی از وظائف فقیه و مرجع است! #فایل_های_تصویری #حوزه_های_علمیه #نظریه_زمان_و_مکان_در_فقه_و_اعتقادات ✅ https://eitaa.com/alhaydari

🔺 تعیین مصادیق و موضوعات احکام، یکی از وظائف فقیه و مرجع است! 🔹 در برخی موارد، تشخیص و تعیین موضوع یک حکم، از خود آن حکم مهمتر و پیچیده تر است! 🔅 مثلا اینکه ربا حرام است را، همه می دانند و هیچ فقیه و مرجعی درباره آن تردید و اختلاف ندارد، اما اینکه فلان معامله بانکی یا غیر بانکی مصداق ربا هست یا نه، این مهم است و مرجع فقهی باید آن را مشخص کند؛ وگرنه اینکه فقیه بگوید ربا حرام است اما پیدا کردن مصادیقش را به خود مردم محول کند، عملا گرهی از کار مردم نمی گشاید و تکلیف مکلف را روشن نمی کند که دقیقا چه کار باید بکند! ❗️ یکی از دیدگاه های اشتباهی که در بین برخی از اهل علم و عموم مردم جا افتاده این است که فقیه باید فقط حکم را مشخص کند و تشخیص موضوع را باید به خود مکلف واگذار کند، در حالی از دیدگاه ما این مساله در همه جا درست نیست!؛ زیرا در برخی موارد تشخصیص موضوع برای مردم دشوار است و در اینجا خود فقیه باید مصادیق یک حکم را به طور دقیق و مشخص روشن کند تا مکلفین دچار ابهام و سردرگمی نشوند؛ مثل همین مساله ربا که عرض شد. #حوزه_های_علمیه #نظریه_زمان_و_مکان_در_فقه_و_اعتقادات ✅ https://eitaa.com/alhaydari

🔺 یکی از کاستی های علم اصول فقه: عدم بحث از «احکام اجتماعی» اسلام 🔹 بازنگری و آسیب شناسی، لازمۀ پیشرفت و تکامل دانش اصول فقه یکی از مهمترین و اثرگذارترین علوم اسلامی در فرایند استنباط فقهی است. این علم، از نقاط قوّت و توانمندی های فراوانی برخوردار است که نباید مورد غفلت و بی توجهی قرار گیرند، اما در کنار این ویژگی های مثبت و کارآمد، از نقاط ضعف و کاستی های متعدّدی نیز رنج می برد که متخصّصین و اهل فن باید با یک دید واقع گرایانه و به دور از افراط و تفریط، در مقام ترمیم، بازسازی و تکامل آن بر آیند. این یک قاعدۀ کلّی است که اصولاً انسان تا ابتدا مشکلات و آفات یک منظومۀ فکری را نبیند و به وجود آن ها اعتراف نکند، هیچگاه در صدد برطرف ساختن شان بر نمی آید، و همین کوتاهی در بازبینی و جمود در عدم روی آوردن به نقد و آسیب شناسی، به تدریج موجبات ضعف بیشتر و چه بسا نهایتاً فروپاشی آن منظومۀ معرفتی را فراهم می آورد! اصول فقه نیز به عنوان یک دانش نظام مند، از این قاعده استثناء نیست! 🔹 عدم تعریف جایگاه برای «احکام اجتماعی» در ساختار اصول فقه 〽️ با توجه به مطلب فوق، باید افزود یکی از کمبودها و نقائص ساختاری اصول فقه ما، «عدم پرداختن به احکام اجتماعی اسلام به طور مستقل» است. به بیان دیگر، همان طور که می دانیم، احکام اسلام عمدتا به دو قسم «فردی» و «اجتماعی» تقسیم می شود. احکام فردی مثل احکامی که مربوط به نماز فُرادی می باشد؛ مانند اینکه نمازگذار باید در نماز خود یک رکوع و دو سجده به جا بیاورد یا اینکه نباید در محلّ غصبی نماز بخواند. احکام اجتماعی هم مانند احکام مربوط به نماز جماعت. به عنوان مثال، کسی که نماز جماعت می خواند و دیگران به او اقتدا کرده اند، نمی تواند سجده و رکوع خود را بیش از اندازۀ متعارف طولانی کند؛ چرا که وی در میان جمع قرار گرفته و موظّف است حال ضعیف ترین و کم طاقت ترین مأمومین خود را مراعات کند و رکوع و سجده های خود را کوتاه انجام دهد، در حالی که همین شخص در نماز فَردی خود می تواند هر چقدر که می خواهد رکوع و سجدۀ خود را طول بدهد و ذکر مستحبی بگوید. پس حکم آموزه های فردی و اجتماعی اسلام، در موارد زیادی با یکدیگر فرق می کند و صبغه اجتماعی یک عمل، گاهی حکم فقهی آن را تغییر می دهد. به بیان دیگر، 👈 در اصول فقه موجود، از ابتدا برای احکام اجتماعی اسلام، جایگاهی در نظر گرفته نشده و باب جداگانه ای بدان اختصاص داده نشده است؛ به همین دلیل در کتاب های اصول فقه مشاهده نمی کنیم که اصولیون، فصلی مستقلی را تحت عنوان «احکام فردی و اجتماعی» اسلام گشوده باشند و در آن به تفصیل دربارۀ تعریف حکم فردی و اجتماعی، ملاک ها و معیارهای فردی یا اجتماعی بودنِ تعالیم اسلامی، تفاوت های این دو نوع حکم با یکدیگر، آثار هر یک، رابطۀ زمان و مکان با احکام فردی و اجتماعی، تفاوت میان «احکام اجتماعی» با «احکام حکومتی» و ولایی، رابطۀ بین احکام اجتماعی و حکومتی با منطقة الفراغ و عناوین اولیه و ثانویه و سایر مسائل پیرامون آن پرداخته باشند! 👉 🔹 یک مثال مهم: آیا حکم ثبوت هلال عید فطر، فردی است یا اجتماعی؟! به عنوان یک نمونۀ عینی دیگر - که اتفاقاً مبتلا به هم می باشد - باید از مسألۀ اثبات هلال عید یاد کرد. آیا رؤیت هلال عید، یک حکم فردی است یا اجتماعی؟! ملاک فردی یا اجتماعی بودن آن چیست؟ اگر فردی بود، حکم آن چیست و چنانچه اجتماعی بود چه حکمی خواهد داشت؟ اگر ثابت شد ثبوت هلال ماه شوال، یک مسألۀ فردی است، هر کس می تواند به مرجع خودش رجوع کند و در این صورت ممکن است در یک خانه یا محلّ کار، چند نفر مرجع تقلید متفاوت داشته باشند و یکی روزه باشد و دومی افطار کند. یا اینکه کسی در ماه مبارک رمضان، در حالی که هنوز عید فطر از سوی سایر مراجع اعلام نشده، در ملأ عام چیزی بخورد و بیاشامد و وقتی دیگران به او اعتراض کردند بگوید: طبق فتوای مرجع تقلید من، امروز عید است! من به حکم مرجع خودم عمل می کنم و شما هم به فتوای مرجع خودتان - که مثلاً فردا را عید می داند - عمل کنید! اما اگر ثابت شد اعلام ثبوت هلال عید فطر، یک مسألۀ اجتماعی است، آیا هر مقلدی می تواند به مرجع خودش رجوع کند یا اینکه حاکم شرع و امام المسلمین باید عید را اعلام کند و همه از حکم او تبعیت کنند؟! ✅ جلوگیری از بروز این مشکلات و پاسخ به یکچنین مسائلی که تعداد آنها فراوان هم هست، تنها در صورتی میسّر می شود که ساختار و اساس اصول فقه ما، از حالت محدود و مضیّق «فردی» خارج شده، و بر مبنای «فقه اجتماعی» - و بالاتر و گسترده تر از آن - «فقه حکومتی»، بازتعریف، طرح ریزی و پایه گذاری شود. 🎥 برگرفته از دیدار برخی از طلاب افغانستانی با آیت الله حیدری با موضوع «اصول فقه موجود؛ چالش ها، کاستی ها و ضرورت ها»، 1393. #حوزه_های_علمیه #طلاب #فقه_و_اصول ✅ https://eitaa.com/alhaydari

🔺 نگرش اجتماعی به دین #فایل_های_تصویری #فقه_و_اصول ✅ https://eitaa.com/alhaydari

🔺 یکی از کاستی های علم اصول فقه: عدم بحث از «احکام اجتماعی» اسلام 🔹 بازنگری و آسیب شناسی، لازمۀ پیشرفت و تکامل دانش اصول فقه یکی از مهمترین و اثرگذارترین علوم اسلامی در فرایند استنباط فقهی است. این علم، از نقاط قوّت و توانمندی های فراوانی برخوردار است که نباید مورد غفلت و بی توجهی قرار گیرند، اما در کنار این ویژگی های مثبت و کارآمد، از نقاط ضعف و کاستی های متعدّدی نیز رنج می برد که متخصّصین و اهل فن باید با یک دید واقع گرایانه و به دور از افراط و تفریط، در مقام ترمیم، بازسازی و تکامل آن بر آیند. این یک قاعدۀ کلّی است که اصولاً انسان تا ابتدا مشکلات و آفات یک منظومۀ فکری را نبیند و به وجود آن ها اعتراف نکند، هیچگاه در صدد برطرف ساختن شان بر نمی آید، و همین کوتاهی در بازبینی و جمود در عدم روی آوردن به نقد و آسیب شناسی، به تدریج موجبات ضعف بیشتر و چه بسا نهایتاً فروپاشی آن منظومۀ معرفتی را فراهم می آورد! اصول فقه نیز به عنوان یک دانش نظام مند، از این قاعده استثناء نیست! 🔹 عدم تعریف جایگاه برای «احکام اجتماعی» در ساختار اصول فقه 〽️ با توجه به مطلب فوق، باید افزود یکی از کمبودها و نقائص ساختاری اصول فقه ما، «عدم پرداختن به احکام اجتماعی اسلام به طور مستقل» است. به بیان دیگر، همان طور که می دانیم، احکام اسلام عمدتا به دو قسم «فردی» و «اجتماعی» تقسیم می شود. احکام فردی مثل احکامی که مربوط به نماز فُرادی می باشد؛ مانند اینکه نمازگذار باید در نماز خود یک رکوع و دو سجده به جا بیاورد یا اینکه نباید در محلّ غصبی نماز بخواند. احکام اجتماعی هم مانند احکام مربوط به نماز جماعت. به عنوان مثال، کسی که نماز جماعت می خواند و دیگران به او اقتدا کرده اند، نمی تواند سجده و رکوع خود را بیش از اندازۀ متعارف طولانی کند؛ چرا که وی در میان جمع قرار گرفته و موظّف است حال ضعیف ترین و کم طاقت ترین مأمومین خود را مراعات کند و رکوع و سجده های خود را کوتاه انجام دهد، در حالی که همین شخص در نماز فَردی خود می تواند هر چقدر که می خواهد رکوع و سجدۀ خود را طول بدهد و ذکر مستحبی بگوید. پس حکم آموزه های فردی و اجتماعی اسلام، در موارد زیادی با یکدیگر فرق می کند و صبغه اجتماعی یک عمل، گاهی حکم فقهی آن را تغییر می دهد. به بیان دیگر، 👈 در اصول فقه موجود، از ابتدا برای احکام اجتماعی اسلام، جایگاهی در نظر گرفته نشده و باب جداگانه ای بدان اختصاص داده نشده است؛ به همین دلیل در کتاب های اصول فقه مشاهده نمی کنیم که اصولیون، فصلی مستقلی را تحت عنوان «احکام فردی و اجتماعی» اسلام گشوده باشند و در آن به تفصیل دربارۀ تعریف حکم فردی و اجتماعی، ملاک ها و معیارهای فردی یا اجتماعی بودنِ تعالیم اسلامی، تفاوت های این دو نوع حکم با یکدیگر، آثار هر یک، رابطۀ زمان و مکان با احکام فردی و اجتماعی، تفاوت میان «احکام اجتماعی» با «احکام حکومتی» و ولایی، رابطۀ بین احکام اجتماعی و حکومتی با منطقة الفراغ و عناوین اولیه و ثانویه و سایر مسائل پیرامون آن پرداخته باشند! 👉 🔹 یک مثال مهم: آیا حکم ثبوت هلال عید فطر، فردی است یا اجتماعی؟! به عنوان یک نمونۀ عینی دیگر - که اتفاقاً مبتلا به هم می باشد - باید از مسألۀ اثبات هلال عید یاد کرد. آیا رؤیت هلال عید، یک حکم فردی است یا اجتماعی؟! ملاک فردی یا اجتماعی بودن آن چیست؟ اگر فردی بود، حکم آن چیست و چنانچه اجتماعی بود چه حکمی خواهد داشت؟ اگر ثابت شد ثبوت هلال ماه شوال، یک مسألۀ فردی است، هر کس می تواند به مرجع خودش رجوع کند و در این صورت ممکن است در یک خانه یا محلّ کار، چند نفر مرجع تقلید متفاوت داشته باشند و یکی روزه باشد و دومی افطار کند. یا اینکه کسی در ماه مبارک رمضان، در حالی که هنوز عید فطر از سوی سایر مراجع اعلام نشده، در ملأ عام چیزی بخورد و بیاشامد و وقتی دیگران به او اعتراض کردند بگوید: طبق فتوای مرجع تقلید من، امروز عید است! من به حکم مرجع خودم عمل می کنم و شما هم به فتوای مرجع خودتان - که مثلاً فردا را عید می داند - عمل کنید! اما اگر ثابت شد اعلام ثبوت هلال عید فطر، یک مسألۀ اجتماعی است، آیا هر مقلدی می تواند به مرجع خودش رجوع کند یا اینکه حاکم شرع و امام المسلمین باید عید را اعلام کند و همه از حکم او تبعیت کنند؟! ✅ جلوگیری از بروز این مشکلات و پاسخ به یکچنین مسائلی که تعداد آنها فراوان هم هست، تنها در صورتی میسّر می شود که ساختار و اساس اصول فقه ما، از حالت محدود و مضیّق «فردی» خارج شده، و بر مبنای «فقه اجتماعی» - و بالاتر و گسترده تر از آن - «فقه حکومتی»، بازتعریف، طرح ریزی و پایه گذاری شود. 🎥 برگرفته از دیدار برخی از طلاب افغانستانی با آیت الله حیدری با موضوع «اصول فقه موجود؛ چالش ها، کاستی ها و ضرورت ها»، 1393. #حوزه_های_علمیه #طلاب #فقه_و_اصول ✅ https://eitaa.com/alhaydari

📽 شعائر دینی و حسینی، تابع چه شروطی می باشند؟! #فایل_های_تصویری #شعائر_حسینی ✅ https://eitaa.com/alhaydari