سلام علیکم
پس از پایان تفسیر سوره مبارکه حمد در کانال تفسیر قرآن، علاقمندان به معارف قرآنی، مرتب پیام میدادند و درخواست ادامه تفسیر آیات زندگی ساز الهی را داشتند.....
این اشتیاق باعث شد تا با یاری خداوند تصمیم به ادامه این کار تأثیرگذار و ارزشمند بگیریم و قطره ای از معارف قرآنی را از زبان و بیان دانشمندان برجسته اسلامی منتشر کنیم....
اکنون به مدد الهی تفسیر سوره بقره را از تفسیر نمونهٔ آیت الله مکارم شیرازی، بتدریج در کانال تفسیر قرآن می آوریم....
اما یک خواهش:
برای اینکه استفاده بیشتری صورت بگیرد تا میتوانید دوستان و آشنایان خودتون رو به این کانال دعوت کنید.
از آنها هم بخواهید فامیل و دوستانشون رو دعوت کنن و عضو کانال شوند....
با لمس آدرس زیر، عضو کانال تفسیر قرآن در ایتا و تلگرام شوید:
https://eitaa.com/alquran_ir
t.me/bidary_ir
ارتباط با مدیر و ارائه پیشنهادات و انتقادات و نظرات:
@bidaryir
تفسير سوره بقره از: تفسیر نمونه(۴)
آیات ۱ و ۲
بسم الله الرحمن الرحيم
الم) ۱
ذلك الكتب لا ريب فيه هدى للمتقين) ۲
ترجمه :
بنام خداوند بخشنده مهربان
۱- الم
۲- اين كتاب با عظمتى است كه شك در آن راه ندارد، و مايه هدايت پرهيزكاران است.
ادامه نکته ها:
دو نکته در تفسیر دومین آیه این سوره گفته شد، اکنون سومین آن:
۳- هدايت چيست؟
كلمه هدايت در قرآن در مورد فراوانى استعمال شده است ولى ريشه و اساس همه آنها به دو معنى بازگشت مى كند:
اول _ (هدايت تكوينى) كه در تمام موجودات جهان وجود دارد (منظور از هدايت تكوينى رهبرى موجودات به وسيله پروردگار زير پوشش نظام آفرينش و قانونمنديهاى حساب شده جهان هستى است).
قرآن مجيد در اين زمينه از زبان موسى(عليه السلام) مى گويد:
«ربنا الذى اعطى كل شيى ء خلقه ثم هدى»:
(پروردگار ما همان كسى است كه همه چيز را آفريد و سپس آن را هدايت كرد) (طه 50).
دوم _ (هدايت تشريعى) كه به وسيله پيامبران و كتابهاى آسمانى انجام مى گيرد و انسانها با تعليم و تربيت آنان در مسير تكامل پيش ميروند.
شاهد آن نيز در قرآن فراوان است از جمله مى خوانيم:
«و جعلناهم ائمة يهدون بامرنا»:
(آنها را راهنمايانى قرار داديم كه به فرمان ما مردم را هدايت مى كنند) (انبياء 73).
۴ _ چرا هدايت قرآن ويژه پرهيزكاران است؟
مسلما قرآن براى هدايت همه جهانيان نازل شده، ولى چرا در آيه فوق هدايت قرآن مخصوص پرهيزكاران معرفى گرديده؟
علت آن اين است كه تا مرحله اى از تقوا در وجود انسان نباشد (مرحله تسليم در مقابل حق و پذيرش آنچه هماهنگ با عقل و فطرت است) محال است انسان از هدايت كتابهاى آسمانى و دعوت انبياء بهره بگيرد..
به تعبير ديگر: افراد فاقد ايمان دو گروهند:
گروهى هستند كه در جستجوى حقند و اين مقدار از تقوا در دل آنها وجود دارد كه هر جا حق را ببينند پذيرا مى شوند.
گروه ديگرى افراد لجوج و متعصب و هواپرستى هستند كه نه تنها در جستجوى حق نيستند بلكه هر جا آن را بيابند براى خاموش كردنش تلاش مى كنند.
مسلما قرآن و هر كتاب آسمانى ديگر تنها به حال گروه اول مفيد بوده و هست و گروه دوم از هدايت آن بهره اى نخواهند گرفت.
و باز به تعبير ديگر: علاوه بر (فاعليت فاعل) (قابليت قابل) نيز شرط است، هم در هدايت تكوينى و هم در هدايت تشريعى.
زمين شوره زار هرگز سنبل بر نيارد، اگر چه هزاران مرتبه باران بر آن ببارد؛ بلكه بايد زمين آماده باشد تا از قطرات زنده كننده باران بهره گيرد.
سرزمين وجود انسانى نيز تا از لجاجت و عناد و تعصب پاك نشود، بذر هدايت را نمى پذيرد، و لذا خداوند مى فرمايد:
(قرآن هادى و راهنماى متقيان است).
پایان تفسیر آیه اول و دوم
ان شاالله در شماره آینده تفسیر سومین آیه سوره بقره را آغاز خواهیم کرد.
با لمس آدرس زیر، عضو کانال تفسیر قرآن در ایتا و تلگرام شوید:
https://eitaa.com/alquran_ir
t.me/bidary_ir
ارتباط با مدیر و ارائه پیشنهادات و انتقادات و نظرات:
@bidaryir
تفسير سوره بقره از: تفسیر نمونه(۵)
آیات ۳ تا ۵
الذين يؤ منون بالغيب و يقيمون الصلوة و مما رزقنهم ينفقون (۳)
و الذين يؤ منون بما انزل اليك و ما انزل من قبلك و بالاخرة هم يوقنون (۴)
اولئك على هدى من ربهم و اولئك هم المفلحون (۵)
۳_ (پرهيزكاران ) آنها هستند كه به غيب (آنچه از حس پوشيده و پنهان است) ايمان مى آورند، و نماز را بر پا مى دارند و از تمام نعمتها و مواهبى كه به آنها روزى داده ايم انفاق مى كنند.
۴_ آنها به آنچه بر تو نازل شده و آنچه پيش از تو (بر پيامبران پيشين نازل گرديده) ايمان مى آورند، و به رستاخيز يقين دارند.
۵_ آنان را خداوند هدايت كرده، و آنهارستگارانند.
آثار تقوا در روح و جسم انسان
قرآن در آغاز اين سوره ، مردم را در ارتباط با برنامه و آئين اسلام به سه گروه متفاوت تقسيم مى كند:
۱_ (متقين) (پرهيزكاران) كه اسلام را در تمام ابعادش پذيرا گشته اند.
۲- (كافران) كه درست در نقطه مقابل گروه اول قرار گرفته و به كفر خود معترفند و از گفتار و رفتار خصمانه در برابر اسلام ابا ندارند.
۳- (منافقان) كه داراى دو چهره اند، با مسلمانان ظاهرا مسلمان و با گروه مخالف، مخالف اسلامند، البته چهره اصلى آنها همان چهره كفر است ولى تظاهرات اسلامى نيز دارند.
بدون شك زيان اين گروه براى اسلام بيش از گروه دوم است و به همين سبب خواهيم ديد كه قرآن با آنها برخورد شديدترى دارد.
البته اين موضوع مخصوص اسلام نيست، تمام مكتبهاى جهان با اين سه گروه روبرو هستند، يا مؤمن به آن مكتب، يا مخالف آشكار، و يا منافق محافظه كار، و نيز اين مساءله اختصاص به زمان معينى ندارد، بلكه در همه ادوار جهان بوده است.
در آيات مورد بحث سخن از گروه اول است، ويژگيهاى آنها را از نظر ايمان و عمل در پنج عنوان مطرح مى كند (ايمان به غيب، اقامه نماز، انفاق از همه مواهب، ايمان به دعوت همه انبياء، و ايمان به رستاخيز).
۱- ايمان به غيب:
نخست مى گويد: آنها كسانى هستند كه ايمان به غيب دارند (الذين يؤ منون بالغيب).
(غيب و شهود) دو نقطه مقابل يكديگرند، عالم شهود عالم محسوسات است، و جهان غيب، ماوراء حس. زيرا غيب در اصل به معنى چيزى است كه پوشيده و پنهان است و چون عالم ماوراء محسوسات از حس ما پوشيده است به آن غيب گفته مى شود، در قرآن كريم مى خوانيم: «عالم الغيب و الشهادة هو الرحمن الرحيم»:
(خداوندى كه به غيب و شهود، پنهان و آشكار دانا است و او است خداوند بخشنده و رحيم) (حشر 22).
ايمان به غيب درست نخستين نقطه اى است كه مؤ منان را از غير آنها جدا مى سازد و پيروان اديان آسمانى را در برابر منكران خدا و وحى و قيامت قرار مى دهد و به همين دليل نخستين ويژگى پرهيزكاران، ايمان به غيب ذكر شده است.
ادامه این بحث را در شماره آینده بخوانید....
با لمس آدرس زیر، عضو کانال تفسیر قرآن در ایتا و تلگرام شوید:
https://eitaa.com/alquran_ir
t.me/bidary_ir
ارتباط با مدیر و ارائه پیشنهادات و انتقادات و نظرات:
@bidaryir
تفسير سوره بقره از: تفسیر نمونه(۶)
آیه ۳
الذين يؤ منون بالغيب و يقيمون الصلوة و مما رزقنهم ينفقون (۳)
۳_ (پرهيزكاران ) آنها هستند كه به غيب (آنچه از حس پوشيده و پنهان است) ايمان مى آورند، و نماز را بر پا مى دارند و از تمام نعمتها و مواهبى كه به آنها روزى داده ايم انفاق مى كنند.
بحث در مورد «ایمان به غیب» بود..... اینک ادامه بحث:
مؤ منان مرز جهان ماده را شكافته ، و خويش را از چهار ديوارى آن گذرانده اند، آنها با اين ديد وسيع با جهان فوق العاده بزرگترى ارتباط دارند در حالى كه مخالفان آنها اصرار دارند انسان را همچون حيوانات در چهار ديوارى جهان ماده محدود كنند، و اين سير قهقرائى را تمدن و پيشرفت و ترقى نام مى نهند!
در مقايسه (درك و ديد) اين دو، به اينجا مى رسيم كه (مؤ منان به غيب ) عقيده دارند جهان هستى از آنچه ما با حس خود درك مى كنيم بسيار بزرگتر و وسيعتر است، سازنده اين عالم آفرينش، علم و قدرتى بى انتها، و عظمت و ادراكى بى نهايت دارد، او ازلى و ابدى است. و عالم را طبق يك نقشه بسيار حساب شده و دقيق پى ريزى كرده،... مرگ به معنى فنا و نابودى نيست ، بلكه يكى از مراحل تكاملى انسان و دريچه اى است به جهان وسيعتر و پهناورتر.
در حالى كه يك فرد مادى معتقد است جهان هستى محدود است به آنچه ما مى بينيم و علوم طبيعى براى ما ثابت كرده است: قوانين طبيعت يك سلسله قوانين جبرى است كه بدون هيچگونه نقشه و برنامه اى پديد آورنده اين جهان است، نيروى خلاقه عالم حتى به اندازه يك كودك خردسال هم عقل و شعور ندارد، بشر جزئى از طبيعت است و پس از مرگ همه چيز پايان مى گيرد، بدن او متلاشى مى گردد، و اجزاى آن بار ديگر به مواد طبيعى مى پيوندند، بقائى براى انسان نيست و ميان او و حيوان چندان فاصله اى وجود ندارد.
آيا اين دو انسان با اين دو طرز تفكر با هم قابل مقايسه اند؟! آيا خط سير زندگى و رفتار آنها در اجتماع يكسان است؟
۲ - ارتباط با خدا
ويژگى ديگر پرهيزگاران آنست كه: نماز را بر پا مى دارند (و يقيمون الصلوة).
(نماز) كه رمز ارتباط با خدا است، مؤ منانى را كه به جهان ماوراء طبيعت راه يافته اند در يك رابطه دائمى و همیشگى با آن مبدء بزرگ آفرينش نگه مى دارد آنها تنها در برابر خدا سر تعظيم خم مى كنند، و تنها تسليم آفريننده بزرگ جهان هستى هستند، و به همين دليل ديگر خضوع در برابر بتها، و يا تسليم شدن در برابر جباران و ستمگران ، در برنامه آنها وجود نخواهد داشت.
چنين انسانى احساس مى كند از تمام مخلوقات ديگر فراتر رفته ، و ارزش آن را پيدا كرده كه با خدا سخن بگويد، و اين بزرگترين عامل تربيت او است....
۳ _ ارتباط با انسانها
آنها علاوه بر ارتباط دائم با پروردگار رابطه نزديك و مستمرى با خلق خدا دارند، و به همين دليل سومين ويژگى آنها را قرآن چنين بيان مى كند(و از تمام مواهبى كه به آنها روزى داده ايم انفاق مى كنند) (و مما رزقناهم ينفقون)....
بنابر اين مردم پرهيزگار آنها هستند كه نه تنها از اموال خود، بلكه از علم و عقل و دانش و نيروهاى جسمانى و مقام و موقعيت اجتماعى خود، و خلاصه از تمام سرمايه هاى خويش به آنها كه نياز دارند مى بخشند، بى آنكه انتظار پاداشى داشته باشند.
تا اینجا سه ویژگی از ویژگیهای «متقین» یعنی:
ايمان به غيب،
اقامه نماز،
انفاق از همه مواهب،
بیان شد.
دو ویژگی دیگر
ايمان به دعوت همه انبياء،
و ايمان به رستاخيز
در تفسیر آیات بعدی بیان میشود.
پایان تفسیر آیه ۳ سوره بقره
با لمس آدرس زیر، عضو کانال تفسیر قرآن در ایتا و تلگرام شوید:
https://eitaa.com/alquran_ir
t.me/bidary_ir
ارتباط با مدیر و ارائه پیشنهادات و انتقادات و نظرات:
@bidaryir
تفسير سوره بقره از: تفسیر نور (۷)
آیه۴
وَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِما أُنْزِلَ إِلَیْکَ وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِکَ وَ بِالْآخِرَهِ هُمْ یُوقِنُونَ
و آنان به آنچه بر تو نازل شده و آنچه پیش از تو(بر پیامبران) نازل گریده، ایمان دارند و هم آنان به آخرت(نیز) یقین دارند.
نکته ها:
* ابزار شناخت انسان،محدود به حس و عقل نیست،بلکه وحی نیز یکی از راههای شناخت است که متّقین به آن ایمان دارند.انسان در انتخاب راه،بدون راهنما دچار تحیّر و سرگردانی می شود.باید انبیا دست او را بگیرند و با منطق و معجزه و سیره ی عملی خویش، او را به سوی سعادت واقعی راهنمایی کنند.
* از این آیه و دو آیه قبل بدست می آید که خشوع در برابر خداوند متعال(نماز)و داشتن روحیّه ایثار و انفاق و تعاون و حفظ حقوق دیگران و امید به آینده ای روشن و پاداش های بزرگ الهی،از آثار تقواست.
پیام ها:
۱-ایمان به تمام انبیا و کتب آسمانی،لازم است.زیرا همه آنان یک هدف را دنبال می کنند. «یُؤْمِنُونَ... ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِکَ»
۲-تقوای واقعی،بدون یقین به آخرت ظهور پیدا نمی کند. «بِالْآخِرَهِ هُمْ یُوقِنُونَ»
۳ احترام قرآن،قبل از کتب دیگر است. «...بِما أُنْزِلَ إِلَیْکَ وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِکَ...»
۴-پیامبر اسلام،آخرین پیامبر الهی است.کلمه «مِنْ قَبْلِکَ» بدون ذکر «مِنْ بَعْدِکَ » نشانه ی خاتمیّت پیامبر اسلام و قرآن است.
پایان تفسیر آیه ۴
با لمس آدرس زیر، عضو کانال تفسیر قرآن در ایتا و تلگرام شوید:
https://eitaa.com/alquran_ir
t.me/bidary_ir
ارتباط با مدیر و ارائه پیشنهادات و انتقادات و نظرات:
@bidaryir
تفسير سوره بقره از: تفسیر نور (۸)
آیه ۵:
أُولئِکَ عَلی هُدیً مِنْ رَبِّهِمْ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ
تنها آنان از جانب پروردگارشان بر هدایتند و آنان همان رستگاران هستند.
نکته ها:
* پاداش اهل تقوا که به غیب ایمان دارند و اهل نماز و انفاق و یقین به آخرت هستند، رستگاری و فلاح است.
رستگاری،بلندترین قلّه سعادت است.زیرا خداوند:
هستی را برای بشر آفریده
و بشر را برای عبادت
و عبادت را برای رسیدن به تقوا
و تقوا را برای رسیدن به فلاح و رستگاری
___________
* در قرآن،رستگاران ویژگی های دارند؛
* از جمله:
الف: در برابر مفاسد جامعه، به اصلاحگری می پردازند.
ب:امر به معروف و نهی از منکر می کنند.
ج:علاوه بر ایمان به رسول خدا صلی الله علیه و آله،او را حمایت می کنند.
د:اهل ایثار هستند.
ه:در قیامت از حسنات،میزانِ سنگین دارند.
_____________
* رستگاری،بدون تلاش به دست نمی آید و شرایط و لوازمی دارد،از آن جمله در قرآن به موارد ذیل اشاره شده است:
· برای فلاح و رستگاری،تزکیه لازم است. «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَکّاها»
· برای فلاح و رستگاری،جهاد لازم است. «جاهِدُوا فِی سَبِیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ»
· برای فلاح و رستگاری،خشوع در نماز،اعراض از لغو،پرداخت زکات، پاکدامنی، عفت، امانتداری،وفای به عهد و پایداری در نماز،لازم است.
______________
پیام ها:
۱-هدایتِ ویژه الهی،برای مؤمنان واقعی تضمین شده است. «هُدیً مِنْ رَبِّهِمْ»
۲-ایمان وتقوا،انسان را به فلاح ورستگاری می رساند. «لِلْمُتَّقِینَ، یُؤْمِنُونَ، اَلْمُفْلِحُونَ»
______________
با لمس آدرس زیر، عضو کانال تفسیر قرآن در ایتا و تلگرام شوید:
https://eitaa.com/alquran_ir
t.me/bidary_ir
ارتباط با مدیر و ارائه پیشنهادات و انتقادات و نظرات:
@bidaryir
تفسير سوره بقره از: تفسیر نور (۹)
آیه ۶:
إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا سَواءٌ عَلَیْهِمْ أَ أَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لا یُؤْمِنُونَ
همانا کسانی که کفر ورزیده اند، برای آنها یکسان است که هشدارشان دهی یا هشدارشان ندهی.آنها ایمان نخواهند آورد.
نکته ها:
* «کفر»،به معنای پوشاندن و نادیده گرفتن است.به کشاورز و شب،کافر می گویند.چون کشاورز دانه و هسته را زیر خاک می پوشاند و شب فضا را در برمی گیرد.
کفران نعمت نیز به معنی نادیده گرفتن آن است.
شخص منکر دین، به سبب اینکه حقایق و آیات الهی را کتمان می کند و یا نادیده می گیرد، کافر خوانده شده است.
_______________
* قرآن،بعد از متّقین،گروهی از کفّار را معرّفی می کند.آنها که در گمراهی و کتمانِ حقّ، چنان سرسختند که حاضر به پذیرش آیات الهی نیستند و در برابر دعوت پیامبران، زبان قال و حالشان این بود:
«سَواءٌ عَلَیْنا أَوَعَظْتَ أَمْ لَمْ تَکُنْ مِنَ الْواعِظِینَ»
برای ما وعظ و نصیحت تو اثری ندارد، فرقی ندارد که پند دهی یا از نصیحت دهندگان نباشی.
________________
* اگر زمینه مساعد ومناسب نباشد، دعوت انبیا نیز مؤثّر واقع نمی شود.
باران که در لطافت طبعش،خلاف نیست
در باغ لاله روید و در شوره زار،خَس
________________
پیام ها:
۱-لجاجت و عناد و تعصّب جاهلانه،انسان را جمادگونه می کند. «سَواءٌ عَلَیْهِمْ»
۲-روش تبلیغ برای کفّار،انذار است.اگر انذار و هشدار در انسان اثر نکند، بشارت و وعده ها نیز اثر نخواهند کرد. «سَواءٌ عَلَیْهِمْ أَ أَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ»
۳-انتظار ایمان آوردنِ همه ی مردم را نداشته باشید. «...لا یُؤْمِنُونَ»
________________
با لمس آدرس زیر، عضو کانال تفسیر قرآن در ایتا و تلگرام شوید:
https://eitaa.com/alquran_ir
t.me/bidary_ir
ارتباط با مدیر و ارائه پیشنهادات و انتقادات و نظرات:
@bidaryir