#معرفی_کتاب
✍️ کتاب «روانشناسی سیاسی با نگاهی به رفتار سیاسی در اسلام» تألیف دکتر محمدحسین شریفینیا به زودی توسط انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه منتشر میشود.
🔴نگارنده در این کتاب کوشیده است مهمترین مباحث روانشناسی سیاسی مانند شخصیت و سیاست، ویژگیهای روانشناختی رهبران سیاسی، کارکرد روانی رسانهها و شبکههای اجتماعی، فرایندهای روانشناختی انتخابات و رقابتهای سیاسی، روانشناسی نظامهاي سیاسی، تروریسم و سیره سیاسی پیامبر اسلام(ص) و امام علی(ع) را با بیانی ساده و روان توضیح دهد. خوانندگان جهت درک مطالب این اثر نیازی به آشنایی قبلی با روانشناسی یا علوم سیاسی ندارند. زیرا نویسنده کوشیده است تمامی اصطلاحات تخصصی و مبانی مربوط به این دانش را در متن یا پانوشتها توضیح دهد تا خواننده برای فهم این مفاهیم نیازمند مراجعه به منابع دیگر نباشد. بهعلاوه، سعی شده است با ارائۀ جداول، اشکال و مثالهای ملموس، فرایند یادگیری مطالب تا حدودی بهر دانشجویان، طلاب و دیگر دوستداران این دانش تسهیل گردد. همچنین بهمنظور نشان دادن آثار عملی روانشناسی سیاسی در زندگی مردم، برای نخستین بار در پایان هر فصل راهبردهای عملی و نکات کاربردی متخذ از موضوعات آن فصل ارائه شده است. این کار که در کتابهای روانشناسی سیاسی بیسابقه است، میتواند گامی مؤثر در جهت عمومیسازی این دانش تلقی شود. این کتاب در 490 صفحه و قیمت 370000 تومان بزودی در اختیار علاقمندان قرار خواهد گرفت. فهرست مطالب کتاب بدین قرار میباشد.
☑️ بخش اول: مباحث بنیادین در روانشناسی سیاسی
فصل اول: روانشناسی سیاسی چیست؟
فصل دوم: نظریههای روانشناسی سیاسی
فصل سوم: شخصیت و سیاست
فصل چهارم: روانشناسی رهبران سیاسی
فصل پنجم: روانشناسی رسانههای همگانی و افکار عمومی
فصل هفتم: روانشناسی نظامهای سیاسی
فصل ششم: روانشناسی انتخابات و رقابتهای سیاسی
فصل هشتم: روانشناسی تروریسم و خشونت سیاسی
☑️ بخش دوم: الگوهای رفتار سیاسی در اسلام
فصل نهم: رفتار سیاسی حضرت محمد
فصل دهم: رفتار سیاسی امام علی
🌐 اندیشه ما
https://eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
#سیاست_و_مرجعیت
♦️انتقاد شدید از بیان حرفهای بی سند و بی مدرک در بعضی از منابر
🎙حضرت آیت الله نوری همدانی
🔷معتقدم هنوز تبلیغ چهره به چهره مؤثرترین و اثر گذارترین روش تبلیغ است.
اگر مبلغ اخلاص داشته باشد و برای منبر زحمت بکشد و مردم او را در کنار خود ببینند موفق ترین مبلغ است.
🔷من تعجب میکنم چرا هیچ نظارتی از طرف خود اهل منبر که سالها کار کردهاند نمی شود که عدهای با بعضی از مطالب، افکار عدهای را نسبت به مسائل دینی مخدوش میکنند. اینکه ما بعضی از حوادث زمان را به مسائلی یا افرادی تطبیق کنیم درست نیست؛ ما وظیفه داریم آنچه را قرآن و اهلبیت «علیهم السلام» فرمودند بیان کنيم و مردم هم با قدرت و درکی که دارند به بهترین شکل اعتقادات را حفظ میکنند.
🔷اگر مردم ببینند عمل و حرف ما دوتا است اعتماد نمیکنند، رفتار ما خودش میتواند تبلیغ باشد. امروز مردم گرفتار هستند، خودمان داریم وضعیت بد اقتصادی را درک میکنیم و میبینیم گرانی کمر مردم را خم کرده حالا در این وضعیت بايد کنار مردم باشیم و بايد بدانند ما هم مثل آنها این مشکلات را درک میکنیم و مشمول همان مشکلات هستیم.
🌐 اندیشه ما
https://eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
✅ لعن در سیره امام علی(ع) و ائمه(ع) نبوده است.
🎙 دکتر نعمتالله صفری فروشانی
🔴 نسبتدادن لعن به خصوص لعن ابتدایی به امیرمؤمنان(ع) در برخی گزارشهای تاریخی، یک خرافه و غلط مشهور و گزاره ضربهزننده به چهره حضرت علی(ع) و شیعه است.
🔴 اصل لعن در قرآن آمده است لذا اثبات مخالفت این گزارشها با قرآن کار سختی است مضاف بر اینکه در این گزارشات بحث لعن مطرح است و نه سب؛ لذا بنده نمیتوانم مخالفت با قرآن را ثابت کنم ولی مخالفت این گزارشها با سیره امام(ع) مشهود است.
🔴 بنده معتقدم که نه تنها حضرت علی(ع) شروعکننده لعن نیستند بلکه هیچ گزارش معتبری مرتبط با لعن از سوی ایشان نداریم. نقد گاهی برای استناد است که منبعی و سندی است؛ در مورد منبع، این گزارش در چند کتاب تاریخی معتبر آمده است ولی در همه کتب تاریخی نیامده؛ در منابع حدیثی نیامده؛ در منابع معتبر شیعی اعم از حدیثی و تاریخی هم نیامده است بنابراین چرا چیزی که در هیچ جایی نیامده است تلقی به قبول شده و آقای مصطفی معلمی آن را در قالب یک مقاله مستقل نقد کرده است و قبل از او من ندیدهام کسی این گزارش را نقد کرده باشد.
🔴 استناد شامل اسناد و منابع است که معمولا تاریخیها، اسناد را دنبال نمیکنند مگر در برخی موارد خاص؛ اما اسناد که بررسی شده به این نتیجه رسیدهاند که اسناد ضعیف است زیرا عمربن سعد اسدی از سرحلقههای این گزارشات است که او مجهول و راوی روایات غلوآمیز و ضعیف است و به نظر میرسد او قصد داشته است که فرهنگ لعن را در جامعه رواج دهد .....
🔻 جهت مطالعه این مطلب در سایت به لینک زیر مراجعه فرمایید:
https://andishehma.com/51234-2/
🌐 اندیشه ما
https://eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
🔴فتوای زنانه و نگاه رهبر انقلاب
♦️چون خانم ها در بخشی از مسائل تخصص بیشتری دارند، میتوان از نظر آنان استفاده کرد و فتوای آنان از مردان صاحبنظر تر است
♦️امروزه زنان به لحاظ تحصیلی و شرایط اجتماعی به جایگاهی رسیدهاند که شایستگی های خود را نشان داده اند و از این جهت فرقی میان زنان و مردان وجود ندارد
✍🏻 آیت الله سیدمحمدعلی ایازی
✅درخصوص عبارتی که رهبر انقلاب (زنان مجتهد) به آن اشاره کردند دو نکته مهم مطرح است:
موضوع اول درخصوص نکته رهبر انقلاب، درباره جایگاه زنان در فقه است، آیا اصلا زنان میتوانند مجتهد، مفتی یا مقلَّد یا همان تقلید شونده باشند؟ اکثر فقها در بحث تقلید، مرد بودن را شرط دانسته اند، ولی در برابر آنان، فقهای نو اندیش معاصر ، شرط مرد بودن را قبول ندارند و معتقدند که متخصص بودن ربطی به جنسیت ندارد.
بنابراین نه تنها در مسئله فتوا تفاوتی میان زنان و مردان وجود ندارد ندارد، بلکه در مناصبی مانند ریاستجمهوری و قضاوت نیز اگر زنان دارای شرایط لازم باشند میان آنها و مردان تفاوتی وجود نخواهند داشت.
موضوع دوم به بحث تخصصی شدن مربوط میشود. در بخشی از مسائل و احکام، زنان تخصص بیشتری دارند، زیرا اطلاعات آنها در برخی از مسائل خاص بیشتر است.
✅با توجه به تقسیمبندی که در مسائل وجود دارد، باید به کسی که در زمینه ای خاص مجتهد است رجوع کرد. درکل باید در رابطه با مسائل احکام مدنی یا احکام جزائی و اجتماعی یک تخصص گرایی مطرح شود و لازم نباشد که فقط از یک مجتهد تقلید کرد.
🔰رهبر انقلاب در جلسهای، این نکته را به صورت خصوصی در جمع نیز مطرح کردند. نظر رهبر انقلاب این است که چون خانم ها در بخشی از مسائل تخصص بیشتری دارند، میتوان از نظر آنان استفاده کرد و فتوای آنان از مردان صاحبنظر تر است.
ممکن است که این سوال نیز مطرح شود که آیا زنان نمیتوانند یک حقوقدان خوب یا یک اقتصاددان متبحر باشند؟ در این زمینه ها نیز همین نظر مطرح است، زیرا امروزه زنان به لحاظ تحصیلی و شرایط اجتماعی به جایگاهی رسیدهاند که شایستگی های خود را نشان داده اند و از این جهت فرقی میان زنان و مردان وجود ندارد و رهبر انقلاب نیز به درستی به این موضوع اشاره کردهاند که در بحث حقوق اجتماعی، فرقی میان زنان و مردان وجود ندارد.
🔻 جهت مطالعه این مطلب در سایت به لینک زیر مراجعه فرمایید:
https://andishehma.com/fatva-zanane/
🌐 اندیشه ما
https://eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
✅ از منظر فلسفه میانفرهنگی ، مسئله کثرت ادیان اهمیت محوری دارد.
🎙 دکتر محمدمهدی فلاح
🔴 در جانب فلسفۀ دین با تاریخ مشخصی روبهرو هستیم که البته امروزه با بنبستهایی مواجه شده است. فلسفۀ دین امروز به تعبیر برخی محققان پویایی اولیه خود را از دست داده است. به طور کلی میتوان گفت فلسفۀ دین موجود فلسفۀ دین تحلیلی پروتستانی انگلیسیزبان است.
🔴 یکی از امکانهای پیشروی فلسفۀ دین توجه به فلسفۀ میانفرهنگی است که البته بیشتر در کشور آلمان شکل گرفته و در ایران هم ادبیات آن تا حدودی منتقل شده است. به طور کلی فلسفۀ میانفرهنگی دو رویکرد هرمنوتیکی و پدیدارشناختی دارد که نقطۀ عزیمت هر دو مشترک است و با نقد اروپامحوری و تلاش برای گشودگی فلسفه برای شمول سنتهای دیگر فکری تعریف میشود؛ ولی مبانی و رویکردهای آنها با یکدیگر متفاوت است.
🔴 مدعای اصلی در فلسفه دین میانفرهنگی به روایت پدیدارشناختی این است که صرفا به توصیههای اخلاقی برای شکلگیری گفتوگو محدود نشود. درعوض از خلال پدیدارشناسی تجربه تلاش میشود تجربه فرهنگی یا تجربه میانه مطرح شود.
🔴 برخلاف سنت هرمنوتیکی گادامری که به دنبال آمیزش افقهاست و من از جهانی با یک جهان دیگر مواجه میشوم که افق فهم متفاوتی دارد و از طریق آمیزش افقها به همافقی برسیم، رومباخ میگوید عملا امکانی برای آمیزش افقها نیست؛ بلکه من در درون ساختار خودم امکانی را برای تجربه بعدی از هستی برای خودم فراهم میآورم که برای من جنبه جدیدی به ساختارم اضافه میکند.
🔴 تفاوت رومباخ با گادامر در همینجا قابل عرضه است. به واسطه همین تقریر، رومباخ با اولویت دادن به فهم که در هرمنوتیک محوریت دارد مخالفت میکند. تجربه بنیادین در ساحت فهم اتفاق نمیافتد. بلکه در آن گویی چیزی برای من آشکار میشود. برخلاف وساطت هرمنوتیکی که گادامر مدعی بود، رومباخ از جهشها درون ساختار صحبت میکند. هیچ گاه چیزی وساطت نمیکند. از دریچه امکان بسط ابعاد جهان خود، جهشهایی را پشت سر میگذارم. رومباخ برای همین است که هرمتیک را به جای هرمنوتیک مطرح میکند تا شکل متفاوتی از رابطهمندی ساختارها را صورتبندی کند .....
🔻 جهت مطالعه این مطلب در سایت به لینک زیر مراجعه فرمایید:
https://andishehma.com/kesrat-adyan/
🌐 اندیشه ما
https://eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
✅ خروجی حوزه های علمیه، امروز باید همین تبلیغ دین باشد.
🎙 آیت الله علی نظری منفرد
🔴 مبلّغ جز به اسلام و دین و اهل بیت (ع) نباید به هیچ چیز دیگری وابستگی داشته باشد. باید نگاه عام نسبت به جامعه داشته باشد چون اگر وابسته به این جناح و آن جناح باشد باید برای آنها تبلیغ کند و این خلاف اسلام است. اسلام فقط «حزب الله» دارد و همه باید در این جهت حرکت کنند.
🔴 خروجی حوزه های علمیه، امروز باید همین تبلیغ دین باشد، این وظیفه اصلی حوزه است یعنی دروس حوزوی که ما می خوانیم در این مسیر است که آنچه آموختیم بتوانیم به دیگران منتقل کنیم.
🔴 «فَإِنَّ النّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحاسِنَ کَلامِنا لاَتَّبَعُونا» تاکید کرد: باید جایی برای تربیت افراد متخصص در زمینه تبلیغ درنظر گرفته شود تا بتوانیم ارزش های دینی را اعم از اعتقادات و اخلاق و کارهای شایسته در جامعه منتقل کنیم.
🔴 اولین اصل اخلاقی در یک مبلغ این است که «عامل» باشد؛ همانگونه که در روایت داریم: «العالم بلا عمل کالشجر بلا ثمر». عالم و مبلغی که به سخن خود عمل نکرده باشد، کلامش نافذ نیست و تاثیر نخواهد گذاشت.حضرت امیرالمومنین (ع) فرمودند: «شما را امر به چیزی نکردم مگرآنکه قبلش بدان عمل کردم».
🔻 جهت مطالعه این مطلب در سایت به لینک زیر مراجعه فرمایید:
https://andishehma.com/tabligh-din/
🌐 اندیشه ما
https://eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
🔰 درسِ شجاعتِ علمی و شجاعتِ سیاسی در مدرسه جهانیِ امام باقر (ع)
✍️ هادی سروش
✅ مدرسه امام باقر (ع) یک چهاردیواری آکادمی خشک نیست ، بلکه یک مکتبِ علمی و کاربردی است که ارائه کننده الگوی عالی در مباحث دینی است که بخوبی خرافات و مجعولات و موهومات را از دین می زاید ، و نیز همواره متوجه کمالات جامع انسانی در ابعاد ترقی و رشد اجتماعی و مبارزه با زیاده خواهان است. در نتیجه مدرسه امام باقر (ع) یک مدرسه دور از شهر و آبادی نیست و آنچه بر شهروندان در رابطه با خرافات و ظلم روا داشته میشود! درس های به روز دارد.
🔸شجاعتِ علمیِ امام باقر (ع) باید در این رخداد دید که امام باقر (ع) در زمانی زیست میکند که بیش از یکصد سال ، بیان حدیث و رواج حدیث در دست حاکمیت بوده و کسی حق بیان یک حدیث از رسول الله (ص) را نداشته !! در چنین زمانی حدیث های جعلی که عمدتاً به نفع حاکمیت و اشخاص خاص! بوده و مردم برای اطلاع و گردش اطلاعاتِ دینیِ خود در علوم قرآن مانند تفسیر و فقه و کلام، فقط مراجعه به آن منابع حکومتی داشتند ، امام باقر (ع) با شجاعت مثال زدنی وارد شد و برای حدیث و پذیرش آن معیار معرفی نمود. و آن اینکه حدیث باید مبتنی بر قرآن و ریشه در قرآن داشته باشد.
🔴 در آموزه های مدرسه امام باقر (ع) شجاعت در برابر هر گونه اقدام ظالمانه است و اینکه ظلم باعث خروج از فرهنگ امامت است و نباید لحظه ای به توجیه "ظلم" توسط دستگاه های حاکم سیاسی توجه شود.
🔴 در مدرسه امام باقر (ع) ؛ توجه جدی به مسئله "خون و خون ریزی" شده است و به شکل های مختلف جامعه را از خطر دست داشتنِ در خون یک انسان آگاه میکند و از اینجاست که بسیاری از روایات باب "دم و خون" در فقه از حضرت باقر (ع) است.
امام باقر (ع) است که از قول پیامبر خدا (ص) فرمود : "..قسم به خدایى که مرا مبعوث به حق کرده است اگر تمام اهل آسمان ها و زمین شریک خون مسلمانى باشند و راضى به آن شوند همه آنها را به صورت در آتش دوزخ خواهد افکند!"
🔴امام باقر (ع) در مسئله پر خطر "خون" به افکار عمومی توجه متفاوتی میدهد که هرگونه شرکت داشتنِ در ریخته شدنِ خونِ یک انسان ؛ سرآنجام اُخروی آن حتا برای افرادِ غیر مباشر ، یعنی شخصی که در ریخته شدنِ خونی مستقیم دخالت نداشته ولی کمک و یا معاونت و یا مُعادّت داشته را سیاه میکند!
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
✅ نقد و بررسی ابعاد مختلف قانون حجاب و عفاف
🎙 دکتر محسن برهانی
🔴 چيزی كه انسان ميتواند ادعا كند اين است كه بر مبنای فقه سنتی و فقه رايج در حوزههای علمی هم به اين قانون انتقادهای جدي وارد است.
🔴 اين قانون مبتني بر يك پيشفرض است و آن پيشفرض اين است كه نظر قانونگذاران بر اين باور مستقر شد كه ما ميتوانيم با استفاده از ابزار كيفري و ايجاد محدوديت به صورت حداكثري براي افراد و ايجاد تهديد شغلي و رواني، ايجاد تهديد مالي و تهديد براي تحصيل، اشتغال، آزادي و اموال افراد، افراد را به اين سمت سوق بدهيم كه حجاب را رعايت كنند.
🔴 نميتوانيم بگوييم براساس قانون اساسي، اين قانون، قانون نيست. اما من اصطلاح شبهقانون را در مورد اين قانون به كار ميبرم يعني قانوني كه براساس ظواهر همه قواعد شكلي را در تقنين رعايت كرده اما از لحاظ محتوا هم مبتني بر پيشفرضهاي اشتباه است و هم محتوايش داراي مطالب غيرقابل قبول از لحاظ حقوقي، شرعي و عقلايي است و از جنبه سوم، آثار و تبعاتي دارد كه قطعا براي جامعه مفسدهانگيز است و تبعات دارد.
🔴 نظام حقوقي ما، ساختار بسيار عجيبي است. چرا؟ به خاطر اينكه نهادهاي مدرن را داريم اما در عين حال در كنار اين نهادهاي مدرن، نهادهاي ديگري را هم داريم كه عملا اين نهادها را خنثي و محدود ميكند، دور ميزند و امثال ذلك. اگر در يك جامعه متفاوتي بوديم، مجلس تصميم ميگرفت و رييسجمهور مخالف بود. رييسجمهور ميديد مجلس در راستاي خواستهايش نيست، مردم نسبت به يك قانون اعتراض مدني ميكردند، يا فشار افكار عمومي نمايندگان را ملزم ميكرد كه نظرشان را تغيير دهند يا رييسجمهور در بعضي نظامها مجلس را منحل ميكرد و ميگفت انتخابات زودهنگام براي اينكه خواست مردم رعايت شود. خب اين دو گزينه در ايران وجود ندارد.
🔴 چرا مسير نوعي حرمتشكني نسبت به خودمان و اهانت به خودم را باز كنيم؟ وقتي ميدانم كه اينجا همدلي وجود ندارد، تقابل اجتماعي و سياسي وجود دارد، عرصه بينالمللي و تخصص من نيست اما وقتي در اين عرصه وجود دارد چه ضرورتي دارد چنين تقابلي را شكل بدهيم آن هم در اينكه جامعه تازه به يك آرامشي عادت ميكند. بخشهاي مختلف جامعه مثل هنرمندان و كارمندان را درگير كنيم. بخش عظيمي از اين قانون مبتني بر زيرآبزني است يعني اينكه هركس براي ديگري گزارش بدهد. رييس سازمان بايد دنبال كارمندان بيفتد. در اين مملكت كار ندارد؟ اين چه كاري است؟ همه به جان هم بيفتند و عليه هم گزارش بدهند ....
🔻 جهت مطالعه این مطلب در سایت به لینک زیر مراجعه فرمایید:
https://andishehma.com/9312-2/
🌐 اندیشه ما
https://eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
✅ اندیشه میان فرهنگی
🎙 محمد رضوی راد
🔴 اندیشه میان فرهنگی تنها یک فرضیه نظری فلسفی صرف نیست، بلکه یک راهبرد علمی برای برون رفت از بن بست های فلسفی و فرهنگی است. تا انسانها بتوانند علی رغم برخورداری از «دگرگونی»، « دیگری » را لزوماً تهدیدکننده یا دشمن هویت «خودی» قلمداد ننمایند
🔴 اندیشه میان فرهنگی میکوشد تا جایی که امکان دارد ،«دیگر شناسی» را جایگزین «دیگرستیزی» نماید. مفهوم این کلام و لازمه آن ، عدول فرهنگی ،نسیان فرهنگی ، فرهنگ کانونی (سانتریستی) ، انحلال فرهنگی ، تضعیف فرهنگی، تبادل فرهنگی، تنازل فرهنگی ، غلبه فرهنگی ، فرهنگ توریستی ، تبلیغ فرهنگی ، زیبایی شناسی فرهنگی ، تقلیل فرهنگی ، تساوی فرهنگی ، اتحاد فرهنگی، بزک فرهنگی ، فرهنگ جهانی ( به هم زدن چهار دیواریهای فرهنگی) ، ترجیح فرهنگی، تاکتیک فرهنگی، نقد فرهنگی و حتی داوری فرهنگی نیست ، بلکه فرهنگ شناسی ، دیگرشناسی و زندگی مبتنی بر گفت وگو است.
🔴 هر جامعه پایبند به اصول و مبانی فرهنگی خاصی ، اگر بخواهد بماند باید از مطالعه دقیق آنچه در متن تحولات فکری و فرهنگی دنیا میگذرد، نه به عنوان یک ضرورت اجتماعی، بلکه به عنوان یک رسالت و وظیفه تردیدناپذیر، غفلت ننماید. وادی اندیشه امروز بیش از آنکه به داوری و مخالفت یا موافقت احتیاج داشته باشد ، به شناخت اندیشه ها و تمییز سره از ناسره نیازمند است.
🔴 اندیشه میان فرهنگی در متن زبان آلمانی تولد و شکل یافته است و بایداعتراف کرد که، اجمالاً با زبان آلمانی هم عجین شده است و کم است مواردی از این دست که رابطه زبان با اندیشه به این اندازه تنگاتنگ باشد. این درهم تنیدگی تا حدی فهم دقیقِ اندیشه میان فرهنگی را بر راویان اندیشه به زبانهای دیگر مشکل می سازد.
🔴 فرهنگ نگاه به درون دارد. مرز آن داشته های تعریف شده ای است که خودی تلقی می شود و غیر آن نیز بیگانه ، این چیدمان در باطن خود نوعی ارزشگذاری غیر رسمی را به دنبال دارد . افزون بر ارزشگذاری ، داوری وحشتناکی را هم در بطن خود می پرورداند و آن اینکه دیگران نه تنها بدند، بلکه شنیدن ، فهمیدن و قابل اعتماد دانستن آنها ، لازم نیست، یا به زعم برخی حتی جرم و خیانت فرهنگی است ....
🔻 جهت مطالعه این مطلب در سایت به لینک زیر مراجعه فرمایید:
https://andishehma.com/andishe-mian-farhanfi/
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
♦️*ریش گرفتن در دعای رجبیه*
✍🏻 *ابوالفضل طریقهدار*
دعای رجبیه از دعاهای پرمغزی است که مسلمانان در سراسر ماه رجب میخوانند. این دعا از امام صادق(ع) نقل شده و حالت عشقبازی عاشق را به درگاه معشوق به همراه تضرع و خضوع، ترسیم میکند. اما دو نکته در مورد نحوه خواندن این دعا قابل تامل است:
اول: آیا واقعا باید در یک فراز آن، ریش خود را با دست چپ بگیریم و انگشت راست خود را تکان دهیم؟
واقعیت این است که اولا: در آن روزگار، ریش گرفتن و انگشت تکان دادن، نشانه اوج تضرع و تسلیم بوده است و امروز، این کار، نشانه تضرع نیست. ثانیا: این ریش گرفتن و انگشت تکان دادن، حالت تضرع بوده که به امام صادق دست داده و جزء دعا نیست ( دقت کنید جزء دعا نیست) . یعنی راوی میگوید که امام در دعا چنین حالتی به او دست داد نه اینکه فرموده باشد ما هم چنین کنیم. ثالثا: این حالت التماس و تضرع امام، واقعی بود، ایشان با توجه کامل به جمله ها و واژه ها و فهم عمیق از آنها به حالت گریه و تضرع افتاد و در این حالت، به شکل التماس گونه در برابر خدا ريشش را گرفت و گفت: ای خدا، ای صاحب جلال و اکرام، به من رحم کن و آتش جهنم را بر من حرام فرما.
دوم: زنان مومن که این دعا را میخوانند، یا مردان بی ریش، چگونه ریش خود را بگیرند؟ اصلا ریش ندارند که بگویند: «حَرّمْ شَیْبَتی عَلَی النار : حرام کن ریش مرا بر آتش جهنم». پس، آن ریش گرفتن، ویژه امام بوده و اگر اندکی در فضای این دعا تامل کنیم پی میبریم که این حالت، رفتاری خارج از دعا و ویژه آن حضرت بوده است. ولی ما که میخوانیم چنین حالتی نداریم، لذا به صورت تصنعی ریش خود را میگیریم و انگشتان را تکان میدهیم و همین حالت سطحی و ساختگی، باعث تعجب و تمسخر دیگران_ خصوصا جوانان_ میشود. در مسجد دیدم که بعضی جوانان ریش خود را گرفته بودند و انگشت خود را به شکل خاصی تکان میدادند و میخندیدند.
🔸بعضی توجیه کرده اند که «شیبه» به معنای ریش نیست، بلکه به معنای پیری و ناتوانی است، یعنی خدایا بدن ضعیف مرا از آتش نگه دار. اگر این توجیه درست باشد اولا: باز همان حالت ویژه امام بوده و جزء دعا نیست. ثانیا: انگشت تکان دادن را چگونه توجیه کنیم.
🔸ما میتوانیم به مردم بگوییم لازم نیست هنگام رسیدن به این فراز دعا ریش خود را بگیرید، بلکه دست خود را به همان صورت دعا بالا ببرید، چنانکه بعضی از علما چنین میکنند.
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
♦️هجرت از دارالکفر یا هجرت از دارالظلم ؟
🎙آیت الله محمد سروش محلاتی
✍️چکیده سخنرانی در همایش مهاجرت نخبگان
🔹با اشاره به دو نکته بحث خودم را در پاسخ به یک سوال مطرح میکنم :
اول آنکه : هجرت یک حکم ریشه دار و اساسی در معارف اسلامی است و ایات متعددی وجود دارد که بر آن تاکید و تشویق دارد .
دوم آنکه : هجرت در جایگاه قرآنی آن ، بر همان حکم سابق خود باقی است و هجرتی که دیروز واجب بوده امروز هم واجب است . امیرالمؤمنین در نهج البلاغه فرمود : و الهجره قائمه علی حدها الاول ( خطبه ۱۸۷ )
حال باید پرسید آن هجرت اول در چه حوزه ای مطرح بوده که همچنان بقوت باقی است ؟
▪️دیدگاه اول
در نگاه برخی ظاهرگرایان هجرت ، از "دارالکفر" به "دارالاسلام" مطلوب است و مسلمان باید سرزمین کفر را رها کرده و به سرزمین اسلامی مهاجرت کند . در نزد این گروه ، اینکه در سرزمین اسلامی مثلا چه نظام فاسدی حاکمیت دارد و مسلمانان چه ظلمی تحمل میکنند ، مهم نیست و آنچه مهم است این است که چون جامعه اسلامی است پس باید عضویت در آن را حفظ کرد . چه اینکه در این دیدگاه مهم نیست که در سرزمین کفر ، مسلمانان مثلا از آزادیهایی برخوردارند و حقوقشان رعایت میشود ، بلکه مهم این است که چون جامعه اسلامی نیست نباید به عضویت آن در آمد.
▪️دیدگاه دوم :
هر چند حضور در میان مسلمانان و حفظ پیوندهای ایمانی و اسلامی با ارزش است ، ولی این بدان معنا نیست که مسلمانان برای صیانت از آن ، هر گونه ظلمی را تحمل کنند . آنان در شرایطی که نمیتوانند حضور موثری برای تغییر شرایط داشته باشند ، باید "دارالظلم" را - هر چند بظاهر دارالاسلام باشد - ترک گویند و به "دارالحریه" - هر چند دارالکفر باشد - در آیند تا بتوانند به وظایف اسلامی و انسانی خویش پای بند بمانند .
🔹منابع اسلامی ، دیدگاه دوم را تایید میکند و دلالت دارد که اگر ماندن در دارالکفر مجازات الهی دارد ، از ان روست که انسان را به استضعاف میکشاند و دست و پای او را برای حرکت در مسیر حق میبندد : قالوا کنا مستضعفین فی الارض قالوا الم تکن ارض الله واسعه فتهاجروا فیها( سوره نساء آیه ۹۷ )و خداوند اجازه نداده که انسان حتی در شرایط سلطه جباران و استضعاف تحمیلی ، از حق گویی و حق پویی عدول کند ، او اگر نمیتواند این بازی را بهم بزند باید صحنه را ترک کند . به تعبیر علامه طباطبایی ، از جامعه کفر باید گریخت چون سخن از حق نمیتوان گفت : ... من تسبب الی الانحصار فی مجتمع الکفر فلم یستطع التفوه بکلمه الحق ( المیزان ج ۱۳ ص ۲۶۲ )
🔹به همین جهت است که متفکرانی مانند شهید آیت الله بهشتی بجای هجرت به دار الاسلام از هجرت به دار الحریه تعبیر کرده اند ( تقیه ص ۲۰۶) . ایشان هجرت گروهی از مسلمانان به حبشه ، به دستور پیامبر را بر همین اساس تفسیر میکند و میگوید این هجرت برای استمداد از امپراطور حبشه نبود ، بلکه پیامبر آنان را به نزد امپراطوری آزاد منش فرستاد تا آرام تر زندگی کنند و بتوانند دین خود را حفظ کنند . هجرت آنان از کانون اسلام آن روز یعنی مکه به سرزمین نصرانی مذهب حبشه بود ! ( محیط پیدایش اسلام ص ۱۶۸ )
🔻پس بجای بحث از خوب و بد بودن مهاجرت ، باید در باره زمینه های آن بحث کرد و با برون رفت از توهم حق انگاری مطلق خویش ، فضای عدالت و کرامت برای انسانها فراهم آورد .
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034i
“ *لیلة الرغائب”حقیت یا افسانه* ؟
✍️ حجتالاسلام قیصری
“لیلة الرغائب” شب برآورده شدن آرزوهای بلند، شبِ بردن ثواب بسیار، اولین شب جمعه از ماه رجب.
“صلاة الرغائب” نمازی که در اولین شب جمعه ماه رجب برای رسیدن به ثواب بسیار و برآورده شدن آرزوهای بلند خوانده می شود.
ریشه و اساس این نامگذاری و این اعمال روایتی است که از پیامبر (ص) نقل شده است.
انجام اعمال لیلة الرغائب در میان عوام اهل سنت و شیعه رواج داشته و دارد مخصوصا در سالهای اخیر با برنامه ها و تبلیغات گسترده صدا وسیما توجه عامه مردم به آن بیشتر شده است.
در این گفتار کوتاه این روایت را از جهت متن و سند مورد بررسی قرار می دهیم:
❇️ اصل این حدیث در منابع اهل سنت است و به نقل از آنها وارد کتابهای دعائی شیعه شده است.
در منابع دعائی شیعه برای اولین بار توسط ابن طاووس (متوفای ۶۶۴ ه- ق) در کتاب ” إقبال الأعمال” روایت شده است
بسیاری از محدثین و فقها شیعه و اهل سنت روایت فوق را ضعیف،ساختگی و غیر قابل اعتماد دانسته اند:
علامه مجلسی:
"در کتب ادعیه برای هر شب از ماه رجب نماز مخصوصی را ذکر کرده اند و چون سند معتبری ندارد دوست ندارم آنها را ذکر کنم اما به جهت آن که جداً مشهور است اجمالا آنها را ذکر میکنم... برای هر یک از این نمازها ثواب فراوانی بیان شده که به دلیل غیر قابل اعتماد بودن سند، از ذکر آنها خود داری میکنم، و بعضی از نمازهای ذکر شده طولانی است و باید بین نماز مغرب و عشا خوانده شود و ناچار بعد از داخل شدن وقت نماز عشا خوانده می شود و این خالی از اشکال نیست، به این جهت و به دلیل عامی بودن سند، نماز لیلة الرغائب را در این رساله ذکر نکردم"(زاد المعاد ص ۴۰)
آیت الله فاضل لنکرانی:
حکم به استحباب نماز لیلة الرغائب و روزه روز قبل از آن مشکل است (جامع المسائل،ج۲، ص۱۷۲)
ابن الجوزی از علمای اهل سنت:
این حدیث به نام رسول خدا جعل شده است و ابن جهیم متهم به این جعل است که او را درغگو میدانند، و واضع این حدیث از بدعت گذاران است (الموضوعات ،ج۲،ص۱۲۶)
نووی از علمای اهل سنت:
نماز لیلة الرغائب بدعتی است زشت و ناپسند، بدعتی که نتیجه آن گمراهی و جهالت است و در آن امورِ غیرمشروع و ناپسندِ روشن و واضحی است، و گروهی از بزرگان علم حدیث کتابهای بسیاری در تقبیح و در گمراهی بودن کسی که این نماز را میخواند و کسی که آن را جعل کرده و این بدعت را گذاشته و در دلائل زشتی و بطلان این بدعت و گمراهی کسی که آن را انجام می دهد، نوشته اند. (شرح صحیح مسلم، ج۸، ص۲۰)
با توجه به ضعیف و غیر قابل اعتماد بودن این حدیث نزد بسیاری از محدثین و فقهای شیعه و اهل سنت شکی در جعلی و ساختگی بودن حدیث ” لیلة الرغائب” باقی نمیماند.
❇️ نگاهی اجمالی به متن حدیث:
ابن طاووس (ره) در اعمال ماه رجب می گوید:
رسول خدا (ص) فرمودند: از اولین شب جمعه در ماه رجب غافل نشوید. زیرا شبى است که فرشتگان آن را "لیله الرغائب" مى نامند. این نامگذارى به این جهت است که هنگامى که یک سوم از شب گذشت هیچ فرشته اى در آسمانها و زمین نمى ماند مگر این که در کعبه و اطراف آن جمع مى شوند. و خداوند ناگهان بر آنان وارد شده و مى فرماید: اى فرشتگانم هر چه مى خواهید از من درخواست کنید. فرشتگان عرض مى کنند: حاجت ما این است که از روزه داران رجب درگذرى. خداوند مى فرماید: این کار را انجام دادم.
سپس رسول خدا فرمود: کسى که روز پنجشنبه اول رجب را روزه گرفته و سپس بین نماز مغرب و عشا دوازده رکعت نماز بجا آورده هر دو رکعت به یک سلام و … سپس رسول خدا فرمودند: قسم به کسى که جانم در دست اوست، هیچ مرد و زنی این نماز را بجا نمى آورد، مگر این که خداوند گناهان او را مى بخشد حتی اگر گناهان او مثل کف روی دریا و به عدد شنها و به وزن کوه ها و به عدد برگهاى درختان باشد، و روز قیامت هفتصد نفر از خویشان خود را که همگى سزاوار آتش باشند شفاعت مى کند.( اقبال الأعمال،ج۲،ص۱۵۳)
❇️ مخالفت حدیث”لیله الرغائب” با قرآن:
این جمله از حدیث را چگونه می توان توجیه کرد:
و خداوند ناگهان بر آنان وارد شده و مى فرماید…
آیا این به معنای تنزل شأن خداوند درحد مدیر وفرماندهای که ناگهان به نیروهای تحت فرمان خود سرکشی می کند نیست؟! آیا این به معنای نسبت جسمیت و مکان به خدا نیست ؟!
به این قسمت از حدیث توجه کنید:
" هیچ مرد وزنی این نماز را بجا نمى آورد، مگر این که خداوند گناهان او را مى بخشد حتی اگر گناهان او مثل کف روی دریا و به عدد شنها و به وزن کوهها و به عدد برگهاى درختان باشد، و روز قیامت هفتصد نفر از خویشان خود را که همگى سزاوار آتش باشند شفاعت مى کند.”
این قسمت از حدیث معنائی غیر از به تمسخر گرفتن عبادت و نماز و سوق دادن مردم به گناه و تجارت پیشگی در عبادت و بندگی خدا و ترویج دین مناسکی و دور شدن از روح عبادت و عمل صالح و حقیت ایمان ندارد.
🌐 اندیشه ما