✅ از منظر فلسفه میانفرهنگی ، مسئله کثرت ادیان اهمیت محوری دارد.
🎙 دکتر محمدمهدی فلاح
🔴 در جانب فلسفۀ دین با تاریخ مشخصی روبهرو هستیم که البته امروزه با بنبستهایی مواجه شده است. فلسفۀ دین امروز به تعبیر برخی محققان پویایی اولیه خود را از دست داده است. به طور کلی میتوان گفت فلسفۀ دین موجود فلسفۀ دین تحلیلی پروتستانی انگلیسیزبان است.
🔴 یکی از امکانهای پیشروی فلسفۀ دین توجه به فلسفۀ میانفرهنگی است که البته بیشتر در کشور آلمان شکل گرفته و در ایران هم ادبیات آن تا حدودی منتقل شده است. به طور کلی فلسفۀ میانفرهنگی دو رویکرد هرمنوتیکی و پدیدارشناختی دارد که نقطۀ عزیمت هر دو مشترک است و با نقد اروپامحوری و تلاش برای گشودگی فلسفه برای شمول سنتهای دیگر فکری تعریف میشود؛ ولی مبانی و رویکردهای آنها با یکدیگر متفاوت است.
🔴 مدعای اصلی در فلسفه دین میانفرهنگی به روایت پدیدارشناختی این است که صرفا به توصیههای اخلاقی برای شکلگیری گفتوگو محدود نشود. درعوض از خلال پدیدارشناسی تجربه تلاش میشود تجربه فرهنگی یا تجربه میانه مطرح شود.
🔴 برخلاف سنت هرمنوتیکی گادامری که به دنبال آمیزش افقهاست و من از جهانی با یک جهان دیگر مواجه میشوم که افق فهم متفاوتی دارد و از طریق آمیزش افقها به همافقی برسیم، رومباخ میگوید عملا امکانی برای آمیزش افقها نیست؛ بلکه من در درون ساختار خودم امکانی را برای تجربه بعدی از هستی برای خودم فراهم میآورم که برای من جنبه جدیدی به ساختارم اضافه میکند.
🔴 تفاوت رومباخ با گادامر در همینجا قابل عرضه است. به واسطه همین تقریر، رومباخ با اولویت دادن به فهم که در هرمنوتیک محوریت دارد مخالفت میکند. تجربه بنیادین در ساحت فهم اتفاق نمیافتد. بلکه در آن گویی چیزی برای من آشکار میشود. برخلاف وساطت هرمنوتیکی که گادامر مدعی بود، رومباخ از جهشها درون ساختار صحبت میکند. هیچ گاه چیزی وساطت نمیکند. از دریچه امکان بسط ابعاد جهان خود، جهشهایی را پشت سر میگذارم. رومباخ برای همین است که هرمتیک را به جای هرمنوتیک مطرح میکند تا شکل متفاوتی از رابطهمندی ساختارها را صورتبندی کند .....
🔻 جهت مطالعه این مطلب در سایت به لینک زیر مراجعه فرمایید:
https://andishehma.com/kesrat-adyan/
🌐 اندیشه ما
https://eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
✅ خروجی حوزه های علمیه، امروز باید همین تبلیغ دین باشد.
🎙 آیت الله علی نظری منفرد
🔴 مبلّغ جز به اسلام و دین و اهل بیت (ع) نباید به هیچ چیز دیگری وابستگی داشته باشد. باید نگاه عام نسبت به جامعه داشته باشد چون اگر وابسته به این جناح و آن جناح باشد باید برای آنها تبلیغ کند و این خلاف اسلام است. اسلام فقط «حزب الله» دارد و همه باید در این جهت حرکت کنند.
🔴 خروجی حوزه های علمیه، امروز باید همین تبلیغ دین باشد، این وظیفه اصلی حوزه است یعنی دروس حوزوی که ما می خوانیم در این مسیر است که آنچه آموختیم بتوانیم به دیگران منتقل کنیم.
🔴 «فَإِنَّ النّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحاسِنَ کَلامِنا لاَتَّبَعُونا» تاکید کرد: باید جایی برای تربیت افراد متخصص در زمینه تبلیغ درنظر گرفته شود تا بتوانیم ارزش های دینی را اعم از اعتقادات و اخلاق و کارهای شایسته در جامعه منتقل کنیم.
🔴 اولین اصل اخلاقی در یک مبلغ این است که «عامل» باشد؛ همانگونه که در روایت داریم: «العالم بلا عمل کالشجر بلا ثمر». عالم و مبلغی که به سخن خود عمل نکرده باشد، کلامش نافذ نیست و تاثیر نخواهد گذاشت.حضرت امیرالمومنین (ع) فرمودند: «شما را امر به چیزی نکردم مگرآنکه قبلش بدان عمل کردم».
🔻 جهت مطالعه این مطلب در سایت به لینک زیر مراجعه فرمایید:
https://andishehma.com/tabligh-din/
🌐 اندیشه ما
https://eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
🔰 درسِ شجاعتِ علمی و شجاعتِ سیاسی در مدرسه جهانیِ امام باقر (ع)
✍️ هادی سروش
✅ مدرسه امام باقر (ع) یک چهاردیواری آکادمی خشک نیست ، بلکه یک مکتبِ علمی و کاربردی است که ارائه کننده الگوی عالی در مباحث دینی است که بخوبی خرافات و مجعولات و موهومات را از دین می زاید ، و نیز همواره متوجه کمالات جامع انسانی در ابعاد ترقی و رشد اجتماعی و مبارزه با زیاده خواهان است. در نتیجه مدرسه امام باقر (ع) یک مدرسه دور از شهر و آبادی نیست و آنچه بر شهروندان در رابطه با خرافات و ظلم روا داشته میشود! درس های به روز دارد.
🔸شجاعتِ علمیِ امام باقر (ع) باید در این رخداد دید که امام باقر (ع) در زمانی زیست میکند که بیش از یکصد سال ، بیان حدیث و رواج حدیث در دست حاکمیت بوده و کسی حق بیان یک حدیث از رسول الله (ص) را نداشته !! در چنین زمانی حدیث های جعلی که عمدتاً به نفع حاکمیت و اشخاص خاص! بوده و مردم برای اطلاع و گردش اطلاعاتِ دینیِ خود در علوم قرآن مانند تفسیر و فقه و کلام، فقط مراجعه به آن منابع حکومتی داشتند ، امام باقر (ع) با شجاعت مثال زدنی وارد شد و برای حدیث و پذیرش آن معیار معرفی نمود. و آن اینکه حدیث باید مبتنی بر قرآن و ریشه در قرآن داشته باشد.
🔴 در آموزه های مدرسه امام باقر (ع) شجاعت در برابر هر گونه اقدام ظالمانه است و اینکه ظلم باعث خروج از فرهنگ امامت است و نباید لحظه ای به توجیه "ظلم" توسط دستگاه های حاکم سیاسی توجه شود.
🔴 در مدرسه امام باقر (ع) ؛ توجه جدی به مسئله "خون و خون ریزی" شده است و به شکل های مختلف جامعه را از خطر دست داشتنِ در خون یک انسان آگاه میکند و از اینجاست که بسیاری از روایات باب "دم و خون" در فقه از حضرت باقر (ع) است.
امام باقر (ع) است که از قول پیامبر خدا (ص) فرمود : "..قسم به خدایى که مرا مبعوث به حق کرده است اگر تمام اهل آسمان ها و زمین شریک خون مسلمانى باشند و راضى به آن شوند همه آنها را به صورت در آتش دوزخ خواهد افکند!"
🔴امام باقر (ع) در مسئله پر خطر "خون" به افکار عمومی توجه متفاوتی میدهد که هرگونه شرکت داشتنِ در ریخته شدنِ خونِ یک انسان ؛ سرآنجام اُخروی آن حتا برای افرادِ غیر مباشر ، یعنی شخصی که در ریخته شدنِ خونی مستقیم دخالت نداشته ولی کمک و یا معاونت و یا مُعادّت داشته را سیاه میکند!
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
✅ نقد و بررسی ابعاد مختلف قانون حجاب و عفاف
🎙 دکتر محسن برهانی
🔴 چيزی كه انسان ميتواند ادعا كند اين است كه بر مبنای فقه سنتی و فقه رايج در حوزههای علمی هم به اين قانون انتقادهای جدي وارد است.
🔴 اين قانون مبتني بر يك پيشفرض است و آن پيشفرض اين است كه نظر قانونگذاران بر اين باور مستقر شد كه ما ميتوانيم با استفاده از ابزار كيفري و ايجاد محدوديت به صورت حداكثري براي افراد و ايجاد تهديد شغلي و رواني، ايجاد تهديد مالي و تهديد براي تحصيل، اشتغال، آزادي و اموال افراد، افراد را به اين سمت سوق بدهيم كه حجاب را رعايت كنند.
🔴 نميتوانيم بگوييم براساس قانون اساسي، اين قانون، قانون نيست. اما من اصطلاح شبهقانون را در مورد اين قانون به كار ميبرم يعني قانوني كه براساس ظواهر همه قواعد شكلي را در تقنين رعايت كرده اما از لحاظ محتوا هم مبتني بر پيشفرضهاي اشتباه است و هم محتوايش داراي مطالب غيرقابل قبول از لحاظ حقوقي، شرعي و عقلايي است و از جنبه سوم، آثار و تبعاتي دارد كه قطعا براي جامعه مفسدهانگيز است و تبعات دارد.
🔴 نظام حقوقي ما، ساختار بسيار عجيبي است. چرا؟ به خاطر اينكه نهادهاي مدرن را داريم اما در عين حال در كنار اين نهادهاي مدرن، نهادهاي ديگري را هم داريم كه عملا اين نهادها را خنثي و محدود ميكند، دور ميزند و امثال ذلك. اگر در يك جامعه متفاوتي بوديم، مجلس تصميم ميگرفت و رييسجمهور مخالف بود. رييسجمهور ميديد مجلس در راستاي خواستهايش نيست، مردم نسبت به يك قانون اعتراض مدني ميكردند، يا فشار افكار عمومي نمايندگان را ملزم ميكرد كه نظرشان را تغيير دهند يا رييسجمهور در بعضي نظامها مجلس را منحل ميكرد و ميگفت انتخابات زودهنگام براي اينكه خواست مردم رعايت شود. خب اين دو گزينه در ايران وجود ندارد.
🔴 چرا مسير نوعي حرمتشكني نسبت به خودمان و اهانت به خودم را باز كنيم؟ وقتي ميدانم كه اينجا همدلي وجود ندارد، تقابل اجتماعي و سياسي وجود دارد، عرصه بينالمللي و تخصص من نيست اما وقتي در اين عرصه وجود دارد چه ضرورتي دارد چنين تقابلي را شكل بدهيم آن هم در اينكه جامعه تازه به يك آرامشي عادت ميكند. بخشهاي مختلف جامعه مثل هنرمندان و كارمندان را درگير كنيم. بخش عظيمي از اين قانون مبتني بر زيرآبزني است يعني اينكه هركس براي ديگري گزارش بدهد. رييس سازمان بايد دنبال كارمندان بيفتد. در اين مملكت كار ندارد؟ اين چه كاري است؟ همه به جان هم بيفتند و عليه هم گزارش بدهند ....
🔻 جهت مطالعه این مطلب در سایت به لینک زیر مراجعه فرمایید:
https://andishehma.com/9312-2/
🌐 اندیشه ما
https://eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
✅ اندیشه میان فرهنگی
🎙 محمد رضوی راد
🔴 اندیشه میان فرهنگی تنها یک فرضیه نظری فلسفی صرف نیست، بلکه یک راهبرد علمی برای برون رفت از بن بست های فلسفی و فرهنگی است. تا انسانها بتوانند علی رغم برخورداری از «دگرگونی»، « دیگری » را لزوماً تهدیدکننده یا دشمن هویت «خودی» قلمداد ننمایند
🔴 اندیشه میان فرهنگی میکوشد تا جایی که امکان دارد ،«دیگر شناسی» را جایگزین «دیگرستیزی» نماید. مفهوم این کلام و لازمه آن ، عدول فرهنگی ،نسیان فرهنگی ، فرهنگ کانونی (سانتریستی) ، انحلال فرهنگی ، تضعیف فرهنگی، تبادل فرهنگی، تنازل فرهنگی ، غلبه فرهنگی ، فرهنگ توریستی ، تبلیغ فرهنگی ، زیبایی شناسی فرهنگی ، تقلیل فرهنگی ، تساوی فرهنگی ، اتحاد فرهنگی، بزک فرهنگی ، فرهنگ جهانی ( به هم زدن چهار دیواریهای فرهنگی) ، ترجیح فرهنگی، تاکتیک فرهنگی، نقد فرهنگی و حتی داوری فرهنگی نیست ، بلکه فرهنگ شناسی ، دیگرشناسی و زندگی مبتنی بر گفت وگو است.
🔴 هر جامعه پایبند به اصول و مبانی فرهنگی خاصی ، اگر بخواهد بماند باید از مطالعه دقیق آنچه در متن تحولات فکری و فرهنگی دنیا میگذرد، نه به عنوان یک ضرورت اجتماعی، بلکه به عنوان یک رسالت و وظیفه تردیدناپذیر، غفلت ننماید. وادی اندیشه امروز بیش از آنکه به داوری و مخالفت یا موافقت احتیاج داشته باشد ، به شناخت اندیشه ها و تمییز سره از ناسره نیازمند است.
🔴 اندیشه میان فرهنگی در متن زبان آلمانی تولد و شکل یافته است و بایداعتراف کرد که، اجمالاً با زبان آلمانی هم عجین شده است و کم است مواردی از این دست که رابطه زبان با اندیشه به این اندازه تنگاتنگ باشد. این درهم تنیدگی تا حدی فهم دقیقِ اندیشه میان فرهنگی را بر راویان اندیشه به زبانهای دیگر مشکل می سازد.
🔴 فرهنگ نگاه به درون دارد. مرز آن داشته های تعریف شده ای است که خودی تلقی می شود و غیر آن نیز بیگانه ، این چیدمان در باطن خود نوعی ارزشگذاری غیر رسمی را به دنبال دارد . افزون بر ارزشگذاری ، داوری وحشتناکی را هم در بطن خود می پرورداند و آن اینکه دیگران نه تنها بدند، بلکه شنیدن ، فهمیدن و قابل اعتماد دانستن آنها ، لازم نیست، یا به زعم برخی حتی جرم و خیانت فرهنگی است ....
🔻 جهت مطالعه این مطلب در سایت به لینک زیر مراجعه فرمایید:
https://andishehma.com/andishe-mian-farhanfi/
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
♦️*ریش گرفتن در دعای رجبیه*
✍🏻 *ابوالفضل طریقهدار*
دعای رجبیه از دعاهای پرمغزی است که مسلمانان در سراسر ماه رجب میخوانند. این دعا از امام صادق(ع) نقل شده و حالت عشقبازی عاشق را به درگاه معشوق به همراه تضرع و خضوع، ترسیم میکند. اما دو نکته در مورد نحوه خواندن این دعا قابل تامل است:
اول: آیا واقعا باید در یک فراز آن، ریش خود را با دست چپ بگیریم و انگشت راست خود را تکان دهیم؟
واقعیت این است که اولا: در آن روزگار، ریش گرفتن و انگشت تکان دادن، نشانه اوج تضرع و تسلیم بوده است و امروز، این کار، نشانه تضرع نیست. ثانیا: این ریش گرفتن و انگشت تکان دادن، حالت تضرع بوده که به امام صادق دست داده و جزء دعا نیست ( دقت کنید جزء دعا نیست) . یعنی راوی میگوید که امام در دعا چنین حالتی به او دست داد نه اینکه فرموده باشد ما هم چنین کنیم. ثالثا: این حالت التماس و تضرع امام، واقعی بود، ایشان با توجه کامل به جمله ها و واژه ها و فهم عمیق از آنها به حالت گریه و تضرع افتاد و در این حالت، به شکل التماس گونه در برابر خدا ريشش را گرفت و گفت: ای خدا، ای صاحب جلال و اکرام، به من رحم کن و آتش جهنم را بر من حرام فرما.
دوم: زنان مومن که این دعا را میخوانند، یا مردان بی ریش، چگونه ریش خود را بگیرند؟ اصلا ریش ندارند که بگویند: «حَرّمْ شَیْبَتی عَلَی النار : حرام کن ریش مرا بر آتش جهنم». پس، آن ریش گرفتن، ویژه امام بوده و اگر اندکی در فضای این دعا تامل کنیم پی میبریم که این حالت، رفتاری خارج از دعا و ویژه آن حضرت بوده است. ولی ما که میخوانیم چنین حالتی نداریم، لذا به صورت تصنعی ریش خود را میگیریم و انگشتان را تکان میدهیم و همین حالت سطحی و ساختگی، باعث تعجب و تمسخر دیگران_ خصوصا جوانان_ میشود. در مسجد دیدم که بعضی جوانان ریش خود را گرفته بودند و انگشت خود را به شکل خاصی تکان میدادند و میخندیدند.
🔸بعضی توجیه کرده اند که «شیبه» به معنای ریش نیست، بلکه به معنای پیری و ناتوانی است، یعنی خدایا بدن ضعیف مرا از آتش نگه دار. اگر این توجیه درست باشد اولا: باز همان حالت ویژه امام بوده و جزء دعا نیست. ثانیا: انگشت تکان دادن را چگونه توجیه کنیم.
🔸ما میتوانیم به مردم بگوییم لازم نیست هنگام رسیدن به این فراز دعا ریش خود را بگیرید، بلکه دست خود را به همان صورت دعا بالا ببرید، چنانکه بعضی از علما چنین میکنند.
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
♦️هجرت از دارالکفر یا هجرت از دارالظلم ؟
🎙آیت الله محمد سروش محلاتی
✍️چکیده سخنرانی در همایش مهاجرت نخبگان
🔹با اشاره به دو نکته بحث خودم را در پاسخ به یک سوال مطرح میکنم :
اول آنکه : هجرت یک حکم ریشه دار و اساسی در معارف اسلامی است و ایات متعددی وجود دارد که بر آن تاکید و تشویق دارد .
دوم آنکه : هجرت در جایگاه قرآنی آن ، بر همان حکم سابق خود باقی است و هجرتی که دیروز واجب بوده امروز هم واجب است . امیرالمؤمنین در نهج البلاغه فرمود : و الهجره قائمه علی حدها الاول ( خطبه ۱۸۷ )
حال باید پرسید آن هجرت اول در چه حوزه ای مطرح بوده که همچنان بقوت باقی است ؟
▪️دیدگاه اول
در نگاه برخی ظاهرگرایان هجرت ، از "دارالکفر" به "دارالاسلام" مطلوب است و مسلمان باید سرزمین کفر را رها کرده و به سرزمین اسلامی مهاجرت کند . در نزد این گروه ، اینکه در سرزمین اسلامی مثلا چه نظام فاسدی حاکمیت دارد و مسلمانان چه ظلمی تحمل میکنند ، مهم نیست و آنچه مهم است این است که چون جامعه اسلامی است پس باید عضویت در آن را حفظ کرد . چه اینکه در این دیدگاه مهم نیست که در سرزمین کفر ، مسلمانان مثلا از آزادیهایی برخوردارند و حقوقشان رعایت میشود ، بلکه مهم این است که چون جامعه اسلامی نیست نباید به عضویت آن در آمد.
▪️دیدگاه دوم :
هر چند حضور در میان مسلمانان و حفظ پیوندهای ایمانی و اسلامی با ارزش است ، ولی این بدان معنا نیست که مسلمانان برای صیانت از آن ، هر گونه ظلمی را تحمل کنند . آنان در شرایطی که نمیتوانند حضور موثری برای تغییر شرایط داشته باشند ، باید "دارالظلم" را - هر چند بظاهر دارالاسلام باشد - ترک گویند و به "دارالحریه" - هر چند دارالکفر باشد - در آیند تا بتوانند به وظایف اسلامی و انسانی خویش پای بند بمانند .
🔹منابع اسلامی ، دیدگاه دوم را تایید میکند و دلالت دارد که اگر ماندن در دارالکفر مجازات الهی دارد ، از ان روست که انسان را به استضعاف میکشاند و دست و پای او را برای حرکت در مسیر حق میبندد : قالوا کنا مستضعفین فی الارض قالوا الم تکن ارض الله واسعه فتهاجروا فیها( سوره نساء آیه ۹۷ )و خداوند اجازه نداده که انسان حتی در شرایط سلطه جباران و استضعاف تحمیلی ، از حق گویی و حق پویی عدول کند ، او اگر نمیتواند این بازی را بهم بزند باید صحنه را ترک کند . به تعبیر علامه طباطبایی ، از جامعه کفر باید گریخت چون سخن از حق نمیتوان گفت : ... من تسبب الی الانحصار فی مجتمع الکفر فلم یستطع التفوه بکلمه الحق ( المیزان ج ۱۳ ص ۲۶۲ )
🔹به همین جهت است که متفکرانی مانند شهید آیت الله بهشتی بجای هجرت به دار الاسلام از هجرت به دار الحریه تعبیر کرده اند ( تقیه ص ۲۰۶) . ایشان هجرت گروهی از مسلمانان به حبشه ، به دستور پیامبر را بر همین اساس تفسیر میکند و میگوید این هجرت برای استمداد از امپراطور حبشه نبود ، بلکه پیامبر آنان را به نزد امپراطوری آزاد منش فرستاد تا آرام تر زندگی کنند و بتوانند دین خود را حفظ کنند . هجرت آنان از کانون اسلام آن روز یعنی مکه به سرزمین نصرانی مذهب حبشه بود ! ( محیط پیدایش اسلام ص ۱۶۸ )
🔻پس بجای بحث از خوب و بد بودن مهاجرت ، باید در باره زمینه های آن بحث کرد و با برون رفت از توهم حق انگاری مطلق خویش ، فضای عدالت و کرامت برای انسانها فراهم آورد .
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034i
“ *لیلة الرغائب”حقیت یا افسانه* ؟
✍️ حجتالاسلام قیصری
“لیلة الرغائب” شب برآورده شدن آرزوهای بلند، شبِ بردن ثواب بسیار، اولین شب جمعه از ماه رجب.
“صلاة الرغائب” نمازی که در اولین شب جمعه ماه رجب برای رسیدن به ثواب بسیار و برآورده شدن آرزوهای بلند خوانده می شود.
ریشه و اساس این نامگذاری و این اعمال روایتی است که از پیامبر (ص) نقل شده است.
انجام اعمال لیلة الرغائب در میان عوام اهل سنت و شیعه رواج داشته و دارد مخصوصا در سالهای اخیر با برنامه ها و تبلیغات گسترده صدا وسیما توجه عامه مردم به آن بیشتر شده است.
در این گفتار کوتاه این روایت را از جهت متن و سند مورد بررسی قرار می دهیم:
❇️ اصل این حدیث در منابع اهل سنت است و به نقل از آنها وارد کتابهای دعائی شیعه شده است.
در منابع دعائی شیعه برای اولین بار توسط ابن طاووس (متوفای ۶۶۴ ه- ق) در کتاب ” إقبال الأعمال” روایت شده است
بسیاری از محدثین و فقها شیعه و اهل سنت روایت فوق را ضعیف،ساختگی و غیر قابل اعتماد دانسته اند:
علامه مجلسی:
"در کتب ادعیه برای هر شب از ماه رجب نماز مخصوصی را ذکر کرده اند و چون سند معتبری ندارد دوست ندارم آنها را ذکر کنم اما به جهت آن که جداً مشهور است اجمالا آنها را ذکر میکنم... برای هر یک از این نمازها ثواب فراوانی بیان شده که به دلیل غیر قابل اعتماد بودن سند، از ذکر آنها خود داری میکنم، و بعضی از نمازهای ذکر شده طولانی است و باید بین نماز مغرب و عشا خوانده شود و ناچار بعد از داخل شدن وقت نماز عشا خوانده می شود و این خالی از اشکال نیست، به این جهت و به دلیل عامی بودن سند، نماز لیلة الرغائب را در این رساله ذکر نکردم"(زاد المعاد ص ۴۰)
آیت الله فاضل لنکرانی:
حکم به استحباب نماز لیلة الرغائب و روزه روز قبل از آن مشکل است (جامع المسائل،ج۲، ص۱۷۲)
ابن الجوزی از علمای اهل سنت:
این حدیث به نام رسول خدا جعل شده است و ابن جهیم متهم به این جعل است که او را درغگو میدانند، و واضع این حدیث از بدعت گذاران است (الموضوعات ،ج۲،ص۱۲۶)
نووی از علمای اهل سنت:
نماز لیلة الرغائب بدعتی است زشت و ناپسند، بدعتی که نتیجه آن گمراهی و جهالت است و در آن امورِ غیرمشروع و ناپسندِ روشن و واضحی است، و گروهی از بزرگان علم حدیث کتابهای بسیاری در تقبیح و در گمراهی بودن کسی که این نماز را میخواند و کسی که آن را جعل کرده و این بدعت را گذاشته و در دلائل زشتی و بطلان این بدعت و گمراهی کسی که آن را انجام می دهد، نوشته اند. (شرح صحیح مسلم، ج۸، ص۲۰)
با توجه به ضعیف و غیر قابل اعتماد بودن این حدیث نزد بسیاری از محدثین و فقهای شیعه و اهل سنت شکی در جعلی و ساختگی بودن حدیث ” لیلة الرغائب” باقی نمیماند.
❇️ نگاهی اجمالی به متن حدیث:
ابن طاووس (ره) در اعمال ماه رجب می گوید:
رسول خدا (ص) فرمودند: از اولین شب جمعه در ماه رجب غافل نشوید. زیرا شبى است که فرشتگان آن را "لیله الرغائب" مى نامند. این نامگذارى به این جهت است که هنگامى که یک سوم از شب گذشت هیچ فرشته اى در آسمانها و زمین نمى ماند مگر این که در کعبه و اطراف آن جمع مى شوند. و خداوند ناگهان بر آنان وارد شده و مى فرماید: اى فرشتگانم هر چه مى خواهید از من درخواست کنید. فرشتگان عرض مى کنند: حاجت ما این است که از روزه داران رجب درگذرى. خداوند مى فرماید: این کار را انجام دادم.
سپس رسول خدا فرمود: کسى که روز پنجشنبه اول رجب را روزه گرفته و سپس بین نماز مغرب و عشا دوازده رکعت نماز بجا آورده هر دو رکعت به یک سلام و … سپس رسول خدا فرمودند: قسم به کسى که جانم در دست اوست، هیچ مرد و زنی این نماز را بجا نمى آورد، مگر این که خداوند گناهان او را مى بخشد حتی اگر گناهان او مثل کف روی دریا و به عدد شنها و به وزن کوه ها و به عدد برگهاى درختان باشد، و روز قیامت هفتصد نفر از خویشان خود را که همگى سزاوار آتش باشند شفاعت مى کند.( اقبال الأعمال،ج۲،ص۱۵۳)
❇️ مخالفت حدیث”لیله الرغائب” با قرآن:
این جمله از حدیث را چگونه می توان توجیه کرد:
و خداوند ناگهان بر آنان وارد شده و مى فرماید…
آیا این به معنای تنزل شأن خداوند درحد مدیر وفرماندهای که ناگهان به نیروهای تحت فرمان خود سرکشی می کند نیست؟! آیا این به معنای نسبت جسمیت و مکان به خدا نیست ؟!
به این قسمت از حدیث توجه کنید:
" هیچ مرد وزنی این نماز را بجا نمى آورد، مگر این که خداوند گناهان او را مى بخشد حتی اگر گناهان او مثل کف روی دریا و به عدد شنها و به وزن کوهها و به عدد برگهاى درختان باشد، و روز قیامت هفتصد نفر از خویشان خود را که همگى سزاوار آتش باشند شفاعت مى کند.”
این قسمت از حدیث معنائی غیر از به تمسخر گرفتن عبادت و نماز و سوق دادن مردم به گناه و تجارت پیشگی در عبادت و بندگی خدا و ترویج دین مناسکی و دور شدن از روح عبادت و عمل صالح و حقیت ایمان ندارد.
🌐 اندیشه ما
✅ اخلاق مدرسی، اخلاق مدرن و میرزای نائینی!
🎙 دکتر عبدالمجید مبلغی
🔴 باید دانست که عقلانیت مؤثر در ادیان ابراهیمی با عقلانیت مؤثر در تأملات سکولار، از دو جنس هستند. عقلانیت مرتبط با ادیان ابراهیمی، مدرسی است و با عقلانیت مدرن، یک تفاوت ماهوی دارد.
🔴 مشخصاً مؤمنانِ باورمند به فقه – یعنی کسانی که از سر ایمان، به فقه پایبند و ملتزم هستند – نهتنها در رویکرد به دین و به اقتضای آن فقه، بلکه در اجزاء پایبندی خود به دین و فقه در وهله نخست، به اخلاق مؤثر در پذیرش دین و فقه به اقتضای منطق صوریِ تنیده در تمام فقه، پایبند هستند؛ یعنی اخلاق نهتنها در رویکرد به فقه نقشآفرین است؛ بلکه چونان امری ساری و جاری و به شیوهای مویرگی در کالبد فقه هم حضور دارد.
🔴 بر خلاف پروژه نواندیشان دینی که اساساً بر این باور هستند که ما باید از اخلاق مدرن برای مواجهه با دین بهره بگیریم و بهاینترتیب منطق انتقادی ناشی از تأملات مدرن را دستمایه بازگشتی ناقدانه و پرسشگرانه و نکتهسنجانه به دین و البته فقه قرار بدهیم، من فکر میکنم ما نیاز به بهرهگیری از تأملات جدید داریم؛ اما چنین بهرهگیری در کنارنهادنِ سازۀ اخلاقی منجر و منتهی به دین و فقه رخ نمیدهد.
🔴 آنچه میرزای نائینی انجام داد، از جنش تأملات نواندیشانۀ مألوف و مشهور در میان ما نبود؛ یعنی نظام اخلاقی حاکم بر مبانی و مبادی فهم فقه را به چالش نکشید؛ بلکه اتفاقاً به شیوهای همراهانه و همدلانه با این نظام اخلاقی و از سر همکاری با آن برآمد، اما منابع منجر به ارتزاق آن را به لحاظ نحوه آگاه شدن از جهان بیرون، ارتقا بخشید و با فهمی آن را آراست، با درکی آن را پرداخت و با نحوۀ بازگشتی به امر بیرونی منجر به ارتقای مراتب درک اخلاقیِ خود، آن را گسترد که پیامد آن، درون فقه به شیوهای جدی ظهور و بروز پیدا کرد و دستگاه بزرگ فقه سیاسیِ مشروطه را پدید آورد .....
🔻 جهت مطالعه این مطلب در سایت به لینک زیر مراجعه فرمایید:
https://andishehma.com/53214-2/
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034i
✅متن و تفسیر متن: خاستگاه صلاح یا فساد
✍🏻دکتر محمود شفیعی
🔷دین به مثابه متن، تفسیر بردار است؛ اما متن های دیگر هم تفسیر بردار اند. متن های دیگر می تواند متعلق به یک حکیم، سیاستمدار، الهی دان، فیلسوف، جامعه شناس یا انسان دانای دیگر باشد.
🔷معروف است که هگل، فیلسوف پر آوازه قرن هجدهم و نوزدهم آلمانی، سه جور تفسیر شده است. هگلی های جوان، میانه و پیر ، سه هگل ضد و نقیض را شناسانده اند. از این رو، امروزه، هگل را هم فیلسوف آزادی و هم فیلسوف فاشیست می شناسند. مارکس هم به همین شکل است. از مارکسیست های فویرباخی ماتریالیست تمام عیار تا مارکسیست های مکتب فرانکفورتی فرهنگ گرا با شاخه های گوناگون، همه خود را متعلق به مکتب مارکس می دانند؛ اما در عمل زمین تا آسمان تفسیر آنها از همدیگر متفاوت اند.
🔷بنابراین وجود یک اندیشه در متن درجه اول دینی یا در متن یک اندیشمند از هر جنس که باشد، تنها یک شرط لازم برای تفسیر درست یا نادرست، مثبت یا منفی، و در نتیجه برای تحول اجتماعی مثبت یا منفی به شمار می رود. در عمل اما مهمترین شرط، شرطی کافی، بنام مفسر، وجود دارد که با شیوه ظهور و بروزش در عرصه تفسیر، علت تامه یک اندیشه تفسیر شده مثبت یا منفی می گردد.
🔷 اگر قران را به دست پیامبر ص بدهند، با تکیه بر این متن جامعه بدوی عربی را به جامعه مدنی اخلاقی تبدیل می کند و خشونت های جاهلی را به حداقل می رساند. اگر به دست علی ع بدهی از آن حکومت عادلانه استخراج کرده و آن را در کوفه پیاده می کند و با افتخار دستاورد آن را برای همیشه تاریخ توضیح داده و به یادگار می گذارد.
🔷همین قران را اگر به دست حجاج بدهی آن را چنان تفسیر می کند که اطاعت از خدا مشروط به حد توان افراد می گردد؛ اما اطاعت از حاکم بی قید و شرط گشته و حکومتی سرکوب گر و مطلقه شکل می گیرد و دمار از روزگار مردم در می آورد.
🔷مارکسیسم در اروپا دولت های دموکراتیک و سوسیالیستی رفاه گرای شمال اروپا را رقم زد؛ ولی در اتحاد جماهیر شوروی، خشن ترین جامعه تاریخ معاصر جهان را رقم زد و بنام مارکسیسم ده ها میلیون انسان بی گناه به مسلخ رفتند.
🔷جمهوریت هم یک اندیشه است؛ وقتی در تاریخ آمریکا تفسیر و پیاده می شود، جامعه ای نوپیدا را به آقای جهان تبدیل می کند؛ ولی وقتی در عراق به دست بعثی ها تفسیر می شود، تبدیل به وسیله ای برای گوسفند سازی مردم در عرصه سیاسی می گردد و بردگی میلیون ها انسان ذیل آن رقم می خورد.
🔷نتیجه گیری: بسیار مهم است که مفسران صاحب قدرت با متن چه می کنند و با تفسیر خود چه هدف یا هدف های خوب و بد را پی می گیرند. قبل از هر پیغبر بیرونی، این پیغبر درونی یا دیو درونی افراد از یک طرف و علم و جهل آنان از طرف دیگر است که با تجهیز بر عقل و احساسات، فطرت و غریزه، علایق خاص و عام، و نیز اکتساب علم و دانش کافی یا بی بهرگی از دانش زمانه، راهی به سوی فلاح یا فساد را می گشایند.
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034i
✅ اخلاق مدرسی، اخلاق مدرن و میرزای نائینی!
🎙 استاد هادی سروش
🔴 به اعتقاد شیعه و اعتراف اهل سنت؛ امام باقر (ع) اقدام به تاسیس و تشکیل مدرسه ای با الگویی ویژه نمود و تعالیم آن مدرسه، بعد از آن هم از دیگر ائمه معصومین (ع) شنیده نشده است.
🔴 شیخ طوسی نقل می کند؛ محمد بن مسلم ۳۰ هزار و جابر جعفی ۷۰ هزار حدیث از امام باقر نقل کردهاند. و همین موجب شد شهرت علمی امام باقر علیه السلام نه تنها در حجاز، بلکه در عراق و خراسان نیز فراگیر شود، چنانکه راوی میگوید: مردمی از خراسان در مسجد النبی مدینه دورش حلقه زده و اشکالات علمی خود را ازاومیپرسند.
🔴 امام باقر (ع) در زمانی زیست میکند که بیش از یکصد سال، بیان حدیث و رواج حدیث در دست حاکمیت بوده و کسی حق بیان یک حدیث از رسول الله (ص) را نداشته !! در چنین زمانی حدیث های جعلی که عمدتاً به نفع حاکمیت و اشخاص خاص! بوده و مردم برای اطلاع و گردش اطلاعاتِ دینیِ خود در علوم قرآن مانند تفسیر و فقه و کلام، فقط مراجعه به آن منابع حکومتی داشتند، امام باقر (ع) با شجاعت مثال زدنی وارد شد و برای حدیث و پذیرش آن معیار معرفی نمود.
🔴 انسداد و دوران خفقان و دوران بی ارزش بودنِ “خون” در زمان امام باقر(ع) در تاریخ مشهود است!
🔴 آن دوران، دورانی است که عبد الملک بن مروان به حکومت میرسد، در او عداوت به ائمه اطهار (ع) و شیعیان است بگونه ای که در کوفه به دانشمند شیعه بنام عطیه فقط به جرم ارادت به امام علی(ع) چهار صد ضربه شلاق میزند! و از سوی دیگر؛ جلاد دژخیمی چون حجاج بن یوسف ثقفی در مسند حاکمیت است که به گفته امام باقر(ع)؛ برای این جانی شنیدن کلمه کافر و زندیق آسانتر از شنیدن علوی و شیعه بود!
🔴 در این موقعیت خون و خطر، امام باقر (ع) توجه جدی به مسئله خون و خون ریزی دارد و جامعه را از خطر دست داشتنِ در خون یک انسان آگاه می کند.
🔴 امام باقر (ع) در مسئله پر خطر “خون” به افکار عمومی توجه متفاوتی می دهد که هرگونه شرکت داشتنِ در ریخته شدنِ خونِ یک انسان؛ سرآنجام اُخروی آن غیر مباشر، یعنی شخصی که در ریخته شدنِ خونی کمک و یا معاونت و یا مُعادّت داشته را سیاه می کند! .....
🔻 جهت مطالعه این مطلب در سایت به لینک زیر مراجعه فرمایید:
https://andishehma.com/shojat-emam-bagher/
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034i
✅ حوزههای علمیه باید محل تحقیق و پژوهش باشند
✳️ کارهای بر زمین مانده شناسایی و به انجام برسد
🎙 آیت الله العظمی شبیری زنجانی
🔴 باید کارهای علمی بر زمین مانده را پیگیری نمود و از انجام کارهای تکراری پرهیز کرد. باید کارهای زمین مانده شناسایی و علت روی زمین ماندن آن بررسی شود و کارها به انجام برسد.
🔴 حوزههای علمیه باید محل تحقیق و پژوهش باشد و تدوین این نوع موسوعهها، کمک زیادی به محققان میکند.
🔴 وقتی یک باب پژوهشی باز میشود، به مرور سایر امور مربوط به آن باب، تکمیل میشود و لذا آغاز یک روند، امر مهمی است و میتواند خیرات زیادی را در پی داشته باشد.
🔻 جهت مطالعه این مطلب در سایت به لینک زیر مراجعه فرمایید:
https://andishehma.com/howzeh-elmiye-va-pajohesh/
🌐 اندیشه ما
https://eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034