▪️بسم الله الرحمن الرحیم▪️
بانوي كربلا، #حضرت_رباب_عليهاالسلام
1️⃣
✍️حضرت رباب، دختر «امرءالقیس»(1) و جزو یکی از قبایل شامی است.
پدر در زمان خلیفه دوم، اسلام آورده و در مدینه، سه فرزند خود را از فرط علاقه و ارادت به حضرت علی علیه السلام؛ به عقد ازدواج امیرالمؤمنین علیه السلام و امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام درآورد.(2)
👈حضرت رباب به عقد امام حسین علیه السلام درآمد و تا آخرین لحظات زندگی آن حضرت در کنار وی می ماند.
در برخی از نقلها پدر او را انیف کلبی معرفی کرده اند(3)، اما نقل نخست، فراوان روایت شده است. علاوه بر این، شاید مراد دسته دوم، رباب دیگری باشد که دختر انیف و همسر زبیر بن عوام و مادر مصعب بن زبیر بوده است.(4)
حضرت رباب دو فرزند از امام حسین علیه السلام داشت، یکی حضرت سکینه و دیگری حضرت عبداللّه .
👈عبداللّه در روز عاشورا در حالی که کودکی بیش نبود، در جلوی چشم پدر و مادرش به شهادت رسید.(5) سکینه نیز، بعدها در شمار زنان بزرگ عالم اسلام درآمده، به ویژه در ادب، شخصیت شناخته شده ای یافت.
ادامه دارد...
📓1ـ همان شاعر معروف عرب.
📓2ـ الاغانی، ج16، ص140 ـ 141، قاهره، انساب الاشراف، ج1، ص195، انتشارات محمودی.
📓3ـ مجله تراثنا، ش10، 187، مؤسسه آل البیت.
📓4ـ طبقات الکبری، ج3، ص100 و ج5، ص182، 186، بیروت.
📓5ـ الاغانی، 16، ص141 ـ جمهرة انساب العرب، ص457.
▪️بسم الله الرحمن الرحیم▪️
بانوي كربلا، #حضرت_رباب_عليهاالسلام
2️⃣
✍️حضرت رباب علیها السلام بر اساس شواهدی در کربلا حضور داشته است. این مطلب را برخی از مورخان آورده اند.(6)
از اخبار محدودی که در زمینه روابط امام حسین علیه السلام و همسرش حضرت رباب به دستمان رسیده، چنین برمی آید که روابط آن دو بسیار صمیمی بوده است، آن قدر که هم امام علیه السلام و هم حضرت رباب از اظهار این روابط صمیمی میانِ خود، خودداری نمی کرده اند، همان گونه که پیامبر صلی الله علیه و آله نیز از نشان دادن صمیمیتی که نسبت به برخی از همسران خود داشت، خودداری نمی کرد. به دلیل وجود همین شواهد است که ابن کثیر می گوید:
امام حسین علیه السلام همسرش رباب را بسیار دوست می داشته و از روی علاقه مندی به وی، در باره اش شعر می گفت.(7)
👈نسابه معروف «المجدی» نیز تأکید دارد که:
امام حسین علیه السلام سکینه و مادرش رباب را دوست می داشت(8).
این دوستی به دلیل بزرگواری حضرت رباب بود، چنان که از هشام کلبی، مورخ مشهور نقل شده که:
«من خیار النساء و افضلهنَّ(9)»
رباب از بهترین زنان و از برترین آنها بود.
ادامه دارد...
📓7ـ البدایة و النهایة، ج8، ص212.
📓8ـ المجدی، ص92، قم.
📓9ـ الاغانی، ج16، ص141.
▪️بسم الله الرحمن الرحیم▪️
بانوي كربلا، #حضرت_رباب_عليهاالسلام
3️⃣
✍️در زمینه این دوستی، دو بیت شعر از امام حسین علیه السلام در باره حضرت سکینه و حضرت رباب نقل شده، و در برخی از منابع، بیتی دیگر نیز به آن افزوده شده است.
لَعَمْرُک اِنِّنی لَاُحِبُّ دارا
تَحُلُّ بها سکینةُ و الربابُ
اُحبِّهما وَ اَبْدُلُ جُلَّ حالی
وَ لَیْسَ لِلاَئمی فیها عِتابُ(10)
بسيار ارزشمند👇👇👇
💌《به جان تو سوگند! من خانه ای را دوست دارم که سکینه و رباب در آن باشند.
آنها را دوست دارم و تمامی دارایی ام را به پای آنها می ریزم و هیچ کس نباید در این باره با من سخنی بگوید.»
ادامه دارد...
📓10ـ مجله تراثنا، ش10، ص128 ـ الاغانی، ج16، ص136 ـ انساب الاشراف، ج1، ص195 ـ 196 ـ البدایه و النهایه، ج8، ص211 ـ المعارف، ص93، بیروت ـ الفصلو المهمة، ص183 ـ المجدی، ص92 ـ مقاتل الطالبین، ص94، بیروت ـ اعلام النساء المؤمنات. ص346. در برخی از نقلها به جای «تحلّ بها»، «تکون بها» آمده و در روایتی دیگر به جای آن «تُصیَّفُها».
▪️بسم الله الرحمن الرحیم▪️
بانوي كربلا، #حضرت_رباب_عليهاالسلام
4️⃣
✍️ادامه:
در نقلی از حضرت سکینه علیها السلام آمده است که امام حسن مجتبی علیه السلام درباره انتساب این شعر به امام حسین علیه السلام تأملی کرد و گویا تعجب کرده بود سپس، امام بیتی دیگر بر آن افزود:
وَ لَسْتُ لَهُمْ وَ اِنْ عَتَبُوا مُطیعا
حَیاتی اَوْ یُغَیِّبُنی الترابُ(11)
«حتی اگر کسانی در این باره به من اعتراض کنند، آنها را در زندگی و نیز وقتی مرا در خاک پنهان می کنند، پیروی نخواهم کرد.»
این شعر به طور مستقیم از طرف امام حسین علیه السلام نقل شده و تا آنجا که ما می دانیم هیچ کس آن را به عنوان زبان حال، ندانسته و نسبت آن را به امام تکذیب نکرده است.
قابل توجه👆👆
شعر مزبور، نشانگر ارتباط صمیمی امام با همسرش رباب و فرزندش سکینه سلام الله علیهم است. توجه داریم که سرودن این شعر، همراه با انتشار آن در میان مردم بوده است، بدین جهت، این شعر در بیشتر کتابهای تاریخی آمده است.
ادامه دارد...
📓11- الاغانی، ج16، ص140 ـ اعیان الشیعه، ج6، ص449 (طبع جدید) ـ تراثنا، ش10، ص128 ـ البدایه و النهایة، ص211، شرح الاخبار، الجزء الثالث عشر، ص14. در نقلی به جای «مطیعا»، «مضیعا» آمده و برخی دیگر به جای «یُغَیِّبُنی»، «یعلینی» ذکر شده است.
▪️بسم الله الرحمن الرحیم▪️
بانوي كربلا، #حضرت_رباب_عليهاالسلام
5️⃣
✍️شعر دیگری نیز از امام حسین علیه السلام در باره حضرت رباب نقل شده است:
اُحبُّ لِحُبِّهَآ جمیعا
وَ نَثْلَةَ کُلَّها و بَنیِ الرُّباب
وَ اخْوالاً لَهَا مِن آلِ لامَ
اُحِبُّهُم وَ طَرَّبَنی جنابُ(12)
«من به خاطر دوستی او زید، نثل و تمام «بنور رباب» را دوست دارم.
و همچنین داییهای او را از خاندان [بنی] لام، همه را دوست دارم و «جناب» را که مرا به شادی آورده است».
گویا اینها افراد وابسته به رباب هستند که از آنان یاد شده است.
رباب نیز علاقه وافری به امام حسین علیه السلام السلام داشت. او در سفر کربلا همراه امام علیه السلام بود و پس از شهادت آن حضرت علیه السلام نیز وفاداری اش را به زبان شعر، و نیز در عمل، نشان داد.
ادامه دارد...
📓12ـ تاج العروس، ج1، ص263 ـ اعیان الشیعه، ج6، ص449. ابوالفرج از قول ابن عبده آورده است که رباب، فرزند حارثه، فرزند اوس بن حارثه بن لام الطایی بوده است (مقاتل الطالبین، ص94). ظاهرا مقصود از آل لام، همین خانواده است.
▪️بسم الله الرحمن الرحیم▪️
بانوي كربلا، #حضرت_رباب_عليهاالسلام
6⃣
✍️ترجمه مرثیه حضرت رباب علیهاالسلام:
«آن پرتوی که دیگران از درخشش آن بهره می بردند، در کربلا کشته شده و غیر مدفون رها شده است.
ای فرزند پیامبر! خدا از طرف ما تو را پاداش نیکو داده و در وقت «میزان» تو را از هر زیانی به دور دارد.
تو آن چنان کوه محکمی بوده که من بدان پناه می بردم و تو با رحمت و از سر دینداری با ما همنشینی داشتی.
دیگر چه کسی برای یتیمان و فقیران، مانده؟ و چه کسی است که مسکینان بدو پناه برده و او بی نیازشان سازد؟
به خدا قسم! دیگر سایه ای بعد از تو بر سرم نخواهم پذیرفت تا در میان خاک، پنهان شوم.»
حضرت رباب علیها السلام در بیت سوم، ارتباط عمیق خود را با امام حسین علیه السلام تصویر می کند؛ امام چون کوهی است که پناهگاه آرام بخش رباب بوده و آن حضرت نیز با کمال ملاطفت و از سر دینداری با وی برخورد داشته است. حضرت رباب در بیت آخر، عزم راسخ خود را در عدم ازدواج با دیگری تا پایان عمر بیان می کند.
ادامه دارد...
▪️بسم الله الرحمن الرحیم▪️
بانوي كربلا، #حضرت_رباب_عليهاالسلام
7⃣
✍️شخصیت والای حضرت رباب علیهاالسلام، باعث شد تا عده ای از اشراف قریش، پس از شهادت امام، از وی خواستگاری کنند، امام به نوشته مورخان نپذیرت و گفت: من پس از آنکه رسول خدا پدرشوهرم بوده، شخص دیگری را به عنوان پدرشوهر نمی پذیرم.(14)
شعر دیگری از حضرت رباب در مرثیه اباعبداللّه علیه السلام روایت شده است.
حضرت رباب، زمانی که در محفل ابن زیاد، سر امام حسین علیه السلام را در دامن نهاده، بر آن بوسه می زد، چنین سرود:
وا حُسینَا فَلا نسیتُ حسینا
اقصَدَتْهُ اُسِنَةُ الاعداء
غادَروُهُ بِکربلاء صریعا
لا سقی اللّه ُ جانبی کربلاء(15)
«من هرگز حسین را فراموش نخواهم کرد، حسینی که نیزه های دشمن او را هدف قرار دادند.
او را در حالی که در کربلا افتاده بود، کشتند؛ خداوند سرزمین کربلا را سیراب نکند.》
روشن است که چنین شعری، در محفل زیاد، کمال مظلومیت امام حسین علیه السلام را آشکار نموده، خاطره سخت شهادت را زنده کرده است.
به نقل از سبط ابن جوزی و همان گونه که از «ابن اثیر» نقل شده، اشراف قریش و نیز یزید، خواستار رباب بودند اما شدت علاقه رباب به اباعبداللّه علیه السلام سبب شد که نه تنها خواسته آنان را رد کند، بلکه از فرط غصه و گریه، بیش از یک سال زنده نماند، او در این یک سال حتی زیر سایه ننشست. ابن اثیر تصریح کرده که همین امر، باعث رحلت او گردید.(16)
ادامه دارد...
📓15-تذکرة الخواص، ص260، انتشارات نینوی الحدیثة ـ ادب الطف ـ ج1، ص61، به نقل از: تاریخ القرمانی، ص4 ـ منتهی الآمال، ج1، ص463 ـ اعیان الشیعه، ج6، ص449 ـ اعلام النساء المؤمنات، ص347.
📓16ـ تذکرة الخواص، ص265 ـ الکامل، ج4، ص88.
▪️بسم الله الرحمن الرحیم▪️
بانوي كربلا، #حضرت_رباب_عليهاالسلام
8⃣
✍️بر اساس برخی از نقلها، حضرت رباب یک سال نزد قبر امام حسین علیه السلام باقی مانده و بعد از آن به مدینه رفت.
ابن کثیر با نقل این مطلب، شعری را نیز از زبان او آورده است:
اِلی الحول ثمَ اَسْمُ السلامَ علیکما وَ مَنْ یَبْکِ حَوْلاً کَامِلاً فَقَد اعْتَذَر
«تا یک سال، پس از آن بر شما درود می فرستم و [وداع می کنم] کسی که یک سال کامل بگرید پس از آن معذور است.»(17)
این شعر ممکن است پس از یک سال گریه در مدینه سروده شده باشد، اما اقامت یکساله حضرت رباب بر سر قبر امام، نباید درست باشد، به ویژه که سپاه ابن زیاد، تمام اسرا را با اجبار به کوفه و پس از آن به شام فرستادند، بعضی از مورخان، تصریح کرده آند که رباب علیهاالسلام به شام رفته است. اگر آنها به کربلا بازگشته باشند، می توان پذیرفت که او پس از بازگشت، مدتی بر سر قبر آن حضرت، باقی مانده است، اما این امر نیز چندان ثابت شده نیست، و گزارشی که در آن، سفر حضرت رباب به شام ذکر شده است رفتن او را پس از آن به مدینه یادآور شده است.(18) ابن اثیر با نقل این مطلب، این نظر را که حضرت یک سال بر سر قبر امام مانده و بعد از آن به مدینه آمده، بر اثر غم و غصه در گذشته، نقل کرده است.
بر اساس اخباری که بیان شد، می توان شدت علاقه و پیوند میان امام حسین علیه السلام و حضرت رباب را به دست آورد؛ پیوندی که امام، آشکارا آن را بیان کرد و رباب علیهاالسلام نیز با شعر و عمل خود، آن را به اثبات رسانده است.
📓17ـ البدایة و النهایة، ج8، ص212.
📓18ـ الکامل، ج4، ص88
📌 حضرت مهدی در سن پنج سالگی برای بشر به امامت مامور شد همانطور که سلیمان، یحیی در کودکی با علماء بنی اسرائیل با براهین و دلائل نبوت احتجاج میکردند:
امامان از وقتی به دنیا می آید از لحظه تولد امام معصوم و واجب الطاعة است مانند عیسی ابن مریم علیهما السلام که به نص قرآن کریم وقتی به دنیا آمد پیمبر الهی و معصوم و صاحب کتاب و معجزات بود:
📌 دلیلی قرآنی از امام رضا علیه السلام در عصمت و امامت حضرات معصومین از لحظه تولد:
به سند صحیح: ابی نصر بَزَنْطی فقیه ایرانی و ثقه و عالم جلیل القدر کوفی - و از خواص اصحاب امام کاظم و جواد علیهما السلام که در نزد امام رضا علیه السلام از منزلتی بلند و شأنی رفیع برخوردار بود - میگیوید:
من و صفوان به محضر مولایمان امام رضا عليه السلام مشرف شدیم و امام جواد علیه السلام در کنار حضرت ایستاد بود در حالیکه سه سال👉 داشتند،
📌پس به حضرت عرض کردیم:
فدای شما بشوم، پناه به خدا میبریم از این سخنی که میگویم اما اگر برای شما اتفاقی بیفتند ما چه کنیم و امام بعد از شما چه کسی است.
📌حضرت فرمودند: این فرزندم که در کنار من ایستاده
پس گفتیم:
به او رجوع کنیم در حالیکه او 👈سه سال👉 دارد
📌حضرت فرمودند:
نعم وهو في هذا السن، إن الله تبارك وتعالى احتج بعيسى بن مريم عليه السلام وهو ابن سنتين:
بله به فرزند سه ساله ام رجوع کنید که او 👈امام شما👉 از طرف خداوند متعال است، چنانکه خداوند متعال - در قرآن به نبوت و - احتجاج کردن عیسی بن مريم عليه السلام اشاره میکند در حالیکه 👈دو سال👉 بیشتر نداشت.
📚كفاية الأثر خزاز القمي ص ٢٧٩.
📚بحار الأنوار - العلامة المجلسي ج ٥٠ ص ٣٥
▪️▪️موسی بن جعفر علیها السلام
✍ وقتی امام را بازداشت کردند، برای پیش گیری از هر نوع شورش و بحران، شب هنگام، خلیفه دستور داد تا دو خانه را به عنوان بازداشتگاه آماده کردند و بر هر دو مأمورانی گماشتند و امام در یکی از آن دو خانه محبوس و نگاهبانی اش به حسان سروی سپرده شد.
سپس دو مرکب همراه با تعدادی مأمور از شهر بیرون رفتند که یکی به سمت کوفه و دیگری به سمت بصره حرکت کرد، تا مردم ندانند امام را به کجا بردند.
در واقع امام را به بصره بردند و به دست عیسی بن جعفر سپردند. او امام را در اتاقی زندانی کرد و در آن را قفل زد و تنها هنگام نیازهای ضروری درِ اتاق باز می شد. امام نزدیک به یک سال بدین گونه در بصره زندانی بود. عیسی بن جعفر که نور چشم هارون و محبوب خلیفه بود، به هارون نوشت:
من در این مدت، این زندانی را در اختیار و زیر نظر داشتم و خلافی از او ندیدم. حتی مخفیانه گوش می دادم. در دعاهایش حتی نفرینی به تو یا به من هم نداشت. بهانه و دلیلی برای ادامه حبس او نمی بینم. یا کسی را بفرست و او را از من تحویل بگیر، یا آزادش خواهم کرد.[iii]
هر کس دیگری چنین نامه ای می نوشت، قطعاً اعدامش می کردند، ولی عیسی بن جعفر به دلیل جایگاه والایی که نزد هارون الرشید داشت، جرأت نوشتن این نامه را به خود داد.
▪️▪️انتقال از بصره به بغداد
پس از یک سال امام کاظم (علیه السلام ) را از زندان بصره به بغداد بردند. به ظاهر با احترام، ولی در حقیقت به قصد کشتن امام. هارون چند بار نقشه قتل امام را کشید، ولی هر بار به دلیلی اجرایی نشد و موانعی پیش آمد. چند سالی که امام در بغداد حضور داشت، ابتدا در بازداشت بود، ولی بعدها به ظاهر آزادش گذاشتند، امّا اقامت اجباری در بغداد و الزام به حضور در جلسه روزهای پنجشنبه خلیفه در دربار و نظارت دقیق بر آن حضرت و رفتارهایش، چیزی کم از زندان نداشت.
🗯 مردم چهار گروه هستند.
امام كاظم عليه السلام:
🔸اَلنّاسُ عَلى اَرْبَعَةِ اَصْنافٍ: جاهِلٌ مُتَرَدّى مُعانِقٌ لِهَواهُ وَ عابِدٌ مُتَقَوّىكُلَّما اَزْدادَ عِبادَةً اَزْدادَ كِبْرا وَ عالِمٌ يُريدُ اَنْ يوطَاَ عُقْباهُ وَ يُحِبُّ مَحْمِدَةَ النّاسِ وَعارِفٌ عَلى طَريقِ الحَقِّ يُحِبُّ القيامَ بِهِ فَهُوَ عاجِزٌ اَوْ مَغْلوبٌ فَهذا اَمْثَلُ اَهْلِ زَمانِكَ وَاَرْجَحُهُمْ عَقْلاً؛
🔸مردم چهار گروهند:
🔻جاهلى كه غرق در هوا و هوس و در معرض هلاكت است،
🔻عابدی که تظاهر به تقوا مى كند و هر چه بيشتر عبادت مى نمايد، تكبرش بيشتر مى شود،
🔻 عالمى كه مى خواهد پشت سرش حركت كنند و دوست دارد از او تعريف نمايند،
🔻 وحق شناسِ حق پويى كه دوست دارد حق را به پادارد، اما يا ناتوان است و يا زير سلطه.
🔸 چنين فردى بهترين نمونه روزگار و عاقل ترين مردم دوران است.
📚 خصال، ص ۲۶۲
#امام_کاظم
🗯 علم، از آموختن تا انتشار
🔸عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَيْمُونٍ الْقَدَّاحِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ ع قَالَ: جَاءَ رَجُلٌ إِلَى النَّبِيِّ ص فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا الْعِلْمُ قَالَ الْإِنْصَاتُ قَالَ ثُمَّ مَهْ قَالَ الِاسْتِمَاعُ لَهُ قَالَ ثُمَّ مَهْ قَالَ الْحِفْظُ لَهُ قَالَ ثُمَّ مَهْ قَالَ الْعَمَلُ بِهِ قَالَ ثُمَّ مَهْ قَالَ ثُمَّ نَشْرُهُ.
🔻امام صادق علیه السلام فرمودند: مردی خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد و گفت: يا رسول الله علم چيست؟ فرمود: سكوت كردن؛ گفت: سپس چه؟ فرمودند: گوش فرا دادن؛ گفت: سپس چه؟ فرمودند: حفظ كردن؛ گفت:سپس چه؟ فرمودند: به آن عمل كردن؛ گفت: سپس چه؟ فرمودند: انتشارش دادن.
📚 الكافی، جلد۱ ، صفحه ۴۸
✖️ نکته: بعضی ها از پله آخر شروع می کنند!
#آموختن_علم