شرح و تفسیر
شگفتى هاى انسان
امام(عليه السلام) در اين بخش از سخنان حکمت آميز خود اشارات لطيفى به عظمت آفرينش انسان و تدبير عظيم خالق بشر مى کند و مخصوصاً بر اين معنا تکيه دارد که يکى از ويژگى هاى خلقت خداوند قادر توانا اين بوده که با وسايل کوچکى مسائل مهمى را ايجاد کرده و مى کند.
در اينجا به چهار قسمت از اين شگفتى هاى آفرينش اشاره مى کند، نخست مى فرمايد: «از اين انسان تعجب کنيد که با يک قطعه پيه مى بيند»; (اعْجَبُوا لِهَذَا الاِْنْسَانِ يَنْظُرُ بِشَحْم).
مى دانيم بافت هاى بدن انسان عمدتا از گوشت تشکيل شده; گوشتى که استخوان ها آن را برپا مى دارد; ولى چشم در واقع يک قطعه پيه شفاف است که ساختمان بسيار عجيب و دقيقى دارد; از هفت طبقه که روى هم قرار گرفته اند و سه ماده سيال و شفّاف که در ميان آنها قرار دارند تشکيل شده و يک دنيا نظم و حساب بر آن حاکم است. دقيق ترين وسايل فيلم بردارى هرگز قدرت چشم را ندارد، زيرا بدون اين که نياز به اين داشته باشد که فيلمى در آن بنهند گاه هفتاد يا هشتاد سال کار فيلم بردارى خود را انجام مى دهد و تمام فيلم هاى او سه بعدى است و در آن واحد مى تواند خود را بر دور و نزديک منطبق کند و در جهات چهارگانه با سرعت حرکت مى کند بى آنکه نياز به تنظيم کردن داشته باشد.
از عجايب چشم اين که به طور خودکار خود را براى عکس بردارى از صحنه هاى مختلف آماده مى کند; در جايى که نور زياد باشد مردمک چشم به سرعت تنگ مى شود تا نور کمترى وارد شود نه چشم آسيب ببيند و نه عکس بردارى خراب شود و در جايى که کم باشد مردمک چشم بسيار فراخ مى شود تا نور بيشترى را وارد چشم کند.
به هنگام عکس بردارى از صحنه هاى دور و نزديک عدسى چشم به وسيله عضلات بسيار ظريفى که در اطراف آن قرار دارد گاه کشيده مى شود تا صحنه هاى دور را کاملاً تصويربردارى کند و گاه رها مى شود تا عدسى قطور گشته براى صحنه هاى نزديک آماده باشد.
بسيار شده است که ناگهان در شب تاريک چراغ ها خاموش مى شود، وقتى به اطراف نگاه مى کنيم هيچ چيز را نمى بينيم; ولى پس از چند لحظه چشم خود را بر آن تطبيق مى کند و کم کم اشياى اطراف خود را مى بينيم و راه رفت و آمد خود را پيدا مى کنيم.
از شگفتى هاى ديگر اين که همه ذرات چشم موجود زنده اى هستند و بايد تغذيه شوند و تغذيه از طريق خون صورت مى گيرد و اگر خون به همان شکلى که وارد اعضا مى شود وارد چشم بشود همه جا در نظر ما تاريک مى گردد ولى آفريدگار جهان پيش از آنکه خون وارد ياخته هاى چشم شود آن را چنان تصفيه و زلال مى سازد که کمترين رنگى از خود نشان نمى دهد.
از ديگر عجايب چشم اين است که دائماً به وسيله چشمه هاى بسيار کوچک اشک و حرکت پلک ها نرم و مرطوب نگهدارى مى شود که اگر نباشد چشم مى خشکد و کارآيى خود را از دست مى دهد چشمه هاى اشک اين آب زلال را تدريجاً روى چشم مى فرستد و از مجراى ديگرى که به منزله فاضلاب است عبور مى کند و به داخل حلق مى ريزد و به هنگام گريه فعاليت اين چشمه ها به صورت خودکار فزونى مى يابد. اشک چشم از بيش از بيست ماده ترکيب شده که براى تغذيه چشم و شست و شو و ضد عفونى کردن آن کاملاً مؤثر است و اگر بشر بتواند ماده اى مانند اشک چشم بسازد به گفته بعضى يک غذاى کامل مقوى خواهد بود و اشک هاى مصنوعى که امروز ساخته اند هيچ کدام به پاى اشک چشم نمى رسند.
شگفتى هاى ساختمان چشم بيش از آن است که در يک کتاب بگنجد و از اينجا به عظمت کلام مولى مى توان پى برد که مى فرمايد: «انسان با يک قطعه چربى کوچک مى تواند اين همه صحنه ها را ببيند».
قرآن مجيد نيز به آفرينش چشم ها در مسئله خداشناسى اشاره کرده و مى فرمايد: «(أَلَمْ نَجْعَلْ لَهُ عَيْنَيْنِ); آيا براى انسان دو چشم نيافريديم؟».
اين نکته نيز شايان توجه است که در مورد چگونگى بينايى فلاسفه قديم معتقد بودند که شعاعى از درون چشم انسان بيرون مى آيد و با جسم برخورد مى کند و انسان آن را مى بيند در حالى که امروز عکس آن مسلم است درست همان گونه که نور از بيرون به دستگاه هاى عکس بردارى مى تابد تا عکس اشياء را منتقل کند چشم انسان نيز از نور بيرونى براى عکس بردارى بهره مى گيرد.
مرحوم مغنيه در شرح نهج البلاغه خود به نکته قابل ملاحظه اى در اينجا اشاره کرده که با ذکر آن سخن را درباره چشم پايان مى دهيم او مى گويد: چشم دو کار مهم مى کند نخست اين که صحنه هاى خارج را به درون دل منتقل مى سازد و انسان را از آنچه در اطرافش مى گذرد آگاه مى کند و ديگر اين که آنچه در درون قلب است از محبت و عداوت و هوشيارى و بلاهت و خير و شر به چشم منتقل مى سازد و چشم مى تواند آيينه اسرار درون انسان باشد.
آن گاه امام دومين شگفتى وجود انسان را بيان مى فرمايد که: «و (تعجب کنيد که انسان) با قطعه گوشتى سخن مى گويد»; (وَيَتَکَلَّمُ بِلَحْم).
با اين که سخن گفتن براى ما کار بسيار ساده اى به نظر مى رسد که حتى از کودکى با آن آشنا بوده ايم ولى اگر درست بيندي
رس و مراقب بسيار خوبى جهت تشخيص غذاهاى سالم از ناسالم است.
خداى متعال وسعت اين شکاف را دقيقاً به اندازه نياز براى تنفس قرار داده است; اگر تنگ تر بود انسان به تنگى نفس دچار مى شد و اگر گشادتر بود ممکن بود فزونى هوا به ريه آسيب برساند (فَتَبارَکَ اللّهُ أَحْسَنُ الْخالِقينَ).
شيم کار بسيار پيچيده اى است. به هنگام اداى يک جمله زبان بايد با سرعت روى مخارج متعدد حروف بچرخد و مخرج لازم را مثلا براى حرف «ز» انتخاب کند و بلافاصله به سراغ حرف «ب» برود و آنگاه آرام بگيرد و اجازه دهد حرف «الف» از فضاى دهان پخش شود بلافاصله روى مخرج «نون» قرار گيرد تا واژه زبان تلفظ شود. حال فکر کنيد وراى خواندن يک مقاله يا بيان سخنرانى اين زبان چه جوالانى بايد در درون دهان داشته باشد که مسلسل وار جاى خود را تغيير دهد که اگر دير بجنبد کلمه غلطى بر زبان جارى مى شود و جالب اين است که چنان اين جابجايى عادت انسان مى شود که گويى به صورت خودکار در آمده است و انسان مى تواند همه حوادث عالم هستى را با همين قطعه گوشت بسيار ساده ادا کند و اين نکته نيز قابل توجه است که صدها يا هزاران زبان براى تکلم در دنيا وجود دارد و همگى با حرکات زبانشان مى توانند مقاصد خود را بيان کنند.
از آنجا که اگر اين زبان دائماً تر و تازه نباشد نمى تواند چنين حرکات سريعى از خود نشان بدهد خداوند چشمه هايى جوشان در زير زبان و دهان انسان قرار داده است که مرتباً بزاق از آن تراوش مى کند و زبان را نرم و فعال نگه مى دارد و ديده ايم به هنگام تشنگى شديد و کم شدن آب دهان انسان بسيار به زحمت سخن مى گويد.
نکته مهم در مسئله سخن گفتن اين است که مطالبى را که انسان مى خواهد براى ديگران بيان کند نخست به صورت کلى در روح و مغزش حاضر مى شود و بعد کلمات را براى اداى آن انتخاب مى کند سپس به زبان فرمان مى دهد که با استفاده از مخارج حروف، کلمات را تنظيم کند و سپس جمله ها را آماده سازد تا ديگران از مقاصد دورنى او آگاه شوند. حال فکر کنيد يک کودک پنج ساله شيرين زبان هنگامى که مى خواهد سخن بگويد تمام اين مراحل پيچيده و بسيار حساس را طى مى کند تا مقصود خود را به ديگران برساند. بزرگ است خدايى که چنين قدرتى به انسان و مخصوصاً به يک قطعه گوشت ساده در دهان او داده است.
آن گاه امام در سومين جمله از حس شنوايى انسان سخن مى گويد و مى فرمايد: «(اين مايه تعجب است که) انسان با استخوانى مى شنود»; (وَيَسْمَعُ بِعَظْم).
در تفسير «عظم» (استخوان) بسيارى از شارحان نهج البلاغه به واسطه عدم آشنايى با تشريح بدن انسان و يا عدم پيشرفت اين علم در زمان آنها گرفتار مشکلات زيادى شده اند در حالى که امروز که اين علم پيشرفته است ما به خوبى مى فهميم که منظور امام(عليه السلام) چيست. امواج صوتى از مجارى گوش وارد مى شود و در آن پيچ و خم تعديل مى يابد سپس به پرده گوش مى رسد. در پشت اين پرده دو استخوان ظريف به نام استخوان هاى چکشى و سندانى وجود دارد که بى شباهت به چکش و سندان نيست. دسته استخوان چکشى به پرده صماخ متکى است و از ارتعاش آن به حرکت در مى آيد. (دانشمندان مى گويند: علاوه بر دو استخوان چکشى و سندانى، استخوان ديگرى به نام استخوان رکابى نيز هست که آن نيز نقش مؤثرى در شنوايى دارد.) اين دو استخوان به حرکت درمى آيند و عصبى که در پشت آنهاست از اين حرکت متأثر شده پيام را به مغز منتقل مى کند و انسان کلمات و حروفى را که دريافته با آنچه قبلاً آموخته است تطبيق مى دهد و مفاهيم سخنان را درمى يابد و گاه زير و بم ارتعاش صوتى و شدت و ضعف آن پيام هاى خاصى با خود همراه دارد که آن را نيز درک مى کند مثلاً پيامى که يک ناله ممتد و يا يک فرياد بلند يا نفس هاى سريع و پى در پى با خود دارد همه از طريق اين مجرا و اين استخوان به درون روح و جان انسان منتقل مى شود.
اين نکته نيز حائز اهمّيّت است که بخش مهمى از تعادل بدن به هنگام ايستادن و راه رفتن به وسيله گوش تأمين مى شود، لذا بعضى از بيمارى هاى گوش سبب مى شود که انسان حالت سرگيجه به خود بگيرد و قدرت بر حفظ تعادل خويش نداشته باشد.
سپس امام(عليه السلام) در پايان اين گفتار حکمت آميز که ناظر به عظمت آفرينش انسان است و قدرت آفريدگار را نشان مى دهد که با ابزار ساده اى آثار مهمى را آفريده، مى فرمايد: «و (عجيب اين که) انسان از شکافى تنفس مى کند»; (وَيَتَنَفَّسُ مِنْ خَرْم).
منظور از شکاف همان شکاف دوگانه بينى است که نفس کشيدن انسان غالباً در بيدارى و خواب به وسيله آن انجام مى شود، هرچند گاه به وسيله دهان نيز تنفس مى کند; ولى دهان مسلماً مجراى اصلى نيست و تنفس از طريق آن گاه آثار نامطلوبى دارد; مخصوصاً در هواى سرد ممکن است به ريه ها آسيب برساند در حالى که از طريق بينى هواى سرد تدريجاً گرم مى شود و به داخل ريه ها مى رسد.
شايان توجه اين که اين شکاف داراى موهايى است که گرد و غبار را مى گيرد و در مايه لزجى که از بالا ترشح مى شود، به صورت آب بينى در آورده تا انسان بتواند آن را به خارج منتقل کند.
خداوند در اين شکاف ساده يکى از مهم ترين حواس انسان يعنى حس بويايى را آفريده که به وسيله آن مى تواند خود را از خطراتى حفظ کند يا مطلوب خود را به دست آورد همان گونه که در زبان حس ذائقه و چشيدن را قرار داده که باز
یک جرعه معرفت:
🍃 آیت الله بهجت رحمه الله علیه:
✍🏼 ملائکه، صدای ما را ضبط می کنند، هم از گفتار ما، هم از اصل و نیت گفتار ما که به داعی الهی صادر شده است، یا نفسانی و شیطانی، عکسبرداری می کنند.
#دریافت_روزانه
#کلام_بزرگان
#کلامی_از_بهجت
💠 امام صادق علیه السلام فرمود:
هر کس #قرآن را از روى آن تلاوت کند چشم وى نیز از قرآن بهره بردارى مى نماید و از عذاب او و پدر و مادرش هم کاسته مى شود گرچه با کفر از دنیا رفته باشند.
📚 ثواب الاعمال
🍃 آیت الله بهجت رحمه الله علیه:
✍🏼 مدام به قرآن نگاه کردن، دوای درد چشم است.
#دریافت_روزانه
#کلام_بزرگان
#کلامی_از_بهج
🍃 آیت الله بهجت رحمه الله علیه:
✍🏼 ذکر خدا که حدی ندارد، اعم از ذکر قلبی و لسانی، بلکه اعم از ذکر بدنی است.
🌿 چون تمام طاعات و همه آن چه مرضی خدا است، #ذکرالله است.
#دریافت_روزانه
#کلام_بزرگان
#کلامی_از_بهجت
برکت و روزی:
💠 خواص سوره قاف
🔹امام باقر(علیه السلام):
کسی که در نمازهای واجب و مستحب بر قرائت سوره "ق" مداومت کند، خدا رزق او را فراوان و نامه عملش را به دست راستش داده و در حساب بر او آسان می گیرد.
📚 ثواب الاعمال/ص114
✍🏼 سوره های قرآن دارای آثار مختلفی است. سوره «ق» یکی از سوره هایی است که سفارش شده برای وسعت رزق، روزی سه مرتبه و رو به قبله خوانده شود.
📚 تفسیر درالمنثور/ج6/ص101
#دریافت_روزانه_حدیث
#افزایش_برکت_و_روزی
💠 #زیارت_کربلا
🔸 امام صادق(علیه السلام):
زیارت امام حسین(علیه السلام) را ترک نکن و به دوستانت نیزسفارش کن، تا خدا عمری طولانی و روزی زیاد نصیبت کند.
📚 وسائل/ج10/ص335
✍🏼 برخی مکانها و زمانها در افزایش روزی انسان موثر است. یکی از این مکانها، حرم امام حسین(ع) است که خدا به جهت جانفشانی و ایثار ایشان، برتری خاصی به آن حرم مطهر بخشیده که وسعت روزی یکی از آنهاست.
#دریافت_روزانه_حدیث
#افزایش_برکت_و_روزی
https://eitaa.com/joinchat/2017460411C29baaffe93
─┅═ ༅✤ ⃟ ⃟ ✤༅═┅─
#کانال_آرشیو_مطالب_سخنرانی
#احادیث_روایات_صوت_متن_سخنرانی
خودسازی:
💠 #اندوه_دراز
🔸 امام صادق علیه السلام:
دست برداشتن از گناه آسانتر از درخواست بخشش و توبه است. چه بسا شهوترانی کوتاه مدتی که اندوهی درازی بر جای گذارد.
✨ تَرْكُ الذَّنْبِ، أَهْوَنُ مِنْ طَلَبِ الْمَعُونَةِ
✨ كَمْ مِنْ لَذَّةٍ دَنِيَّةٍ مَنَعَتْ سَنِيَّ سَنَا دَرَجَات
📚 اصول کافی/ج4/ص188
✍🏼 بعضی گناهان، گرچه کوتاه مدت است ولی عوارضی طولانی مدت دارند و گاه باعث بدبختی انسان در دو جهان می شود و جبران آن دشوار است.
#احادیث_روزانه
💠 #گناه کوچک
🔹 امام صادق علیه السلام:
خداوند بنده ای را که در گناهی بزرگ به او توجه می کند و آمرزش می طلبد، دوست دارد و بنده ای که گناه اندک را خوار شمرده و نسبت به آن بی اعتنا باشد مغضوب می داند.
📚 کافی/ج4/ص159
✍🏼 گناه، چه کوچک چه بزرگ، بی حرمتی به خالق است. پس بخاطر این بی حرمتی باید از خالق خود #عذر بخواهد.
#احادیث_روزانه
https://eitaa.com/joinchat/2017460411C29baaffe93
─┅═ ༅✤ ⃟ ⃟ ✤༅═┅─
#کانال_آرشیو_مطالب_سخنرانی
#احادیث_روایات_صوت_متن_سخنرانی
یک جرعه معرفت:
💠 امام صادق علیه السلام فرمود:
هر کس #قرآن را از روى آن تلاوت کند چشم وى نیز از قرآن بهره بردارى مى نماید و از عذاب او و پدر و مادرش هم کاسته مى شود گرچه با کفر از دنیا رفته باشند.
📚 ثواب الاعمال
🍃 آیت الله بهجت رحمه الله علیه:
✍🏼 مدام به قرآن نگاه کردن، دوای درد چشم است.
#دریافت_روزانه
#کلام_بزرگان
#کلامی_از_بهجت
🍃 آیت الله بهجت رحمه الله علیه:
✍🏼 ذکر خدا که حدی ندارد، اعم از ذکر قلبی و لسانی، بلکه اعم از ذکر بدنی است.
🌿 چون تمام طاعات و همه آن چه مرضی خدا است، #ذکرالله است.
#دریافت_روزانه
#کلام_بزرگان
#کلامی_از_بهجت
برکت و روزی:
💠 #مدارا_کردن
🔹 پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله:
مدارا کردن، باعث برکت و فزونی مال است و هر کس از مدارا کردن با دیگران محروم باشد، از خیر، محروم شده است.
📚 کافی/ج2/ص119
✍🏼 مدارا با دیگران یکی نشانه های انسانهای باتقوا است و چون #تقوا عامل افزایش روزی و نزول برکات آسمان و زمین است، خداوند به مال و روزی این افراد، #برکت میبخشد.
#دریافت_روزانه_حدیث
#افزایش_برکت_و_روزی
یک جرعه معرفت:
🍃 آیت الله بهجت رحمه الله علیه:
✍🏼 ذکر خدا که حدی ندارد، اعم از ذکر قلبی و لسانی، بلکه اعم از ذکر بدنی است.
🌿 چون تمام طاعات و همه آن چه مرضی خدا است، #ذکرالله است.
#دریافت_روزانه
#کلام_بزرگان
🍃 آیت الله بهجت رحمه الله علیه:
✍🏼 بکاء بر مصائب اهل البیت (علیهم السلام) و به خصوص سیدالشهداء (علیهم السلام) شاید از آن قبیل مستحباتی باشد که مستحبی افضل از آن نیست!
🌺 بکاء من خشیة الله:
#گریه از ترس خداوند، آن هم همین جور است، شاید افضل از آن نباشد!
#دریافت_روزانه
#کلام_بزرگان
#کلامی_از_بهجت
برکت و روزی:
💠 #نمازشب
🔹امام صادق علیه السلام:
نماز شب انسان را خوش سیما، #خوش_اخلاق و خوشبو و روزی را زیاد می کند.
📚 ثواب الاعمال/ص42
✍🏼 نماز شب، یکی از مستحبات مورد تاکید است که آثار دنیوی و اخروی زیادی دارد و زیاد شدن رزق و روزی یکی از آنهاست.
#دریافت_روزانه_حدیث
#افزایش_برکت_و_روزی
💠 نیکی به #والدین
🔸 پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم):
هر کس متعهد باشد که به پدر و مادرش نیکی کند و #صله_رحم انجام دهد، من نیز متعهد میشوم که مالش زیاد، عمرش طولانی و محبتش در دل خویشاوندانش استوار گردد.
📚مستدرک الوسائل/ج15/ص176/ح12
✍🏼 صله رحم، برقراری ارتباط با خویشاوندان و زمینه ساز حل مشکلات یکدیگر است. از نشانه های #متقین و عامل نزول #برکت است.
#دریافت_روزانه_حدیث
#افزایش_برکت_و_روزی
💠 با #وضو بودن
🔹 پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در جواب کسی که می خواست مالش زیاد شود فرمود: پیوسته با وضو باش تا روزی ات فراوان شود.
📚 کنزالعمال/ح44154
✍🏻 وضو یکی از عواملی است که انسان را از #گناه دور می کند و کسی که پیوسته با وضوست، همواره به یاد خداست و از نافرمانی او بیمناک است.
#دریافت_روزانه_حدیث
#افزایش_برکت_و_روزی
خودسازی:
💠 #دنیا
🔹 پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم:
خداوند به #دنیا وحی فرمود: هر که تو را خدمت کرد به رنجش افکن و هر که تو را دور انداخت، خدمتش کن.
✨ أَوْحَى إِلَى اَلدُّنْيَا أَتْعِبِي مَنْ خَدَمَكِ وَ اُخْدُمِي مَنْ رَفَضَكِ...
📚 مستدرک الوسایل/ج5/ص207
خاصیت دنیا این است که وقتی به دنبال آن هستی از تو رویگردان است و زمانی که به آن بی اعتنایی میکنی، به دنبالت می آید.
🌺 بنده مومن، همیشه به دنبال #رضای_خداست نه کسب دنیا.
#احادیث_روزانه
💠 #راه_خدا
🔸 امام هادی علیه السلام:
هر که بر طریق خداپرستی محکم و استوار باشد، مصائب دنیا بر او سهل گردد، گر چه تکه تکه شود.
✨ مَن کَانَ عَلی بَیِّنةٍ مِن رَبِّهِ هَانَت عَلیهِ مَصائِبُ الدُّنیا وَ لَو قرضَ و نشرَ
📚 تحف العقول/ص511
✍🏼 سختی دنیا هر چه باشد، اگر انسان به خدا #توکل کند برایش راحت است و خداوند وعده داده است، کسی که به او توکل کند، او برای کافی است و زندگی اش را کفایت می کند.
#احادیث_روزانه
💠 #کارشکنی
🔹 امام هادی علیه السلام:
هر کس مطیع و پیرو خدا باشد، از قهر و کارشکنی دیگران باکی نخواهد داشت.
📚 بحارالانوار/ج50/ص177
✍🏼 اگر انسان بداند که امور دنیا دست خداست و اوست که دنیا را اداره می کند و همواره پیرو فرامین او باشد، دیگر دلیلی برای ترس از کارشکنی دیگران نخواهد داشت.
#احادیث_روزانه
💠 #مصیبت
🔸 امام علی علیه السلام:
هر که مصیبت های کوچک را بزرگ شمارد، خداوند او را به مصیبت های بزرگ گرفتار کند.
📚 نهج البلاغه دشتی/ح448.
✍🏼 انسان در رنج و سختی آفریده شده است، بنابراین همواره باید با ناملایمات و سختی ها دست و پنجه نرم کند و از خدا بخواهد که مشکلات را از سر راه او بردارد.
#احادیث_روزانه
۷- َ قَالَ ( علیه السلام ) : الصَّدَقَةُ دَوَاءٌ مُنْجِحٌ وَ أَعْمَالُ الْعِبَادِ فِی عَاجِلِهِمْ نُصْبُ أَعْیُنِهِمْ فِی آجَالِهِمْ .
و درود خدا بر او فرمود: صدقه دادن دارویی ثمربخش است، و کردار بندگان در دنیا، فردا در پیش روی آنان جلوه گر است.