🔰 مروری بر دیدگاه #نائینی در کتاب #تنبيه_الامه و #تنزيه_الملّه/ بخش نخست 🔺 کتاب تنبيه الامّه و تنزيه المله، اثر آيةالله­نائینی، دارای یک مقدمه، پنج فصل و یک خاتمه است. مرحوم نائینی در مقدمه این کتاب، حقیقت استبداد و مشروطیت را توضیح می­‌دهد. 🔺 او در تعریف مشروطیت می­‌گوید: #مشروطیت حکومتی است که دارای دو رکن اساسی باشد: «قانون اساسی» و «پارلمان». وی سپس معانی حُرّیّت و مساوات را بیان کرده و علت پیشرفت و توسعه غرب را این­طور توضیح داده است: عامل مدنیت و پیشرفت جوامع غربی، تمسک به علمی می­‌باشد که به اعتراف غربیان برگرفته از تعالیم اسلامی است. 🔺 نائینی ادامه می­‌دهد: در جنگ­‌های صلیبی، آنان با #علوم_اسلامی آشنا شدند و پیشرفت آنان از همان زمان آغاز گردید. او در پاسخ به این پرسش که چرا مسلمانان پیشرفت نکردند، می­‌گوید: علت عدم پیشرفت مسلمانان به دلایلی، از جمله عدم توجه به تعالیم اسلامی، اعراض از کتاب و سنت، و وجود استبداد و طواغیت بوده است. 🔺 محقق نائینی در مقدمه کتاب، به نکته دیگری نیز اشاره می­‌کند که در جهان اسلام، اغلب از دین برای توجیه استبداد استفاده شده است: «دسته گرگان آدم خوار ایران، چون برای ابقای شجره خبیثه ظلم و استبداد و اغتصاب رقاب و اموال مسلمين، وسیله و دست آویزی بهتر از اسم حفظ دین نیافتند و …». 🔺 ایشان سپس به بحث درباره وجود حکومت پرداخته و با ذکر چند دلیل، از جمله احقاق حق، حفظ نظم، تربیت، وجود احکام سیاسی و مدنی در اسلام، منع ظلم، و جلوگیری از مداخله اجانب در کشورهای اسلامی، وجوب حکومت در عصر غیبت را اثبات کرده است. 🔺 از دیدگاه مرحوم نائینی، حکومت­‌ها دو دسته اند: نخست، حکومت­های تملكیّه و استبدادیه است که در این نوع حکومت­ها همه چیز مسخّر حاکم است و در ملکیت حاکم قرار دارد؛ دوم، حکومت­های مقیده یا محدوده (یا عادله، مشروطه، مسئوله و دستوریه) می­‌باشد که اساس حکومت در اینها، اقامه وظایف و مصالح نوعیه است و حدود آن محدود به انجام وظیفه است، نه بیش از آن. 🔺 آية الله­ نائینی بر این باور است که موانع ایجاد #سلطنت استبدادی در شریعت وجود دارد، مانند: وجود عصمت در #حاکم_اسلامی (که در زمان معصوم محقق می شود)، وجود سرشت و عدالت و صلاح در حاکم اسلامی، تحديد وظایف و درجه استیلای سلطان به کیفیت اقامه عدل (که در قانون اساسی متجلی است). 🔺 ایشان در ادامه به بحث­‌های کلیدی اندیشه خود، یعنی «#آزادی و مساوات» پرداخته و مساوات را در سه چیز دانسته است: نخست، مساوات در حقوق؛ دوم، مساوات در احکام؛ سوم، مساوات در قصاص و مجازات؛ به این معنا که همه افراد ملت در جميع حقوق و احکام با شخص والی مساوی‌اند. او می­‌افزاید: مخالفین ما در بحث مساوات و آزادی مغالطه کردند. 🔺 آنان مساوات را به منزله تساوی مسلم با اهل ذمه، بالغ و نابالغ، [و] عاقل با مجنون، در باب توارث، تناكح و #قصاص می­‌دانند که این منظور ما نیست و آزادی را به منزله آزادی در حجاب و انجام دادن محرمات می­‌دانند، در حالی­که این منظور نیست. ادامه دارد ... 🌐 https://www.asbaat.ir/?p=3887 🆔 @asbaat_ir