✅ #روزبرگ_شیعه بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم موضوع: «تاریخ اَنْدُلُس،عبرتى بزرگ برای مسلمانان (١)» روز دوشنبه، ١۴٠١/٠٣/٠٢ ✍️ مناسبت روز: امروز ٢١ شوال، سالروز پیروزی مسلمانان و ایجاد حکومت و تمدن بزرگ اسلامى در اَندُلُس است لذا روزبرگ شیعه را به این موضوع اختصاص می‌دهیم؛ تاریخ، آموزگار بسیار بزرگی است که با دقت در آن می‌توان به نکات آموزنده فراوانی دست یافت؛ از این رو، خداوند متعال براى هدایت ‏بندگان، در آیات متعدد قرآن کریم از تاریخ گذشتگان (اعم از خوبان و بَدان) سخن به میان آورده و سفارش نموده است: «قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِكُمْ سُنَنٌ فَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ»: «پیش از شما، سنت‌هایی وجود داشت، (و هر قوم، طبق اعمال و صفات خود، سرنوشت‏هایى داشتند که شما نیز همانند آن را خواهید داشت) پس در روى زمین گردش کنید و ببینید سرانجام تکذیب کنندگان (آیات خدا) چگونه بوده است» (آل عمران/١٣٧) تا آدمی عبرت و پند بگیرد و به راه جاهلين و غافلين نرود؛ اما افسوس که به فرموده امیرمؤمنان (ع): «مَا أَكْثَرَ الْعِبَرَ وَ أَقَلَّ الِاعْتِبَارَ»: «عبرت‌ها چه بسیارند و عبرت گرفتن‌ها چه اندک است» (حکمت ٢٨٩ نهج‌البلاغه) ✍️ «تمدن اسلامی اندلس» یکی از مهمترین و عبرت‌آموزترین وقایع تاریخی است؛، چرا که این تمدن بزرگ پس از ٨٠٠ سال عظمت و شکوه، ناگاه به سستى و اضمحلال گرایید و امروز بجز چند عمارت زیبا، دیگر اثری از آن تمدن باشکوه اسلامی باقی نمانده است؛ مورخین آورده‌اند که در سال ٩٢ هجرى قمرى، لشگرى هفت هزار نفرى از مسلمانان به فرماندهى «طارق بن زیاد»، شبه جزیره ایبرى (اسپانیا و پرتقال) را فتح نموده و پس از گذشت از سلسله جبال پیرنه، به خاک فرانسه رسیدند؛ و حکومت اسلامى اندلس را در کُل این منطقه برقرار نمودند؛ (تاریخ فتوحات اسلامى در اروپا، ترجمه على دوانى، ص ۴۵) تابیدن نور اسلام در این منطقه، چنان پیشرفت و دستاوردهاى شگرفى را به ارمغان آورد که مورخین نوشته‌اند: «نور تمدن اسپانیا در این دوران، اروپا را نورانى ساخت...؛ به‌طوری که علم و ادب و صنعت فقط در این سرزمین اروپایى رونق گرفت؛ و علوم ریاضى، فلکى، گیاه‏‌شناسى، تاریخ، فلسفه و قانون‌گذاری در اسپانیاى اسلامى تکمیل شده و نتیجه داد» ( اسلام و بلاهاى نوین، ترجمه مصطفى زمانى، ص٢۴۶) جالب است که بدانیم این تحول بزرگ و پیشرفت علمی در اندلس، در زمانى اتفاق افتاده که اروپا گرفتار دوره رکود قرون وسطى بوده است؛ به صورتی که دکتر «مارتینِز مونتابِث‏» مستشرق اسپانیایى می‏نویسد: «اگر حاکمیت هشت قرنه اسلام بر اسپانیا نبود، هرگز این کشور وارد گردونه تاریخ تمدن نمى‌‏شد و در این دوره، در حالى که اروپاى همسایه، اسیر تیرگى جهل و عقب ماندگى بود، مسلمانان، روشنایى خرد و فرهنگ را به اسپانیا منتقل کردند» (عبدالجبار الرفاعى، بیدارى اسلامى در اندلس امروز، ص ۴٩) در این دوران، مسلمانان اندلس در سایه دانش پژوهى و علم دوستى در اسلام، بدان پایه از پیشرفت در رشته‏‌هاى مختلف علمى، صنعتی، کشاورزى و شهرسازى رسیدند که «جان دراپِر» در «تاریخ پیشرفت فکر در اروپا» پس از توصیف پیشرفت و شهرسازى شهر قُرطَبه (پایتخت اندلس) مى‌نویسد: «هفتصد سال بعد از این تاریخ هم، حتى یک چراغ در راه‌هاى عمومى لندن و پاریس وجود نداشت و قرن‌ها پس از این تاریخ، افراد پیاده در شهر لندن و پاریس در روزهاى بارانى تا قوزک پا در گِل فرو مى‌رفتند» (اسلام در غرب، ص ٣١١) در این دوران، مهندسان مسلمان آندلس نیز در معمارى به قله‌های رفیع این دانش دست ‏یافتند؛ چنانچه جذابیت آثار به‌جا مانده از آن دوران، هنوز هم سالانه، بیش از ۴۵ میلیون نفر جهانگرد را به خود جذب می‌نماید؛ ✍️ اما همانطور که در آغاز سخن عرض کردیم این تمدن بزرگ اسلامی با آن‌همه قدرت، شوکت و عظمت و بالندگی، پس از ٨٠٠ سال به حضیض ذلت و خوارى کشیده و به کلی نابود شد! لذا مسلماً بررسی دلایل اضمحلال آن، می‌تواند درس عبرتی بزرگ برای تمامی حکومت‌های اسلامی، بالأخص جمهوری اسلامی ایران باشد که انشاالله در روزبرگ فردا در این رابطه سخن خواهیم گفت. @astanfatemi

✅ #روزبرگ_شیعه 🎧 پادکست مناسبت: «سالروز پیروزی مسلمانان و ایجاد حکومت و تمدن بزرگ اسلامى در اَندُلُس» موضوع: «تاریخ اَنْدُلُس،عبرتى بزرگ برای مسلمانان (١)» روز دوشنبه، 1401/03/02 @astanfatemi

📖 #زمزم_احکام 🔘احکام مال جامانده ▫️حجت الاسلام و المسلمین اکبری ⏱1 خرداد 1401 🔷🔸💠🔸🔷 کانال معارفی آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها 🆔@astanfatemi

📖 #زمزم_احکام ▫️حجت الاسلام و المسلمین افتخاری ⏱1 خرداد 1401 🔷🔸💠🔸🔷 کانال معارفی آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها 🆔@astanfatemi

🎵 #منبر_حرم 🔸حجت الاسلام و المسلمین فرحزاد ▫️موضوع: راه دور شدن شیطان از ما ⏱1 خرداد 1401 🔷🔸💠🔸🔷 کانال معارفی آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها 🆔 @astanfatemi

💠ما هم اسیر بند تجمل شدیم... آه 📥نسخه باکیفیت را از اینجا دریافت کنید. #عکس_نوشت #حدیث 🔷🔸💠🔸🔷 کانال معارفی آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها https://eitaa.com/joinchat/4045733908C710c8085de

✅ #روزبرگ_شیعه 🎧 پادکست مناسبت: «سالروز فتح خرمشهر و روز مقاومت و پیروزی» موضوع: «تاریخ اَنْدُلُس، عبرتى بزرگ برای مسلمانان (٢)» روز سه‌شنبه، ١۴٠١/٠٣/٠٣ @astanfatemi

✅ #روزبرگ_شیعه بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم موضوع: «تاریخ اَنْدُلُس، عبرتى بزرگ برای مسلمانان (٢)» روز سه‌شنبه، ١۴٠١/٠٣/٠٣ ✍️ مناسبت روز: امروز سوم خرداد، سالروز آزادسازی خرمشهر و روز مقاومت و پیروزی ملت شریف ایران در سال ١٣۶١ شمسی است؛ روز بزرگی که نقطه عطفی در تاریخ انقلاب اسلامی ایران بوده و روحیه سلطه‌ستیزی و ایمان ملت انقلابی ایران را به رخ جهانیان کشید؛ لذا ضمن گرامیداشت این روز بزرگ، و سلام و صلوات بر روح بلند شهدای انقلاب اسلامی و امام شهداء، سخن امروز را آغاز می‌نمائیم؛ ✍️ اما در روز گذشته به مناسبت سالروز پیروزی و فتح مسلمانان و تشکیل حکومت و تمدن بزرگ اَندلس، عرض کردیم که بررسی دلایل شکست و اضمحلال این تمدن عظیم، پس از ٨٠٠ سال شکوه و عظمت و شگفتی‌، می‌تواند درسی بزرگ برای تمامی امت‌های اسلامی و بالأخص ملت شریف ایران اسلامی باشد؛ لذا انشاالله در سخن امروز به این مبحث مهم می‌پردازیم؛ ✍️ با بررسی دقیق تاریخ تمدن بزرگ اندلس، می‌توان دو عامل اساسی را به عنوان مهمترین دلایل اضمحلال این حکومت اسلامى برشمرد که عبارتند از: 1️⃣ «اختلاف و تفرقه بین مسلمانان» در اسلام، یکى از ارکان مهمِ ثبات، امنیت و پیشرفت هر جامعه‌ای، وحدت است، چنانچه خداوند متعال در آیه ١٠٣ سوره آل‌عمران، به مسلمانان، دستور وحدت و دوری از تفرقه داده است: «وَاعتَصِموا بِحَبلِ اللَّهِ جَميعًا وَلا تَفَرَّقوا»؛ بی‌شک حکومت اسلامی آندلس نیز در سايه همین وحدت و یکپارچگی مسلمانان، بصورت برق آسا پیشرفت کرد؛ اما پس از چند صد سال، دشمنان توانستند بین مسلمانان تفرقه و درگیرى‏‌هاى داخلى ایجاد نموده و همین موضوع، اولین علت‏ شکست‏ و نابودی تمدن بزرگ اندلس شد. (صحنه‌هاى تکان دهنده در تاریخ اسلام، ص١۵١) 2️⃣ «فساد اخلاقى و تعطیل شدن احکام دینی» دومین عامل مهم شکست مسلمانان در اندلس را باید پشت کردن به احکام اسلامی، و ترک امر به معروف و نهی از منکر، و در نتیجه رواج فساد و بى بند و باری در آن جامعه اسلامی دانست؛ به صورتی که با فراگیر شدن فساد و فحشا، رفته رفته، از توجه مسلمانان اندلس به صلاح و سلامت و پیشرفت جامعه اسلامی کاسته شد، و حیا و عفت، و حَمیت و غیرت دینى در آنها از بین رفته و تنها شهوت‌رانی و خوش‌گذرانى برای آنها اهمیت پیدا نمود؛ در این دوران، دشمنان اسلام که در طی صدها سال همواره با مسلمانان جنگیده و از آنها شکست خورده بودند، با پیمان به ظاهر دوستی، و با طرحِ شیطانىِ تهاجمِ فرهنگی، وارد میدان شدند و با عقد قراردادهایى با حاکمان اسلامی، برای مسلمانان به ایجاد تفریح‌گاه‌ها، مدرسه‌های‌ مختلط و بازارهای رنگارنگ پرداختند، و سپس با به گردش در آوردن دختران زیباروى مسیحى در همین بازارها و تفریحگاه‏ها، و القای انحرافات عقیدتی در همین مدارس، جوانان مسلمان را از درون تهى کرده و بدین ترتیب تمام توان مقاومت و غیرت دینی را از آنها گرفتند! و سپس با لشکریان خود بر آنان یورش برده و حکومت اسلامی اندلس را برای همیشه نابود نمودند» (همان) ✍️ در پایان این مبحث سزاوار است که در شکست تلخ اندلس بیشتر بیاندیشیم و از خود بپرسیم: که آیا تاریخ تکرار نمى‏شود؟ و آیا حکومت اسلامی ما با کمتر از نیم قرن پایداری، از حکومت ٨٠٠ ساله اندلس، مستحکم‌تر است؟ ❓پس چرا برخی از ما، بى‌توجه به نقشه‏هاى شوم دشمنان، بر طبل اختلاف و تفرقه مى‏کوبیم و از وحدت حول محور ولایت امر و رهبر معظم انقلاب، غفلت کرده، و منافع حزبى و گروهى خود را بر منافع انقلابی و ملی ترجیح مى دهیم! ❓و آیا نباید در برابر شبیخون فرهنگی دشمنان، و اِلقاى شبهات و ایجاد تردید در بنیان‌هاى اعتقادى، و همچنین هزینه‌ی چند میلیارد دلاری دشمنان برای گسترش رایگان برنامه‏‌هاى ضد اخلاق و عفت و غیرت اسلامی در فضای مجازی و حقیقی کاری کرد؟ ❓و مهمتر از همه، چرا برخی از افراد از تاریخ تلخ اندلس درس نمی‌گیرند و هنوز دل در گرو پیمان و یاری کفار و دشمنان قرار داده‌اند؟! ✍️ و کلام آخر این‌که اگر روزی در خرمشهر، جوانان مؤمن و انقلابی ما توانستند با دست خالی در برابر تمامی جهان استکبار و پیشرفته‌ترین تجهیزات و تسلیحات جنگی، ایستاده و به پیروزی برسند؛ عامل آن چیزی جز وحدت کلمه و انسجام ملی تحت فرمان ولایت امر و امام امت (ره)، و غيرت و حميّت دينی، و روحیه ایثارگری و شهادت‌طلبی نبوده‌ است؛ لذا برای پاسداری از دستاوردهای بزرگ شهدا و ایثارگران، و همچنین حفظ آرمان‌ها و اصول انقلاب اسلامى، بر ماست که با حفظ وحدت بر محور ولایت مطلقه فقیه، و اجرای احکام و شعائر اسلامی، و ایستادگی در برابر تهاجم فرهنگی دشمنان، مسیر نورانی امام و شهدا را ادامه داده تا انشاالله پرچم انقلاب را به دست مبارک حضرت ولی عصر (عج) برسانیم. @astanfatemi

🎵 #منبر_حرم 🔸حجت الاسلام و المسلمین مومنی ▫️موضوع: شک در تعداد سجده ⏱02خرداد 1401 🔷🔸💠🔸🔷 کانال معارفی آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها 🆔@astanfatemi

🎵 #منبر_حرم 🔸 حجت الاسلام والمسلمین سید حسین حسینی ▫️موضوع: توصیف برادر ایمانی 🔷🔸💠🔸🔷 کانال معارفی آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها 🆔 @astanfatemi

📖 #زمزم_احکام 🔘احکام مال پیدا شده ▫️حجت الاسلام و المسلمین اکبری ⏱2 خرداد 1401 🔷🔸💠🔸🔷 کانال معارفی آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها 🆔@astanfatemi

🔘مقاومت کن و بار دگر حماسه به پا کن... ♦️چهارم خرداد، روز ملی مقاومت و پایداری گرامی باد #عکس_نوشت 🔷🔸💠🔸🔷 کانال معارفی آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها https://eitaa.com/joinchat/4045733908C710c8085de

✅ #روزبرگ_شیعه 🎧 پادکست مناسبت: «روز دزفول و روز مقاومت و پایداری» موضوع: «دزفول، نماد مقاومت» روز چهارشنبه، ١۴٠١/٠٣/٠۴ @astanfatemi

✅ #روزبرگ_شیعه بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم موضوع: «دزفول نماد مقاومت» روز چهارشنبه، ١۴٠١/٠٣/٠۴ ✍️ مناسبت روز: چهارم خرداد، سالروز مقاومت مردم قهرمان دزفول در برابر حملات وحشیانه بعثی‌های عراق در زمان دفاع مقدس است، که موجب شد این تاریخ به نام «روز ملی مقاومت و پایداری» در تقویم رسمی کشور ثبت و «دزفول» به عنوان «پایتخت مقاومت ایران» نامگذاری شود؛ لذا ضمن گرامیداشت این روز بزرگ، و با سلام و صلوات به روح پرفتوح شهدای این شهر قهرمان‌پرور، سخن امروز را آغاز می‌نمائیم؛ مردم سلحشور دزفول در مدت هشت سال دفاع مقدس با وجود اصابت موشک‌های بی شمار بر پیکره شهرشان، نه تنها آن را ترک نکردند، بلکه هر روز، بخش‌های تخریب شده را مجدداً بازسازی می‌کردند تا جایی که اراده رژیم بعثی عراق، برای خالی کردن این شهر مهم، و ویران کردن آن، به یکی از آرزوهای دست نیافتنی مبدل شد؛ مردم شهیدپرور دزفول در تمامی دوران جنگ تحمیلی، نه تنها فرار نکردند و در برابر حمله‌های وحشیانه و موج تبلیغی و تهدیدات گسترده رژیم بعث عراق و بلندگوهای شبانه‌روزی منافقین و حامیان آنان ایستادگی نمودند، بلکه هر هفته نماز وحدت‌ آفرين جمعه این شهر را به امامت حضرت آیت‌الله قاضی (ره) باشکوه‌تر از گذشته برگزار نمودند؛ برای درک شجاعت مردم دزفول، همین بس که بدانیم در دوران دفاع مقدس، علاوه بر هزاران خمپاره، بیش از ۱۷۶ موشک زمین به زمین، ۲ هزار و ۵۰۰ گلوله توپ و ۳۳۱ راکت هواپیما به این شهر اصابت کرد و بیش از ۱۹ هزار واحد مسکونی و تجاری تخریب شد؛ همچنین دشمن بعثی عراق، ۲ لشکر از ۶ لشکر اصلی خود را، مأمور فتح دزفول کرده بود تا بتواند با استفاده از موقعیت استراتژیک این شهر، خوزستان را دور زده و درنهایت این استان سوق الجیشی و نفت‌خیز ایران را به تصرف خود درآورد؛ لذا اگر مقاومت قهرمانانه مردم غیور دزفول نبود، چه‌بسا خوزستان سقوط کرده و جنگ تحمیلی، سرانجام دیگری پیدا می‌کرد؛ اما مردم دلیر دزفول با تقدیم ۲ هزار و ۶۱۰ شهید به اسلام و انقلاب، هم‌چون کوهی استوار و سرافراز ایستادند و به نماد مقاومت و پایداری ایران اسلامی تبدیل شدند؛ بر همین اساس هيأت دولت وقت، به پاس مقاومت عزتمندانه مردم این شهر پهلوان‌پرور، دزفول را به عنوان «پایتخت مقاومت ایران اسلامی» معرفی نمودند؛ حضرت امام خمینی (ره) رهبر کبیر انقلاب اسلامی نیز در پنجم اردیبهشت سال ١٣۶٢ در پیامی به مردم شریف دزفول فرمودند: «شما دزفولی‌ها امتحان خود را دادید و از این امتحان خوب بیرون آمدید، شما دِین خود را به اسلام و انقلاب ادا کردید...» همچنین حضرت امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی) رهبر فرزانه انقلاب نیز در اسفند ماه سال ١٣٧۵ در جمع مردم غیور این‌ شهر فرمودند: «مردم دزفول یکی از بهترین امتحان‌های دوران انقلاب و جنگ تحمیلی را در تاریخ به یادگار گذاشتند و قهرمانی ماندگاری را (از خود) به ثبت رساندند و این اثر شگفت‌آور، نتیجه رسوخ و نفوذ ایمان انقلابی تا اعماق روح و جان این مردم است...» ✍️ در پایان سخن امروز، در برابر شجاعت، استقامت و پایداری مردم ایثارگر، شهیدپرور و قهرمان دزفول، سر تعظیم فرود آورده، و علاوه بر تبریک و گرامیداشت «روز دزفول، نماد مقاومت و پایداری»، بهترین پاداش‌ها در دنیا و آخرت را برای آنان، از خداوند متعال مسئلت می‌نمائیم؛ چنانچه امام صادق(ع) فرمودند: «هرگاه مؤمنان به بلایی و مشکلی گرفتار شوند، و در این راه، استقامت و پایداری نمایند، پاداشی همچون پاداش هزار شهید به آنها داده می‌شود» (اصول‌کافی، ج٢، ص٩٢) @astanfatemi

💠 پیامبر اکرم "صلی الله علیه وآله" فرمودند: بهترین شما کسی است که برای خانواده خود بهتر باشد ومن از همه شما برای خانواده ام بهترم. 📥نسخه باکیفیت را از اینجا دریافت کنید. #عکس_نوشت 🔷🔸💠🔸🔷 کانال معارفی آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها https://eitaa.com/joinchat/4045733908C710c8085de

✅ #روزبرگ_شیعه 🎧 پادکست مناسبت: «شب شهادت امام صادق (ع)» موضوع: «نهضت علمی، خدمتی بزرگ به بشریت» روز پنجشنبه، ١۴٠١/٠٣/٠۵ @astanfatemi

✅ #روزبرگ_شیعه بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم موضوع: «نهضت علمی، خدمتی بزرگ به بشریت» روز پنجشنبه، ١۴٠١/٠٣/٠۵ ✍️ مناسبت روز: امشب شب شهادت ششمین اختر تابناک آسمان امامت و ولایت، حضرت امام صادق (ع) است، لذا ضمن عرض تسلیت و تعزیت به همه مسلمانان جهان، روزبرگ امروز را با موضوع «نهضت بزرگ علمی صادق آل محمد (ع)» آغاز می‌نمائیم؛ با مطالعه سیره گفتاری و رفتاری اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع) و توجه به آثار علمى که از آنان به جای مانده است، به دست می‌آوریم که آن بزرگواران در تمام علوم و رشته‏‌هاى مورد نیاز بشرى، تَبحُّر ویژه‌ای داشته‌اند؛ و بر همین اساس امیرالمؤمنین (ع) در توصیف دانش آل‌محمد (ص) فرمودند: «هُمْ مَوْضِعُ سِرِّهِ وَ لَجَأُ اَمْرِهِ وَ عَیبَه عِلْمِهِ وَ مَوْیلُ حُکْمِهِ وَ کُهُوفُ کُتُبِهِ وَ جِبَالُ دِینِهِ»: «آنان جایگاه سِرّ خداوندى و پناهگاه فرمان الهى و مخزن علم خدا و مَرجَع حُکم او و نگهبان کتاب‏‌هاى آسمانى و کوه‌هاى همیشه استوارِ دین خداوندند». (نهج‏ البلاغه، خطبه دوم) امام صادق(ع) نیز، عترت رسول خدا (ص) را مرکز حکمت و رحمت الهى دانسته و فرموده‌اند: «نَحْنُ شَجَرَه النُبُوَّه وَ بَیتُ الرَّحْمَه وَ مَفَاتِیحُ الْحِکْمَه وَ مَعْدِنُ الْعِلْمِ»: «ما خاندان پیامبر (ص) درخت نبوت و خانه رحمت و کلیدهاى حکمت و سرچشمه دانش هستیم».(الکافی، ج۱، ص۲۲۱) اما می‌دانیم که ایجاد هر نهضت و انقلابی در جهان، نیازمند به مجموعه‌ای از امکانات و ظرفیت‌های مقدماتی است و مسلماً «نهضت علمی» نیز از این قاعده مستثنی نیست! بنابراین هر یک از ائمه اطهار (ع) در هر فرصتی که به‌دست می‌آوردند، در جهت ترویج علوم و معارف اسلامى همت می‌گماردند؛ تا اینکه بالاخره شرایط اجتماعى و فرهنگى در اواخر دوران عمر امام باقر (ع) و در دوران زندگی امام صادق (ع) مهیا شد؛ چراکه در این دوره از قدرت حکومت بنی‌امیه به شدت کاسته شد و بنى‌العباس مبارزه شدیدی را آغاز نمودند؛ لذا این دو گروه دنیاپرست و ستمگر، در مدت چندین سال در کشمکش با یکدیگر بودند و به همین دلیل فرصت ایجاد فشار و اختناق نسبت به اهل‌بیت (ع) و شیعیان را نداشتند؛ بر همین اساس، می‌توان این دوران را، دوران آرامش و آزادى نسبى برای رشد معارف مکتب اهل‌بیت عصمت و طهارت دانست که حضرت صادق (ع) از این فرصت مغتنم، کمال استفاده را نموده و «نهضت علمی» را بنیان‌گذاری کردند؛ این نهضت بزرگ که مقدمات آن از اواخر دوران امام باقر (ع) آغاز شده بود، شور و شوق علمى بى‏سابقه‏اى را در جامعه‌ی اسلامی به وجود آورد و کُرسی‌های علوم مختلف، هم‌چون قرائت و تفسیر قرآن کریم، حدیث، کلام، فلسفه، نجوم، ریاضیات، شیمی، طب و... شکل داد؛ صادق آل‌ محمد (ع) در این دوران، بزرگ‏ترین دانشگاه اسلامى را در مدینه بازگشایی نمودند و مسجد پیامبر (ص) را علاوه بر محل عبادت به محل تدریس علوم الهی تبدیل کردند و با گشودن باب علوم مختلف، بیش از چهار هزار شاگرد را در مکتب علمی خود، تربیت نمودند؛ شاگردانی همچون: «مُفَضَّل بن عُمَر جُعْفی، مؤمن‏ الطاق، هشام ابن حکم و هشام ابن سالم در علم کلام»؛ و «زُرارة بن أعیُن، محمد ابن مسلم، جَمیل‌ بن دَرّاج‌، حُمران‌ بن اَعْین، ابوبصیر و عبدالله بن سِنان در فقه و اصول و تفسیر»؛ و «جابر ابن حیان در ریاضیات و شیمى و علوم غریبه»؛ که هر یک از این شاگردان، در سال‌های بعد، به استادی بزرگ تبدیل شده و کرسی‌های علمی فراوانی راه‌اندازی نمودند، تا حدی که «جرجی زیدان» تاریخ نگار مسیحی درباره جابر ابن حيان می‌نویسد: «او حُجَّت است از شرق در برابر غرب تا ابد!» (معجم الرجال الحدیث، ج ۴، ص ١٠٠) ✍️ در پایان سخن امروز، باید اذعان کرد که امام صادق(ع) با نهضت علمی خود، خدمتی بزرگی به بشریت نمودند که در طول تاریخ بی‌نظیر است؛ چراکه علاوه بر علوم قرآن و حدیث، و فقه و اصول؛ دانش‏‌هایی بسیاری را برای بشریت، بنیان‌گذاری و یا بسط و گسترش دادند؛ دانش‌هایی همچون‌: علم کلام، فلسفه، تربیت، اخلاق، عرفان، طب، شیمى، روان‏شناسى، حیوان‏شناسى، لغت، ادبیات، سیاست و... که هنوز عالمان این علوم از سرچشمه دانش صادق آل‌ محمد (ص) سیراب می‌شوند؛ و البته این نهضت بزرگ علمی تنها یکی از خدمات ارزشمند حضرت صادق (ع) به بشریت بوده است. @astanfatemi