آیه ۱۹۷ سوره مبارکه اعراف استاد پرهیزگار @ayehsobh

❇ تفســــــیر ❇ آنگاه بار دیگر بر دلائل بطلان بت پرستى تأکید کرده، مى فرماید: معبودهائى را که غیر از خدا مى خوانید کارى از آنها ساخته نیست، نمى توانند شما را یارى کنند و نه خودشان را (وَ الَّذینَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ لا یَسْتَطیعُونَ نَصْرَکُمْ وَ لا أَنْفُسَهُمْ یَنْصُرُونَ). (تفسیر نمونه، ذیل آیه ۱۹۷، سوره مبارکه اعراف) @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌺بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیم🌺 «وَ إِن تَدْعُوهُمْ إِلَى الْهُدَىٰ لَا يَسْمَعُوا ۖ وَتَرَاهُمْ يَنظُرُونَ إِلَيْكَ وَهُمْ لَا يُبْصِرُونَ» و اگر آنها را به هدایت فراخوانید، نمى شنوند و آنها را مى بینى (که با چشمهاى مصنوعیشان) به تو نگاه مى کنند، امّا چیزى را نمى بینند!» (سوره مبارکه اعراف/ آیه ۱۹۸) @ayehsobh

آیه ۱۹۸ سوره مبارکه اعراف استاد پرهیزگار @ayehsobh

❇ تفســــــیر ❇ و از این بالاتر اگر از آنها هدایت خویشتن را در مشکلات بخواهید، آنها حتى حرف شما را نمى شنوند! (وَ إِنْ تَدْعُوهُمْ إِلَى الْهُدى لا یَسْمَعُوا). و حتى با چشم هاى مصنوعیشان که دارند، گویا به تو نگاه مى کنند، ولى در حقیقت نمى بینند (وَ تَراهُمْ یَنْظُرُونَ إِلَیْکَ وَ هُمْ لا یُبْصِرُونَ). چنان که سابقاً هم اشاره کردیم، آیه اخیر ممکن است اشاره به بت ها یا بت پرستان باشد، در صورت اول، مفهومش همان است که گفته شد، و در صورت دوم تفسیرش چنین است: اگر شما مسلمان ها این بت پرستان و مشرکان لجوج را به راه صحیح توحید دعوت نمائید، از شما نمى پذیرند آنها با چشم هاى خود به سوى تو مى نگرند و نشانه هاى صدق و درستى را در تو مشاهده مى کنند، اما واقعیت ها را نمى بینند. مضمون دو آیه اخیر در آیات گذشته نیز آمده بود، و این تکرار به خاطر تأکید هر چه بیشتر روى مسأله مبارزه با بت پرستى و ریشه کن کردن نفوذ آن در روح و فکر مشرکان از طریق تلقین مکرر است. (تفسیر نمونه، ذیل آیه ۱۹۸، سوره مبارکه اعراف) @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌺بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیم🌺 «خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَأَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِينَ» (به هر حال) با عفو و مدارا رفتار کن و به کارهاى شایسته دعوت نما و از جاهلان روى بگردان (و با آنان ستیزه مکن). (سوره مبارکه اعراف/ آیه ۱۹۹) @ayehsobh

آیه ۱۹۹ سوره مبارکه اعراف استاد پرهیزگار @ayehsobh

❇ تفســــــیر ❇ در این آیات، شرائط تبلیغ، رهبرى و پیشوائى مردم به طرز بسیار جالب و فشرده بیان شده و با آیات گذشته که اشاره به مسأله تبلیغ مشرکان داشت نیز تناسب دارد. در نخستین آیه مورد بحث، اشاره به سه قسمت از وظائف رهبران و مبلغان ـ به صورت خطاب به پیامبر(صلى الله علیه وآله) ـ شده، در آغاز مى گوید: در طرز رفتار با مردم سختگیر مباش و با آنها مدارا کن، عذرشان را بپذیر، و بیش از آنچه قدرت دارند از آنها مخواه (خُذِ الْعَفْوَ). عَفْو، گاهى به معنى مقدار اضافى چیزى آمده. گاهى به معنى حد وسط و میانه. گاه به معنى قبول عذر خطاکار و بخشیدن او. و گاه به معنى آسان گرفتن کارها. 🌼🌼🌼 قرائن آیات نشان مى دهد آیه فوق ارتباط با مسائل مالى و گرفتن مقدار اضافى از اموال مردم که بعضى از مفسران گفته اند، ندارد، بلکه مفهوم مناسب، همان آسان گرفتن، گذشت و انتخاب حد وسط و میانه است. بدیهى است اگر رهبر و مبلغ، شخص سختگیرى باشد به زودى جمعیت از اطراف او پراکنده مى شوند، و نفوذ خود را در قلوب از دست خواهد داد، همان طور که قرآن مجید مى گوید: وَ لَوْ کُنْتَ فَظّاً غَلیظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ: اگر سختگیر، بد اخلاق و سنگدل بودى به طور مسلّم از گرد تو پراکنده مى شدند. آنگاه دومین دستور را به این صورت مى دهد: مردم را به کارهاى نیک و آنچه را عقل و خرد، شایسته مى شناسد و خداوند آن را نیک معرفى کرده، فرمان ده (وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ). اشاره به این که ترک سختگیرى مفهومش مجامله کارى نیست، بلکه باید رهبران و مبلغان همه حقایق را بگویند و مردم را به سوى حق دعوت کنند و چیزى را فروگذار ننمایند. در مرحله سوم دستور به تحمل و بردبارى در برابر جاهلان داده مى فرماید: از جاهلان روى برگردان و با آنها ستیزه مکن (وَ أَعْرِضْ عَنِ الْجاهِلینَ). رهبران و مبلغان در مسیر خود با افراد متعصب، لجوج، جاهل و بى خبر، و افرادى که سطح فکر و اخلاق آنها بسیار پائین است، رو به رو مى شوند، از آنها دشنام مى شنوند، هدف تهمتشان قرار مى گیرند، سنگ در راهشان مى افکنند. راه پیروزى بر این مشکل گلاویز شدن با جاهلان نیست، بلکه بهترین راه تحمل و حوصله، نادیده گرفتن و نشنیده گرفتن این گونه کارها است، و تجربه نشان مى دهد، براى بیدار ساختن جاهلان و خاموش کردن آتش خشم و حسد و تعصبشان، این بهترین راه است. (تفسیر نمونه، ذیل آیه ۱۹۹، سوره مبارکه اعراف) @ayehsobh

🍃سلام علیکم 💜اللهم عجل لولیک الفرج 🤲 👌بر زخمِ دلْ التیام دارد صلوات خیراتِ علیَ الداوم دارد صلوات🌹 🌺هَر کَس که شده چَشم بِراه مهدی... رویِ لبِ خود مُدام دارد صَلوات🌸 نذر گل نرجس صلوات🌹 التماس دعای فرج 🤲

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌺بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیم🌺 «وَ إِمَّا يَنزَغَنَّكَ مِنَ الشَّيْطَانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ ۚ إِنَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ» و اگر وسوسه اى از شیطان به تو رسد، به خدا پناه بر که او شنونده و داناست. (سوره مبارکه اعراف/ آیه ۲۰۰) @ayehsobh

آیه ۲۰۰ سوره مبارکه اعراف استاد پرهیزگار @ayehsobh

آیه ۲۰۰ سوره مبارکه اعراف استاد پرهیزگار @ayehsobh

❇ تفســــــیر ❇ در آیه بعد، دستور دیگرى مى دهد که در حقیقت چهارمین وظیفه رهبران و مبلغان را تشکیل مى دهد. مى فرماید: اگر وسوسه هاى شیطانى متوجه تو شد، به خدا پناه ببر، خود را به او بسپار، و از لطفش مدد بخواه; زیرا او سخن تو را مى شنود، از اسرار درونت آگاه و از وسوسه هاى شیاطین با خبر است (وَ إِمّا یَنْزَغَنَّکَ مِنَ الشَّیْطانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللّهِ إِنَّهُ سَمیعٌ عَلیمٌ). 🌼🌼🌼 و این دستور از این جهت است که بر سر راه آنها همواره وسوسه هاى شیطانى در شکل مقام، مال، شهوت و امثال اینها خودنمائى مى کند، و شیطان و شیطان صفتان مى کوشند آنها را از طریق این وسوسه ها از مسیرشان منحرف سازند و از هدفشان باز دارند. (تفسیر نمونه، ذیل آیه ۲۰۰، سوره مبارکه اعراف) @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌺بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیم🌺 «إِنَّ الَّذِينَ اتَّقَوْا إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِّنَ الشَّيْطَانِ تَذَكَّرُوا فَإِذَا هُم مُّبْصِرُونَ» پرهیزگاران هنگامى که گرفتار وسوسه هاى شیطان شوند؛ به یاد (خدا و پاداش و کیفر او) مى افتند. و (در پرتو یاد او، راه حق را مى بینند و) در این هنگام بینا مى شوند. (سوره مبارکه اعراف/ آیه ۲۰۱) @ayehsobh

آیه ۲۰۱ سوره مبارکه اعراف استاد پرهیزگار @ayehsobh

❇ تفســــــیر ❇ در آیه بعد راه غلبه و پیروزى بر وسوسه هاى شیطان را به این صورت بیان مى کند: کسانى که پرهیزگارى را پیشه ساخته اند هنگامى که وسوسه هاى شیطانى، آنها را احاطه مى کند به یاد خدا و نعمت هاى بى پایانش، به یاد عواقب شوم گناه و مجازات دردناک خدا، مى افتند. در این هنگام ابرهاى تیره و تار وسوسه از اطراف قلب آنها کنار مى رود و راه حق را به روشنى مى بینند و انتخاب مى کنند (إِنَّ الَّذینَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ تَذَکَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ). طائِفٌ به معنى طواف کننده است، گویا وسوسه هاى شیطانى همچون طواف کننده اى پیرامون فکر و روح انسان پیوسته گردش مى کنند تا راهى براى نفوذ بیابند، اگر انسان در این هنگام به یاد خدا و عواقب شوم گناه بیفتد، آنها را از خود دور ساخته و رهائى مى یابد و گرنه سرانجام در برابر این وسوسه ها تسلیم مى گردد. اصولاً هر کس در هر مرحله اى از ایمان و در هر سن و سال، گهگاه گرفتار وسوسه هاى شیطانى مى گردد، و گاه در خود احساس مى کند که نیروى محرک شدیدى در درون جانش آشکار شده و او را به سوى گناه دعوت مى کند. این وسوسه ها و تحریک ها، مسلماً در سنین جوانى بیشتر است، در محیط هاى آلوده، همچون محیط هاى امروز که خود مراکز فساد در آن فراوان و آزادى نه به معنى حقیقى بلکه به شکل بى بند و بارى همه جا را فرا گرفته و دستگاه هاى تبلیغاتى غالباً در خدمت شیطان و وسوسه هاى شیطانى هستند، فزون تر مى باشد. 🌼🌼🌼 تنها راه نجات از آلودگى در چنین شرائطى، نخست فراهم ساختن سرمایه تقوا است که در آیه مورد بحث به آن اشاره شده و سپس مراقبت ، و سرانجام توجه به خویشتن و پناه بردن به خدا، یاد الطاف و نعمت هاى او، و مجازات هاى دردناک خطاکاران است. در روایات کراراً به اثر عمیق ذکر خدا در کنار زدن وسوسه هاى شیطان اشاره شده است. حتى افراد بسیار با ایمان و دانشمند و با شخصیت، همیشه در مقابل وسوسه هاى شیطانى احساس خطر مى کردند، و از طریق مراقبت که در علم اخلاق بحث مشروحى دارد با آن مى جنگیدند. اساساً وسوسه هاى نفس و شیطان همانند میکروب هاى بیمارى زا است، که در همه وجود دارند، ولى به دنبال بنیه هاى ضعیف و جسم هاى ناتوان مى گردند، تا در آنجا نفوذ کنند اما آنها که جسمى سالم و نیرومند و قوى دارند، این میکروب ها را از خود دفع مى کنند. جمله فَاِذا هُمْ مُبْصِرُونَ: به هنگام یاد خدا چشمشان بینا مى شود و حق را مى بینند اشاره به این حقیقت است که وسوسه هاى شیطانى پرده بر دید باطنى انسان مى افکند، آن چنان که راه را از چاه و دوست را از دشمن و نیک را از بد نمى شناسد. ولى یاد خدا به انسان بینائى و روشنائى مى بخشد، و قدرت شناخت واقعیت ها به او مى دهد، شناختى که نتیجه اش نجات از چنگال وسوسه ها است. (تفسیر نمونه، ذیل آیه ۲۰۱، سوره مبارکه اعراف) @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌺بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیم🌺 «وَإِخْوَانُهُمْ يَمُدُّونَهُمْ فِي الْغَيِّ ثُمَّ لَا يُقْصِرُونَ» و (مشرکان را) برادرانشان (از شیاطین) پیوسته در گمراهى پیش مى برند، و (در این راه) کوتاهى نمى کنند. (سوره مبارکه اعراف/ آیه ۲۰۲) @ayehsobh

آیه ۲۰۲ سوره مبارکه اعراف استاد پرهیزگار @ayehsobh

❇ تفســــــیر ❇ قرآن در آیه بعد در این باره چنین مى فرماید: برادرانشان ـ یعنى شیاطین ـ پیوسته آنها را در گمراهى پیش مى برند و از گمراه ساختن آنها باز نمى ایستند، بلکه بیرحمانه حملات خود را به طور مداوم بر آنها ادامه مى دهند (وَ إِخْوانُهُمْ یَمُدُّونَهُمْ فی الغَیِّ ثُمَّ لا یُقْصِرُونَ). اِخْوان کنایه از شیاطین است و ضمیر هُمْ به مشرکان و گنهکاران باز مى گردد، چنان که در آیه ۲۷ سوره اسراء مى خوانیم: إِنَّ الْمُبَذِّرینَ کانُوا إِخْوانَ الشَّیاطینَ: تبذیر کنندگان برادران شیطانند! 🌼🌼🌼 یَمُدُّونَهُمْ از ماده اِمداد به معنى کمک دادن و ادامه دادن و افزودن است، یعنى پیوسته آنها را به این راه مى کشانند و پیش مى روند. جمله لا یُقْصِرُونَ به معنى این است که شیاطین در گمراه ساختن آنها از هیچ چیز کوتاهى نمى کنند. (تفسیر نمونه، ذیل آیه ۲۰۲، سوره مبارکه اعراف) @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌺بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیم🌺 «وَإِذَا لَمْ تَأْتِهِم بِآيَةٍ قَالُوا لَوْلَا اجْتَبَيْتَهَا ۚ قُلْ إِنَّمَا أَتَّبِعُ مَا يُوحَىٰ إِلَيَّ مِن رَّبِّي ۚ هَٰذَا بَصَائِرُ مِن رَّبِّكُمْ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ» هنگامى که (در نزول وحى تأخیر افتد، و) آیه اى براى آنان نیاورى، مى گویند: «چرا از پیش خود، آیه اى انتخاب نکردى؟!» بگو: «من تنها از چیزى پیروى مى کنم که از سوى پروردگارم بر من وحى مى شود. این (آیات) وسیله هاى بصیرت از جانب پروردگارتان و مایه هدایت و رحمت است براى گروهى که ایمان مى آورند.» (سوره مبارکه اعراف/ آیه ۲۰۳) @ayehsobh

آیه ۲۰۳ سوره مبارکه اعراف استاد پرهیزگار @ayehsobh

❇ تفســــــیر ❇ سپس حال جمعى از مشرکان و گنهکاران دور از منطق را شرح مى دهد و مى گوید: هنگامى که آیات قرآن را براى آنها بخوانى آن را تکذیب مى کنند و هنگامى که آیه اى براى آنها نیاورى و در نزول وحى تأخیر افتد مى گویند: پس این آیات چه شد؟ چرا از پیش خود آنها را تنظیم نمى کنى؟ مگر همه اینها وحى آسمانى است؟ (وَ إِذا لَمْ تَأْتِهِمْ بِآیَة قالُوا لَوْ لا اجْتَبَیْتَها). به آنها بگو: من تنها از آنچه به سویم وحى مى شود پیروى مى کنم، و جز آنچه خدا نازل مى کند، چیزى نمى گویم (قُلْ إِنَّما أَتَّبِعُ ما یُوحى إِلَیَّ مِنْ رَبِّی). و مى افزاید: این قرآن و آیات نورانیش وسیله بیدارى و بینائى از طرف پروردگار است، که به هر انسان آماده اى دید و روشنائى و نور مى دهد (هذا بَصائِرُ مِنْ رَبِّکُمْ). و مایه هدایت و رحمت براى افراد با ایمان و آنها که در برابر حق تسلیمند مى باشد (وَ هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِقَوْم یُؤْمِنُونَ). 🌼🌼🌼 ضمناً از این آیه روشن مى شود همه سخنان و کردار پیامبر(صلى الله علیه وآله) از وحى آسمانى سرچشمه مى گیرد و آنها که غیر از این مى گویند، از قرآن بیگانه اند. (تفسیر نمونه، ذیل آیه ۲۰۳، سوره مبارکه اعراف) @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌺بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیم🌺 «وَ إِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ» هنگامى که قرآن خوانده شود، گوش فرا دهید و خاموش باشید؛ شاید مشمول رحمت (خدا) شوید. (سوره مبارکه اعراف/ آیه ۲۰۴) @ayehsobh

آیه ۲۰۴ سوره مبارکه اعراف استاد پرهیزگار @ayehsobh

❇ تفســــــیر ❇ به هنگام شنیدن تلاوت قرآن خاموش باشید این سوره (سوره اعراف) با بیان عظمت قرآن آغاز شده، و با آیات مورد بحث که آن هم از قرآن سخن مى گوید، پایان مى پذیرد، هر چند بعضى از مفسران براى نزول آیه مورد بحث، شأن نزول هائى ذکر کرده اند از جمله این که ابن عباس و جمع دیگرى گفته اند: مسلمانان در آغاز کار، گاهى در نماز صحبت مى کردند و گاهى شخص تازه وارد، به هنگامى که نماز را شروع مى کرد، از دیگران سؤال مى کرد، چند رکعت نماز خوانده اید؟ آنها هم جواب مى دادند فلان مقدار، آیه بالا نازل شد و آنها را از این کار نهى کرد. و نیز از زُهرى نقل شده: هنگامى که پیامبر(صلى الله علیه وآله) قرآن تلاوت مى کرد، جوانى از انصار همراه او بلند قرآن مى خواند، آیه نازل شد و از این کار نهى کرد. به هر صورت، قرآن در آیه فوق دستور مى دهد: هنگامى که قرآن تلاوت مى شود، با توجه به آن گوش دهید و ساکت باشید، شاید مشمول رحمت خدا گردید (وَ إِذا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ). 🌼🌼🌼 أَنْصِتُوا از ماده اِنْصات به معنى سکوت توأم با گوش فرا دادن است. در این که آیا این سکوت و استماع، به هنگام قرائت قرآن در تمام موارد است؟ یا منحصر به وقت نماز و هنگام قرائت امام جماعت؟ و یا به هنگامى که امام در خطبه نماز جمعه تلاوت قرآن مى کند؟ در میان مفسران گفتگو بسیار است و احادیث مختلفى در کتب حدیث و تفسیر در این زمینه نقل شده است. آنچه از ظاهر آیه استفاده مى شود این است که این حکم، عمومى و همگانى است و مخصوص به حال معینى نیست. ولى روایات متعددى که از پیشوایان اسلام نقل شده به اضافه اجماع و اتفاق علماء بر عدم وجوب استماع در همه حال، دلیل بر این است که این حکم به صورت کلى یک حکم استحبابى است، یعنى شایسته و مستحب است که در هر کجا و در هر حال کسى قرآن را تلاوت کند، دیگران به احترام قرآن سکوت کنند و گوش جان فرا دهند، پیام خدا را بشنوند و در زندگى خود از آن الهام گیرند؛ زیرا قرآن تنها کتاب قرائت نیست، بلکه کتاب فهم و درک و سپس عمل است. این حکمِ مستحب به قدرى تأکید دارد که در بعضى از روایات از آن تعبیر به واجب شده است. حتى از بعضى از روایات استفاده مى شود: اگر امام جماعت مشغول قرائت باشد و فرد دیگرى، آیه اى از قرآن تلاوت کند، مستحب است سکوت کند تا او آیه را پایان دهد، سپس امام قرائت را تکمیل کند، چنان که از امام صادق(علیه السلام) نقل شده: على(علیه السلام) در نماز صبح بود و ابن کَوّا (همان مرد منافق تیره دل) در پشت سر امام(علیه السلام) مشغول نماز بود، ناگاه در نماز این آیه را تلاوت کرد: وَ لَقَدْ أُوحِىَ اِلَیْکَ وَ اِلَى الَّذِیْنَ مِنْ قَبْلِکَ لَئِنْ أَشْرَکْتَ لَیَحْبَطَنَّ عَمَلُکَ وَ لَتَکُونَنَّ مِنَ الْخاسِرِیْنَ: به تو و همه پیامبران پیشین وحى شده که اگر مشرک شوى، تمام اعمالت تباه مى شود و از زیانکاران خواهى بود! و هدفش از خواندن آیه این بود که به طور کنایه به على(علیه السلام) احتمالاً در مورد قبول حکمیت در میدان صفین اعتراض کند. اما با این حال امام(علیه السلام) براى احترام قرآن سکوت کرد، تا وى آیه را به پایان رسانید، سپس امام(علیه السلام) به ادامه قرائت نماز بازگشت. ابن کَوّا کار خود را دو مرتبه تکرار کرد، باز امام(علیه السلام) سکوت کرد. ابن کَوّا براى سومین بار آیه را تکرار نمود و على(علیه السلام) مجدداً به احترام قرآن سکوت کرد. سپس حضرت این آیه را تلاوت فرمود: فَاْصِبْر اِنَّ وَعْدَ اللّهِ حَقٌّ وَ لایَسْتَخِفَنَّکَ الَّذِیْنَ لایُؤْمِنُونَ: اکنون که چنین است صبر پیشه کن که وعده خدا حق است; و هرگز کسانى که ایمان ندارند تو را خشمگین نسازند (و از راه منحرف نکنند)! اشاره به این که مجازات دردناک الهى در انتظار منافقان و افراد بى ایمان است و در برابر آنها باید تحمل و حوصله به خرج داد، سرانجام امام(علیه السلام)سوره را تمام کرده و به رکوع رفت. 🌼🌼🌼 از مجموع این بحث روشن مى شود استماع و سکوت به هنگام شنیدن آیات قرآن کار بسیار شایسته اى است ولى به طور کلى واجب نیست و شاید علاوه بر اجماع و روایات جمله: لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ: شاید مشمول رحمت خدا بشوید نیز اشاره به مستحب بودن این حکم باشد. تنها موردى که این حکم الهى شکل وجوب به خود مى گیرد موقع نماز جماعت است که مأموم به هنگام شنیدن قرائت امام، باید سکوت کند و گوش فرا دهد، حتى جمعى از فقهاء این آیه را دلیل بر سقوط قرائت حمد و سوره از مأموم دانسته اند. و اما در مورد کلمه لَعَلَّ: شاید که در این گونه موارد به کار مى رود، سابقاً هم اشاره کرده ایم که منظور این است: براى این که مشمول رحمت خدا شوید، تنها سکوت و گوش فرا دادن کافى نیست، شرائط دیگرى از جمله عمل به آن دارد. ذکر این نکته نیز به مورد است که فقیه معروف فاضل مقداد در کتاب کنز العرفان تفسیر دیگرى براى