❇ تفســــــیر پس از بیان چهره حقّ و باطل در ضمن یک مثال رسا و بلیغ در آیات گذشته، در اینجا به سرنوشت کسانى که دعوت حق را اجابت کردند و به آن گرویدند و هم کسانى که از حق رویگردان شده و به باطل روى گراییدند اشاره مى کند، مى گوید: براى آنان که دعوت پروردگارشان را اجابت کردند پاداش نیکوست (لِلَّذِینَ اسْتَجَابُوا لِرَبِّهِمُ الْحُسْنَى). حسنى (نیکى) معنى وسیعى دارد که هر خیر و سعادتى را شامل مى شود. از خصلت هاى نیک و فضایل اخلاقى گرفته، تا زندگى اجتماعى پاک و پاکیزه و پیروزى بر دشمن و بهشت جاودان. سپس مى افزاید: و کسانى که دعوت او را اجابت نکردند (سرنوشتشان به قدرى شوم و رقّت بار است که) اگر تمام آنچه روى زمین است و همانندش از آنِ ایشان باشد، همه را براى رهایى از عذاب مى دهند ولى از آنان پذیرفته نخواهد شد (وَالَّذِینَ لَمْ یَسْتَجِیبُوا لَهُ لَوْ أَنَّ لَهُمْ مَا فِى الاَْرْضِ جَمِیعًا وَ مِثْلَهُ مَعَهُ لاَفْتَدَوْا بِهِ). براى ترسیم عظمت عذاب و کیفر آنها تعبیرى از این رساتر نمى شود که یک انسان مالک همه روى زمین بلکه دو برابر آن باشد و همه را بدهد تا خود را رها سازد و سودى نداشته باشد. این جمله در حقیقت اشاره به این است که آخرین آرزوى یک انسان ـ که برتر از آن تصوّر نمى شود ـ این است که مالک تمام روى زمین شود ولى شدّت مجازات ستمکاران و مخالفان دعوت حق در آن حد است که حاضرند این آخرین هدف دنیوى ـ بلکه برتر و بالاتر از آن ـ را هم فدا کنند تا آزاد شوند; به فرض که از آنها پذیرفته مى شد تنها نجات از عذاب بود، امّا از پاداش هاى فوق العاده عظیم اجابت کنندگان دعوت حق خبرى نبود. و از اینجا روشن مى شود که تعبیر وَ مِثْلَهُ مَعَهُ تنها به این معنى نیست که همانند مجموع کره زمین را بر آن بیفزاید، بلکه منظور آن است که هر قدر بیش از آن هم مالک باشند حاضرند براى رهایى خود بدهند. دلیل آن هم روشن است، زیرا انسان همه چیز را براى خودش مى خواهد، هنگامى که خودش غرق عذاب باشد، مالکیّت همه دنیا براى او چه سودى دارد؟ و به دنبال این بدبختى ـ یعنى عدم پذیرش همه آنچه در زمین است در برابر نجات از عذاب ـ به بدبختى دیگر آنها اشاره کرده مى گوید: براى آنان حساب بدى است (أُوْلَـئِکَ لَهُمْ سُوءُالْحِسَابِ). در اینکه منظور از سُوءُ الْحِسَابِ چیست؟ مفسّران تعبیرات گوناگونى دارند. بعضى معتقدند که منظور حساب دقیق و بدون کمترین گذشت است، زیرا سوءالحساب به معنى ظلم، درباره خداوند عادل هیچ مفهومى ندارد. بعضى دیگر گفته اند: منظور از سوءالحساب آن است که محاسبه آنها توأم با سرزنش و توبیخ و مانند آن است که علاوه بر وحشت از اصل حساب، آنها را رنج مى دهد. برخى دیگر نیز گفته اند: منظور از سوءالحساب، سوءالجزاء است، یعنى پاداش بدى براى آنهاست. این درست به آن مى مانَد که مى گوییم: فلان کس حسابش پاک است، یا فلان کس حسابش تیره و تاریک است. یعنى نتیجه حساب آنها خوب یا بد است. یا مى گوییم: حساب فلانى را کف دستش بگذارید. یعنى بر طبق کارش مجازاتش کنید. این تفسیرهاى سه گانه در عین حال با همدیگر منافاتى هم ندارند و ممکن است همه آنها از آیه استفاده شود. یعنى چنین اشخاصى هم محاسبه سخت و دقیقى را پس مى دهند و هم در حال محاسبه مورد توبیخ قرار مى گیرند و هم کیفر آنها بعد از حساب بى کموکاست به آنان داده مى شود. 🌼🌼🌼 در پایان آیه به سومین مجازات یا نتیجه نهایى مجازات آنان اشاره کرده مى فرماید: و جایگاهشان جهنّم است و (جهنّم) چه بد جایگاهى است! (وَ مَأْوَیهُمْ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ الْمِهَادُ). مهاد در اصل از مادّه مهد به معنى آماده و مهیّا کردن است و نیز به معنى بستر که انسان هنگام استراحت از آن استفاده مى کند آمده است زیرا آن را براى استراحت کردن آماده مى سازد. ذکر این کلمه اشاره به آن است که طغیانگران به جاى اینکه در بستر استراحت بیارامند باید روى شعله هاى آتش سوزان قرار گیرند. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۱۸ سوره مبارکه رعد) @ayehsobh

استاد قرائتی موضوع: تفسیر قرآن نوع:سخنرانی کوتاه سوره مبارکه: رعد آیه: ۱۸ @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 «أَفَمَن يَعْلَمُ أَنَّمَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ الْحَقُّ كَمَنْ هُوَ أَعْمَىٰ ۚ إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُولُو الْأَلْبَابِ» آیا کسى که مى داند آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده حق است، همانند کسى است که نابیناست؟! تنها خردمندان متذکّر مى شوند. (سوره مبارکه رعد/ آیه ۱۹) @ayehsobh

❇ تفســــــیر آیه مورد بحث به صورت یک استفهام انکارى مى فرماید: آیا کسى که مى داند آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده حقّ است، همانند کسى است که نابیناست؟ (أَفَمَنْ یَعْلَمُ أَنَّمَا أُنزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ الْحَقُّ کَمَنْ هُوَ أَعْمَى). چه تعبیر جالبى! نمى گوید آیا کسى که مى داند که این قرآن بر حقّ است مانند کسى است که نمى داند، بلکه مى گوید: آیا کسى که این را مى داند همانند نابیناست؟ این تعبیر اشاره لطیفى است به اینکه ندانستن این واقعیّت به هیچ روى امکان پذیر نیست مگر اینکه چشم دل انسان به کلّى از کار افتاده باشد، وگرنه چگونه ممکن است دارنده چشم بینا و سالم، چهره آفتاب را نبیند؟ و عظمت این قرآن، درست همانند نور آفتاب است. 🌼🌼🌼 و لذا در پایان آیه اضافه مى کند: تنها صاحبان اندیشه متذکّر مى شوند (إِنَّمَایَتَذَکَّرُ أُوْلُواالاَْلْبَابِ). الباب جمع لُبّ به معنى مغز هر چیز است. بنابراین نقطه مقابل اولواالالباب افراد بى مغز و پوک و میان تهى و بى محتوا هستند. این آیه به گفته بعضى از مفسّران بزرگ، با تأکید هر چه بیشتر، مردم را به فراگیرى علم و مبارزه با جهل دعوت مى کند زیرا افراد فاقد علم را نابینا شمرده است. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۱۹ سوره مبارکه رعد) @ayehsobh

استاد قرائتی موضوع: تفسیر قرآن نوع:سخنرانی کوتاه سوره مبارکه: رعد آیه: ۱۹ @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 «الَّذِينَ يُوفُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَلَا يَنقُضُونَ الْمِيثَاقَ» همان کسانى که به عهد الهى وفا مى کنند و پیمان را نمى شکنند. (سوره مبارکه رعد/ آیه ۲۰) @ayehsobh

❇ تفســــــیر سپس به عنوان تفسیر اولواالالباب (صاحبان اندیشه)، ریز برنامه هاى طرفداران حق را بیان کرده و قبل از هر چیز روى مسأله وفاى به عهد و ترک پیمان شکنى انگشت نهاده مى گوید: همانان که به عهد الهى وفا مى کنند و پیمان را نمى شکنند (الَّذِینَ یُوفُونَ بِعَهْدِ اللهِ وَ لاَ یَنقُضُونَ الْمِیثَاقَ). بى گمان عَهْدِ اللهِ (عهد الهى) معناى وسیعى دارد که عهدهاى فطرى و پیمان هایى که خدا به مقتضاى فطرت از انسان گرفته (همانند فطرت توحید و عشق به حق و عدالت) و نیز پیمان هاى عقلى یعنى آنچه انسان با نیروى تفکّر و اندیشه و خرد از حقایق عالم هستى و مبدأ و معاد درک مى کند و پیمان هاى شرعى یعنى آنچه پیامبر(صلى الله علیه وآله) در رابطه با اطاعت از دستورهاى الهى و ترک معصیت و گناه، از مؤمنان گرفته است همه را شامل مى شود. 🌼🌼🌼 طبیعى است که وفا به پیمان هایى که انسان با دیگران مى بندد در این مجموعه وارد است زیرا خدا فرمان داده که این پیمان ها نیز محترم شمرده شود، بلکه هم در پیمان هاى تشریعى داخل است و هم در پیمان هاى عقلى. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۲۰ سوره مبارکه رعد) @ayehsobh

استاد قرائتی موضوع: تفسیر قرآن نوع:سخنرانی کوتاه سوره مبارکه: رعد آیه: ۲۰ @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 «وَ الَّذِينَ يَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَن يُوصَلَ وَيَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَيَخَافُونَ سُوءَ الْحِسَابِ» و کسانى که پیوندهایى را که خدا دستور به برقرارى آن داده، برقرار مى دارند و از پروردگارشان مى ترسند و از بدى حساب (روز قیامت) بیم دارند. (سوره مبارکه رعد/ آیه ۲۱) @ayehsobh

❇ تفســــــیر دومین مادّه برنامه آنان حفظ پیوندها و پاسدارى از آنهاست. آیه مى فرماید: و آنان که پیوندهایى را که خداوند دستور به برقراریشان داده برقرار مى دارند (وَالَّذِینَ یَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ). تعبیرى از این وسیع تر در این زمینه نمى توان یافت، زیرا انسان پیوندى با خدا، پیوندى با پیامبران و رهبران، پیوندى با سایر انسان ها (اعمّ از دوست، همسایه، خویشاوند، برادران دینى و همنوعان) و نیز پیوندى با خود دارد که همه آنها را باید محترم شمرد، حقّ همه را ادا کرد و کارى که منجر به قطع یکى از این پیوندها مى شود انجام نداد. در حقیقت انسان موجودى منزوى و جدا از عالم هستى نیست بلکه سراپاى وجودش را پیوندها، علاقه ها و ارتباط ها تشکیل مى دهد. از یک سو با آفریننده این دستگاه پیوند دارد که اگر ارتباطش را از او قطع کند نابود مى شود، همان گونه که نور یک چراغ با قطع شدن خطّ ارتباطى آن با مبدأ مولّد برق از میان مى رود. بنابراین همان طورى که از نظر تکوینى پیوند با این مبدأ بزرگ دارد، از نظر اطاعت فرمان و تشریع نیز باید پیوند خود را برقرار کند. از سوئى دیگر، پیوندى با پیامبر و امام به عنوان رهبر و پیشوا دارد که قطع آن او را در بیراهه ها سرگردان مى کند. از سوى سوم، پیوندى با تمام جامعه انسانیّت و به خصوص با آنها که حقّ بیشترى بر او دارند همانند پدر و مادر و خویشاوندان و دوستان و استاد و مربّى.و از سوى چهارم، پیوندى با نفس خویش دارد، از این نظر که مأمور به حفظ مصالح خویشتن و ترقّى و تکامل آن شده است. برقرار ساختن هر یک از این پیوندها در واقع مصداق یَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ است، و قطع هر یک از این پیوندها قطع مَا أَمَرَ اللهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ است، چون خدا دستور وصل همه این پیوندها را داده است. از آنچه گفتیم ضمناً تفسیر احادیثى که در رابطه با این آیه وارد شده است روشن مى شود که گاهى آن را به اقوام و بستگان تفسیر فرموده اند و گاه به امام و پیشواى دین، و گاهى به آل محمد(صلى الله علیه وآله)، و زمانى به همه افراد باایمان. 🌼🌼🌼 سومین و چهارمین برنامه طرفداران حق این است: و از پروردگارشان مى ترسند و از بدىِ حساب (روز قیامت) بیمناکند (وَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ یَخَافُونَ سُوءَ الْحِسَابِ). در اینکه میان خشیت و خوف چه تفاوتى وجود دارد، با اینکه هر دو نزدیک به یکدیگر است، بعضى گفته اند: خشیت، ترسى است که همراه با احترام و علم و یقین باشد; ازاین رو در قرآن این حالت مخصوص دانشمندان شمرده شده است: إِنَّمَا یَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ: از میان بندگان خداوند، تنها علما و دانشمندان از او خشیت دارند. ولى با توجّه به موارد استعمال کلمه خشیت در قرآن که در آیات بسیارى به کار رفته است روشن مى شود که درست به همان معنى خوف به کار رفته و به صورت مرادف با آن استعمال شده است. در اینجا این پرسش پیش مى آید که آیا ترس از پروردگار چیزى جز ترس از حساب و مجازات اوست، با این حال چه تفاوتى میان جمله یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ و یَخَافُونَ سُوءَالْحِسَابِ وجود دارد؟ پاسخ این است که ترس از خداوند الزاماً به معنى ترس از مجازات و حساب او نیست، بلکه عظمت مقام او و احساس سنگین بودن وظیفه بندگى (حتّى بدون توجّه به مجازات و کیفر) در دل افراد باایمان، خودبه خود ایجاد یک نوع حالت ترس مى کند; ترسى زاییده ایمان و آگاهى از عظمت خدا و احساس مسؤولیّت در برابر او (آیه ۲۸ فاطر ممکن است اشاره به همین معنى باشد). (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۲۱ سوره مبارکه رعد) @ayehsobh

استاد قرائتی موضوع: تفسیر قرآن نوع:سخنرانی کوتاه سوره مبارکه: رعد آیه: ۲۱ @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 «وَ الَّذِينَ صَبَرُوا ابْتِغَاءَ وَجْهِ رَبِّهِمْ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَنفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلَانِيَةً وَيَدْرَءُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ أُولَٰئِكَ لَهُمْ عُقْبَى الدَّارِ» و کسانى که براى جلب رضاى پروردگارشان شکیبایى مى کنند و نماز را برپا مى دارند و از آنچه به آنها روزى داده ایم، پنهان و آشکار، انفاق مى کنند. و با حسنات، سیّئات را برطرف مى سازند. سرانجام (نیک) سراى آخرت، از آن آنهاست. (سوره مبارکه رعد/ آیه ۲۲) @ayehsobh