بِسْمِ ٱللّٰهِ ٱلرَّحْمٰنِ ٱلرَّحیمِ
السلام علی مهدی الامم و جامع الکلم
والسلام علی عباد الله
#تبیینی_جذاب_درباره:
کلمهٔ جَمیل = زیبا در چهار موضوع:
کلمهٔ #جَمیل در مصحف شریف در چهار موضوع وارد شده است که هر چهار مورد در بیان خصومات و إختلافات است.
۱- فَصَبْرٌ جَمیلٌ #یُوسُف ۱۸ و ۸۳.
۲- فَمَتِّعُوهُنَّ وَ سَرِّحُوهُنَّ سَراحاً جَمیلاً #أحزاب ۴۹.
۳- فَٱصْفَحِ ٱلصَّفْحَ ٱلْجَمیلَ #حِجْر ۸۵.
۴- وَ ٱهْجُرْهُمْ هَجْراً جَمیلاً #مُزَّمِّل ۱۰.
{۱} #صبر_جمیل
هم جناب یعقوب (عَلیٰ نَبِیِّنا وَ آلِهِ وَ عَلَیْهِ ٱلصَّلوٰةُ وَ ٱلسَّلامُ) در فراق فرزند بزرگوار داشتند و هم در آیات و روایات، جناب أیُّوب (عَلیٰ نَبِیِّنا وَ آلِهِ وَ عَلَیْهِ ٱلصَّلوٰةُ وَ ٱلسَّلامُ) به صبور بودن معروف هستند و هم خداوند متعال وجود محترم حضرت مولانا جناب خاتم الانبیاء (عَلَیْهِ وَ عَلیٰ آلِهِ ٱلصَّلوٰةُ وَ ٱلسَّلامُ) را به آن أمر فرموده است:
فَٱصْبِرْ صَبْراً جَمیلاً #معارج ۵.
( صَبْر جمیل ) عبارت است از صبری که با رضایت کامل از خواست و مشیّت خداوند متعال و بدون هیچ شَکْویٰ باشد. بعض مفسّرین محترمین تداوم بر عمل بدون هیچ ناامیدی و بدون بیتابی و آه و ناله را ( صَبْر جمیل ) گفتهاند.
لَمّا ماتَ إِبْراهیمُ هَمَلَتْ عَیْنُ رَسُولِ ٱللّٰهِ بِٱلدُّمُوعِ وَ لَمّا سُئِلَ عَنْ ذٰلِکَ قالَ تَدْمَعُ ٱلْعَیْنُ وَ یَحْزَنُ ٱلْقَلْبُ وَ لا نَقُولُ ما یُسْخِطُ ٱلرَّبَّ.
#وَسائِل_ٱلشّیعه، مرحوم حُرّ عاملي، ج۳، ص ۲۸۰.
آنگاه که جناب إبراهیم فرزند رسول خدا از دنیا رفت، چشمان آن عالیجناب اشک ریزان بود. در این باره سؤال شد، فرمودند:
چشم اشک میریزد و قلب اندوهناک است امّا چیزی نمیگوییم که حضرت ذُو الجَلال را به خشم آورد.
و این معنای ( صَبْر جمیل ) است.
{۲} سراح جمیل:
گاهی کارد به استخوان میرسد و بین زن و مرد شقاق و گسستگی و اختلاف، عمیق میشود. اگرچه أَبْغَض ٱلمُباحات است اما گاهی چارهای جز طلاق نیست.
قرآن کریم در اوج خصومت بین زن و مرد و در زمان طلاق هم دستور به جدائی و سَراح جَمیل فرموده است. یعنی جدائی بدون کینهٔ از یکدیگر و بدون ضرر رساندن به یکدیگر صورت گیرد.
{۳} صَفْح جمیل:
اگر کسی در حقّ دیگری ظلمی روا دارد ممکن است که شخص مظلوم اصلاً بخشش نکند که بدیهی است حقّ با او است. حال اگر قرار به بخشش باشد به دو صورت ممکن است صورت گیرد:
۱- #عَفْو که گذشت کردن است ولی ممکن است أثری از آن بماند یا گاهی با خشم و عتاب و سرزنش صورت گیرد.
اینکه دو کلمهٔ #عَفْو و #صَفْح در کلام وحي در پی یکدیگر آمده اند حکایت از تفاوت مفهومی این دو لفظ دارد.
۲- #صَفْح که عبارت است از: أَلْعَفْو بِلا عِتابٍ = گذشت کردن بدون عتاب و سرزنش:
فَٱعْفُوا وَ ٱصْفَحُوا #بقره ۱۰۹.
فَٱعْفُ عَنْهُمْ وَ ٱصْفَحْ #مائده ۱۳.
وَ لْیَعْفُوا وَ لْیَصْفَحُوا #نور ۲۲.
وَ إِنْ تَعْفُوا وَ تَصْفَحُوا... #تغابُن ۱۴.
جایی هم هست که فقط #صَفْح وارد شده است:
فَٱصْفَحْ عَنْهُمْ وَ قُلْ سَلامٌ #زُخرُف ۸۹.
اصل این کلمه که #مُصافحه هم از آن مشتق است بمعنای #دست_دادن است.
بدیهی است که دست دادن با یکدیگر دلها را به هم نزدیک میکند. دست دادن بمعنای این است که طرفین از یکدیگر گلایه ای ندارند. اگر کدورتی بوده برطرف شده است...
{۴} هَجْر جَمیل:
یکی از حربه های افراد لجوج همین است که انواع هتک حرمت ها و انواع توهین و دشنام و نسبتهای ناروا را به وجود مقدّس حضرت مولانا جناب خاتم الانبیاء (عَلَیْهِ وَ عَلیٰ آلِهِ ٱلصَّلوٰةُ وَ ٱلسَّلامُ) میگفتند که آن بزرگوار أمر شدند به #صَبر و #هَجْر
وَ ٱصْبِرْ عَلیٰ ما یَقُولُونَ وَ ٱهْجُرْهُمْ هَجْراً جَمیلاً #مُزَّمِّل ۱۰.
بر گفته های ناروای آنها صبر داشته باش و آنها را هَجْر کن، هَجْر جَمیل.
مراد از #هَجْر گذشتن از کنار آنچه که نادان ها و افراد لجوج میگویند. کلمهٔ #هجران که بمعنای #دوری_کردن است، از همین ریشه مشتق است.
مراد از #هَجْر #جَمیل گذشتن و دوری کردن همراه با محبت و حُسن خلق دلسوزی و شَفقت و مهربانی است. نه اینکه با ترشرویی از کنار آنها بگذرد بلکه در نهایت لطف و محبت و عنایت از آنها دوری کند.
گاهی یک حالتی ایجاد میشود که اگر در مقابل فرد لجوج ایستادگی شود او به لجاجت خود میافزاید.
ناگفته نماند که بعض مفسّرین محترمین معتقدند که این آیهٔ شریفه قبل از نزول آیات جهاد نازل شده و با نزول آیات جهاد این آیهٔ شریفه منسوخ شده است. این نظر چندان محکم نیست چون مقام هَجْر با مقام جهاد تفاوت دارد.
نکتهٔ پایانی اینکه کلمهٔ #جَمیل حالت وصفی دارد یعنی #زیبا بعضاً با #جَمال که مصدر است بمعنای #زیبایی إشتباه میگیرند. #ما #رَأَیْتُ #إِلّا #جَمیلاً یعنی چیزی ندیدم جز حضرت معبود که #جَمیل است.
#إلتماس_دعاء
تحقیق: مُحَمّد بن ٱلمرحوم عَليٍ ٱلْقَمْصَريّ
کانال بزرگ احکام بانوان
پیام به مدیر کانال