●آموزش و پرورش شناختي
يافته هاي علوم شناختي تأثيرات عميقي را در سالهاي اخير بر آموزش و پرورش بر جاي گذاشته است به طوری که اميد آن مي رود که اثر بخشي اين نهاد کهن روز به روز ارتقا يابد. اينک کشورهاي پيشرفته پروژه هاي سنگيني را در زمينه کاربرد علوم شناختي در آموزش و پرورش در دست اجرا دارند و با تأسيس مدارس شناختي در حال تجربه اين رويکرد در آموزش و پرورش هستند. براي مثال سازمان همكاري اقتصادي و توسعه(OECD) در سال 1999 پروژه ای مطالعاتي را آغاز كرد كه "علوم يادگيري و تحقيقات مغز" نام گرفت. اين سازمان طي نشستهايي در آمريكا، كانادا و ژاپن با همفكري جمعي از دانشمندان برجسته از ساير كشورها به بررسي اين موضوع پرداخت و سرانجام در سال 2002 گزارشي را تحت عنوان "شناخت مغز: به سوي علم جديد يادگيري" منتشر ساخت.
همچنين كشورهاي اروپايي در صدد برآمده اند نظام آموزشي خود را بر اساس يافته هاي جديد علمي بازسازي كنند و گزينه هاي مختلفي را به عنوان گزينه هاي جايگزين مطرح سازند كه موجب دگرگوني بنياني نظام آموزش و پرورش خواهد گرديد. يكي از اين گزينه ها تكيه بيشتر بر آموزش انفرادي به جاي آموزش جمعي با استفاده از محيطهای مجازی است.
بدين منظور سازمان همكاري اقتصادي و توسعه از سال 1997 پروژه اي را در دست مطالعه دارد تا آينده مدارس را طي 25-15 سال بعد طراحي نمايد. آنها شش گزينه را مورد توجه قرار داده اند كه در تحليل سياست آموزشي سال 2001 OECD، تحت عنوان "مدارس ما چه آينده اي خواهند داشت؟" منتشر شده است. در سال 2003 نيز مجمع OECD تحت عنوان "مدرسه داري براي فردا" به بررسي اين شش گزينه پرداخته است.
بي ترديد در جمهوري اسلامي نيز با توجه به دستاوردهاي جديد روان شناسي، بازنگري جدي در نظام آموزش و پرورش ضروري است. ما نمي توانيم نسبت به دستاوردهاي علمي دنيا در زمينه آموزش و پرورش بي تفاوت باشيم. از سوي ديگر امواج جهاني شدن به عنوان يك واقعيت دير يا زود ما را نيز در بر خواهد گرفت. راه مقابله با اين امواج، طراحي نظام جديد آموزشي با توجه به يافته هاي جديد علمي و مبتني بر ارزشهاي ديني و فرهنگي جامعه خودمان است. اين تنها سدي است كه مي تواند در برابر سيل جهاني شدن مقاومت كند.
●روان درماني شناختي
رشته روان درماني شناختي به عنوان رويکردي جديد در روان شناسي باليني و روان پزشکي توانسته است توفيقات قابل توجهي را در درمان اختلالات رفتاري و رواني به ارمغان آورد. از جمله توفيقات روان درماني شناختي، معالجه معتادين به مواد مخدر است، به طوری که موثر بودن اين رويکرد به خوبي به اثبات رسيده است. در ساير زمينه هاي اختلالات رواني نيز امروزه رويکرد شناختي چه به تنهايي و چه در تلفيق با فنون رفتار درماني يکي از شيوه هاي موثر روان درماني تلقي مي شود به طوري که نشان داده شده است اثر اين نوع معالجات ماندگارتر بوده، احتمال بازگشت مجدد بيماري کاهش مي يابد.
●شناخت اجتماعي و روان شناسي سياسي
علوم شناختي به تحليل و درک رويدادهاي اجتماعي و رفتارهاي سياسي نيز کمک شايان توجهي مي کند. نحوه شکل گيري گروههاي اجتماعي و نقش شناخت در آن، درگيريهاي قومي، نژادي و مذهبي، نقش رهبران اجتماعي- سياسي و شخصيت آنها در رفتارهاي سياسي- اجتماعي، نقش شناخت، هويت اجتماعي، هيجان و نگرش در رفتارهاي اجتماعي و سياسي، افراط گرايي و مناقشات بين المللي همگي از موضوعات مورد علاقه روان شناسي سياسي و جامعه شناسي شناختي است.
●روان شناسي تحليل اطلاعات و رسانه هاي گروهي
يکي از حوزه هاي کاربردي متأثر از يافته هاي علوم شناختي، روان شناسی تحليل اطلاعات و رسانه هاي گروهي است. روان شناسي شناختي در درک خطاهاي شناختي که منجر به تصميمات نادرست می گردد و نيز طراحي بهترين شيوه تأثير گذاری بر افکار عمومي به اين حوزه کمکهاي مهمي می رساند. دستگاههاي اطلاعاتي يکي از کاربران يافته هاي علوم شناختي برای تحليل اطلاعات هستند. رسانه هاي گروهي نيز براي جذب افکار عمومي و تأثيرگذاری بر آن از اصول روان شناسي شناختي بهره مي برند. زبان شناسي شناختي نيز در استفاده از استعاره هاي مناسب به اين حوزه کمک ارزشمندي انجام مي دهد.
●روان شناسي تغيير ذهن
يکي از زمينه هاي جذاب در روابط فردي و جمعي مقوله تغيير ذهن است. چگونه ما مي توانيم در روابط شخصي و اجتماعي خود بر ديگران تأثير بگذاريم و اساساً تحول ذهني و فکري چگونه پديد مي آيد. اين موضوعي است که نظر دانشمندان علوم شناختي را به خود جلب کرده، به طراحی راهکارهايي براي تغيير ذهن خود و ديگران انجاميده است. روان شناسي شناختي و زبان شناسي شناختي به اين حوزه نيز کمک شايان توجهي مي کنند.
●علوم دفاع شناختي
يافته هاي علوم شناختي در قلمروي دفاعي و امور امنيتي نيز ميدان فعاليت وسيعي کسب کرده است، به طوري که نيروهاي مسلح کشورهاي پيشرفته در کنار توسل به قدرت سخت از کاربرد قدرت نرم غافل نمانده با استفاده از يافته هاي علوم شناختي در جستجوي راهکارهاي عملي براي تأثير گذاري بر فکر و ذهن فرماندهان و نيروهاي مسلح رقيب و انحراف افکار ايشان هستند. همچنين کاربرد دقيق سلاح، پرهيز از خطاهای شناختي و نيز استفاده از دستورالعملهاي شناختي به منظور بالابردن ضريب دقت و صحت تصميمات نظامي، به ويژه در هنگام فوريتها از زمينه هايي است که علوم شناختي مي تواند کمک قابل توجهي به علوم دفاعي انجام دهد.
●اقتصاد شناختي
يکي از مسايل مهم در اقتصاد و بازرگاني مقوله تصميم گيري و داوري است. تصميم گيري و عوامل موثر در آن موضوع مورد علاقه علوم شناختي به ويژه روان شناسي شناختي و زبان شناسي شناختي نيز مي باشد. اقتصاد شناختي در کنار نظريه هاي ديگر تصميم گيري همچون انتخاب عقلانی موسع يا محدود ، نظريه بازيها، نظريه پويايي سيستمها مي تواند به درک فرايند تصميم گيري در اقتصاد و بازرگاني کمک کند.
●مهندسي شناختي
رابطه انسان و فناوري، به ويژه ماشين، موضوعي است که در مهندسي شناختي مورد مطالعه قرار مي گيرد. در اين زمينه راههاي بهبود فناوريها و ماشين آلات به نحوي که کاربرد آنها براي انسان مطلوب تر باشد و نيز بررسي خطاها و اشتباهاتي که در هنگام استفاده از آن، به ويژه در مراکز حساسی چون نيروگاهها، برجهاي فرودگاه وتاسيسات هسته اي ممکن است رخ دهد، از موضوعاتي است که مورد علاقه مهندسي شناختي است.
◀️ شاید هوش، ناشی از یک الگوریتم بنیادی در مغز انسان باشد!
مغز پیچیده ترین اندام در بدن انسان می باشد. آنچه که مغز انجام می دهد و البته چگونگی انجام آنها منجر به ایجاد مدلی از هوش مصنوعی شده است. یکی از مطالعات جدید منتشر شده در مجله “پیشگامان در علم عصب شناسی” نشان می دهد که هوش انسان چگونه می تواند محصولی از یک الگوریتم بنیادی باشد. این الگوریتم در نظریه پیوستگی(اتصال) نیز یافت می شود.
بر اساس ادعای “جو تسین” عصب شناس دانشکده پزشکی جورجیا در دانشگاه آگوستا، مدیر مؤسسه اکتشافات رفتار و مغز دانشگاه آگوستا و پژوهشگر مرکز تحقیقات جورجیا در حوزه زیست شناسی عصبی دستگاه ها و شناختی، یک منطق ریاضی ساده، شالوده محاسبات پیچیده مغز انسان را تشکیل می دهد. او این نظریه را برای نخستین بار در اکتبر سال ۲۰۱۵ پیشنهاد کرد.
این نظریه که به نحوۀ اکتساب دانش و توانایی انسان در تعمیم و نتیجه گیری از آنها می پردازد، تابعی از میلیاردها نورون می باشد. تسین خاطر نشان کرد: « ما شواهدی را ارائه می کنیم که نشان می دهد احتمالا مغز بر مبنای یک منطق ریاضی ساده عمل می کند.».
🔹 أتزعم انك جرم صغیر و فیك انطوی العالم الاکبر
🔹 (آیا گمان می بری که تو جرم کوچکی هستی در حالی که عالم بزرگی در تو نهفته است).
حضرت علی (ع)
#علوم شناختی #
مرکز تحقیقات پیشرفته وزارت دفاع آمریکا DARPA
وزارت دفاع آمریکا به دنبال یافتن روشهایی برای نفوذ به ذهن افراد و كنترل رفتار آنهاست تا بتواند حمایت آنها را برای اهداف موردنظر خود به دست آورد و با شستشوي مغزي مخالفانش آنها را با اهداف خود همراه كند.
پنتاگون تصمیم دارد شیوه کار ماشین تبلیغاتی خود را تغییر دهد. محققانی که در "آژانس پروژههای پیشرفته دفاعی" (Defense Advanced Research Projects Agency) پنتاگون كه مخفف آن "دارپا" است، کار میکنند، به تازگی کار خود را بر روی برنامهای به نام "شبکههای روایتی" (Narrative Networks) آغاز کردهاند.
طبق این طرح، دانشمندان این آژانس که از فناوریهای پیشرفته بهره میبرد، به بررسی الگوهای مغزی و سایر عملکردهای بدنی میپردازند تا دریابند که اخبار چگونه ذهن مخاطبین را شکل میدهد و بدین ترتیب، وزارت دفاع آمریکا میتواند هر کسی را که بخواهد تحت تاثیر دستورکار خود قرار دهد.
یکی از محققان نزدیک به این پروژه در دفاعي ناشيانه در این باره به مي گويد: "دولت آمریکا هماکنون نیز سعی بر آن دارد که پیامی را که مخاطبین دریافت میکنند، کنترل کند؛ پس چرا کاری نکنیم که علم به شیوه سیستماتیک این کار را انجام دهد؟"
قابل ذكر است كه آمريكا با بهانه قرار دادن مبارزه با تروريسم به سوى اين پروژه اغواگرانه مى شتابد تا مخالفانش را شستشوى مغزى داده و آنها را با اهداف امپرياليستى خود همراه كند.
یک محقق علوم اعصاب (neuroscience) که در این پروژه فعالیت میکند، چنین میگوید که دانشمندان آژانس بطور ویژه بر روی این مسئله کار میکنند که چگونه اخبار ذهن شنوندگان را شکل میدهد تا بدین ترتیب دریابند که چه کسانی درمقابل استفاده از تاکتیکهای تروریستی(!) آسیبپذیرتر هستند. در اولین گام، هدف پروژه شبکههای روایتی بر این است که "به بررسی عملکرد داستانهای خبری در فرایند افراطگرایی سیاسی برای رسیدن به اهداف سیاسی" بپردازد. این محققان برای رسیدن به این منظور، نقش رسانههای اجتماعی بر فرایند فکری مردم را مورد بررسی قرار میدهند.
محققان در گام بعدی این پروژه به ساخت نرمافزارها و سختافزارهایی برای تحلیل شیوه برداشت مردم از داستانهای خبری روی میآورند و در این راستا، حتی به استفاده از سنسورهای غیرقابل ردیابی برای نظارت بر واکنشهای داخلی و خارجی روی خواهند آورد.
وزارت امنیت داخلی آمریکا کار خود را بر روی عملیاتی با عنوان " پروژه فست" (FAST project) آغاز کرده که در آن، محققان معیارهای روانی جسمانی تنفس، الگوهای چشمی و ریت گفتار اشخاص مورد آزمایش را تحت نظارت قرار میدهند، تا بدین ترتیب بتوانند تهدیدهای امنیتی را تنها براساس عملکردهای زیستی بطور دقیق شناسایی کنند.
با ما در کانال #علوم_شناختی همراه باشید