✅ چشمانداز فقه سیاسی را چگونه ارزیابی میکنید؟
در حال حاضر میتوان گفت آنچه بیشتر مطرح است به نوعی بازگشت به اصول کلی انسانی و سؤالات مربوط آن در حوزۀ فقه سیاسی است. امروز و بیشتر در آینده مباحث حقوق اقلیتها حق تعیین سرنوشت، مباحث مربوط به اختیارات دولتها و وظایف محیط زیستی حکومتها قطعاً در معرض فقها قرار خواهد گرفت. از طرفی دیگر شاهد طرح مجدد مبانی قرآنگرایانی مانند آقای طالقانی و مباحث میرزای نائینی در زمینۀ تفسیر سیاسی قرآن هستیم که به نظرم در حکم مقدمه برای ورود به آن مباحث فقهی است.
در نتیجه، با تنوع ورودیهای فرهنگ سیاسی به جهان فکری انسان شیعی در دورۀ ما شاهد تکانههای شدید در فقه سیاسی خواهیم بود.
✅ اندیشه سیاسی حمید عنایت
♻️ نویسنده:دکتر محمد پزشگی
دهه های 1340 و1350 را از بسیاری جنبه ها می توان نقطه عطفی در تاریخ فکری ایران دانست. در کنار رواج رهیافت های جدید در مبارزه سیاسی، پیدایش سبک های زیبای تازه و نو در زمینه ادبیات، افزایش شمار نویسندگان و روشنفکران، گسترش کتاب خوانی و انتشارات، برپایی مراکز و نهادهای علوم اجتماعی مدرن، شکل گیری سبک های تازه در نثر فلسفی و جامعه شناسانه، این دوران اوج گرمی بازار بومی گرایی و ضدیت با شرق شناسی نیز بود. بدیهی است که در چنین زمینه ای بومی گرایی اندیشه سیاسی در کانون توجه حمید عنایت باشد. گرچه در آغاز دوران آشنایی ایرانیان با تمدن جدید فکر یافتن علت عقب ماندگی، به دغدغه اصلی نخبگان فکری تبدیل شد اما در این میان ضرورت مدرنیزاسیون و نه مدرنیته برای ایشان به شدت مطرح گشت. از این رو در حوزه اندیشه سیاسی آنچه مورد تبلیغ غالب رهبران فکری تقلید دستاوردهای تمدن جدید بود. ایرانیان تنها پس از جنگ جهانی دوم بود که به تفاوت دو جنبه مدرنیزاسیون و مدرنیته پی بردند و با غالب شدن نگرش های ایدئولویک در قالب های مارکسیستی یا ساختارشکنی هیدگری که حتی ذهنیت رهبران فکری اسلامی را نیز گرفت به نقد مدرنیته غربی پرداختند. در چنین زمینه ای بود که نوعی تفکر اوتوپیایی و جستجوی گونه ای مدرنیته ایدئولوژیک به وجه غالب اندیشه و اندیشه سیاسی تبدیل شد و در این میان فکر بومی سازی اندیشه و اندیشه سیاسی ذیل تعبیر اصلی مدرنیته ایدئولوژیک در میان آن ها مطرح شد. عنایت نیز مانند دیگر اندیشوران دوران، دغدغه بومی سازی اندیشه سیاسی یافت. اما بومی سازی عنایت برعکس فضای غالب مارکسیستی یا هیدگری صبغه ایدئولوژیک نیافت. مدعی مقاله حاضر آن است که در صورت پذیرش این پیش فرض که تلاش علمی عنایت معطوف به بومی سازی اندیشه سیاسی معاصر ایران می باشد در آن صورت با توجه به نگاه همدلانه او با جریان تجددگرایی اسلامی، باید او را منادی تجددگرایی سنت دانست....
ادامه مقاله در لینک زیر
http://hamyaar.ir/6610
پرونده "ما و دیگری"|
برای یافتن هویت خودمان نیازمند دیگری هستیم
حل تضادهای اجتماعی بصورت مستحکم نیازمند پشتوانه فلسفی است که میتوان با رویکرد نهادی به حل این معضلات اجتماعی پرداخت.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، نحوه مواجهه درباره تمایلات و مفاهیم متضاد در هر جامعه نیازمند داشتن تحلیل از شرایط جامعه در بستر تاریخی، اجتماعی و همچنین بعضا با رویکرد فلسفی است. درواقع، جامعهای میتواند مفاهیم و عناصر متضادش را به اتحاد(بصورت نسبی یا مطلق) برساند که دریافت مناسبی از آنها داشته باشد. یکی از منظرهای اساسی برای تحلیل وضع مفاهیم و تمایلات متضاد و نحوه متحد کردن آنها، اندیشه سیاسی با رویکرد فلسفه صدرایی است. این رویکرد که قائل به تبیین عناصر متضاد در ذیل دو مفهوم اصلی فلسفه صدرایی یعنی "اصالت وجود" و "وحدت در کثرت و کثرت در وحدت" است به صورت بندی خاصی نسبت به تضادهای اجتماعی رسیده و تجویزی را برای نحوه مواجهه با آنها ارائه میکند. از این جهت، به گفتوگو با دکتر شریف لکزایی (عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی) پرداختیم.
ادامه در لینک زیر
https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/05/13/2067783/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%85%D8%A7-%D9%88-%D8%AF%DB%8C%DA%AF%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA%D9%86-%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF-%D8%AF%DB%8C%DA%AF%D8%B1%DB%8C-%D9%87%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%85/amp
✅ به قلم محمد پزشگی؛
کتاب فلسفه علم سیاست و حکمت متعالیه منتشر شد
❇️ کتاب فلسفه علم سیاست و حکمت متعالیه منتشر شد
کتاب فلسفه علم سیاست و حکمت متعالیه تألیف محمد پزشگی به همت انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شد.
❇️ به گزارش خبرنگار مهر، کتاب فلسفه علم سیاست و حکمت متعالیه تألیف محمد پزشگی به همت انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شد.
❇️ هدف کتاب حاضر بررسی انتقادی ایده یارادیمیک بودن فلسفه صدرایی برای علم سیاست است. مدعای نوشته حاضر خام بودن این ایده برای علم سیاست است. مستدل ساختن این ایده در شکل کنونی نیازمند اطلاعاتی مقدماتی است؛ اطلاعاتی که از فلسفه اسلامی درباره سعه و طبق دامنه نظریه های سیاسی، کشف الگوهای فلسفی و اکتشافی در موضوعات سیاسی، فقدان ارزشهای مشترک علمی مورد توافق دانشمندان علم سیاست و راه حل های پیشنهادی برای حل برخی از مشکله های سیاسی، فقدان تحقیقات سیاسی کاربردی مبتنی برعوامل مزبور نیز این ایده را به ایده ای خام تبدیل کرده است.
❇️ بررسی مدعای مزبور به روش اسنادی است. نتایج پژوهشی حاصل از این کتاب برای پژوهشهای آتی در زمینه فلسفه علوم اجتماعی و مطالعات سیاسی بومی مثمر ثمر و مطلوب خواهد بود.
🔴 کتابشناسی فلسفه سیاسی متعالیه
🔹خوانش سیاسی متون حکمت متعالیه
«خوانش سیاسی متون حکمت متعالیه» آخرین اثر در زمینه حکمت سیاسی صدرایی است که به قلم علیرضا صدرا، استاد دانشگاه تهران منتشر شده است. این کتاب که درواقع خوانشی سیاسی از دو اثر شواهدالربوبیه و مبدا و معاد صدرالمتالهین است در 372 صفحه و با قیمت 24هزار تومان توسط پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی وارد بازار نشر شده است.
درآمدی بر مباحث روش خواندن متن؛ انسان، موجودی سیاسی؛ حکمت سیاسی متعالیه، انتظام تمدن، اجتماع و تعاون؛ انسان مدنی بالطبع؛ امکان فلسفه سیاسی صدرایی؛ چه کسی واجد ریاست است؛ سیر راهبردی حکمت در شرق؛ بازخوانی انسان مدنی بالطبع؛ انتظام در فلسفه سیاسی صدرالمتالهین، مباحث مهم و سرفصلهایی هستند که نویسنده روی آنها بحث میکند و هرکدام به ریزموضوعات دیگری تقسیم میشوند.
🔹فلسفه سیاسی صدرالمتالهین
«فلسفه سیاسی صدرالمتالهین» اثر شریف لکزایی، عنوان دیگر کتابی است که سال گذشته منتشر شد و میتوان بهعنوان منبعی برای ترسیم مختصات فلسفه سیاسی ملاصدرا به آن رجوع کرد. این کتاب که به تازگی به چاپ دوم هم رسید، درواقع ادامه مداقههای لکزایی پس از تز دکتری او با عنوان «نگرشهای فلسفی سیاسی در آرای صدرالمتالهین» است. گفتار اول کتاب در مورد حیات علمی، اجتماعی و سیاسی ملاصدرا، گفتار دوم مفهومشناسی و در گفتار سوم و پس از طرح مختصات بحث، مبانی هستیشناسی، معرفتشناسی، روششناسی و انسانشناسی حکمت صدرا را بازخوانی شده است تا با تکمیل مقدمات ابتدایی، در بخش بعد به مفاهیم اصلی در فلسفه سیاسی صدرا پرداخته شود. در ادامه و در گفتارهای چهارم تا دوازدهم، به ترتیب مفاهیم «اختیار»، «شرایط، اوصاف و ویژگیهای رهبران»، «مقام نبی و فیلسوف»، «مدینه فاضله»، «رابطه شریعت و سیاست»، «محبت»، «قدرت»، «عدالت» و درنهایت «سعادت» از منظر حکمت متعالیه مورد بررسی قرار گرفته است.
🔹حکمت سیاسی متعالیه
ابوالحسن حسنی که پیش از این کتاب «درآمدی بر حکمت سیاسی متعالیه» را به رشته تحریر درآورده بود این بار بهطور مفصلتر در کتاب «حکمت سیاسی متعالیه» به تبیین فلسفه سیاسی متعالیه پرداخته است. این کتاب در پنج بخش: درآمد، کلیات و سه بخش روششناسی، مبانی و مسائل حکمت سیاسی متعالیه تدوین شده است. این اثر تحت نظارت عبدالحسین خسروپناه و شریف لکزایی به سامان رسیده است. حسنی در این کتاب با تفکیک حکمت متعالیه با حکمت صدرایی معتقد است صدرالمتالهین و صدرائیان هیچکدام برای توسعه حکمت عملی متعالیه کاری بسزا انجام ندادهاند. ملاصدرا تلاش چندانی برای تاسیس حکمت عملی انجام نمیدهد و در زمینه حکمت سیاسی نیز جز چند صفحهای چیزی نمیانگارد. بنابراین برای ورود به حکمت متعالیه به وادی حیات این جهانی بشر، توسعه در حکمت متعالیه لازم است؛ البته با حفظ مبانی این حکمت.
🔹اندیشه سیاسی صدرالمتالهین
«اندیشه سیاسی صدرالمتالهین» از اولین کتابهایی بود که با موضوع فلسفه سیاسی صدرایی منتشر شد. این کتاب به قلم نجف لکزایی در سال 1381 منتشر شده است. اندیشه سیاسی صدرالمتالهین در پنج فصل، و دو بخش خاتمه و پیوست منتشر شد. زمینههای تکوین شخصیت سیاسی صدرالمتالهین، جایگاه دانش سیاسی در حکمت متعالیه، زندگی سیاسی در اندیشه صدرالمتالهین، حکومت دینی در اندیشه ملاصدرا و ساختار حکومت دینی در اندیشه ملاصدرا عنوان فصول پنجگانه این اثر است. لکزایی در بخشی از مقدمه این اثر مینویسد: «کسانی بهطور قاطع اظهار کردهاند که ملاصدرا اندیشه سیاسی ندارد (سیدعلی قادری) در صورتی که به نظر میرسد این افراد شایسته بود بگویند یا بنویسند که آثارش را مطالعه نکردهایم؛ بنابراین نمیدانیم اندیشه سیاسی دارد یا خیر. همچنین دیگران گفته یا نوشتهاند که پس از فارابی مطلب جدیدی در عرصه فلسفه سیاسی مطرح نشده است (سیدجواد طباطبایی و داود فیرحی). نگارنده در بررسی تفکر سیاسی صدرالمتالهین اهتمام خواهد ورزید که به دور از حب و بغض و پیشداوری، تا آنجا که ممکن است به بررسی اندیشه سیاسی بپردازد.
@cpt_isca_ac_ir
✅ حج مسئلهای است که از ابتدا مورد توجه همه مسلمانان بوده و حضور اقوام و نژادهای مختلف کشــورهای اسلامی در کنگره عظیم حج، مؤید آن است.جمعی که معادل آن را در هیچ کنفرانس و هماندیشی نمیتوانیم ببینیم. در فضای فلسفه حج آنچه توســط #ملا_صدرا در #حکمت_متعالیه مطرح میشود، توجه به انسجام و همبستگی همین جمع است. یعنی توقعی که از این گونه مناســک میرود این است که بتواند به همبستگی بین مسلمانان کمک کند.
❇️ انتظار از برگزاری این مناســک ایجاد انس و الفت و محبت بین مســلمین و افزایش همبستگی میان آنان است. ظرفیتی که اگر به درســتی استفاده شود میتواند مسائل جهان اسلام را حل کند. حضور مســلمانان از تمامی کشورهای اســلامی و همبستگی به وجود آمده در آن، نکتهای اســت که بانیان مراســم برگزاری حج سالهاســت به آن توجهــی ندارند.
✅ بیــش از ۲ میلیون نفر در حج حضــور دارند ولی هیچ بهرهبرداری سیاســی و اجتماعی صورت نمیگیرد و به جای آن بر اختلافها تأکید میشود که جای تعجب دارد . شــاید مهمترین مســئلهای که امروز جهان اســلام در کنار مســائلی چون تروریســم و افراطیگری با آن مواجه است، مســئله فلسطین است.
❇️ مسئله افراطیگری و تروریسم مشکل بخشی از جهان اسلام و خاورمیانه است و در همه کشــورها وجود ندارد ولی فلسطین به عنوان قبله اول مسلمین میتواند توجه جهان اســلام را به خود جلب کند و به مســئله مورد تفاهم کشورهای اسلامی تبدیل شــود.
❇️ فلسطین و کارکرد سیاسی آن در پررنگ کردن وجهه سیاســی مناسک حج، از موضوعات مهم و اولویتدار جهان اسلام است که با وجود گذشــت بیش از ۶۰ ســال از آن، هنوز حل و فصل نشده است. تأکید روی این مســئله در حج میتواند به سیاســتمداران و دولتمردان کشورهای اســلامی یادآوری کند تا این مســئله را به نقطه قابل حلی برســانند و روی کلیدیترین مسئله جهان اسلام تفاهم کنند.
❇️ این نقطه مشترک میتواند موجب همبستگی و انسجام بین مسلمانان شود تا به ســمت حل و فصل آن حرکت کنند و این نکتهای مهم در فضایی است که در آن زیست میکنیم . بحث معامله قرن همان گونه که در پیام رهبر معظم انقلاب به آن اشاره شده در واقع مصادره هویت فلسطینیهاســت؛ چرا که به حضور مردم فلســطین و هویت فلســطینی برای حل این مســئله توجه نشده است.
❇️ عدهای خارج از جهان اسلام مینشینند و میخواهند این مسئله را حل کنند. اگر همه اینها کشورهای اسلامی بودند و با حضور ملت فلسطین میخواستند این مسئله را حل کنند، قابل قبول بود ولی عدهای که ارتباطات مرموز، پنهان و محرمانهای با رژیم صهیونیستی داشته و تحت فشار آمریکا هستند میخواهند آن را حل کنند که نتیجه آن از قبل مشخص است. حضور خود مردم فلســطین نکتهای اســت که باید به آن توجه کرد. هویت فلسطینیان با تعمد و توجه سیاسی مورد غفلت قرار گرفته است. آمریکاییها که پشــت صحنه این معامله هستند بیشــترین تلاش را دارند تا این هویت نادیده گرفته شود. جمهوری اسلامی ایران و مردم فلســطین میگویند که مردم باید خودشان در حل و فصل این موضوع حضور داشــته باشــند و به همین دلیل نیز تمام جریانهای فلسطینی بحث معامله قرن را رد کردند.
❇️ تعریــف رهبری از نقش نخبگان در این مورد، جنبه آگاهیبخشــی و تبیین نظری دارد. در بخشــی از این نقش، ارائــه راه حلهایی که میتواند به حل مســائل عمده جهان اســلام کمک کند، نقش پررنگی دارد.
❇️ بنابراین اولویت بــرای نخبگان تبیین این مســائل و از طرفی دیگر اولویت و اهمیت دادن به این مســائل است. اولویتبخشی به مســائل جهان اسلام و گفت وگو در این مورد مهمترین رسالت نخبگان است. البته باید پشتیبانی عملیاتی از نظریات نخبــگان به وجود بیاید؛ چرا که عدم توجه به نخبگان میتواند بر اقبال آنها در مسائل جهان اسلام تأثیر منفی بگذارد.
@cpt_isca_ac_ir
پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی
https://hamyaar.ir/6314/%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D
🔴 نشست علمی انقلاب اسلامی و توسعه فلسفه سیاسی( به مناسبت چهلمین سال)
♈️ ارایه دهندگان: اعضای هیئت علمی گروه فلسفه سیاسی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی( محمد پزشکی، احمدرضا یزدانی مقدم و شریف لک زایی)
❇️ دبیر علمی: رجبعلی اسفندیار
♈️ به همت پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی