👆مروری برکتاب القضا از تحریر الوسیله(۹). از آیت الله نیکزاد #فقه 🆑 @darseostadnikzad

تحلیلی درباره حملات موشکی اخیر و تطبیق شرایط فعلی بر جنگ احزاب و تبیین سوره احزاب در بیان استاد نیکزاد #انقلاب اسلامی https://eitaa.com/darseostadnikza

👆 اصول فقه. بررسی احکام قطع. از استاد آیت الله نیکزاد #اصول 🆑 @darseostadnikzad

باسمه تعالی بحثی درباره قطع اصولیون و فقها در باب قطع به احکام شرعی چند چیز را مطرح کرده اند . ۱- وجوب متابعت قطع از لوازم جدا نشدنی قطع است. اما امام خمینی و شهید صدر این امر را منکرند و معتقدند که وجوب متابعت، مربوط به قطع نیست بلکه از آثار واقع مکشوف یعنی حکم شرعی است. شاهدش این است که اولا اگر قطع شخص خطا بود یعنی بیجا قطع به حکم شرعی پیدا کرد، این قطع وجوب متابعت ندارد،در این صورت فرد قاطع توهم می‌کرد که وجوب متابعت در کار است. ثمره این اختلاف نظر این است که طبق نظر اصولیین اگر در این صورت شخص به قطع خود عمل نکند مستحق عقوبت است اما طبق نظر این دو بزرگوار چنین نیست. ثانیا اگر در واقع تکلیف فعلی شرعی در کار بود ولی ما بدان قطع نداشتیم ( و حجت دیگری هم در کار نبود) طبق نظر اصولیین نباید وجوب متابعت در کار باشد درحالی که وجوب متابعت در کار است. زیرا طبق نظر امامیه احکام فعلی واقعی مشترک میان عالم و جاهل است، البته تنجز احکام دائر مدار وصول است. ۲-گفته اند طریقیت و کاشفیت لازمه ذاتی قطع و یا عین ذات قطع است. ظاهر عبارت آخوند قول اول است. و تصریح آقای خویی قول دوم است. اما امام خمینی طریقیت و کاشفیت را نه عین ذات قطع و نه لازمه ذاتی آن می داند، شاهدی که بر این دیدگاه می آورند این است که در مواردی قطع اشتباه در می آید و واقع را به ما نشان نمی دهد، اگر طریقیت و کاشفیت ذاتی قطع بود نمی بایست از آن جدا شود. برخی در پاسخ گفتند که طریقیت برای قطع در نگاه انسانی که قطع پیدا میکند ذاتی و تخلف ناپذیر است. امام در پاسخ می فرمایند ذاتی یک شی، نمی‌تواند به نظر خاصی منوط باشد همین نشان می‌دهد که طریقیت ذاتی خود قطع نیست. آری چنانکه مرحوم مظفر در اصول فقه فرموده است تفاوت ظن و قطع در این است که ظن، به خاطر طریقیت ناقصه خود احتیاج به تتمیم کشف دارد برخلاف قطع که به دلیل اینکه در نظر قاطع طریقیت صد در صدی دارد احتیاج به تتمیم کشف ندارد. ۳-گفته‌اند که قطع ذاتا حجت است. یعنی ذاتاً منجزیت و معذریت دارد. امام و آیت الله بروجردی معذریت را از آثار قطع نمی دانند بلکه از آثار جهل به واقع دانستند. گفته اند جهل به واقع در صورت قصوری بودن ونیز در صورت غفلت و عدم التفات، عقلا باعث عذر است یعنی عقلا مستحق عقوبت نیست. آیت الله بروجردی نکته ظریفی را نیز مطرح می کند می فرماید نسبت دادن هم منجزیت و هم معذریت به قطع جمع میان متهافتین است. زیرا اگر منجزیت مال قطع است معنایش این است که خود احکام واقعی باعث منجزیت نیست بلکه قطع به آن باعث منجزیت است. لازمه این سخن این است که اگر قطع نباشد منجزی در کار نیست به تعبیر دیگر صرف نبودن قطع کافیست برای نبود منجز و وجود معذر ، بنابراین استحقاق عقوبتی در کار نیست. اما وقتی می گوییم قطع به نبود تکلیف باعث معذریت است معنایش این است که خود تکلیف واقعی باعث تنجز است مگر اینکه قطع به عدم آن پیدا کنیم . اما منجزیت برای قطع مورد قبول همگان است هرچند در این که آیا لازمه ذات و ماهیت قطع است و یا لازمه وجود قطع اختلاف نظر است. ظاهر عبارت شیخ و آخوند قول اول است اما امام به صحت قول دوم تصریح می‌کند. همچنین در مدرک این حکم برای قطع اختلاف نظر است که آیا به حکم عقل است و یا به بنای عقلا؟ مرحوم محقق اصفهانی به نظریه دوم گرایش دارد اما امام خمینی و آیت الله خویی نظریه اول را قبول دارند. اما آقای عبدالصاحب حکیم در کتاب منتقی الاصول منجزیت قطع به معنای موجب استحقاق عقوبت اخروی بودن را در صورت مخالفت، منکر است. توجیه ایشان این است که عقل حکم به استحقاق عقوبت اخروی در صورت مخالفت با قطع نمی‌کند زیرا منشأی برای عقوبت اخروی نمی بیند منشا عقوبت یا تشفی خاطر و حس انتقام جویی و یا تادیب مجرم و یا عبرت برای دیگران است که هیچ کدام یک از این عوامل در آخرت مطرح نیست. اگر گفته شود که عقوبت اخروی از باب تجسم اعمال است چنانکه پاره ای از آیات و روایات بر آن دلالت دارد گفته می شود که تجسم اعمال حکم عقل نیست بلکه فرموده شرع است، یعنی عقل حکم به تجسم اعمال ندارد. ( منتقی الاصول، ج ۴ ، ص ۲۹-۲۷) بنابراین نمی توان منجزیت و استحقاق عقوبت در آخرت را از احکام عقلی قطع دانست. شهید مطهری رحمه الله علیه در کتاب عدل الهی نیز تصریح می کند که جز از راه تجسم اعمال نمی‌توان عقوبت اخروی را توجیه کرد. به نظر حقیر این دیدگاه قابل نقد و خدشه است که فعلاً مجال بیان آن نیست. ۴- گفته اند شارع نمی تواند از عمل به قطع منع کند زیرا این کار مستلزم اجتماع ضدین است. اگر مثلا قطع به وجوب شرعی پیدا کند شارع او را از عمل به قطع منع کند معنایش این است که عمل کردن به متعلق قطع هم واجب است و هم حرام است، این اجتماع ضدین است. برخی بر این گفته اشکال کرده اند که همیشه قطع مطابق با واقع نیست بنابراین قطع به وجوب لزوماً به معنای حکم وجوب در واقع نیست پس منع عمل به قطع

همیشه مستلزم اجتماع ضدین نیست. آری می توان گفت که در نگاه قاطع مستلزم همیشه مستلزم اجتماع ضدین است. امام خمینی و آیت الله بروجردی کلاً این سخن را قبول ندارند و می فرمایند احکام شرعی با هم رابطه تضاد ندارند چون امور اعتباری هستند. شاهدش این است که مولای غیر حکیم می تواند هم به چیزی امر کند و هم از چیزی نهی کند و یا مثلاً کسی به چیزی امر کند و کسی دیگر از همان چیز نهی کند اگر اجتماع ضدین بود هیچگاه تحقق پیدا نمی کرد. آری محال است مولای حکیم بما هو حکیم از عمل به قطع منع کند چون مستلزم لغویت است. نیکزاد #اصول پیوند ایتا: https://eitaa.com/darseostadnikzad پیوند تلگرام: https://t.me/darsostadnikzad

درس اسفار ملاصدرا ، جلد۶، جلسه چهاردهم. سخن علامه دوانی در ذکر مقدماتی برای پاسخ به شبهه ابن کمونه. از حکیم متاله استاد نیکزاد #فلسفه https://eitaa.com/darseostadnikza

👆مروری برکتاب القضا از تحریر الوسیله(۱۰). از آیت الله نیکزاد #فقه 🆑 @darseostadnikzad

👆 خارج اصول (۸)؛ سال تحصیلی ۱۴۰۳، دوران‌ امر بین المحذورین (۳). از استاد آیت الله نیکزاد #اصول 🆑 @darseostadnikzad

👆درس خارج فقه(۸)، سال تحصیلی۱۴۰۳؛ مبحث ولایت فقیه(۸) از استاد آیت الله نیکزاد #فقه 🆑 @darseostadnikzad

👆 خارج اصول (۹)؛ سال تحصیلی ۱۴۰۳، شک در مکلف به، دوران امر بین المتبائنین(۱). از استاد آیت الله نیکزاد #اصول 🆑 @darseostadnikzad

👆درس خارج فقه(۹)، سال تحصیلی۱۴۰۳؛ مبحث ولایت فقیه(۹) از استاد آیت الله نیکزاد #فقه 🆑 @darseostadnikzad

👆 خارج اصول (۱۰)؛ سال تحصیلی ۱۴۰۳، شک در مکلف به، دوران امر بین المتبائنین(۲). از استاد آیت الله نیکزاد #اصول 🆑 @darseostadnikzad

👆درس خارج فقه(۱۰)، سال تحصیلی۱۴۰۳؛ مبحث ولایت فقیه(۱۰) از استاد آیت الله نیکزاد #فقه 🆑 @darseostadnikzad

بسمه تعالی پرسش چرا فقها عقل را به عنوان یک منبع در استنباط احکام شرعی لحاظ می کنند با اینکه اعقل العقلاء خود شارع هست وتمام کلامش صائب است؟با داشتن چنین شارع دیگر چه نیازی به تکیه به عقل وجود دارد؟ عقل بشر توان درک امور را به طور مستقل ندارد به عنوان نمونه چند شاهد قرآنی: شاهد اول: اعتراض ملائکه در مورد خلقت خلیفه الله در زمین با اینکه ملائکه عقل محض هستند ولی بدون وحی قدرت درک حقیقی فلسفه جانشینان در زمین را نداشتند، که خداوند می فرماید:" انی اعلم ما لاتعلمون" شاهددوم: به پیامبر ص که عقل کل هست میفرماید:" وعلمک مالم تکن تعلم" یا در مورد برخی مسائل ، علمش مختص به الله است مثل(يَسْأَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْسَاهَا ۖ قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِنْدَ رَبِّي ۖ لَا يُجَلِّيهَا لِوَقْتِهَا إِلَّا هُوَ) ۚ  شاهد سوم: سه اتفاقی که حضرت خضر انجام دادند(سوراخ کردن کشتی، کشتن پسری،ترمیم دیوار خانه یتیم) که همه با علم به تکوین و به اذن الله رخ داد ولی در این رابطه حضرت موسی علیه السلام با تکیه به عقل بشری نتوانست صبر کند وکارش را ناپسند می شمرد ولی بعد از کشف حقایق برای او مساله روشن می گردد. پاسخ درست است که عقل بشر قاصر و ناقص است و توان تشخیص خیلی از چیزها را ندارد و همین امر مهم‌ترین دلیل ضرورت وحی و نبوت برای بشر است اما در عین حال عقل نعمت بزرگ الهی و مایز انسان بر حیوان و ملاک مکلف بودن و مخاطب امر و نهی خدا قرار گرفتن او و استحقاق مثوبت و عقوبت است. عقل توانایی درک بالایی دارد. درک حقانیت دین الهی و پیامبران و قرآن و اعجاز قرآن و درک مبانی اعتقادی دین و نیز فهم و درک کتاب و سنت با عقل است. پیشرفت بشر در عرصه علوم و فنون و تصرف و تسخیر قوای طبیعت و اختراعات و اکتشافات، محصول عقل است. رشد و تعالی بشر فی الجمله مرهون رشد و بالندگی عقل بشر است. منبع بودن عقل در کشف احکام الهی در دو عرصه مستقلات عقلیه و غیر مستقلات عقلیه است. در غیر مستقلات عقلیه مباحثی مانند اجزاء و وجوب غیری مقدمه واجب و اقتضای امر به شیئ برای نهی از ضد و اقتضای نهی در عبادات و معاملات برای فساد آنها و جواز و عدم جواز اجتماع امر و نهی و امثال آنها بر تشخیص عقل استوار است. در مستقلات عقلیه که باب تحسین و تقبیح عقلی است میداندار عقل است عقل از راه تشخیص حسن و قبح و ملاکات و مصالح و مفاسد پاره‌ای از افعال و با تکیه به قانون ملازمه میان حکم عقل و حکم شرع، به کشف حکم شرعی نائل می‌آید. بسیاری از فتاوای فقها در مسائل مستحدثه با تکیه به پیشرفت علوم و تشخیص عقل است چنانکه احکام حکومتی که در عرصه مصالح و مفاسد و ضروریات اجتماعی است مبتنی بر عقل و ادراکات عقلی است. نیکزاد #اصول پیوند ایتا: https://eitaa.com/darseostadnikzad پیوند تلگرام: https://t.me/darsostadnikzad

باسمه تعالی موارد اختلاف میان اخباریون و اصولیون موارد اختلاف میان اخباریون و اصولیون متعدد است عمده آن موارد به شرح زیر است: ۱-حرمت اجتهاد اخباریون، اجتهاد را حرام می‌‏دانند، اما اصولیون آن را واجب کفایی و حتی برخی از آنان واجب عینی می‌‏دانند. محمدامین استرآبادی در کتاب الفوائد المدنیه منکر اجتهاد شده، و گفته است که روش علمای پیشین اجتهادی نبوده است این اختلاف بسیار اساسی و جدی و دارای آثار چشمگیر و فراوان است. ۲-انحصار ادله به کتاب و سنت اخباریون ادله را به کتاب و سنت منحصر می‌دانند و بر خلاف اصولیون، اجماع و عقل را حجت نمی‌شمارند.حتی آنگونه که شیخ انصاری نقل کرده است قطع به احکام شرعی ز راه عقل را حجت نمی‌دانند. نقش عقل در استنباط احکام شرعی از نگاه مجتهدان جدی و اساسی است اما آنها اساساً نقشی برای عقل در استنباط احکام قائل نیستند. ۳-عدم اعتقاد به حجیت ظن اخباریون تحصیل احکام از طریق «‌ظن‌» را منع کرده، و بر خلاف مجتهدان، فقط «‌علم‌» را حجت می‌‏دانند. در حالی که مجتهدان ظنون را به دو دسته معتبر و غیر معتبر تقسیم می‌کنند. و تمسک به ظنون معتبر را در اجتهاد جایز و روا می‌دانند. ۴- تقسیم بندی احادیث؛  احادیث، نزد اخباریون صرفاً بر دو نوع صحیح و ضعیف است، اما در آثار مجتهدان اخبار بر ۴ نوع صحیح، موثق، حسن و ضعیف تقسیم می‌‏شود. ۵- تقلید از غیر معصوم (ع)؛ اصولیون مردم را به دو گروه مجتهد و مقلد  تقسیم می‌‏کنند، اما اخباریون تقلید از غیر معصوم را مجاز نمی‌‏دانند. و معتقدند که هر مکلفی باید خود به احکام شرعی علم پیدا کند. یقیناً چنین چیزی مقدور نیست و توهمی بیش نیست. ۶- اخذ به ظواهر کتاب؛ اصولیون ظاهر قرآن را حجت می‌‏دانند و آن را بر ظاهر خبر ترجیح می‌‏دهند، اما اخباریون تمسک به ظاهر کتاب را تنها در صورت وجود تفسیری از معصوم مجاز می‌‏شمارند. در حقیقت ظواهر قرآن را فی حد نفسها حجت نمی‌دانند. ۷-تحریف قرآن کریم اخباریون برخلاف اصولیون، با استناد به پاره‌ای از اخبار ضعاف و یا فاقد دلالت روشن، غالباً به تحریف قرآن کریم اعتقاد دارند. ۸- صحت تمامی احادیث کتب اربعه؛ اخباریون، بر خلاف اصولیون، کلیه اخبار کتب اربعه را صحیح و قطعی الصدور می‌‏دانند. این نیز از موارد اختلاف تاثیرگذار است. ۹- حسن و قبح عقلی؛ اخباریون حسن و قبح عقلی را می‌پذیرند، اما برخلاف اصولیون، احکام مستقل عقلی را حجت شرعی نمی‌‏شمارند. ۱۰- حرمت عمل به برخی از انواع قیاس؛ اخباریون، گونه هایی از قیاس چون قیاس اولویت، قیاس منصوص العلة و نیز تنقیح مناط را که اصولیون آنها را معتبر می‌شمارند، در شمار قیاس‌های نهی شده در احادیث شمرده‌اند و آن را باطل می‌‏انگارند ۱۱- اصالة البرائة؛ اصولیون هم در شبهه حکمیه تحریمیه و هم در شبهه حکمیه وجوبیه، اصالة البراءة را جاری می‌‏دانند،حتی برخی از اصولیون مانند آیت الله خویی قائل به اصل برائت عقلی و نقلی در دوران امر بین محذورین است اما اخباریون تنها در مورد شبهه وجوبیه با آنان موافقند. ۱۱- اعتقاد به وجود اخبار متواتر در هر واقعه برخی از اخباریون برخلاف اصولیون معتقدند در هر واقعیه ای اخبار متواتر موجود است. امین استرابادی در فوائد المدنیه می‌گوید: من معتقدم که تمسک به برائت اصلیه به طور کلی، تا پیش از اکمال دین صحیح بود، لیکن پس از آنکه دین به سر حد کمال رسید، برای برائت مزبور محلی باقی نماند، زیرا روایت متواتر از ائمه (علیه‌السلام) در هر واقعه‌ای که مردم نیازمند بدان هستند، رسیده و تا روز قیامت حقایق موضوعات ثابت گردیده و نیز برای هرگونه اختلافی که دو نفر با هم دارند، حکمی تعیین شده است . #اصول پیوند ایتا: https://eitaa.com/darseostadnikzad پیوند تلگرام: https://t.me/darsostadnikzad

👆 خارج اصول (۱۱)؛ سال تحصیلی ۱۴۰۳، شک در مکلف به، دوران امر بین المتبائنین(۲). از استاد آیت الله نیکزاد #اصول 🆑 @darseostadnikzad

👆درس خارج فقه(۱۱)، سال تحصیلی۱۴۰۳؛ مبحث ولایت فقیه(۱۱) از استاد آیت الله نیکزاد #فقه 🆑 @darseostadnikzad

👆تفسیر سوره دهر( ۱) از مفسر گرانقدر آیت الله نیکزاد #تفسیر 🆑 @darseostadnikzad

👆مروری برکتاب القضا از تحریر الوسیله(۱۱). از آیت الله نیکزاد #فقه 🆑 @darseostadnikzad

👆درس اسفار ملاصدرا ، جلد۶، جلسه پانزدهم. پاسخ علامه دوانی به شبهه ابن کمونه و نقدهای متعدد ملاصدرا بر پاسخ دوانی. از حکیم متاله استاد نیکزاد #فلسفه https://eitaa.com/darseostadnikza

👆 پاسخ به این پرسش: آیا اقدام حماس به عملیات طوفان الاقصی با این همه مصائب و آسیبها می ارزید؟ از استاد نیکزاد #انقلاب اسلامی 🆑 @darseostadnikzad

👆مروری برکتاب القضا از تحریر الوسیله(۱۲). از آیت الله نیکزاد #فقه 🆑 @darseostadnikzad

👆 درس اسفار ملاصدراجلد۶، جلسه شانزدهم. ادامه نقدها بر دوانی، و براهینی دیگر بر توحید واجب از دوانی و سید صدر و دیگران و نقد آنها. از حکیم متاله استاد نیکزاد #فلسفه https://eitaa.com/darseostadnikza

👆 خارج اصول (۱۲)؛ سال تحصیلی ۱۴۰۳، تنبیهات متباینین(۱) از استاد آیت الله نیکزاد #اصول 🆑 @darseostadnikzad

👆درس خارج فقه(۱۲)، سال تحصیلی۱۴۰۳؛ مبحث ولایت فقیه(۱۲) از استاد آیت الله نیکزاد #فقه 🆑 @darseostadnikzad