💠 دلایل عقلی اثبات ولایت فقیه 📌 اصل تنزل تدریجی این استدلال در سخنان شیخ مفید به چشم می‌خورد و هم در فرمایشات امام خمینی(ره) به این شکل است که: الف) فلسفه تشکیل حکومت اسلامی، تأمین مصالح مسلمین از طریق اجرای احکام الهی است. ب) عالی‌ترین و مطلوب‌ترین نوع حکومت، که بالاترین سطح مصالح مسلمین را تأمین می‌کند، حکومتی است که امام معصوم(ع) در رأس آن باشد و کلیه کارگزاران حکومتی نیز از عصمت برخوردار باشند. 📌جامعیت و جاودانگی احکام اسلامی این استدلال که بیشتر در آثار آیت‌الله جوادی آملی بر آن تاکید شده، به این شکل است که: احکام اسلام جامعیت داشته، شامل احکام اجتماعی نیز می‌شود؛ خداوند در عصر حضور پیامبر(ص) و ائمة معصومین(ع)، اجرای احکام را به آنها سپرده است؛ در عصر غیبت، باید کسی عهده‌دار امور مسلمین و اجرای احکام الهی گردد که در این زمینه، نسبت به دیگران، اصلح می‌باشد و اصلح، کسی است که نسبت به شرائط لازم برای اداره حکومت اسلامی، یعنی علم و آگاهی به قوانین اسلام، تقوا و عدالت وقدرت تدبیر و ادارة جامعه، سرآمد دیگران باشد. 📌قدر متیقّن مأذون در تصرّف این استدلال که از سوی فقهائی همچون آیت‌الله بروجردی نیز بیان شده به این شرح است که: «تردیدی نیست که ائمه(ع) امر شیعه را در عصر غیبت به حال خود رها نکرده‌اند؛ قطع و یقین وجود دارد که ایشان فقهای شیعه را برای حل و فصل برخی مسائل مبتلابه جامعه، همچون قضاوت و اجرای احکام وحدود الهی، در عصر غیبت منصوب فرموده‌اند و در میان فقها اتفاق نظر وجود دارد که به غیر فقیه چنین اذن تصرفی داده نشده است. 📖نشریه دیده‌بان شماره 35 🆔 @didebane_andisheh

💠 تلازم موردی حقوق با تفاوت‌ها 👤مهدی مهریزی نگاه‌ها در مسئله زنان یکسان نیست؛ می‌توان کسانی که از موضع دین صحبت می‌کنند را در سه گروه دسته‌بندی کرد: ♻️ گروهی تحت عنوان «جریان سنتی» که ادامه جریان‌های گذشته هستند و هرچند دیدگاه‌های آن‌ها کمرنگ شده است اما هنوز وجود دارند. منابع مکتوب این گروه مربوط به دوره مشروطه به بعد است و به‌طور مثال اعتقاد داشتند اگر دختر به مدرسه نرود، زندگی بهتری خواهد داشت. ♻️ در ایران از حدود دهه 40 به بعد یک نگاه جدید ایجاد شد که از کتاب‌های علامه یحیی نوری آغاز و تا شهید مطهری، دکتر شریعتی و امام(ره) ادامه داشت. این افراد نگاه‌های قبلی نسبت به زن را تعدیل کردند؛ زیرا در نگاه قبلی تفاوت‌ها حداکثر بود، بحث حضور زن در اجتماع اصلاً قابل‌قبول نبود اما در نگاه دوم، این افراد دایره را محدودتر کردند. آن‌ها اصل را بر این گذاشتند که زن و مرد در جوهره انسانی برابر هستند و بر آن تأکید می‌کنند؛ برای حضور اجتماعی زن نیز منعی قائل نیستند؛ به این معنی که اصول را با شرایطی که دین گفته است، جایز می‌دانند و آن‌ها را توصیه نمی‌کنند. ♻️ از دهه 70 به بعد نگاه سومی شکل گرفت و به‌جای تبیین عقلانی، یک نوع بازنگری در استنباط فقهی انجام شد؛ مثلاً آیت‌الله جناتی، آیت‌الله صانعی، آیت‌الله معرفت را می‌توان در این زمره قرار داد. کار آن‌ها این بود که فتاوای قبل در حوزه زنان را یک نوع بازنگری فقهی کردند و نتیجه این شد که در حدود 20 مورد از آن اختلافات بین زن و مرد که در کل حدود 50 مورد بود، نظر دیگری دادند. 📖نشریه دیده‌بان شماره 46 🆔 @Didebane_Andisheh

💠 در حسرت توسعه فرمولی ✔️ از دوران منقول و معقول گذر کردیم ولی همچنان در داخل دانشگاه، به سختی می‌توان ساختمان کوچک دانشکده ادبیات یا الهیات را از بین ساختمان‌های راست‌قامت پزشکی و مهندسی تماشا کرد؛ شاید بخاطر همین هم هرساله در سنجش میزان توسعه‌یافتگی علمی ایران در جهان، تحلیل‌گران صرفا به بررسی تعداد ورودی‌ رشته‌های فنی و کاربردی و دستاوردهای فارغ‌التحصیلان آنها می‌پردازند. ✔️ این فرمول‌گرایی و نگاه تجربی و ریاضی به مسائل اجتماعی و انسانی متعلق به امروز نبوده و از دو قرن قبل توسط افرادی همچون آگوست کنت که به دنبال پی‌ریزی فیزیک اجتماع بودند، حادث شده است؛ همان‌هایی که در اواخر قرن نوزدهم، طبقه‌بندی ریشه‌دار علوم یعنی تقسیم به نظری و عملی را کنار زده و دوگانه طبیعی-انسانی را پیشنهاد دادند؛ اما حتی به تقسیم‌بندی خود نیز وفار نمانده و محتویات علوم انسانی را نیز با همان روش طبیعی و آزمایشگاهی مورد سنجش قرار دادند. ✔️ سید شهیدان اهل قلم چقدر زیبا راز این تفاوت در طبقه‌بندی علوم را بیان می‌کند؛ به نظر او ریشه این تفاوت در غایتی است که هر گروهی برای فعالیت علمی خود در نظر گرفته است. اندیشمندان دینی هدفی جز هدایت و رساندن انسان به کمالات ندارند؛ از این رو طبیعی است که خود را محدود به عرصه‌های تجربی علم نمی‌کنند؛ اما اگر قرار باشد غایت علم‌ورزی صرفا تولید ابزار برای تسلط بر طبیعت و موجودات آن باشد، واضح است که امثال اخلاق و دین، راهی به دایره علم پیدا نکنند. 📖نشریه دیده‌بان شماره 49 🆔 @Didebane_Andisheh

✅ عدالت حکیمانه 👤 دکتر مهدی شجریان 📌 اگرچه عدالت در معنای معروف خود، اعطای حق به ذی‌حقی است، اما باید دانست که حق امری اعتباری است. مقصود از امر اعتباری یعنی امری که مجازی است؛ البته مجاز به معنای تهی‌بودن از حقیقت به نحو کلی نیست. 📌 حق به‌معنای امتیاز و اختصاص است که شامل دو قسم تکوینی و اعتباری می‌شود؛ پیشینه امتیاز اعتباری،‌ شناخت دقیق افرادی است که می‌خواهیم برای آنها امتیازی جعل کنیم؛ پسینه‌ آن نیز تحقق و تأمین یک سری منافع و ثمرات و نتایج عینی برای آنهاست. 📌حقی که مستلزم عدالت است، «حق اعتباری حکیمانه» است که پیشینه و پسینه درستی دارد؛ از این رو باید گفت تعریف درست عدالت عبارت است از: اعطای حق اعتباری حکیمانه به ذی‌حق؛ یعنی به واژه‌ حق دو قید اضافه شده است. نه هر حقی و نه هر حق اعتباری؛ بلکه حق اعتباری حکیمانه. 📖نشریه دیده‌بان شماره 40 🆔 @didebane_andisheh

💠 ریشه‌های ناکارآمدی اقتصادی 📌 نفت‌پایه‌بودن اقتصاد «اقتصاد نفتی» ساختاری معیوب، شکننده و ناپایدار است که منشا و سرنوشت عموم تصمیمات و اقدامات مردمی را به منابع دولتی گره می‌زند و سبب می‌شود که کیفیت و کمیت عملکرد و توان نهادهای مدنی، متناسب با وضعیت مالی دولت، به منصه ظهور رسیده و عینیت یابد. 📌 فرار مالیاتی طبقات مرفه مالیات در کنار نفت، یکی از مهمترین منابع اقتصادی دولت‌ها برای ادراه جامعه است. بعد از گذشت چهاردهه از انقلاب اسلامی ما هنوز توانایی اخذ مالیات عادلانه را نداشته و عموما از طبقات متوسط به پایین و حقوق‌بگیران مالیات گرفته و طبقات مرفه را رها می‌کنیم. 📌 عدم جذب سرمایه‌های خارجی جذب سرمایه یک واقعیت انکارناپذیر برای توسعه کشور است؛ از سوی دیگر تا زمانی که دولت نتواند شرایط آرامی را برای سرمایه‌گذاران فراهم کرده و سودآوری را برای آنان تضمین نماید، خبری از جذب سرمایه نخواهد بود. شکست در جذب سرمایه موجب ناکارآمدی می‌شود چون به رشد اقتصادی لازم دست پیدا نکرده و مشکلاتی مثل بیکاری، فقر و تورم ایجاد می‌شود. 📌 عدم کنترل تورم تورم یکی از مسائل مهم اقتصاد به شمار می‌آید که کارآمدی نظام در گرو مقابله موفق با آن است. عدم اتکا به منابع داخلی، کمک‌نگرفتن از منابع خارجی و عدم برنامه‌ریزی صحیح برای سامان‌دادن به تورم، ضریب جینی، رشد اقتصادی و بیکاری، باعث شده تا فعالیت‌های مختلف نظام اقتصادی دولتی، بر تورم پیشین افزوده و همین مساله سفره مردم جامعه را کوچک و کوچک‌تر کند. 📖نشریه دیده‌بان شماره 43 🆔 @didebane_andisheh

#خبر #دیده‌بان_51 ❇️ باید به دنبال شهید صدر زمانه خویش برای حل چالش‌های پیش روی فقه باشیم... 👤 گفتگوی اختصاصی با دکتر محمدعلی لیالی عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی ⚠️ در این شماره از دیده‌بان به بررسی نظرات مختلف در باب شرایط و موانع کارآمدی فقه خواهیم پرداخت. 🌹 با ما همراه باشید! 🆔 @Didebane_Andisheh