عذاب های آخرت بر جسم وارد می شود یا بر روح؟ 💢 سوختن در آتش و دیگر عذابهای ذکر شده در نصوص دینی واقعی است، و بر جسم و جان هر دو وارد می شود. از آموزه‌های وَحْیانی بر می‌آید که آتش جهنم بر خلاف آتش دنیا نه تنها تن و بدن بلکه جان و تن را با هم می‌سوزاند. 💢قرآن کریم در این باره می‌فرماید: "تو چه می‌دانی حطمه چیست! آتش برافروخته الهی است! آتشی که از دل‌ها سر می‌زند. این آتش بر آنها به صورت در بسته است در ستون‌های کشیده و طولانی"(۱). در تفسیرآیه آمده: 💢این آتش بر خلاف تمام آتش‌های دنیا (که نخست پوست را می‌سوزاند و سپس به داخل نفوذ می‌کند) اوّل بر دل شراره می‌زند و درون را می‌سوزاند! نخست قلب و بعد مغز و استخوان را و سپس به خارج سرایت می‌کند.(۱) 💢بین سوزش عذاب آخرت و دنیا از چند جهت تفاوت هست: ۱ـ از آتش دنیا فقط بدن می‌سوزد، ولی آتش آخرت روح و دل را هم می‌سوزاند. ۲ـ آتش دنیا خالص نیست و تا با اکسیژن ترکیب نشود نمی‌سوزد، ولی آتش آخرت خالص است و جز درد چیز دیگری نیست. ۳ـ در دنیا ادراکات ضعیف است، ولی در آخرت همه چیز به کمال نهایی خود رسیده و ادراک آدمی قوی است، از همین رو سوزش فوق‌العاده‌ای احساس می‌کند، همان گونه که لذت از نعمت‌های بهشت قابل مقایسه با دنیا نیست. ۴ـ در دنیا پس از رسیدن سوزش به استخوان، احساس سوزش کم می‌شود، ولی در جهنم، خداوند دوباره گوشت تازه می‌رویاند و از کاهش عذاب جلوگیری می‌کند. 📚پی‌نوشت‌ها: ۱. همزه (۱۰۴) آیه ۶ ـ ۹. ۲. تفسیر نمونه، ج ۲۷، ص ۳۱۶، نشر دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۷۹ش. 🌹 @dobare_zendegi 🌹

آيا در قيامت اعضای بدن شهادت می دهند؟ 💠آياتي در قرآن مجيد هست كه دلالت دارد در قيامت برخي اعضاي بدن سخن مي ‌گويند و عليه خود انسان شهادت مي ‌دهند. از جمله اين آيه كه 💠مي‌فرمايد: اليوم نختم علي افواههم و تكلمنا ايديهم و تشهد ارجلهم بما كانوا يكسبون(1)؛ امروز بر دهان هاي آنان مهر مي‌زنيم و دست‌ هاي آنان با ما سخن مي‌ گويند و پاهاي آنها به آنچه كرده ‌اند، گواهي مي ‌دهند. 💠البته نه تنها اعضا و جوارح بلكه زمين زير پاي ما نيز حمل شهادت مي كند و روز قيامت نيز اداي شهادت مي نمايد.(2) آري، همان قدرتي كه الان به اين زبان توانايي حرف زدن داده است ، در روز قيامت به دست و پا و گوش ما نيز توانايي حرف زدن خواهد داد .(3) 💠نكته ي جالبي كه در آيه ي 65 يس مشاهده مي شود اين است كه در روز قيامت بر زبان هايي كه در دنيا قدرت تكلم داشته اند ، مهر زده مي شود و نمي توانند حرف بزنند ، اما در عوض در آخرت به تمام اعضاي بدن كه در دنيا نمي توانستند حرف بزنند ، قدرت تكلّم داده مي شود.(4) 📚پي نوشتها: 1. سوره يس، آيه 65. 2. سوره زلزال،آيات 1-4 3. سوره فصّلت ،آيه20 4. سوره نور ، آيه 24 🌹 @dobare_zendegi 🌹

مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»: اِنَّ ﭐلمَرْءَ إِذا هَلَكَ قالَ النّاسُ ماتَرَكَ؟ وَ قالَتِ المَلائِكَةُ ما قدَّم؟ 💠زمانی‌كه انسانی می‌میرد مردم می‌گویند برای بعد از خود چه گذاشت؟ و ملائکه می‌گویند برای پیش از خود چه فرستاد؟ 📚 (نهج‌البلاغه، خطبة ٩٤) 🌹 @dobare_zendegi 🌹

چه امري باعث ميشود كه مرگ از ياد شخص خارج نشود؟ ❌اين سؤال يك سؤال روحي، رواني است بايد جزئيات بيش‌تري از احوال شخص مورد نظر تبيين شود تا بتوان قضاوت صحيح كرد. ❌گاهي فكر و ياد مرگ بودن، بسيار خوب است و از حضرت علي(علیه السلام) نقل شده كه فرمودند: "ضع فخرك و احطط كبرك و اذكر قبرك"(1) افتخارات، را دور بيانداز و تكبر و خودخواهي را از بين ببر و ياد كن قبرت را. ❌و هم چنين سفارش شده كه به زيارت قبور مؤمنين برويم(2) تا به ياد مردن بيافتيم و از علاقه به دنيا و ظواهر دنيا بكاهيم و فكري به حال آينده مان بكنيم. اما گاهي ياد مرگ، در اثر كسالت روحي و رواني، انسان دچار يأس و نااميدي و اقسردگي مي‌شود كه بايد از تنهايي بپرهيزيد و از كساني كه به او روح يأس و نااميدي مي‌دمند، دوري كند و به پزشك متخصص اعصاب و روان، مراجعه كند. 📚پي نوشت‌ها: 1. نهج البلاغه، قصار الحكم 398. 2. بحارالانوار، ج 99، كتاب المزار، ص 295. 🌹 @dobare_zendegi 🌹

🔴 #تجربه_نزدیک_به_مرگ ✍ از همشهری های ما بود. کسی که به ایمان او اعتقاد داشتیم. او مدتی قبل، از دنیا رفت. حالا او را در وضعیتی دیدم که خوش آیند نبود! گرفتار عذاب نبود، اما اجازه ورود به بهشت برزخی را نداشت! وقتی مرا دید، با التماس از من خواهش کرد که کاری برایش انجام دهم. لازم نبود حرفی بزند، من همه چیز را با یک نگاه می فهمیدم گفتم اگر توانستم چشم. او هم مثل خیلی های دیگر گرفتار حق الناس بود. مدتی پس از بهبودی، به سراغ برادر کوچکترش رفتم، بلکه بتوانم کاری برایش انجام دهم. به برادرش گفتم: خدا رحمت کند برادر شما را، اما یک سؤال دارم، از برادر تان راضی هستی؟ نگاهی از سر تعجب به من کرد و گفت: این چه حرفیه، خدا رحمتش کنه، برادرم خیلی مؤمن بود. همیشه برایش خیرات میدهم. گفتم: اما برادرت پیغام داده که من گرفتار حق الناس هستم. باید برادر کوچکترم مرا حلال کند. ایشان با اخم مرا نگاه کرد و گفت: اشتباه می کنی. گفتم: اما برادرت به من توضیح داده. اگه لطف کنی و بشنوی می گویم. ولی باید قول بدهی که او را حلال کنی. لبخند تلخی بر لبانش نقش بست و گفت: جالب شد، بگو، اگر واقعا درست باشد حلالش می کنم. گفتم: شما بیست سال قبل با برادرت در یک کار اقتصادی شراکت داشتید. صد هزار تومان شما و صد هزار تومان برادرت آوردید و برادرت این پول را به کسی داد که کار کند. این بنده خدا گفت: بله، خوب یادمه. یک سال شراکت داشتیم. آن شخص سود را ماهیانه به حساب برادرم می ریخت و او هم هر ماه دو هزار تومان به من می داد. گفتم: مشکل همین مطلب است. حق شما سه هزار تومان بوده که هزار تومان را برادرت بر میداشت او باز هم با تعجب نگاهم کرد و گفت: از کجا میدانی؟ گفتم: «او خودش همین مطلب را به من گفت. اما قول دادی حلالش کنی. من این را گفتم و رفتم. یکی دو ماه بعد ایشان به سراغ من آمد و گفت: آن روز که شما آمدی، از همان شخصی که پول در اختیارش بود و کار اقتصادی می کرد پیگیری کردم. حرف شما درست بود، اما برادرم حکم پدر برایم داشت، او را حلالش کردم. همان شب برادرم را در خواب دیدم. خیلی خوشحال بود و همینطور از من تشکر می کرد. بعد هم به من گفت: برو داخل حیاط خانه مادر، فلان نقطه را حفر کن. یک جعبه گذاشته ام که چند سکه طلا داخل آن است. گذاشته بودم برای روز مبادا، این سکه ها هدیه برای توست. ایشان ادامه داد: من رفتم و سکه ها را پیدا کردم. حالا آمده ام پیش شما و میخواهم دوسه تا از این سکه ها را برای کار خیر بدهم ثوابش برای برادرم باشد. من هم خدا را شکر کردم. یکی دو خانواده مستحق را به او معرفي کردم و الحمدلله پول خوبی به آنها پرداخت شد. 📚 کتاب سه دقیقه در قیامت 🌹 @dobare_zendegi 🌹

برزخ هر كس از چه زماني آغاز مي شود و آيا در آن جا كيفر هست؟ 💢از همان لحظه‌ اي كه انسان قبض روح مي‌ شود، عالم برزخ، آغاز مي ‌گردد. از اين رو، رسول خدا (ص) فرمود: «به راستي كه قبر(عالم برزخ) آغاز سراي آخرت است، پس اگر انسان از آن نجات يابد، منازل بعدي بر او آسان مي‌ گردد. و اگر از عذاب برزخ نجات نيابد، آنچه پس از برزخ است، كمتر از عذاب برزخ نيست» 💢بنا بر اين حديث(1) و بسياري احاديث ديگر، در عالم برزخ عذاب و كيفر هست، چنان كه پاداش نيز وجود دارد. 💢چنان كه امام صادق(ع) مي‌ فرمايد: ارواح مؤمنان در برزخ در حجره‌ هاي بهشتي ‌اند، از طعامش مي‌ خورند و از شرابش مي‌ آشامند و مي‌ گويند: «پروردگارا! قيامت را براي ما پيش آور و به آنچه وعده داده‌اي وفا كن و آخرمان را به آغازمان ملحق كن»(2) 📚پي نوشتها: 1. بحارالانوار، ج 6، ص 242، روايت 64. 2. بحارالانوار، ج 6، ص 269، روايت 122. 🌹 @dobare_zendegi 🌹

مراد از نزدیک‌بودن قیامت که در قرآن بدان اشاره شده، نزدیک‌بودن معاد است و یا نزدیک‌بودن مرگ؟! 🔺مردم در مورد زمان وقوع قیامت و برپایی رستاخیز از پیامبر اسلام(ص) سؤال می‌کردند که این حادثه چه زمانی اتفاق می‌افتد؟ آیاتی در این ارتباط نازل شد و به پیامبر دستور داد، به آنان بگو زمان وقوعش نزدیک است، اما دانش دقیق آن نزد خدای متعال است: 🔺«یَسْئَلُکَ النَّاسُ عَنِ السَّاعَةِ قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ اللهِ وَ ما یُدْریکَ لَعَلَّ السَّاعَةَ تَکُونُ قَریباً». این آیه تنها می‌گوید مردم از قیامت می‌پرسند، اما نمی‌گوید که از چه چیز آن می‌پرسند، ولى از تعبیر قیامت به ساعت بر می‌آید که مراد پرسش کنندگان تاریخ وقوع قیامت است. 🔺آنها می‌خواستند بفهمند آیا معاد نزدیک است یا دور؟ خداوند به رسولش دستور می‌دهد که در پاسخ آنان بگو من از آن اطلاعى ندارم، نه تنها من اطلاع ندارم، بلکه جز خدا کسی از آن اطلاع ندارد. 🔺 این جواب تنها جوابى است که در همه جاى قرآن در مواردى که از تاریخ قیامت سؤال شده به کار رفته است؛ مانند: «وَ ما یُدْرِیکَ لَعَلَّ السَّاعَةَ تَکُونُ قَرِیباً»؛ تو چه می‌دانى شاید ساعت (قیام قیامت) نزدیک باشد! این جمله ابهام در مسئله را بیشتر می‌کند، تا بهتر 🔺بفهماند که رسول خدا(ص) نیز در این مسئله مانند سایر مردم است، و قیامت از آن اسرارى نیست که خدا به وى گفته، و او از مردم پنهان کرده باشد. دلیلش نیز ترغیب مؤمنان بر پیروی از دستورات شرع و ترک مخالفت با آن است. 🔺بنابر این، از مجموع آیات می‌توان برداشت کرد که منظور از نزدیک‌بودن ساعت، نزدیک‌بودن برپایی قیامت و رستاخیز است. و چون وقتش معین نیست، پس امکان دارد که در هر لحظه رخ دهد. البته با توجه به این‌که گفته شد؛ «من مات قامت قیامته»؛ 🔺با مرگ هر شخصی قیامت او برپا می‌شود؛ ممکن است منظور از (ساعت)، ساعت مرگ نیز باشد، که آن قیامت صغرا است؛ زیرا مرگ و پایان زندگی دنیایی، امکان هر عملی را از انسان تا روز قیامت سلب می‌کند و مشخص نیست مفهوم زمان در برزخ به همان معنایش در دنیا باشد. 🔺همچنین «السَّاعَة» به هنگام ظهور امام مهدی(عج) هم تفسیر شده است که آن نیز قیامت دیگرى است. 🌹 @dobare_zendegi 🌹

لحظه احتضار و جان كندن چگونه است؟ 🌱احتضار در لغت به معناي غائب نبودن و در اصطلاح به معناي جان كندن و حضور و رسيدن مرگ است به شكلي كه انسان، امور غير مادّى مانند فرشته مرگ را ببيند و از زندگى دنيايى نااميد شده، به مرگ خويش اطمينان مي يابد. 🌱البته توجه به اين نكته لازم است كه اصطلاح احتضار، مربوط به مرگ تدريجى بوده و درباره مرگ دفعى و يكبارگي به كار نمى‌رود. 🌱در قرآن كريم كلمه احتضار ذكر نشده؛ امّا با تعابير ديگرى همچون حاضر شدن مرگ (نساء،آيه 18) آمدن سكرات مرگ (ق، آيه 50) قرار گرفتن در غمرات مرگ (انعام، آيه 93) آمدن مرگ (انعام، آيه 61) رسيدن جان به گلو (واقعه،آيه 83) توفّى به معناى گرفتن و نگه دارى روح( نحل، آيه 32) و نظاير آن سخن رفته است. وقايع هنگام احتضار 1⃣ رسيدن جان به گلو: 🔺خداوند در سوره قيامت در مورد اين لحظه سخت مي فرمايد: «كَلاّ اِذا بَلَغَتِ التَّراقى». (قيامت، آيه 26) تراقي به معناى جلو حلق و بالاى سينه است 🔺يا در سوره واقعه مي فرمايد: «فَلَولا اِذا بَلَغَتِ الحُلقوم * و اَنتُم حينَئِذ تَنظُرون * و نَحنُ اَقرَبُ اِلَيهِ مِنكُم و لـكِن لاتُبصِرون * فَلَولا اِن كُنتُم غَيرَ مَدينين * تَرجِعونَها اِن كُنتُم صـدِقين»( واقعه، آيه 83-87) 🔺پس چرا هنگامي كه جان به گلوگاه مي ‌رسد (توانائي بازگرداندن آن را نداريد)* و شما در اين حال نظاره می كنيد (و كاري از دستتان ساخته نيست)* و ما به او نزديكتريم از شما ولي نمی ‌بينيد.* اگر هرگز در برابر اعمالتان جزا داده نمی ‌شويد* پس او را بازگردانيد اگر راست می گوئيد. 2⃣نا اميدى از شفاى محتضر: 🔺در زمان احتضار، خويشاوندان و دوستان محتضر كه در اطراف وى هستند، از روى نااميدى مى گويند: «و قيِل مَن رَاق».(قيامت، آيه 27) چه كسى مى تواند او را شفا دهد؟ 3⃣ يقين محتضر به جدايى: 🔺انسان در لحظات احتضار، به جدايى يقين پيدا مى كند: «و ظَنَّ اَنَّهُ الفِراق». (قيامت،آيه28) 4⃣جمع شدن ساق ها: 🔺هنگام احتضار، دو ساق پاى انسان كنار هم جمع مى شوند: «والتَفَّتِ السّاقُ بِالسّاق». (قيامت، آيه 29) معناى آيه اين است كه در حال احتضار، به دليل زوال نيروى حياتى كه در بدن جريان داشته، ساق ها كنار هم جمع مى شوند. 5⃣حضور و ظهور فرشتگان در زمان احتضار: يكى از حوادث مهمّ زمان احتضار، ظهور فرشتگان و گرفتن جان محتضر (توفّى) به وسيله آن ها است؛ 🔺حتى گفته شده: يكى از ادلّه نام گذارى زمان قبل از مرگ به «احتضار»، حضور فرشتگان در آن زمان است چنانكه قرآن مي فرمايد: «... حَتّى اِذا جاءَ اَحَدَكُمُ المَوتُ تَوَفَّتهُ رُسُلُنا و هُم لايُفَرِّطون». (انعام،آيه 61) يا مي فرمايد: «قُل يَتَوَفـّـكُم مَلَكُ المَوتِ الَّذى وُكِّلَ بِكُم ...». (سجده، آيه 11) 6⃣ سختي شديد زمان احتضار 🔺خداوند در قرآن كريم در اين رابطه مي فرمايد: « و تَزهَقَ اَنفُسُهُم و هُم كـفِرون»(توبه، آيه 55) تزهق از ريشه زُهوق به معناى خروج چيزى با سختى است. 🌹 @dobare_zendegi 🌹

کجای قرآن در مورد قبر و شب اول قبر توضیحی هست؟ ☘باید توجه کنیم که منظور از قبر، مکان فیزیکی ای نیست که میت را در آن قرار می‌دهیم. بلکه عالم قبر، همان عالم برزخ است که آیات متعددی در قرآن اصل وجود آن را قطعی می کند. ☘دلیل بر وجود چنین جهانى كه گاهى از آن تعبیر به" عالم قبر" و یا" عالم ارواح" مىشود از طریق ادله نقلیه است آیات متعددى از قرآن مجید داریم كه بعضى ظهور و بعضى صراحت در این معنى دارد. ☘پیش روى آنها (عالم) برزخ است تا روزى كه برانگیخته شوند. [مومنون/۱۰۰] ظاهر در وجود چنین عالمى است، ... تعبیر به (تا روز رستاخیز) دلیل بر این است كه این برزخ در میان دنیا و آخرت قرار گرفته . از آیاتى كه" صریحا" وجود چنین جهانى را اثبات مى كند آیات مربوط به حیات شهیدان است مانند: ☘«وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْیاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ؛[آل عمران/۱۶۹] هرگز گمان نكن كسانى كه در راه خدا كشته شدند مردگانند آنها زنده اند و نزد پروردگارشان روزى داده مى‌شوند» ☘... نه تنها در مورد مؤمنان عالی مقامى همچون شهیدان جهان برزخ وجود دارد بلكه درباره كفار طغیانگرى همچون فرعون و یارانش نیز وجود برزخ صریحا در آیه ۴۶ سوره مؤمن آمده است: آنها (فرعون و یارانش) هر صبح و شام در برابر آتش قرار مى‌گیرند و به هنگامى كه روز قیامت بر پا مى‌‌گردد فرمان داده مىشود آل فرعون را در شدیدترین كیفرها وارد كنید. [مومن/۴۶] ☘اما درباره احوال کسانی که وارد عالم قبر می شوند، به چند آیه می توان اشاره کرد: ☘همانها كه فرشتگان (مرگ) روحشان را مى‌گیرند در حالى كه پاك و پاكیزه‌اند به آنها مى گویند: «سلام بر شما! وارد بهشت شوید به خاطر اعمالى كه انجام مى دادید! [نحل/۳۲] ☘همانها كه فرشتگان (مرگ) روحشان را مى‌گیرند در حالى كه به خود ظلم كرده بودند! در این موقع آنها تسلیم مىشوند (و بدروغ مىگویند:) ما كار بدى انجام نمى دادیم! آرى، خداوند به آنچه انجام مى‌دادید عالم است. (به آنها گفته مىشود:) اكنون از درهاى جهنم وارد شوید در حالى كه جاودانه در آن خواهید بود! چه جاى بدى است جایگاه مستكبران! [نحل، آیات ۲۸-۲۹] ☘آیات دیگری نیز می تواند بیانگر شب اول قبر باشد، که علم ما به آن احاطه ندارد. 🌹 @dobare_zendegi 🌹

هنگامي كه انسان مي خواهد فوت كند چه حالاتي براي او رخ مي دهد؟ 🔷به حالات درونى انسان در هنگام جان دادن، احتضار گويند. جان انسان تا هنگامى كه به حلقوم او نرسيده باشد مردن واقعى رُخ نداده است و امكان برگشتن او وجود دارد، امّا همين كه نفس يا جان او به حلقوم رسيد،(1)ديگر امكان برگشتن نيست. طبق روايات، اين هنگام زمان «معاينه» است; 🔷يعنى چشم برزخى انسان باز مى شود; روح در حال قطع علاقه است هنوز علاقه كاملاً قطع نشده، ولى چشمان او به حيات برزخ باز شده و در همين زمان است كه تمثّل مال و فرزندان و عمل خود را مى بيند و بنابر روايات گفت وگويى با آنها دارد 🔷بعضى انسان ها (مؤمنان) در حال احتضار حال خوشى دارند. مؤمن به هنگام جان دادن چنان به رضايت جان را تسليم فرشتگان مى كند كه گويى گل خوش بويى را بوييده و ناگهان خود را در باغ هاى بهشتى مى بيند(3) آنهايى كه در دنيا به مقام قرب الهى رسيده و در انتظار لحظه ى وصال بوده اند حالت احتضار و لحظه ى جان سپردنشان لحظه اى بس شيرين و فرح بخش است. 🔷مردن براى اولياى الهى نه تنها وحشتى ندارد، بلكه از هر لذت دنيوى برتر است(4) در مقابل، انسان هاى كافر و منافق احتضارشان بسيار دشوار و مصيبت بار است. قرآن از اين حالت به «الطامّة الكبرى» تعبير مى كند; يعنى «رخدادى پرماجرا و سنگين». جان كندن كافر و منافق با شكنجه و درد همراه است. در روايات چنين آمده است: 🔷مانند كسى كه دندانش بدون تخدير كشيده شود، يا مانند كسى كه ناخنش از گوشت كشيده شود، جان كندن اين ها به مراتب سخت تر است. اين گروه از انسان ها نه تنها از ناحيه ى فرشتگان مرگ مورد شكنجه و عذاب قرار مى گيرند، بلكه خود جان دادنشان همراه با سختى و مشقّت است(5) 📚پی نوشت: (1)سوره ى واقعه، آيه ى 83: (إِذا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ) (2) ر.ك: مرتضى مطهرى، معاد، ص 48 و مجموعه آثار، ج 4، ص 653 ـ 654. (3)ر.ك: عبدالله جوادى آملى، معاد در قرآن، ج 4، ص 211. (4)ر.ك: همو، تسنيم، ج 5، ص 571. (5)ر.ك: عبدالله جوادى آملى، معاد در قرآن، ج 4، ص 211، 212 و 207. 🌹 @dobare_zendegi 🌹