برزخ هر كس از چه زماني آغاز مي شود و آيا در آن جا كيفر هست؟
💢از همان لحظه اي كه انسان قبض روح مي شود، عالم برزخ، آغاز مي گردد. از اين رو، رسول خدا (ص) فرمود: «به راستي كه قبر(عالم برزخ) آغاز سراي آخرت است، پس اگر انسان از آن نجات يابد، منازل بعدي بر او آسان مي گردد. و اگر از عذاب برزخ نجات نيابد، آنچه پس از برزخ است، كمتر از عذاب برزخ نيست»
💢بنا بر اين حديث(1) و بسياري احاديث ديگر، در عالم برزخ عذاب و كيفر هست، چنان كه پاداش نيز وجود دارد.
💢چنان كه امام صادق(ع) مي فرمايد: ارواح مؤمنان در برزخ در حجره هاي بهشتي اند، از طعامش مي خورند و از شرابش مي آشامند و مي گويند: «پروردگارا! قيامت را براي ما پيش آور و به آنچه وعده دادهاي وفا كن و آخرمان را به آغازمان ملحق كن»(2)
📚پي نوشتها:
1. بحارالانوار، ج 6، ص 242، روايت 64.
2. بحارالانوار، ج 6، ص 269، روايت 122.
🌹 @dobare_zendegi 🌹
مراد از نزدیکبودن قیامت که در قرآن بدان اشاره شده، نزدیکبودن معاد است و یا نزدیکبودن مرگ؟!
🔺مردم در مورد زمان وقوع قیامت و برپایی رستاخیز از پیامبر اسلام(ص) سؤال میکردند که این حادثه چه زمانی اتفاق میافتد؟ آیاتی در این ارتباط نازل شد و به پیامبر دستور داد، به آنان بگو زمان وقوعش نزدیک است، اما دانش دقیق آن نزد خدای متعال است:
🔺«یَسْئَلُکَ النَّاسُ عَنِ السَّاعَةِ قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ اللهِ وَ ما یُدْریکَ لَعَلَّ السَّاعَةَ تَکُونُ قَریباً».
این آیه تنها میگوید مردم از قیامت میپرسند، اما نمیگوید که از چه چیز آن میپرسند، ولى از تعبیر قیامت به ساعت بر میآید که مراد پرسش کنندگان تاریخ وقوع قیامت است.
🔺آنها میخواستند بفهمند آیا معاد نزدیک است یا دور؟ خداوند به رسولش دستور میدهد که در پاسخ آنان بگو من از آن اطلاعى ندارم، نه تنها من اطلاع ندارم، بلکه جز خدا کسی از آن اطلاع ندارد.
🔺 این جواب تنها جوابى است که در همه جاى قرآن در مواردى که از تاریخ قیامت سؤال شده به کار رفته است؛ مانند: «وَ ما یُدْرِیکَ لَعَلَّ السَّاعَةَ تَکُونُ قَرِیباً»؛
تو چه میدانى شاید ساعت (قیام قیامت) نزدیک باشد!
این جمله ابهام در مسئله را بیشتر میکند، تا بهتر 🔺بفهماند که رسول خدا(ص) نیز در این مسئله مانند سایر مردم است، و قیامت از آن اسرارى نیست که خدا به وى گفته، و او از مردم پنهان کرده باشد.
دلیلش نیز ترغیب مؤمنان بر پیروی از دستورات شرع و ترک مخالفت با آن است.
🔺بنابر این، از مجموع آیات میتوان برداشت کرد که منظور از نزدیکبودن ساعت، نزدیکبودن برپایی قیامت و رستاخیز است. و چون وقتش معین نیست، پس امکان دارد که در هر لحظه رخ دهد.
البته با توجه به اینکه گفته شد؛ «من مات قامت قیامته»؛
🔺با مرگ هر شخصی قیامت او برپا میشود؛ ممکن است منظور از (ساعت)، ساعت مرگ نیز باشد، که آن قیامت صغرا است؛ زیرا مرگ و پایان زندگی دنیایی، امکان هر عملی را از انسان تا روز قیامت سلب میکند و مشخص نیست مفهوم زمان در برزخ به همان معنایش در دنیا باشد.
🔺همچنین «السَّاعَة» به هنگام ظهور امام مهدی(عج) هم تفسیر شده است که آن نیز قیامت دیگرى است.
🌹 @dobare_zendegi 🌹
لحظه احتضار و جان كندن چگونه است؟
🌱احتضار در لغت به معناي غائب نبودن و در اصطلاح به معناي جان كندن و حضور و رسيدن مرگ است به شكلي كه انسان، امور غير مادّى مانند فرشته مرگ را ببيند و از زندگى دنيايى نااميد شده، به مرگ خويش اطمينان مي يابد.
🌱البته توجه به اين نكته لازم است كه اصطلاح احتضار، مربوط به مرگ تدريجى بوده و درباره مرگ دفعى و يكبارگي به كار نمىرود.
🌱در قرآن كريم كلمه احتضار ذكر نشده؛ امّا با تعابير ديگرى همچون حاضر شدن مرگ (نساء،آيه 18)
آمدن سكرات مرگ (ق، آيه 50) قرار گرفتن در غمرات مرگ (انعام، آيه 93) آمدن مرگ (انعام، آيه 61) رسيدن جان به گلو (واقعه،آيه 83) توفّى به معناى گرفتن و نگه دارى روح( نحل، آيه 32) و نظاير آن سخن رفته است.
وقايع هنگام احتضار
1⃣ رسيدن جان به گلو:
🔺خداوند در سوره قيامت در مورد اين لحظه سخت مي فرمايد: «كَلاّ اِذا بَلَغَتِ التَّراقى». (قيامت، آيه 26) تراقي به معناى جلو حلق و بالاى سينه است
🔺يا در سوره واقعه مي فرمايد: «فَلَولا اِذا بَلَغَتِ الحُلقوم * و اَنتُم حينَئِذ تَنظُرون * و نَحنُ اَقرَبُ اِلَيهِ مِنكُم و لـكِن لاتُبصِرون * فَلَولا اِن كُنتُم غَيرَ مَدينين * تَرجِعونَها اِن كُنتُم صـدِقين»( واقعه، آيه 83-87)
🔺پس چرا هنگامي كه جان به گلوگاه مي رسد (توانائي بازگرداندن آن را نداريد)* و شما در اين حال نظاره می كنيد (و كاري از دستتان ساخته نيست)* و ما به او نزديكتريم از شما ولي نمی بينيد.*
اگر هرگز در برابر اعمالتان جزا داده نمی شويد* پس او را بازگردانيد اگر راست می گوئيد.
2⃣نا اميدى از شفاى محتضر:
🔺در زمان احتضار، خويشاوندان و دوستان محتضر كه در اطراف وى هستند، از روى نااميدى مى گويند: «و قيِل مَن رَاق».(قيامت، آيه 27)
چه كسى مى تواند او را شفا دهد؟
3⃣ يقين محتضر به جدايى:
🔺انسان در لحظات احتضار، به جدايى يقين پيدا مى كند: «و ظَنَّ اَنَّهُ الفِراق». (قيامت،آيه28)
4⃣جمع شدن ساق ها:
🔺هنگام احتضار، دو ساق پاى انسان كنار هم جمع مى شوند: «والتَفَّتِ السّاقُ بِالسّاق». (قيامت، آيه 29) معناى آيه اين است كه در حال احتضار، به دليل زوال نيروى حياتى كه در بدن جريان داشته، ساق ها كنار هم جمع مى شوند.
5⃣حضور و ظهور فرشتگان در زمان احتضار:
يكى از حوادث مهمّ زمان احتضار، ظهور فرشتگان و گرفتن جان محتضر (توفّى) به وسيله آن ها است؛
🔺حتى گفته شده: يكى از ادلّه نام گذارى زمان قبل از مرگ به «احتضار»، حضور فرشتگان در آن زمان است چنانكه قرآن مي فرمايد: «... حَتّى اِذا جاءَ اَحَدَكُمُ المَوتُ تَوَفَّتهُ رُسُلُنا و هُم لايُفَرِّطون». (انعام،آيه 61) يا مي فرمايد: «قُل يَتَوَفـّـكُم مَلَكُ المَوتِ الَّذى وُكِّلَ بِكُم ...». (سجده، آيه 11)
6⃣ سختي شديد زمان احتضار
🔺خداوند در قرآن كريم در اين رابطه مي فرمايد: « و تَزهَقَ اَنفُسُهُم و هُم كـفِرون»(توبه، آيه 55) تزهق از ريشه زُهوق به معناى خروج چيزى با سختى است.
🌹 @dobare_zendegi 🌹
کجای قرآن در مورد قبر و شب اول قبر توضیحی هست؟
☘باید توجه کنیم که منظور از قبر، مکان فیزیکی ای نیست که میت را در آن قرار میدهیم. بلکه عالم قبر، همان عالم برزخ است که آیات متعددی در قرآن اصل وجود آن را قطعی می کند.
☘دلیل بر وجود چنین جهانى كه گاهى از آن تعبیر به" عالم قبر" و یا" عالم ارواح" مىشود از طریق ادله نقلیه است آیات متعددى از قرآن مجید داریم كه بعضى ظهور و بعضى صراحت در این معنى دارد.
☘پیش روى آنها (عالم) برزخ است تا روزى كه برانگیخته شوند. [مومنون/۱۰۰]
ظاهر در وجود چنین عالمى است، ... تعبیر به (تا روز رستاخیز) دلیل بر این است كه این برزخ در میان دنیا و آخرت قرار گرفته . از آیاتى كه" صریحا" وجود چنین جهانى را اثبات مى كند آیات مربوط به حیات شهیدان است مانند:
☘«وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْیاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ؛[آل عمران/۱۶۹] هرگز گمان نكن كسانى كه در راه خدا كشته شدند مردگانند آنها زنده اند و نزد پروردگارشان روزى داده مىشوند»
☘... نه تنها در مورد مؤمنان عالی مقامى همچون شهیدان جهان برزخ وجود دارد بلكه درباره كفار طغیانگرى همچون فرعون و یارانش نیز وجود برزخ صریحا در آیه ۴۶ سوره مؤمن آمده است:
آنها (فرعون و یارانش) هر صبح و شام در برابر آتش قرار مىگیرند و به هنگامى كه روز قیامت بر پا مىگردد فرمان داده مىشود آل فرعون را در شدیدترین كیفرها وارد كنید. [مومن/۴۶]
☘اما درباره احوال کسانی که وارد عالم قبر می شوند، به چند آیه می توان اشاره کرد:
☘همانها كه فرشتگان (مرگ) روحشان را مىگیرند در حالى كه پاك و پاكیزهاند به آنها مى گویند: «سلام بر شما! وارد بهشت شوید به خاطر اعمالى كه انجام مى دادید! [نحل/۳۲]
☘همانها كه فرشتگان (مرگ) روحشان را مىگیرند در حالى كه به خود ظلم كرده بودند! در این موقع آنها تسلیم مىشوند (و بدروغ مىگویند:) ما كار بدى انجام نمى دادیم! آرى، خداوند به آنچه انجام مىدادید عالم است. (به آنها گفته مىشود:) اكنون از درهاى جهنم وارد شوید در حالى كه جاودانه در آن خواهید بود! چه جاى بدى است جایگاه مستكبران! [نحل، آیات ۲۸-۲۹]
☘آیات دیگری نیز می تواند بیانگر شب اول قبر باشد، که علم ما به آن احاطه ندارد.
🌹 @dobare_zendegi 🌹
هنگامي كه انسان مي خواهد فوت كند چه حالاتي براي او رخ مي دهد؟
🔷به حالات درونى انسان در هنگام جان دادن، احتضار گويند. جان انسان تا هنگامى كه به حلقوم او نرسيده باشد مردن واقعى رُخ نداده است و امكان برگشتن او وجود دارد،
امّا همين كه نفس يا جان او به حلقوم رسيد،(1)ديگر امكان برگشتن نيست. طبق روايات، اين هنگام زمان «معاينه» است;
🔷يعنى چشم برزخى انسان باز مى شود; روح در حال قطع علاقه است هنوز علاقه كاملاً قطع نشده، ولى چشمان او به حيات برزخ باز شده و در همين زمان است كه تمثّل مال و فرزندان و عمل خود را مى بيند و بنابر روايات گفت وگويى با آنها دارد
🔷بعضى انسان ها (مؤمنان) در حال احتضار حال خوشى دارند. مؤمن به هنگام جان دادن چنان به رضايت جان را تسليم فرشتگان مى كند كه گويى گل خوش بويى را بوييده و ناگهان خود را در باغ هاى بهشتى مى بيند(3)
آنهايى كه در دنيا به مقام قرب الهى رسيده و در انتظار لحظه ى وصال بوده اند حالت احتضار و لحظه ى جان سپردنشان لحظه اى بس شيرين و فرح بخش است.
🔷مردن براى اولياى الهى نه تنها وحشتى ندارد، بلكه از هر لذت دنيوى برتر است(4)
در مقابل، انسان هاى كافر و منافق احتضارشان بسيار دشوار و مصيبت بار است. قرآن از اين حالت به «الطامّة الكبرى» تعبير مى كند; يعنى «رخدادى پرماجرا و سنگين». جان كندن كافر و منافق با شكنجه و درد همراه است. در روايات چنين آمده است:
🔷مانند كسى كه دندانش بدون تخدير كشيده شود، يا مانند كسى كه ناخنش از گوشت كشيده شود، جان كندن اين ها به مراتب سخت تر است. اين گروه از انسان ها نه تنها از ناحيه ى فرشتگان مرگ مورد شكنجه و عذاب قرار مى گيرند، بلكه خود جان دادنشان همراه با سختى و مشقّت است(5)
📚پی نوشت:
(1)سوره ى واقعه، آيه ى 83: (إِذا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ)
(2) ر.ك: مرتضى مطهرى، معاد، ص 48 و مجموعه آثار، ج 4، ص 653 ـ 654.
(3)ر.ك: عبدالله جوادى آملى، معاد در قرآن، ج 4، ص 211.
(4)ر.ك: همو، تسنيم، ج 5، ص 571.
(5)ر.ك: عبدالله جوادى آملى، معاد در قرآن، ج 4، ص 211، 212 و 207.
🌹 @dobare_zendegi 🌹
💠پیامبر گرامی اسلام صلیالله علیه و آله و سلم»:
أقَلَّ الذُّنوبَ یَهِنْ عَلیكَ المَوْتُ.
کمتر گناه کن تا مردن بر تو آسان گردد.
📚(شهابالاخبار، ص ٣٠٩)
🌹 @dobare_zendegi 🌹
آيا در عالم برزخ اگر جزو مومنين باشيم ميتوانيم با اقوام خويش که جزو مردگان هستند تا قيامت بمانيم؟ و اينکه قيامت براي شيعيان چقدر طول مي کشد جايي خواندم هزار سال است ولي براي مومنين چند لحظه؟
🔰برزخ عالمی بین دنیا و آخرت است [1]درباره دیدار با بستگان و اقوام، از روایاتی استفاده می شود اموات با هم در ارتباط هستند.[۲] از امام علی (ع) می پرسند: آیا مردگان با هم گفتگو و انس دارند؟ امام فرمود: آری، اگر پرده از جلو چشم تو برداشته شود، آنها را می بینی كه حلقه حلقه نشسته اند....
♦️در روایتی حمادبن عثمان از امام صادق (علیه السلام) نقل میكند ، حضرت در جواب این سؤال كه آیا ارواح مومنان با یكدیگر ملاقات میكنند؟ فرمودند بله و از یكدیگر سؤال میكنند و یكدیگر را میشناسند و هنگامی كه او (یكی از آن ها) را دیدی ، میگویی فلانی است. [۳]
♦️برخی از روایات با تعبیر یَتَزاوَروُن زیارت و ملاقاتهای ارواح با یكدیگر را بیان میكنند.[۴]
♦️در بیانی دیگر از امام صادق(ع) نقل شده است كه ارواح مومنان در كوههای رضوی،آل محمد را میبینند و از خوراكیها و نوشیدنیهای آنان بهره مند میشوند و در مجالسشان با آنان به گفت وگو میپردازند.[۵]
♦️در برخی از روایات آمده است كه از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است كه وقتی یك شخص از دنیابرود، ارواح دیگران نزد او آمده و از آنان در باره كسانی كه از دنیا رفته اند یا هنوز زنده اند سؤال میكنند، پس اگر گفت: زنده است، به او امیدوار شوند، ولی اگر گفت :مرده است میگویند سقوط كرده است (زیرا اگر سقوط نكرده بود و به عذاب الهی وارد نشده بود هم اكنون نزد ما بود) سپس به یكدیگر میگویند: او را ترك كنید و بگذارید تا از مرارتها و سختیهای مرگ آرامش یابد.[۶]
♦️بنا بر این طبق این روایات، برزخیان همدیگر را بعد از مرگ میشناسند و امكان سخن گفتن با یكدیگر را دارند ویكدیگر را ملاقات میكنند.
♦️اگر رفتگان و گذشتگان مؤمن باشند و انسان با ایمان از دنیا برود، می تواند در آن عالم، آن ها را ملاقات نماید. البته در برخی از روایات آمده كه بعضی از انسان ها اصلاً عالم برزخ را درك نمی كنند.
عالم برزخ برای انسان های بسیار خوب و بسیار بد است و انسان های متوسط چندان عالم برزخ را درك نمی كنند. مانند اینكه بعضی از انسان ها به خواب می روند و هیچ چیز در خواب نمی بینند یا متوجه نمی شوند، اما انسان های دیگر خواب بسیار می بینند.
♦️قیامت همیشگی و جاودانه است اما از مجموع آیات و احادیث بر می آید كه توقف افراد در عالم برزخ متفاوت است. در برزخ سه گروه با حفظ درجات زندگی مختلفی دارند:
1⃣مؤمنان خالص كه از نعمت های بهشتی به طور محدود بهره مندند و دعا می كنند كه رستاخیر برپا شود.
2⃣ سردمداران كفر و ضلالت و نفاق، در عین این كه صبح و شام بدن برزخی آن ها به آتش جهنم برزخی عرضه می شود،آرزو می كنند كه قیامت برپا نشود.
3⃣ از برخی افراد در روایات به مستضعفان تعبیر شده است كه ایشان نه از نعمت برخوردارند و نه از عذاب. این ها غالباً در حال خواب و یا غفلت و بی حسی به سر می برند، ولی در قیامت بیدار می شوند.
♦️پس انسان نیکوکار در گذشته ای كه در سایه رحمت خاصه خدا آرمیده است در بهشت برزخی جای گرفته و هرچه این سكونت طولانی تر گردد برای او لذت آفرین تر است. انسان گنهكار نیز برای تصفیه روح خویش و پا گذاردن به بهشت برزخی می بایست ابتدا در جهنم برزخی وارد گردد. چنین روحی بسته به نوع و مقدار آلودگی خویش مدتی را در این جهنم سپری می كند و آنگاه اگر پاك شد به بهشت قدم می نهد.
[۱]. مؤمنون(۲۳) آیه ۱۰۰.
[۲].شیعه در اسلام ، علامه طباطبائی ، ص ۱۶۲ و ۱۶۳.
[۳]. محمدباقر مجلسی، بحارالانوار،ج۶ ، ص۲۳۴.
[۴]. همان،ص ۲۳۴ و ۲۴۲.
[۵]. همان، ج۶،ص۲۴۳.
🌹 @dobare_zendegi 🌹
امیرالمؤمنین عليه السلام:
🔷إنَّ مَن غَرَّتهُ الدنيا بمُحالِ الآمالِ و خَدَعَتهُ بزُورِ الأمانِيِّ أورَثَتهُ كَمَهاً ، و ألبَسَتهُ عَمىً، و قَطَعَتهُ عَنِ الاُخرى، و أورَدَتهُ مَوارِدَ الرَّدى
♦️كسى كه دنيا با آرزوهاى محال بفريبدش و با اميدهاى دروغين گولش زند، برايش كورى و كوردلى بر جاى گذارد و از آخرت جدايش سازد و در هلاكت گاه ها فرودش آرد
📚غررالحكم حدیث 3532
🌹 @dobare_zendegi 🌹
آیا مؤمنانی که فاقد عمل صالح هستند وارد بهشت نمیشوند؟
🍃در مورد دخول مؤمنین صالح به بهشت آیات بسیاری در قرآن وجود دارد از جمله «فامّا الّذین امنوا و عملوا الصّالحات فیدخلهم ربهم فی رحمته و ذلک هو الفوز المبین»(1):
🍃 آنها که ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند پروردگارشان آنها را در رحمت خود وارد میکند و این پیروزی آشکار است و طبق آیه شریفه فوق،
🍃 ایمان به تنهایی کافی نیست که از این موهبت عظیم برخوردار شوند بلکه عمل صالح نیز شرط است و این فوز عظیم اشاره به هر دو پیروزی دارد نجات از آتش و دخول در کانون رحمت حق و در پاسخ به سئوالی که مطرح است باید گفت که آنها هم وارد بهشت میشوند اما بعد از آنکه مجازات خود را در دوزخ ببینند و پاک شوند و تنها کسانی بعد از حسا ب رسی مستقیماً به این کانون رحمت الهی راه مییابند که علاوه بر ایمان، سرمایه عمل صالح هم، داشته باشند.
🌹پی نوشت:
1- جاثیه / 30.
🌹 @dobare_zendegi 🌹
✳️ بیانات رهبر حکیم و فرزانه انقلاب درباره وظیفهی ثروتمندان
#نهج_البلاغه
🌷خدا را بندگانی است برای سود رساندن به دیگران، نعمت های خاصّی به آنان بخشیده ، تا آنگاه که دست بخشنده دارند نعمت ها را در دستشان باقی می گذارد،
🌷و هرگاه از بخشش دریغ کنند، نعمت ها را از آنها گرفته و به دیگران خواهد داد.
📚 حکمت ۴۲۵
🌹 @dobare_zendegi 🌹