بدن برزخى چگونه است؟ 🌿بسیارى از حقایق هستى ـ به خصوص حقایقى که در ماوراى جهان طبیعت وجود دارد ـ براى ما پوشیده است. البته این ندانستن، بیشتر در کمّ و کیف و چگونگى آن حقایق است؛ ولى عقل و وحى اصل آنها را اثبات کرده اند. دانش ما به کنه و ماهیت آن حقایق، بسیار محدود است؛ 🌿مگر براى عده کمى که با سلوک عملى در همین دنیا به آن عوالم راه یافته باشند و علم اجمالى آنان، به علم تفصیلى تبدیل شده باشد. از این رو، سنخیت و چگونگى بدن هاى برزخى، براى ما به صورت کامل و دقیق روشن نیست؛ ولى در عین حال از مجموعه آیات و روایات و تحلیل هاى عقلى، میتوان دورنمایى از کمّ و کیف بدن برزخى را تصویر کرد. 🌿در این باره توجّه به سه مطلب ضرورى است: یکم . در تمام عوالم هستى (عالم مادى، برزخ و قیامت)، انسان داراى بدن است و در هیچ عالمى بیبدن نیست؛ به دلیل اینکه روح انسان حقیقتى است که در متن و ذات آن، تعلّق به بدن نهفته است. دوم . هر یک از عوالم هستى داراى نظام، احکام، آثار و قوانین مخصوص به خود است؛ یعنى، در عالم طبیعت، قوانینى حاکم است که غیر از سنن حاکم بر عالم برزخ است. 🌿در عالم برزخ نیز نظامى وجود دارد که در عالم قیامت نیست و در عالم قیامت، آثارى هست که در دو عالم برزخ و ماده وجود ندارد. از این رو، بدنى که در عالم طبیعت است، هم سنخ با قوانین حاکم بر این دنیا است و این بدن غیر از بدن برزخى است. بدن برزخى نیز هم سنخ با احکام و آثار عالم برزخ است. و همین طور بدن در قیامت، هم سنخ با سنن ویژه عالم قیامت و آماده پذیرش آن قوانین مخصوص است. 🌿براى مثال بدن قیامتى، بدنى است که در عین سوختن مداوم، از بین نمی رود؛ و بدن قیامتى یک فرد بهشتى، به صورتى است که در عین خوردن و آشامیدن، نیازى به تخلیه مواد تغذیه شده از بدن ندارد. بنابراین نباید تصور کرد که بدن هاى مادى، برزخى و قیامتى یکسان هستند. 🌿سوم . عالم قیامت، عالم بالاتر و نزدیک تر به مبدأ متعال است و از این رو موجودات آن از مراتب وجودى بالاتر و کامل ترى برخوردارند. عالم جسم و یا نظام مادى دورترین عالم از مبدأ متعال است. از این رو، موجودات آن نیز از مراتب ضعیف تر و ناقص ترى برخوردارند. موجودات عالم برزخ از موجودات عالم مادى، کامل تر؛ ولى نسبت به موجودات عالم قیامت و تجرّد، ناقص ترند.1 🌿با دقّت در مطالب پیشین، مشخص می شود که: 1. بدن برزخى غیر از بدن مادى و غیر از بدن قیامتى است. 2. بدن برزخى متناسب با احکام و آثار و قوانین عالم برزخ است. 3. بدن برزخى از بدن مادى کامل تر و بالاتر و از بدن قیامتى ناقص تر و پایین تر است. بنابراین، بدن برزخى از آنجا که از بدن مادى بالاتر است، از سنخ ماده و جسم طبیعى نیست که احکام ماده بر آن غالب باشد؛ ولى از آنجا که از بدن قیامتى پایین تر است، واجد برخى لوازم ماده ـ چون شکل، اندازه و مقدار ـ است. 🌿روایات نیز به صراحت بیانگر این حقیقت است که بدن برزخى، شبیه بدن دنیوى است. امام صادق علیه السلام می فرماید: «ارواح مؤمنان (در برزخ)، در بدن هایى شبیه بدن هاى دنیویشان هستند»2 و «ارواح انسان ها (در برزخ) به صورت جسدهاى دنیویاند»3. امّا هرچند بدن برزخى بالاتر و کامل تر از بدن مادى است، در عین حال، از بدن قیامتى ناقص تر است. 🌿عبارت «بدن هایى شبیه بدن هاى دنیوى» یا «در صورت جسدهاى دنیوى» بیانگر شباهت است؛ نه یکسان بودن. شبیه آن است چون شکل، مقدار و اندازه دارد، و هر مرده اى، مرده دیگر را در این قالب مشاهده کرده، او را میشناسد؛ چنان که در خواب، آدمى صورت خود را به شکل دنیوى با دیگران در سرور یا رنج میبیند. اما عین بدن دنیوى خود نیست؛ چون میتواند ـ به طور مثال ـ بدون وسایل و ابزار مادى، مسافت طولانى را سیر کند و با اراده اى، خود را در جاى دیگر قرار دهد. به همین جهت، در بسیارى از روایات، خواب را نشانه خوبى براى عالم برزخ و بدن برزخى دانسته اند4. 📚پی نوشت: 1. براى اطلاع تفصیلى از سه نکته فوق نگا: محمد شجاعى، معاد یا بازگشت به سوى خدا، ج 1، صص 128 ـ 141 و 212 ـ 226. 2. بحارالانوار، ج 6، ص 268، ح 119؛ «لکن فى ابدانٍ کابدانهم». 3. همان، ص 269، ح 121؛ «ان الارواح فى صفة الاجساد». 4. در این باب نگا: خواب و نشانه هاى آن، محمد شجاعى، صص 58 ـ 62. 🍃🌹 @dobare_zendegi 🌹🍃

🔔تكبر برازنده هیچ کس نیست❗️ #نهج_البلاغه 🍀لو رخّص الله فى الكبر لاحد من عباده لرخّص فيه لخاصه انبيائه و اوليائه. و لكنه سبحانه كرّه اليهم التكابر، و رضى لهم التواضع. 🍀اگر قرار بود خداوند به يكى از بندگانش اجازه دهد كبر ورزد، به پيامبران و اولياى مخصوصش اجازه مى داد، ولى تكبر را براى همه منفور شمرده و تواضع و فروتنى را براى آنان پسنديده است. 📚 خطبه ۱۹۲ 🍃🌹 @dobare_zendegi 🌹🍃

باغ‌های فردوس چگونه جایی است و منزلگاه چه کسانی است؟ 💥قرآن کریم در وصف حال مؤمنین در قیامت می‌فرماید: «اِنّ الّذین امنوا و عملوا الصالحات کانت لهم جنات الفردوس نزلا»(1): 💥کسانی که ایمان آورده و عمل صالح انجام داده‌اند باغهای فردوس منزلگاهشان است. بطوری که بعضی از مفسرین گفته‌اند فردوس باغی است که همه نعمتها و تمام مواهب لازم در آن جمع است و همچنین در سوره مبارکه مؤمنون (2) 💥 بعد از ذکر هشت خصوصیات از مؤمنین «الذین هم فی صلاتهم خاشعون» کسانی که در نمازشان خضوع دارند، «والذین هم عن اللغو معرضون» کسانی که از لغو و بیهودگی روی گردانند، 💥«والذین للزکوه فاعلون» آن‌ها که زکات می‌دهند، «والذین هم لفروجهم حافظون» آن‌ها که دامن خویش را از بی عفتی محفوظ می‌دارند، «اِلّا علی ازواجهم او ماملکت ایمانهم» و تنها با همسران و کنیزانشان آمیزش دارند، 💥«والذین هم لاماناتهم و عهدهم راعون» آن‌ها که امانتها و عهد خود را رعایت می‌کنند «والذین هم علی صلوتهم یحافظون» آن‌ها که بر نمازهایشان مواظبت می‌کنند. آنان را وارث فردوس می‌خواند و می‌فرماید: «الذین یرثون الفردوس هم فیها خالدون»(3): 💥 آری مؤمنین با آن خصوصیات ذکر شده فردوس را به ارث می‌برند و در آن جا جاویدانند. 📚پی نوشت: 1- کهف / 107. 2- مؤمنون / 1 -9. 3- مؤمنون / 11. 🍃🌹 @dobare_zendegi 🌹🍃

تختهای بهشتیان دارای چه ویژگی است؟ 🔴در آیات متعددی در قرآن کریم از تختهایی که بهشتیان بر آن می‌نشینند و مجالس انس و الفت دارند توصیفهایی دارد از جمله آیه شریفه: «ان الابرار لفی نعیم علی الارائک ینظرون» مسلماً ابرار در میان انواع نعمت هستند آنها بر تختهای زیبای بهشتی تکیه کرده و به آن مناظر زیبا نظر می‌کنند و لذت می‌برند (1). 🔴ارائک جمع ارئکه به معنی تختهای زیبای سلطنتی است و یا تخت زینتی که در حجله گاه می‌گذارند می‌باشد و در اینجا اشاره به تختهای بسیار زیبا و مزین بهشتی است که نیکان برآن تکیه می‌کنند. و در آیه‌ای دیگر می‌فرماید 🔴«فی‌ها سررٌ مرفوعه»: در باغهای بهشتی تختهای بلندی وجود دارد (2). «سرر» جمع سریر به معنای تختهایی است که در مجالس انس و شادی و سرور بر آن می‌نشینند و بلند بودن این تختها به خاطر آن است که بهشتیان بر تمام مناظر و صحنه‌های اطراف خود مسلط باشند و از مشاهده آن لذت ببرند. 🔴ابن عباس (یکی از مفسرین) می‌گوید این تختها چنان است که وقتی صاحبان آنها اراده جلوس بر آن کنند تواضع می‌کند و فرو می‌نشیند و بعد از جلوس به حالت اول باز می‌گردد. و یک تفسیر دیگر در مورد «مرفوعه» بودن آن است که اشاره به گرانبها بودن آنهاست و برخی گفته‌اند از قطعات طلا ساخته شده و مزین به درّ و یاقوت است. همچنین در سوره مبارکه واقعه آیه‌ای با یک ویژگی دیگری از تختها آمده است و می‌فرماید: «علی سرر موضونه»: 🔴آن‌ها بر تختهایی که صف کشیده و به هم پیوسته است قرار دارند. «موضون» به منسوجی که دارای تار و پود محکم است اطلاق می‌شود و در اینجا منظور تختهایی است که کاملاً در کنار هم قرار گرفته و به هم پیوسته است و یا اینکه خود تختها دارای بافت مخصوصی است از لولوء و یاقوت و مانند آن چنانکه جمعی از مفسران گفته‌اند. 🔴در آیه شریفه‌ای به رنگ این تختها اشاره دارد و می‌فرماید: «متکئّین علی رفرف خضر و عبقری حسان»: ساکنان این دو بهشت در حالی هستند که تکیه برتختهایی زده‌اند که با بهترین و زیباترین پارچه‌های سبز رنگ پوشانده شده است (3). 🔴«رفرف» به پارچه‌های زیبای رنگارنگ که بی شباهت به منظره باغها نیست گفته می‌شود و «عبقری» هم به معنی هر موجود بی نظیر و کم نظیر است و اشاره به این مطلب دارد که تختهای بهشت از رنگ سبز بی نظیر درست شده است. 📚پی نوشت: 1- مطففین / 23 و 22. 2- غاشیه / 13. 3- الرحمن / 76. 🍃🌹 @dobare_zendegi 🌹🍃

چه عواملی باعث تخفیف و نجات از فشار قبر است؟ 💥برخی از این عوامل، کارهایی است که خود انسان می‌تواند در زمان حیات خویش انجام دهد و برخی دیگر کارهایی است که دیگران برای انسان انجام می‌دهند. 💥در روایات بسیاری مواردی که باعث تخفیف از فشار و عذاب قبر است ذکر شده است که به بعضی از آنها اشاره می‌شود. اول- از حضرت امام رضا (ع) منقول است که فرمود بر شما باد به نماز شب، نیست بنده‌ای که برخیزد آخر شب و بجا آورد هشت رکعت نماز شب و دو رکعت نماز شفع و یک رکعت نماز وتر و استغفار کند در قنوت وتر هفتاد مرتبه مگر آنکه پناه داده شود از عذاب قبر و از عذاب جهنّم. (1) 💥دوم- از حضرت رسول اکرم (ص) مروی است: هر که بخواند سوره‌ی مبارکه‌ی «تکاثر» را در وقت خواب از عذاب قبر نگه داشته می‌شود. (2) 💥سوم- همچنین روایتی از معصوم است که می‌فرماید: هر که چهار روز از ماه رجب روزه بگیرد و یا دوازده روز از ماه شعبان، از عذاب قبر محفوظ می‌ماند. (3) 💥چهارم- شیخ کلینی از حضرت امام محمد باقر (ع) روایت کرده که فرمودند: سوره «ملک» مانعه است یعنی منع می‌کند از عذاب قبر (4) (چه بالای سر میتی خوانده شود و چه در حال حیات، کسی زیاد تلاوت کند) 💥پنجم- هر که در نجف اشرف دفن شود از عذاب و فشار قبر ایمن است چرا که از خواص آن تربت شریف آن است که عذاب قبر و حساب منکر و نکیر از کسی که در آن مدفون شود ساقط می‌شود. (5) 💥ششم- از حضرت امام صادق (ع) منقول است که هر که بمیرد ما بین زوال روز پنجشنبه تا زوال روز جمعه حق تعالی او را از فشار قبر پناه می‌دهد. (6). 💥هفتم- شیخ کفعمی از حضرت رسول اکرم (ص) نقل کرده است که هر کس روزی ده مرتبه این دعا را بخواند خداوند سبحان او را از سکرات مرگ و فشار قبر و صد هزار هول قیامت نجات دهد و نیز از شر شیطان و لشگریان او محفوظ گردد و دینش ادا شود و همّ و غمش زایل گردد. دعای 💥مذکور چنین است: «اَعدَدتُ لکلِّ هولٍ لا اله لا الله، وَ لکلِّ همٍّ و غَمٍّ ما شاءَ اللهُ، و لکُلِّ نعمَةٍ الحمدُ لله، وَ لکُلِّ رَخاءٍ الشُّکرُلله، و لکُلِّ اعجوبَةٍ سبحان الله، و لکل ذنبٍ استغفرُالله، و لکلّ مصیبَةٍ انّا لله و انا الیه راجعونَ، ضَیق حسبی باللهُ و لکُلّ قضاءٍ و قدرٍ توکَّلتُ علی الله، و لکلِّ عدوٍّ اعتصَمتُ بالله، و لکلِّ طاعَةٍ و معصیةٍ لا حولَ و لا قُوَّةَ الا بالله العلی العظیم.» (7) 💥هشتم- روایت شده هر که مداومت کند به خواندن سوره‌ی مبارکه‌ی زخرف، خداوند تعالی او را در قبرش از جانوران زمین و نیز از فشار قبر ایمن گرداند. (8) 💥نهم- روز اول ماه مبارک رجب ده رکعت نماز بخواند که در هر رکعت، یک مرتبه حمد و سه مرتبه توحید بخواند تا از فتنه قبر و عذاب روز قیامت محفوظ بماند. (9) 💥دهم- شیخ طوسی در مصباح متهجد از رسول اکرم (ص) روایت کرده، هر که در شب جمعه دو رکعت نماز بخواند و در هر رکعت حمد و پانزده مرتبه سوره مبارکه‌ی زلزال بخواند حق تعالی او را از عذاب قبر و از هواهای روز قیامت ایمن می‌گرداند. (10) 💥یازدهم- از دعوات راوندی نقل شده که حضرت رسول (ص) فرمود: هر که نزد میتی، هنگامی که دفن می‌شود سه مرتبه این ذکر را بخواند خداوند تعالی از او عذاب را بر می‌دارد. (11) و آن ذکر عبارت است از «اللهمَّ انی اسئَلک بحقِّ محمدٍ و آل محمدّ اَن لا تُعذِّب هذا المیت». 💥دوازده- از حضرت امیرالمؤمنین روایت شده هر که در هر جمعه سوره‌ی نساء را بخواند از فشار قبر ایمن می‌شود. و همچنین هر که سوره‌ی «ن و القلم» را در فریضه و یا نافله بخواند حق تعالی او را از فشار قبر پناه دهد. (12) 💥سیزدهم- از امام محمد باقر (ع) روایت شده که فرمودند: کسی که رکوعش را کامل انجام دهد وحشت قبر نخواهد دید. (13) 💥پی نوشتها: 1- سفینة البحارة، ج 2، ص 397 ماده قبر. 2- مستدرک الوسایل، ج 1، ص 340- باب 11. 3- اقبال الاعمال، ص 629- به نقل از منازل الاخرة، ص 30. 4- بحارالانوار، ج 92، ص 314. 5- سفینة البحار، ج 2، ص 572 ماده نجف. 6- بحار الانوار، ج 6، ص 22، 243. 7- سفینة البحار، ج 2، ص 397 ماده قبر. 8- سفینة البحار، ج 2، ص 397 ماده قبر. 9- بحارالانوار، ج 82، ص 23، حدیث 10. 10- اقبال الاعمال، ص 656. 11- سفینة البحار، ج 2، ص 397. 12- سفینة البحار، ج 2، ص 397. 13- بحارالانوار. 🍃🌹 @dobare_zendegi 🌹🍃

میوه‌های بهشتی دارای چه خصوصیاتی است؟ 🌺الف - در تفسیر آیه مبارکه «لکم فیها فاکهه کثیره فی‌ها تأکلون»(1) برای شما در بهشت میوه‌های فراوانی است که از آنها تناول می‌کنید می‌فرماید: 🌺میوه‌های بهشتی آنقدر فراوان است که شما تنها جزئی از آن را تناول می‌کنید و با آمدن لفظ «منها» این را می‌رساند که درختان باغهای بهشتی همواره پر میوه و پر ثمر است که شما هرچه بخورید فقط جزئی از آن است و بدین ترتیب مجموعه فناناپذیری است. در حدیثی هم که تأکید بر این مطلب دارد می‌فرماید: «لا ینزع رجل فی الجنّه ثمره من ثمرها اِلّا بنت مثلاها»: هیچ انسانی میوه‌ای از درختان بهشتی نمی‌چیند مگر اینکه دو چندان جای آن می‌روید (2). 🌺ب - در آیه‌ای دیگر، از یک خصوصیت دیگری نام می‌برد و می‌فرماید: «و لهم فیها من کل الثمرات»(3): در بهشت از تمام انواع میوه‌ها موجود است. میوه‌های رنگارنگ با طعمها و عطرهای متفاوت و آنچه در تصور می‌گنجد و یا انواعی که حتی امروزه تصورش برای ما ممکن نیست و همه در بهشت در اختیار مؤمنین قرار می‌گیرد. 🌺ج - خصوصیت سوم میوه‌های بهشتی این است که می‌فرماید: «و فاکهه کثیره لا مقطوعه و لا ممنوعه»(4): در بهشت میوه‌های فراوانی است که نه قطع می‌شود و نه هیچگاه ممنوع می‌گردد. و همچون میوه‌های این جهان نیست که محدود به فصل معینی باشد و تنها چند هفته یا چند ماه در سال بر درخت ظاهر شود و یا همچون میوه‌های این جهان نیست که گاه خارها مانع چیدن آن است و گاه بلندی خطرناک درخت مانند نخل و یا مانعی در وجود خود انسان از تناول آن وجود داشته باشد و نه میزبان اصلی بهشت که خداوند منان است و مأموران او بخل و منعی دارند بنابراین هیچ منعی در کار نیست و به اصطلاح مقتضی کاملاً موجود و مانع در هر شکل و هر صورت مفقود است. 🌺د - در سوره مبارکه رحمن به چهارمین ویژگی میوه‌های بهشتی اشاره می‌کند و می‌فرماید: «فیهما من کل فاکهه زوجان»(5): در آن باغهای بهشتی از هر میوه‌ای دو نوع وجود دارد، نوعی که در دنیا نمونه آن را دیده‌اید و نوعی که هرگز شبیه و نظیر آن را در این جهان ندیده‌اید. و بعضی از مفسران نیز آن را به دو نوع تابستانی و زمستانی، یا خشک و تر و یا کوچک و بزرگ تفسیر کرده‌اند ولی هیچیک از اینها دلیل واضحی ندارد. و همین قدر مسلم است که میوه‌های بهشتی کاملاً متنوع و گوناگون می‌باشد. 🌺ه - میوه‌های بهشتی همه در دسترس هستند و مشکلات چیدن و زحمت درختان دنیایی را ندارد چنانچه می‌فرماید: «یدعون فی‌ها بکلّ فاکهه امنین» بهشتیان هر نوع میوه‌ای را بخواهند تقاضا می‌کنند. و در اختیارشان قرار می‌گیرد (6). و همگی در دسترس هستند «قطوفها دانیه»(7) و زحمت و رنج چیدن میوه از درختان بلند نیست. 🌺و- به هنگام انتخاب هر گونه میوه در بهشت خدمتگزاران آنان تقدیم می‌کنند و فاکهه ممّا یتخیرون (8). 🌺ز- همیشه میوه‌های بهشت رسیده است چنانکه می‌فرماید: «و جنی الجنتین دان»(9): میوه‌های رسیده این دو بهشت در دسترس است. «جنی» به معنی میوه‌ای است که موقع چیدن آن فرارسیده است. 📚پی نوشت: 1- زخرف / 73. 2- تفسیر روح البیان، ج 8، ص 392. 3- محمد / 15. 4- واقعه / 33 و 32. 5- رحمن / 52. 6- دخان / 55. 7- حاقه / 23. 8- واقعه / 20. 9- رحمن / 54. 🍃🌹 @dobare_zendegi 🌹🍃

#نهج_البلاغه 🌴فتَزَوَّدُوا فِي الدُّنْيَا مِنَ الدُّنْيَا مَا تَحْرُزُونَ بِهِ أَنْفُسَکُمْ غَداً✨ 🌴از این خانه دنیا زاد و توشه برداریدکه فردای رستاخیز نگهبانتان باشد. 📚 خطبه ۶۴ 🍃🌹 @dobare_zendegi 🌹🍃

وقتى انسان در شب بمیرد در برزخ هم براى او شب است؟ 🌺در سوره غافر می فرماید: «النَّارُ یُعْرَضُونَ عَلَیْها غُدُوًّا وَ عَشِیًّا وَ یَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذابِ »1؛ «مجازات دردناک آنها همان آتش است که هر صبح و شام بر آن عرضه می شوند و روزى که قیامت برپا میگردد دستور می دهد آل فرعون را در اشد عذاب وارد کنید». 🌺ثانیاً: می گوید آنها صبح و شام بر آتش عرضه می شوند اما در قیامت آنها را وارد اشدّ عذاب می کند، این به خوبى دلالت دارد که عذاب اول عذاب برزخى است که بعد از این دنیا و قبل از قیام قیامت است و کیفیت آن عرضه و نزدیکى به آتش دوزخ است، عرضه اى که هم روح و جان را به لرزه در میآورد و هم جسم را تحت تاثیر قرار می دهد. 🌺ثالثاً: تعبیر به غدوّ و عشىّ (صبح و شام) یا اشاره به دوام این عذاب است چنان که میگوئیم فلان کس صبح و شام مزاحم ما است، یعنى همواره و همیشه، و یا اشاره به انقطاع عذاب برزخى است که تنها در مواقع صبح و شام که مواقع قدرت نمایى فراعنه و عیش و نوش آنها بوده به آن گرفتار می شوند و به جهت اینکه برزخ قبل از قیامت است و اهل برزخ به طور کامل از خصوصیات دنیا جدا نشده اند تصور صبحگاه و شامگاه براى آنان امکان دارد.2 🌺از تعبیر غدوّ و عشىّ (صبح و شام) نیز نباید تعجب کرد؛ زیرا از آیات قرآن استفاده می شود که حتى در قیامت صبح و شام نیز وجود دارد، چنان که می خوانیم: «وَ لَهُمْ رِزْقُهُمْ فِیها بُکْرَةً وَ عَشِیًّا »3؛ «براى آنها (بهشتیان) صبح و شام روزیهاى مخصوصى است». 🌺این منافات با دائمى بودن نعمت هاى بهشتى ندارد، چنان که آمده است: «أُکُلُها دائِمٌ وَ ظِلُّها »4، زیرا ممکن است در عین دوام نعمت، روزیها و الطاف مخصوصى در این دو وقت نصیب بهشتیان گردد 5 و اگرچه بهشت تاریکى ندارد و چه بسا شب و روز مانند دنیا نداشته باشد اما ممکن است از جهت نوع لذت ها و درون غرفه ها و بیرون غرفه ها بودن وضعیت متنوع مانند روز و شب دنیا داشته باشد.6 🌺قابل توجّه اینکه در حدیثى از پیامبر گرامى اسلام صلی الله علیه و آله می خوانیم که فرمود: «اِنَّ اَحَدَکُم اِذا ماتَ عُرِضَ عَلَیهِ مَقْعَدَهُ بِالْغَداةِ وَالْعَشىِّ اِنْ کانَ مِنْ اَهْلِ الْجَنَّةِ فَمِنَ الْجَنَّةِ وَ اِنْ کانَ مِنْ اَهْلِ النّارِ فَمِنَ النّارِ، یُقالُ هَذا مَقْعَدُکَ حیثُ یَبْعَثَکَ اللّه یَومَ الْقیامَة»7؛ «هنگامى که یکى از شما از دنیا می رود جایگاه او را هر صبح و شام به او نشان می دهند، اگر بهشتى باشد جایگاهش را در بهشت، و اگر دوزخى باشد جایگاهش را در آتش، و به او می گویند: این جایگاه تو در روز قیامت است. (و همین امر باعث شادى یا عذاب روح او می شود)». 🌺امام صادق علیه السلام می فرماید: «ذالِکَ فِى الدُّنیا قَبلَ یَومِ القیامَةِ لاِنَّ فِى نارِ الْقِیامَةِ لا یَکونُ غُدوِّ وَ عَشىّ، ثُمَّ قالَ اِنْ کانُوا یُعَذَّبُونَ فِى النّارِ غُدوّا و عَشیّا ففیها بینَ ذلکَ هُم مِنَ السُّعداءِ لا ولکن هذا فِى الْبَرزخِ قَبلَ یَومِ الْقِیامةِ اَلَمْ تَسمَعْ قُولُه عَزّ و جَلَّ: «وَ یَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذابِ »»8؛ «این در دنیا قبل از روز قیامت است، زیرا آتش قیامت صبح و شام ندارد سپس فرمود: اگر آنها در قیامت تنها صبح و شام در آتش دوزخ عذاب شوند در میان این دو باید سعادتمند باشند، چنین نیست، این مربوط به برزخ است پیش از روز قیامت، آیا سخن خدا را (بعد از این جمله) نشنیده اى که می فرماید: هنگامى که قیامت برپا میگردد فرمان داده می شود آل فرعون را در اشد عذاب وارد کنید». 🌺طبق آیه و حدیث مذکور معلوم شد که برزخ، قبل از قیامت است و به جهت عدم انقطاع کامل از دنیا چه بسا از خصوصیات دنیا مانند شب و روز تأثیرپذیر باشد. 📚پی نوشت: 1. غافر 40، آیه 46. 2. ر.ک: المیزان، ج 17، ص 336. 3. مریم 19، آیه 62. 4. رعد 13، آیه 35. 5. ر.ک: نمونه، ج 20، ص 116. 6. ر.ک: مجمع البیان، ج 6، ص 805. 7. این روایت را بخارى و مسلم در صحیح خود نقل کرده اند طبق نقل طبرسى و در المنثور و قرطبى ذیل آیات مورد بحث در صحیح مسلم بابى براى این موضوع منعقد شده و در آن روایات متعددى آمده است به جلد چهار صحیح مسلم صفحه 2199 مراجعه شود. 8. تفسیر مجمع البیان، ج 8، ص 819، ذیل آیه 46، سوره غافر. 🍃🌹 @dobare_zendegi 🌹🍃