✍️ وجود پیوسته و یک‌پارچه‌ی تاریخی انسان قطعه‌ی برجسته‌ای از گلستان سعدی، حاوی مبحثی بسیار دقیق و عمیق در فلسفه‌ی سیاسی اسلام است که بیش‌تر از وجه انسان‌دوستانه و صلح‌طلبی شاعر ایرانی نگریسته شده است؛ حال آن-که به‌نظر می‌رسد از عمیق‌ترین و دقیق‌ترین قطعات حکمی ایرانی-اسلامی ریشه گرفته باشد. قطعه‌ای که حکایت‌گر وجود پیوسته و یک‌پارچه‌ی بشری است؛ نه از سر قرارداد و یک فعل اخلاقی، بلکه از منظر هستی‌شناسی. بنی آدم اعضای یک پیکرند که در آفرینش ز یک گوهرند چو عضوی به‌درد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار تو کز محنت دیگران بی‌غمی نشاید که نامت نهند آدمی اگرچه انسان در تاریخِ جهان، مفرد مذکر یا مونث حاضری است که اراده‌اش را اعمال می‌کند و در یک دایره‌ی مضیق یا موسع اثر می‌گذارد، اما انسان در "جهانِ تاریخ"، جمع همیشه حاضر و وجود پیوسته‌ی در حال حرکتی است که زمان‌ در آن به گذشته و حال و آینده تقسیم نمی‌شود. در فرآیند وسیع و پردامنه‌ای که فردیت‌های انسانی به ساختارسازی و مستقرنمودن نظام‌های متنوع فرهنگی، سیاسی و اقتصادی می‌پردازند؛ وجود پیوسته‌ی فرازمانی انسان، در تبدیل جهانِ تاریخ، از چهره‌ای به چهره‌ی دیگر می‌رود و چهره‌ی جدیدی به‌خود می‌گیرد؛ از طوری به طور دیگر تبدیل می‌شود و از دورانی به دوران دیگر متحول شده و و عهد جدیدی با خودش و هستی پیرامونی‌اش و هستی‌آفرین فراوجودش می‌بندد. فردیت انسانی، مولود جهانِ تاریخ است؛ شبیه به پدرش که تاریخ‌اش باشد؛ چه بخواهد و چه نخواهد؛ چه بداند و چه نداند. پربی‌راه نیست که بگوییم اگر می‌خواهی انسان‌سازی کنی، باید بتوانی تاریخ را بسازی؛ چه، انسان امروز ساخته‌ی معماران تاریخ جهان‌اند؛ آن‌ها که به انتظار بزرگی گره خوردند و حضور موثر و نقش ماندگاری در تاریخ جهان رقم زدند. اگرچه حشر و نشر انسان در تاریخ، اجتناب‌ناپذیر است و ارتفاع‌گرفتن از سقف آن، به فردیت حاصل نمی‌شود؛ اما وقتی دوران جدیدی در عالم آغاز می‌شود، سقف همه‌ی بشریت مرتفع می‌گردد؛ انس جدیدی فراهم می‌آید و صعود تازه‌ای در افق پرواز بشر طلوع می‌کند. ⏰ پی‌نوشت: شگفتا! از غربت نامه‌ی 31 نهج‌البلاغه، نامه‌ی مولا علی به فرزندش امام حسن مجتبی، که از جهان تاریخ به میوه‌ی دلش می‌گوید و او را به یکی‌شدن با جهان تاریخ فرامی‌خواند. #تاریخِ_جهان #جهانِ_تاریخ #نهج‌البلاغه #وجودِ_تاریخی #سعدی #فلسفه‌ی_سیاسی_اسلام #اراده #ساختارسازی #نظام_سازی @doranejadid