سرپرست گروه دانشنامه اهل بیت (علیهم السلام) منصوب شد
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی طی حکمی حجت الاسلام و المسلمین آقای علی خراسانی را به عنوان سرپرست گروه دانشنامه اهل بیت (علیهم السلام) منصوب کرد.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، حجت الاسلام و المسلمین دکتر نجف لک زایی در این حکم آورده است:
نظر به سوابق علمی و اجرایی جنابعالی و بنا به پیشنهاد رئیس محترم پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت (ع) به موجب این حکم و با حفظ سمت به عنوان «سرپرست گروه دانشنامه اهل بیت (ع)» منصوب می¬شوید.
برخود لازم می¬دانم از تلاش¬های ارزنده فاضل ارجمند جناب آقای دکتر نعمت¬الله صفری در مدت تصدی این مسئولیت تشکر نمایم و از پرودگار متعال برای ایشان و جنابعالی دوام توفیق و عزت روزافزون مسألت دارم.
سلسله نشستهای سبط النبی برگزار میشود
به مناسبت شهادت سبط النبی، امام حسن مجتبی (ع) از سوی پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت (ع) سلسله نشستهای سبط النبی برگزار میگردد.
سلسله نشتهای سبط النبی با حضور چهار کارشناس با موضوعات سیره معیشتی امام حسن مجتبی(ع)؛ گروهها و جریانهای سیاسی، اجتماعی دوران حکومت امام حسن مجتبی(ع)؛ سیره اجتماعی امام حسن مجتبی(ع) و روش شناسی حل تعارض در سیره معصومان(ع)، مطالعه موردی امام حسن(ع) و امام حسین(ع) از روز پنج شنبه هشتم مهر ماه تا روز دوشنبه دوازدهم مهر ماه یکهزار و چهار صد برگزار خواهد شد.
لینک ورود به جلسات فضای مجازی
پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت (ع)
Dte.bz/historyconf
و
https://bbb01.dte.ir/b/vv2-jpi-207-uen
✅پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت علیهم السلام برگزار می کند.
⬅️سلسله نشست های سبط النبی با حضور اساتید حوزه و دانشگاه
⬅️نشست اول: سیره معیشتی امام حسن مجتبی (ع)
👤ارائه دهنده: حجت الاسلام و المسلمین یدالله مقدسی
⏰زمان: پنج شنبه هشتم مهر ماه 1400 ساعت 11 الی 12
💠لینک حضور:
🌐dte.bz/historyconf
🌐https://bbb01.dte.ir/b/vv2-jpi-207-uen
✅پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت علیهم السلام برگزار می کند.
⬅️سلسله نشست های سبط النبی با حضور اساتید حوزه و دانشگاه
⬅️نشست دوم: گروهها و جریانهای ساسی، اجتماعی دوران حکومت امام حسن مجتبی (ع)
👤ارائه دهنده: حجت الاسلام و المسلمین دکتر حمیدرضا مطهری
⏰زمان: شنبه دهم مهر ماه 1400 ساعت 11 الی 12
💠لینک حضور:
🌐dte.bz/historyconf
🌐https://bbb01.dte.ir/b/vv2-jpi-207-uen
✅پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت علیهم السلام برگزار می کند.
⬅️سلسله نشست های سبط النبی با حضور اساتید حوزه و دانشگاه
⬅️نشست سوم: سیره اجتماعی امام حسن مجتبی (ع)
👤ارائه دهنده: حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر ذاکری
⏰زمان: یکشنبه یازدهم مهر ماه 1400 ساعت 11 الی 12
💠لینک حضور:
🌐dte.bz/historyconf
🌐https://bbb01.dte.ir/b/vv2-jpi-207-uen
✅پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت علیهم السلام برگزار می کند.
⬅️سلسله نشست های سبط النبی با حضور اساتید حوزه و دانشگاه
⬅️نشست چهارم: روش شناسی حل تعارض در سیره معصومان(ع)
مطالعه موردی امام حسن (ع) و امام حسین (ع)
👤ارائه دهنده: دکتر نعمت الله صفری
⏰زمان: دوشنبه دوازدهم مهر ماه 1400 ساعت 11 الی 12
💠لینک حضور:
🌐dte.bz/historyconf
🌐https://bbb01.dte.ir/b/vv2-jpi-207-uen
سلسله نشستهای سبط النبی برگزار شد
اولین نشست سلسله نشستهای سبط النبی به مناسبت شهادت امام حسن مجتبی(ع) از سوی پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) با حضور حجت الاسلام و المسلمین یدالله مقدسی با عنوان «سیره معیشتی امام حسن مجتبی(ع)»، به صورت مجازی برگزار شد.
پژوهشگر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: اداره و تأمین معیشت مالی یکی از ابعاد زندگی انسان معصوم و غیرمعصوم است و امام حسن مجتبی(ع) با تلاشهای مالی و معیشتی خود در دو بخش درآمد و مصرف، دو هدف را در پیش رو داشت: هدف خاص؛ تأمین نیازهای فردی و اجتماعی خود، هدف عام لحاظکردن معنویت و زندگی آخرت است؛ یعنی برنامه، صرفاً رفع نیازمندی فردی نیست بلکه دنیا را به مثابه مزرعهای برای آخرت میداند.
مقدسی تصریح کرد: اگر هدف از فعالیت اقتصادی، آخرت باشد هدف از درآمد و مصرف صرفاً تامین معیشت مالی خود و خانواده نخواهد بود؛ امام مجتبی(ع) نیز براساس آیات قرآن کریم زندگی خود را به دو بخش دنیا و آخرت در نظر گرفت.
وی تاکید کرد: براساس منابع تاریخی و روایی، درآمد ایشان به دو بخش تولیدی و غیرتولیدی تقسیم میشد. در بخش تولیدی، امام(ع) در کنار پدرشان، امیرالمؤمنین(ع) مشغول فعالیتهای مختلف از جمله کشاورزی بودند و بعد از شهادت پدر بزرگوارش در حالی که سن ۳۳ سالگی داشتند با استفاده از تجربیات آموخته شده از پدر، به کار پدر ادامه داد. بخشی از درآمدهای امام مجتبی(ع) هم از طریق دامپروری و دامداری بوده که از طریق والدین به ایشان رسید و ایشان هم آن را توسعه دادند،
روایت است که پیامبر(ص) در آخر عمر صد شتر داشتند و زمینهای زیادی برای ایشان وجود داشت و دامداری داشتند که به حضرت فاطمه(س) و سپس حسنین(ع) به ارث رسید.
مقدسی با اشاره به بخش غیر تولیدی گفت: شیخ طوسی از امام کاظم(ع) نقل کرده که امام علی(ع) وصیت کرد موقوفاتش در اختیار امام مجتبی(ع) باشد که این باغها بسیار پرمحصول و پر درآمد بود. موقوفات حضرت زهرا(س) هم که از پیامبر(ص) به ایشان رسیده بود در احتیار حسنین(ع) بود؛ البته این موقوفات مشروط بود و در وقفنامه آمده بود که درآمدش صرف زندگی امام مجتبی(ع) و امام حسین(ع) و فرزندان عبدالمطلب و فقرا شود و اگر حسنین نیاز داشتند میتوانستند بفروشند. البته امام(ع) هدایایی از سوی مردم و برخی حکومتها که با شأن امامت سازگار داشت میپذیرفتند.
مقدسی با اشاره به بذل و بخشش امام حسن مجتبی(ع) اظهار کرد: امام مجتبی(ع) از درآمدهای شخصی خود بخشش، مهمانداری و مهمان نوازی میکردند و از بیت المال خرج نمیکردند.
وی افزود: در بخش مصرف هم دو نوع مصرف داشتند؛ اول زندگی خود و خانواده و دیگری مصرف سرمایهای یعنی هزینههایی که برای نگهداری اموال مانند تعمیر خانه و مزرعه و ابزار کشت و زارعت و ... داشتند؛ نکته قابل توجه در بخش مصرف، مصرف به اندازه به عنوان یک معیار و اصل راهبردی است که در روایات از آن به مناعت تعبیر شده است؛ قرآن هم با تعابیر لا تسرفوا و تبذیر استفاده نادرست از درآمد را تقبیح کرده است.
مقدسی بیان کرد: امام در تولید تلاش حداکثری و در مصرف، مصرف حداقلی داشتند و مازاد را در راه نیکی خرج میکرد.
این پژوهشگر ادامه داد: اشخاصی برای سفر حج و تبلیغ دین خدمت ایشان میرسیدند و امام(ع) زندگی آنان را تامین میکرد؛ ابولبابه از یاران امام علی(ع)، منزل خود را در مدینه فروخت و همراه امام به کوفه رفت و مجددا بعد از شهادت امام علی(ع) به مدینه برگشت و چون منزلی نداشت امام مجتبی(ع) خانهای برایشان تامین کردند. برخی اشخاص خدمت امام(ع) اظهار نیاز میکردند و امام(ع) چندهزار دینار به آنها کمک میکرد.
وی افزود: در برخی گزارشها آمده است، امام(ع) چندین بار اموال خود را با فقرا تقسیم کرد؛ مقصود از این تعبیر، تقسیم درآمدهای اموالشان بود نه اصل مال و سرمایه. بنابراین اینکه امام(ع) همه اموالشان را تقسیم کردند درست نیست.
حمیدرضا مطهری، پژوهشکده تاریخ و سیره:
سلسله نشستهای سبط النبی برگزار شد
دومین نشست سلسله نشستهای سبط النبی به مناسبت شهادت امام حسن مجتبی(ع) از سوی پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) با حضور حجت الاسلام و المسلمین حمیدرضا مطهری با عنوان «گروهها و جریانات سیاسی اجتماعی دوران امام حسن مجتبی(ع)»، به صورت مجازی برگزار شد.
دکتر مطهری گفت: یکی از مظلومیتهایی که به امام مجتبی(ع) نسبت داده شده، انتساب صلح به ایشان است. ایشان واقعا دنبال صلح با معاویه نبود، بلکه به معاویه نامه نوشتند و از او خواستند که به حکومت امام(ع) گردن نهند، اما او زیر بار نرفت.
وی افزود: دلیل دیگر بر عدم تمایل امام(ع) به صلح با معاویه این بود که برخی جاسوسان معاویه در قلمرو حکومت امام دستگیر شدند و امام آنها را مجازات کردند و امام(ع) تصمیم به جنگ با معاویه داشتند تا از طریق نیروی نظامی او را مجبور به پذیرش حکومت کنند. اما کوفیان که از جنگ خسته شدهاند امام(ع) را مجبور به پذیرش صلح کردند و معاویه هم با وجود تعهداتی که داده بود، به مفاد صلحنامه عمل نکرد. بنابراین واژه صلح امام حسن(ع) واژه درستی نیست و باید از تعبیر «صلح اجباری» استفاده کنیم.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به گروههای حاضر در لشکر امام حسن(ع)، تصریح کرد: یک گروه، شیعیان بودند که امام(ع) برای حفظ جان ایشان مجبور به صلح شدند. گروه دیگر سپاهیان امام(ع) خوارجی بودند که در جنگ با امام علی(ع) حضور داشتند و نهایتاً ایشان را شهید کردند؛ حضور اینها در سپاه امام حسن(ع) به خاطر بغض و دشمنی با معاویه بود، نه به خاطر حمایت از امام حسن مجتبی(ع
حمیدرضا مطهری، پژوهشکده تاریخ و سیره:
اینان حتی بعد از شنیدن صلح به امام حملهور شدند و امام(ع) را مجروح کردند.
گروه بعدی، سران قبائل بودند که در سپاه امام حسن(ع) حضور داشتند و وقتی رئیس قبیله از سپاه امام(ع) جدا میشد، پیروان آنها هم انگیزه ای برای ماندن نداشتند. این وضعیت در جامعه عربی از دوران قبل از اسلام وجود داشت و پیامبر(ص) تلاش کردند تا این سنت جاهلی را از بین ببرند ولی مع الاسف بعد از رحلت رسول خدا(ص) این مسئله دوباره اوج گرفت و در جریانهای مختلف از جمله دوران امام مجتبی(ع) خود را نشان داد. بعدها در جریان قیام امام حسین(ع) و حضور مسلم بن عقیل ور کوفه هم مسئله قبیلهگرایی را شاهد بودیم.
استاد تاریخ اسلام حوزه علمیه قم افزود: عبیدالله بن عباس که پسر عموی امام مجتبی(ع) بود، وقتی از لشکر ایشان جدا شد، دوسوم سپاه امام(ع) یعنی هشت هزار نفر از امام(ع) جدا شدند و ضربه سنگینی بر لشکر امام(ع) وارد شد. گروه دیگری هم که در لشکر امام حضور داشتند، پیروان بنی امیه و به اصطلاح حزب عثمانی بودند و شاید همینها بودند که به معاویه نامه نوشتند و گفتند حاضرند امام(ع) را دست بسته تحویل او بدهند.
رئیس پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) گفت: معاویه با تطمیع یاران امام(ع)، بیشترین ضربه را به سپاه امام مجتبی(ع) زد. البته ناگفته نماند که معاویه برخی از یاران امام حسن(ع) مثل قیس بن سعد را نتوانست به هیچ قیمتی همراه خود کند و قیس بن سعد به امام(ع) وفادار ماند، همانطور که در دوره امام علی(ع) هم دست از یاری امام(ع) برنداشت و نسل و نوادگان او هم در دورههای بعد جزء ارادتمندان به اهل بیت(ع) باقی ماندند.
امام حسن(ع) با چنین وضعی مواجه شدند. با رفتن عبیدالله ابن عباس ، سپاه ایشان از هم پاشیده و خود امام تم هدف حمله خوارج قرار گرفت. در چنین حالتی پیشنهاد صلح معاویه رسید اما با حالت مجروح و بهم ریختگی سپاه باز زیربار صلح نرفتند و از کوفیان مشورت خواستند و به مردم تأکید کردند معاویه پیشنهاد صلحی را داده که خیری در آن نیست (از همین تعبیر امام نیز درمییابیم که آن حضرت باز تمایلی به صلح نداشتند) و از مردم کوفه خواستند که برای جنگ با معاویه بپاخیزند، ولی آنها تمایلی نشان ندادند و فریاد صلح سر دادند، لذا صلح تحمیل شد.
درباره حدیث مشهور بشارت به ربیع
استاد یدالله مقدسی
این سخن مشهور؛ تنها در کتاب الرواشح السماوية ص201 ـ 202) مرحوم ميرداماد (1041ق) آمده است. در منبع دیگری نقل نشده است. او میگوید:
«و وقع فى كتاب النجم للافليشى ... و ممّا يجرى فى كلام النّاس معزوّا الى النّبى صلّى اللّه عليه و آله قولهم: ... و من بشّرنى بخروج صفر بشّرته بالجنّة ... از سخنهای منسوب به پیامبر احادیث ... است» که در ادامه این عبارت من بشّرنى بخروج صفر بشّرته بالجنّة را در کنار برخی احادیث دیگر نقل کرده که افليشى از عالمان اهل سنت، آنها را به عنوان احادیث موضوعه (جعلی) آورده است؛
ولی میرداماد میگوید: «برخی از این احادیث نبوی صحیح و برخی نیز از ائمه ع نقل شده اند، بعضی هم موضوع هستند». وی به احادیث موضوع تصریح ندارد که کدام است؛ ولی از سیاق عبارت میرداماد بر میآید که حدیث موضوع همین حدیث «من بشّرنى بخروج صفر بشّرته بالجنّة» و عبارت «خیر خلّکم خلّ خمرکم» است که در ادامه همان صفحه آمده است.
به هر روی تعبیر «من بشّرنى بخروج صفر بشّرته بالجنّة» به عنوان حدیث نبوی مستندی ندارد.
الرواشح السماوية في شرح الأحاديث الإمامية (کتاب رجالی)؛ محمدباقر بن محمد ميرداماد (1041ق)، ۱۴۱۱ق.
سلسله نشستهای پیامبر رحمت برگزار میشود
به مناسبت میلاد با سعادت رسول اکرم(ص)، از سوی پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت (ع) سلسله نشستهایی با عنوان «سلسله نشستهای پیامبر رحمت» برگزار میگردد.
سلسله نشستهای پیامبر رحمت با حضور شش کارشناس با موضوعات «حقوق کارگزاران در حکومت نبوی(ص)»؛ «حقوق بشردوستانه در سیره نبوی (ص)»، «حقوق اقلیتها در حکومت نبوی(ص)»؛ «حقوق همسران در پیشگیرانههای پیامبر(ص) در مسأله ازدواج»، «حقوق شهروندی در حکومت نبوی(ص)» و «حقوق زنان در سیره نبوی (ص)» از روز شنبه بیست و چهارم تا روز پنج شنبه بیست و نهم مهر ماه یکهزار و چهار صد برگزار خواهد شد.
💠لینک حضور:
🌐dte.bz/historyconf
🌐https://bbb01.dte.ir/b/vv2-jpi-207-uen
🌐tv.balagh.ir
✅پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت علیهم السلام برگزار می کند.
⬅️سلسله نشست های پیامبر رحمت با حضور اساتید حوزه و دانشگاه
⬅️نشست اول: حقوق کارگزاران در حکومت نبوی(ص)
👤ارائه دهنده: حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر ذاکری
⏰زمان: شنبه بیست و چهارم مهر ماه 1400 ساعت 11 الی 12
💠لینک حضور:
🌐dte.bz/historyconf
🌐https://bbb01.dte.ir/b/vv2-jpi-207-uen
🌐tv.balagh.ir
✅پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت علیهم السلام برگزار می کند.
⬅️سلسله نشست های پیامبر رحمت با حضور اساتید حوزه و دانشگاه
⬅️نشست دوم: حقوق بشردوستانه در سیره نبوی(ص)
👤ارائه دهنده: حجت الاسلام و المسلمین دکتر حمیدرضا مطهری
⏰زمان: یکشنبه بیست و پنجم مهر ماه 1400 ساعت 11 الی 12
💠لینک حضور:
🌐dte.bz/historyconf
🌐https://bbb01.dte.ir/b/vv2-jpi-207-uen
🌐tv.balagh.ir
کتاب «تبیین جایگاه کوفیان در فرایند نهضت امام حسین(ع)» در نخستین دوره «دوسالانه کتاب عاشورا» برگزیده شد
اختتامیه نخستین دوره «دوسالانه کتاب عاشورا»، در روز پنجشنبه ۲۲ مهرماه برگزار شد. در این مراسم که ویژه معرفی و تقدیر از برترینهای کتابهای عاشورایی انتشار یافته در سالهای ۹۸ و ۹۹ بود، از نوسندگان برتر این حوزه تقدیر به عمل آمد.
کتاب «تبیین جایگاه کوفیان در فرایند نهضت امام حسین(ع)» اثر دکتر حسین قاضی خانی، عضو هیأت علمی و مدیر گروه تاریخ تشیع پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) و پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به عنوان اثر برگزیده معرفی شد.
دکتر قاضی خانی در این کتاب آورده است:
«در سخن از نقش کوفیان در حرکت امام حسین(ع)، گروهی این پیوند را چنان میبینند که حرکت امام(ع) از عدم بیعت تا شهادت را بر اساس آن تحلیل میکنند و در مقابل گروهی دیگر تنها بخشی از نهضت حضرت را در ارتباط با کوفیان قابل رصد میدانند.
جایگاه کوفیان در فرایند نهضت حضرت با رویکردهای مختلفی قابل بررسی است و نگاه تاریخی به دلیل بازشناسی بستر شکلگیری واقعه جایگاه خاص خود را داراست. در این پژوهش با بهره گیری از روش تبین تاریخی که هدف از آن ورود به لایههایی فراتر از پوستهی رویین حوادث تاریخی در جهت فهم ژرفای وقایع است، ضمن فراچنگ آوردن دادهها، سراغ از چرایی رخ دادن حوادث گرفته میشود تا در این میان ضمن دست یابی به علت وقوع رویداد در محدودهی گزارشهای تاریخی به گونهای دادههای قابل اعتماد از دیگر دادهها نیز شناسایی گردند.
با توجه به تبیین تاریخی انجام شده مسالهی امتناع امام حسین(ع) از بیعت، در پیوند با کوفه نبوده است و ریشه در شایستگی امام حسین(ع) بر امر خلافت، رفتارهای معاویه و عدم لیاقت یزید در خلافت بر مسلمانان داشته است.
پیوند کوفیان با قیام امام نیز به دلیل فشارهای حکومت اموی بر شیعیان کوفه، نالایقی یزید برای حکمرانی و جایگاه امام حسین(ع) به عنوان محور گرد آمدن شیعیان در کنار ایشان در مرحله مکّی حرکت امام(ع) صورت پذیرفته است. امام حسین(ع) که امر به معروف و نهی از منکر را هدف قیام خویش خوانده بود در راستای اصلاح جامعه بدان دلیل که تنها بارقهی امید جهت یاری امام در راستای این اصلاح در کوفه دیده میشد مسیر کوفه را در پیش گرفت.
در تبیین بازماندن کوفیان از یاری امام حسین(ع) پراکندگی طرفداران امام در میان قبائل کوفه نقشی اساسی دارد. همچنین بدان روی که برخی سران شیعه به هنگام حضور مسلم در کوفه در کنار وی گرد نیامدند با ورود عبیدالله به کوفه و جمع آمدن سران قبائل و اشراف کوفه نزد او، اوضاع کوفه به جانب طرفداران گروه اموی چرخید و در نهایت دستگیری هانی و حوادث مرتبط با آن گسیختگی انسجام شیعه در کوفه را به همراه آورد و عبیدالله توانست با کنترل شدید مسیرهای منتهی به کوفه مانع ارتباط گیری شیعیان و امام حسین(ع) و پیوستن طرفداران حضرت به ایشان گردد. تزلزل و سستی کوفیان در پای بندی به عهد خویش مبنی بر یاری امام نیز تحت تاثیر این حوادث بروز ویژه دارد.
باید دانست در ترسیم چگونگی حرکت امام گزارشهای تاریخی اهمیّتی دو چندان مییابند لذاست که اهتمام به بازخوانی گزارشهای منابع کهن در راستای دست یازیدن به واقعیت تاریخی در این اثر نمود بارزی یافته است. اهمیّت بازخوانی گزارشها زمانی بیشتر چهره نشان میدهد که در مواجهه با برخی دانستههای عمومی از وقایع پیرامونی این نهضت، خوانش جدیدی از آنها شکل میگیرد.»
✅پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت علیهم السلام برگزار می کند.
⬅️سلسله نشست های پیامبر رحمت با حضور اساتید حوزه و دانشگاه
⬅️نشست سوم: حقوق اقلیتها در حکومت نبوی(ص)
👤ارائه دهنده: حجت الاسلام و المسلمین دکتر مصطفی صادقی
⏰زمان: دوشنبه بیست و ششم مهر ماه 1400 ساعت 11 الی 12
💠لینک حضور:
🌐dte.bz/historyconf
🌐https://bbb01.dte.ir/b/vv2-jpi-207-uen
🌐tv.balagh.ir
✅پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت علیهم السلام برگزار می کند.
⬅️سلسله نشست های پیامبر رحمت با حضور اساتید حوزه و دانشگاه
⬅️نشست چهارم: حقوق همسران در پیشگیرانههای پیامبر(ص) در مسأله ازدواج
👤ارائه دهنده: دکتر حسین قاضی خانی
⏰زمان: سه شنبه بیست و هفتم مهر ماه 1400 ساعت 11 الی 12
💠لینک حضور:
🌐dte.bz/historyconf
🌐https://bbb01.dte.ir/b/vv2-jpi-207-uen
🌐tv.balagh.ir