امروز در مسجد دانشگاه تهران درباره‌ی «مرز آزادی در رفتارهای اجتماعی» و خصوصا درباره‌ی مسأله‌ی حجاب صحبت کردم، فایل صوتی آن‌را در کانال سروش گذاشته‌ام. https://sapp.ir/farbehi

سال دوم طلبگی را تمام کرده‌بودم آیةالله زنجانی از حرم به طرف منزلشان پیاده می‌رفتند، خدمتشان رسیده و عرض کردم؛ تابستانم را چگونه بگذرانم؟! ایشان فرمودند: سالی که گذشت چه خواندی؟! گفتم: پایه‌ی دوم بودم، سیوطی خواندم! گفتند: تابستان سیوطی را خوب دوره کن! خداحافظی کردم و به طرف مدرسه رفتم. چند روز بعد آیةالله حسن زاده را دیدم که توی پیاده رو قدم‌ می‌زدند، فرصت را غنیمت‌ شمرده، خدمتشان رسیدم و عرض کردم؛ تابستانم را چگونه بگذرانم؟! ایشان فرمودند: سالی که گذشت چه خواندی؟! گفتم: پایه‌ی دوم بودم، سیوطی خواندم! گفتند: تابستان سیوطی را خوب دوره کن! خداحافظی کردم و به فکر فرو رفتم! در آن سال متوجه شدم دوره‌کردن و تکرار درس‌‌های گذشته، یکی از اولویت‌های علما و اساتید بزرگ حوزه است؛ تکرار، خیلی مهم است البته بعدها متوجه شدم که تکرار باید همراه با تفکر و تفهم باشد تا باعث ماندگاری و فهم عمیق شود. آن‌سال، سیوطی را دوره، و در کنار آن برخی از کتاب‌های شهید مطهری را نیز مطالعه کردم. https://eitaa.com/farbehi

این نوشته، خلاصه بحثی است که دیشب در مجمع عالی حکمت ارائه نمودم.👇

#مطلوبیتِ‌دینی‌ِقواعدتفکر بحث و بررسیِ قواعد تفکر و آموختن آن‌ها، به سه دلیل از نظر دین مطلوبیت دارد؛ (1) دعوت به تفکرِ صائب از سوی منابع دینی (2) دعوت به رفتارهای احتجاجی برای دفاع از مبانی و باورهای دینی (3) سیره‌ی بیانی اهل بیت علیهم‌السلام در تبیین اندیشه‌‌های زیربنایی این دلائل سه‌گانه، مطلوبیت قواعد تفکر را اثبات می‌کنند؛ اساسا دین از مسیر قاعده‌مند کردن ابعاد وجودی انسان تحقق می‌یابد. https://eitaa.com/farbehi

#نقش‌تبیینی‌منطق مرزبانان دین باید بر دو کار توانا باشند؛ یکی اثبات ادعاهای دین دیگری نقد اندیشه‌های معارض باید مهارت‌‌هایی که شخص را در این دو امر توانا می‌کند تحصیل شوند و منطق نیز به هر اندازه که در تحقق این دو، تأثیرگذار است مطلوب و ضروری است. امروز کمبود متکلمان زبردستی که در صحنه‌‌های مناظره، عالم و توانمند باشند کاملا مشهود است. ما از نقش منطق و ظرفیت‌هایی که در دفاع از مبانی و باورهای دینی دارد نباید غفلت کنیم. https://eitaa.com/farbehi

#مواجهه‌ی‌منطقی‌با‌منابع‌وحیانی آموزه‌های وحیانی، در قالب‌های منطقی بیان شده‌اند این مدعا اگر چه به نحو موجبه‌ی کلیه نیست و گزاره‌های صرفا تعبدی نیز در منابع وحیانی دیده می‌شود اما زبان منطقی، در اندیشه‌های زیربنایی زبانی غالب، و در اندیشه‌های دیگر نیز به تناسب دیده می‌شود. مراد از قالب‌های منطقی، اعم از قالب‌‌هایی است که توسط بشر کشف شده و یا هنوز کشف نشده‌اند و منابع وحیانی می‌توانند منبعی غنی و ارزشمند برای کشف سایر قالب‌ها و ساختارهای منطقی باشند؛ مفسران باید با متون وحیانی، مواجهه‌ای منطقی داشته‌باشند. https://eitaa.com/farbehi

وسط روضه فوت کرد! سال اول طلبگی‌‌ام بود؛ روز اولی بود که وارد قم می‌شدم، صدها کیلومتر مسیر، خسته‌ام کرده‌بود، وارد حرم حضرت معصومه سلام‌الله علیها شدم، روبروی ضریح به نیت حرم اهل بیت، شروع کردم به خواندن زیارت جامعه، ولی بین آن مرتب چرت می‌زدم پیرمردی مرا می‌پایید و گاهی می‌خندید! بعدا فهمیدم خرمافروش است، گاری‌اش را روبروی گذرِخان از طرف خیابان چهارمردان می‌گذاشت؛ خلاصه به هر ضرب زوری بود جامعه‌ام را خواندم، زیارتم که تمام شد، نگاهم کرد و با لبخند گفت: خیلی خسته‌ای! گفتم: تازه از اهواز رسیدم! آره، خیلی خسته‌ام! همان برخورد سرآغازی شد برای دوستی‌مان؛ هر وقت حرم می‌رفتم ایشان هم برای زیارت آمده بود به گمانم هروقت هم نمی‌رفتم ایشان به حرم آمده‌بود، چندین سالی که با هم دوست بودیم چند جمله بیشتر نگفت یعنی همیشه حرف‌هایش توی یک ردیف بود، می‌گفت: «همه‌‌ی علوم نزد اهل بیت است! همیشه حرمِ اهل بیت بیا! و...» من هم همیشه حرم اهل بیت می‌رفتم و این جمله را می‌خواندم؛ «خدایا مرا از دنبال‌کنندگان آثارشان قرار ده». چند سالی همدیگر را می‌دیدیم تا این‌که مدتی ایشان را ندیدم پرس و جو کردم گفتند: «فوت کرده!؛ وسط روضه‌ی امام حسین!»؛ هیچ‌وقت مُردنِ وسط روضه، به ذهنم خطور نکرده‌بود، مرگ او آرزوهای مرا جهت‌دارتر کرد، من همیشه آرزو داشتم روضه‌خوان ابی‌عبدالله شوم ولی مرگ او به من فهماند که آرزوهای بزرگ‌تری در کنار این آرزو هم می‌توان داشت! می‌توان در رکاب حسین جنگید و در محضر او به شهادت رسید و قبل از شهادت، به دیگران وصیت کرد که در رکاب حسین بجنگید تا در محضر او کشته‌شوید!؛ ما در محضر اهل بیت هستیم؛ تا هستیم! به مناسبت تولد دختری که حرمش حرم اهل بیت است.🌹 https://eitaa.com/farbehi

دلیل ‌بر منطقی‌بودن‌ شیوه‌ی ‌بیان‌ #معارف‌وحیانی با چند دلیل و شاهد می‌توانیم اثبات کنیم شیوه‌ی بیانی منابع وحیانی در اندیشه‌های زیربنایی شیوه‌ای منطقی است؛ 1) نحوه‌ی مواجهه‌ی منابع وحیانی با مخالفان خود مواجهه‌ای احتجاجی است؛ این مواجهه، خود مقتضی ضابطه‌مند شدن شیوه‌های تبیین ادعاهاست؛ بخشی از آن‌ضابطه‌ها دقیقا همان قواعد و شیوه‌هایی است که توسط اندیشمندانِ منطقی کشف و تدوین شده و بخشی دیگر چنین نیست. 2) بررسی سیره‌ی احتجاجی منابع وحیانی در مقابل دشمنان فکری‌فرهنگی و در مواجهه با دوستان، به ما نشان می‌دهد که در چارچوب قواعد قابل کشف و تبیین احتجاج کرده‌اند؛ قواعدی که مراعات کردن آن‌ها ذهن را از خطای در فکر مصون می‌دارد. 3) خروجی‌ها و شهادت بزرگانی که اهل تفکرات منطقی‌اند، همگی نشاندهنده‌ی آن است که شیوه‌ی تعامل علمی وحی، شیوه‌ای ضابطه‌مند است. https://eitaa.com/farbehi

#قواعدمنطقی، بخشی‌ از #قواعدتفسیری ✅تفسیر صحیح، تفسیری است که در چارچوب قواعد و قرائن معتبر باشد؛ قواعد منطقی نیز بخشی از قواعدی است که عقلاء‌ در تفسیر سخنان دیگران از آن‌ بهره می‌برند، بهره‌گیری از قواعد و مهارت‌های منطقی در تفسیر متون وحیانی، باعث بهره‌مند شدن از سطح عمیق‌تری از فهم، و موجب به دست آوردن معارف گسترده‌تری می‌شود. 🔸تحلیل منطقی سخن دیگران، و بهره‌گیری از قواعد منطقی در فهم و تفسیر سخنان دیگران، رفتاری است که با هر سخنی می‌توان داشت از این‌رو تفاوتی بین متون وحیانی و سایر متن‌ها نیست؛ آ‌‌ن‌چه موجب تفاوت می‌شود، خروجی‌ها و ارزش منطقیِ عبارت‌‌هاست. ♦️تحلیل منطقیِ سخن دیگران و بهره‌گیری از قواعد منطقی در فهم و تفسیر سخن دیگران، سرفصل مشخصی در کتب منطقی ندارد اما این بحث را می‌توان تحت عنوان «تحلیل قیاسات» و نیز ذیل برخی از مغالطات یافت. https://eitaa.com/farbehi

#مواجهه‌ی‌منطقی‌بایک‌متن ⏸هنگامی که با یک متن مواجهه می‌شوی و می‌خواهی آن را دقیق‌تر بفهمی، چند کار انجام بده؛ 1️⃣ تحلیل منطقی متن از قبیل؛ تفکیک مدعا از علت تصدیق، تشخیص ساختار و صناعت منطقی به کار رفته. 2️⃣ میزان وجود عناصر منطقی در آن متن، از قبیل؛ شفافیت، مناط‌‌محوری و انسجام 3️⃣ تشکیل ساختارهای منطقی از طریق انضمام گزاره‌ها به هم از قبیل؛ انضمام استدلال به مدعا، انضمام مقدمات یک استدلال به همدیگر و تکمیل آن، انضمام حدود وسطا و علل طولی به همدیگر که در متن‌‌های پراکنده آمده. 4️⃣ استفاده از احکام القضایا برای کشف استلزامات و دلالت‌های سیاقی از قبیل؛ احکام عکس، احکام چهارگانه‌ی قضایا 🔸این کار را درباره‌ی آیات و روایات هم می‌توانی انجام دهی؛ اگر این نوع مواجهه را با آیات و روایات داشته باشی، میزان بهره‌مندی‌ات از معارف وحیانی چندین برابر می‌شود؛ شیوه‌ی مرحوم علامه‌ی‌ طباطبائی در تفسیرش همین‌گونه بود، آیةالله جوادی هم همین‌طور است. من در جزوه‌ی تفکر ‌منطقی در کتاب و سنت، برای این‌ها مثال آورده‌ام. https://eitaa.com/farbehi