١ - آب كر

(مسأله ١٦): آب كر بنا بر مشهور مقدار آبيست كه اگر در ظرفى كه در ازا و پهنا و گودى آن هر يك سه وجب و نيم است بريزند آن ظرف را پر كند، بنابراين بايد مجموع مكسر آن چهل و دو وجب و هفت هشتم وجب باشد، ولى ظاهر اين است كه اگر سى و شش وجب باشد نيز كفايت مىكند و اما تعيين مقدار آب كر بحسب وزن خالى از اشكال نيست.

(مسأله ١٧): اگر عين نجس مانند بول و خون يا چيزى كه نجس شده است مانند لباس نجس، به آب كر برسد، چنانچه آن آب، بو يا رنگ يا مزه نجاست را بگيرد، نجس مىشود، و اگر تغيیر نكند نجس نمىشود.

(مسأله ١٨): اگر بو يا رنگ يا مزه آب كر بواسطه غير نجاست تغيير كند نجس نمىشود.

(مسأله ١٩): اگر عين نجس مانند خون به آبى كه بيشتر از كر است برسد و بو يا رنگ يا مزه قسمتى از آن را تغيير دهد، چنانچه مقدارى كه تغيير نكرده كمتر از كر باشد تمام آب نجس مىشود، و اگر به اندازه كر يا بيشتر باشد، فقط مقدارى كه بو يا رنگ يا مزه آن تغيير كرده نجس است.

(مسأله ٢٠): آب فواره ⛲ اگر متصل به كر باشد، آب نجس را پاك مىكند ولى اگر قطره قطره روى آب نجس بريزد آن را پاك نمىكند، مگر آن كه چيزى روى فواره بگيرند، تا آب آن قبل از قطره‌ قطره شدن به آب نجس متصل شود و بهتر اين است كه آب فواره با آب نجس مخلوط گردد.

(مسأله ٢١): اگر چيز نجس را زير شيرى 🚰 كه متصل بكر است بشويند آبى كه از آن چيز مىريزد اگر متصل به كر باشد و بو يا رنگ يا مزه نجاست نگرفته باشد و عين نجاست هم در آن نباشد پاك است.

(مسأله ٢٢): اگر مقدارى از آب كر يخ ❄️ ببندد و باقى آن به قدر كر نباشد چنانچه نجاست به آن برسد نجس مىشود و هر مقدار از يخ هم آب شود نجس است.

(مسأله ٢٣): آبى كه به اندازه كر بوده، اگر انسان شك🤔 كند از كر كمتر شده يا نه، مثل آب كر است، يعنى نجاست را پاك مىكند، و اگر نجاستى هم به آن برسد نجس نمىشود، و آبى كه كمتر از كر بوده و انسان شك دارد به مقدار كر شده يا نه حكم آب كمتر از كر را دارد.

(مسأله ٢٤): كر بودن آب، به دو راه ثابت مىشود: (اول) آن كه خود انسان😉 يقين يا اطمينان كند. (دوم) آن كه دو مرد👤👤 عادل خبر دهند.

٢ - آب قليل

(مسأله ٢٥): آب قليل آبيست كه از زمين نجوشد و از كر كمتر باشد.

(مسأله ٢٦): اگر آب قليل روى چيز نجس بريزد، يا چيزى نجس به آن برسد نجس مىشود. ولى اگر با فشار روى چيز نجس بريزد، مقدارى كه به آن چيز مىرسد نجس است و مقدارى كه به آن چيز نرسيده پاك است.

(مسأله ٢٧): آب قليلى كه براى بر طرف كردن عين نجاست روى چيز نجس ريخته شود و از آن جدا گردد نجس است، و همچنين آب قليلى كه بعد از بر طرف شدن عين نجاست براى آب كشيدن چيز نجس روى آن مىريزند و از آن جدا مىشود مطلقا - بنابر احتياط لازم - نجس است.

(مسأله ٢٨): آب قليلى كه با آن مخرج بول و غائط را مىشويند با پنج شرط، چيزى را كه با آن ملاقات كند نجس نمىكند. (اول) آن كه بو يا رنگ يا مزه نجاست نگرفته باشد (دوم) نجاستى از خارج به آن نرسيده باشد (سوم) نجاست ديگرى مثل خون با بول يا غائط بيرون نيامده باشد. (چهارم) ذره‌هاى غائط در آب پيدا نباشد. (پنجم) بيشتر از مقدار معمول نجاست به اطراف مخرج نرسيده باشد.

٣ - آب جارى آب جارى آبيست كه از زمين بجوشد و جريان داشته باشد مانند آب چشمه و قنات.

(مسأله ٢٩): آب جارى اگر چه كمتر از كر باشد، چنانچه نجاست به آن برسد تا وقتى كه بو يا رنگ يا مزه آن بواسطه نجاست تغيير نكرده پاك است.

(مسأله ٣٠): اگر نجاستى به آب جارى برسد، مقدارى از آن كه بو يا رنگ يا مزه‌اش بواسطه نجاست تغيير كرده نجس است و طرفى كه متصل به چشمه است اگر چه كمتر از كر باشد پاك است. و آبهاى طرف ديگر نهر اگر به اندازه كر باشد يا بواسطه آبى كه تغيير نكرده به آب طرف چشمه متصل باشد، پاك و گرنه نجس است.

(مسأله ٣١): آب چشمه‌اى كه جارى نيست ولى طوريست كه اگر از آب بردارند باز مىجوشد، حكم آب جارى را ندارد، يعنى اگر نجاست به آن برسد و كمتر از كر باشد نجس مىشود.

(مسأله ٣٢): آبى كه كنار نهر ايستاده و متصل به آب جارى است، حكم آب جارى را ندارد.

(مسأله ٣٣): چشمه‌اى كه مثلا در زمستان مىجوشد و در تابستان از جوشش مىافتد، فقط وقتى كه مىجوشد حكم آب جارى را دارد.

(مسأله ٣٤): آب حوضچه حمام اگر كمتر از كر باشد، چنانچه به خزينه‌اى كه آبش بضميمه آب حوض به اندازه كر است متصل باشد و بملاقات نجس بو يا رنگ يا مزه آن تغيير نكند نجس نمىشود.

(مسأله ٣٥): آب لوله‌هاى حمام و عمارات كه از شيرها و دوشها🚿 مىريزد اگر بضميمه حوضى كه متصل به آن است به قدر كر باشد حكم كر را دارد.

(مسأله ٣٦): آبى كه روى زمين جريان دارد ولى از زمين نمىجوشد، چنانچه كمتر از كر باشد و نجاست به آن برسد نجس مىشود؛ اما اگر با فشار جارى باشد و نجاست به پائين آن برسد طرف بالاى آن نجس نمىشود.

٤ - آب باران 🌧️