🔗 سلسله بحثهاي تاريخ اديان، فرق و مذاهب •••••●••°•📗 #فرق_و_مذاهب_اسلامی 📗•°••●••••• #بخش_پنجم 📗🖇📕🖇🖇📕🖇📗 📧 @gelayeri_babolkenari ➖➖➖➖➖➖➖➖➖

•••••●••°•📗 #فرق_و_مذاهب_اسلامی 📗•°••●••••• 6⃣ #معتزله: مذهب معتزله در اوائل قرن دوم هجری به رهبری واصل بن عطا (۱۳۱-۸۰) به وجود آمد. اما بحثهای ابتدایی این مذهب درخصوص ارتکاب به گناه و حکم دنیوی و اخروی آن مطرح بود که خوارج آنها را مشرک می دانستند اما سایر مسلمانان از آنان به مومن و فاسق تعبیر می کردند. اما واصل بن عطا که شاگردی حسن بصری را نموده بود گفت: ایمان اسم مدح بوده و عبارتست از مجموعه ای از خصال و صفات پسندیده و مرتکبان کبایر فاقد برخی از این صفاتند فسق نیز اسم ذم است لذا فاسقان را نیز نمی توان مومن نامید از سوی دیگر چون آنها به توحید اقرار دارند و برخی از صفات حمیده را دارا هستند نمی توان آنها را مشرک دانست بنابراین فسق حد وسط ایمان و کفر است و مرتکبان کبائر مومنند نه کافر اما از آنجا که آخرت تنها دو گروه وجود دارد که بهشتیان و دوزخیان هستند و بهشت نیز جایگاه مومنان و صالحان است بنابراین اگر فاسقان بدون توبه از دنیا بروند اهل دوزخ و مخلد درآنند این نظریه به عنوان منزله بین المنزلتین شهرت یافت. (سید مرتضی، امالی ۱/۱۱۵- قاضی عبدالجبار شرح الاصول الخمسه ص ۱۳۹-۱۳۸ عبدالقادر بغدادی الفرق¬بین الفرق ص ۱۱۸- شهرستانی الملل والنحل ۱/۴۸ – علی ربانی گلپایگانی فرق و مذاهب کلامی ۲۶۲-۲۶۱) 🔹علت نامگذاری آنان به معتزله را کناره گیری واصل بن عطا و یارانش از مجلس درس حسن بصری می دانند. معتزله #عقل_گرای_صرف هستند آنها تفسیر ایات و روایات را بر مبنای تفکر عقلانی می پذیرند از این رو اگر مبانی عقل آنها مطابق با آیات و روایات نبود به تاویل روی می آوردند تفاوت معتزله و سایر فرق در جمع بین عقل و دین، آن است که آنها از جدل بهره می گرفتند اما فرق دیگر از برهان استفاده می کردند (اقبال لاهوری، سیر فلسفه در ایران ص ۴۵-۴۴ احمد امین، ضحی الاسلام ۳/۱۷-۱۵) 📗 @gelayeri_babolkenari 📗📕📗📕📗📕📗📕📗

•••••●••°•📗 #فرق_و_مذاهب_اسلامی 📗•°••●••••• 7⃣ #فرقه_مرجئه: مرجئه از ارجاء به معنای تاخیر انداختن امری است، و یا نوید و امید دادن به کسی آمده است، این گروه از این جهت مرجئه خوانده شدند که آنها مرتبه عمل را پس از مرتبه قصد و نیت قرار می دادند و ایمان قلبی را برای نجات و فلاح انسان کافی می دانستند آنان چندان به عمل اعتقادی نداشتند از این رو گناه را سبب عدم رستگاری نمی¬دانند و از آنجایی که طبیعی بود با چنین عقایدی امیدی فراوان به گناهکاران داده می شد آنان را مرجئه خواندند. (بغدادی، الفرق بین الفرق ص ۲۰۲ فرق و مذاهب کلامی ص ۲۸۲) 💢 اما ریشه تاریخی این عقیده را به اواخر قرن اول مربوط می دانند (فضل بن شاذان، الایضاح ص ۴۶-۴۵) ولی استعمال چنین اصطلاحی را در زمان اختلاف بین خلیفه سوم و حضرت علی که بین مسلمانان بحثهایی ایجاد شده بود. برمی گردانند. حسن بن محمد بن حنفیه پیشنهاد داد درباره دو خلیفه اول به نیکی سخن بگویند اما راجع به عثمان و علی حکم را به خدا واگذار کنند. (جعفر سبحانی، بحوث فی الملل و النحل ۳/۶۸) 📗 @gelayeri_babolkenari 📗📕📗📕📗📕📗📕📗

•••••●••°•📗 #فرق_و_مذاهب_اسلامی 📗•°••●••••• #فرق_خوارج 📌خوارج جمع خارجی و به معنای خروج و طغیان آمده است. خَرجَ هر گاه با حرف «علی» متعدی شود دو معنا می یابد 1⃣اعلان مبارزه با دیگری 2⃣سرپیچی و نافرمانی از والی یا حاکم (اقرب الموارد ۲/۲۶۴ به نقل از فرق و مذاهب کلامی ص ۲۸۶) ✔️این گروه از آنجا که از فرمان حضرت علی (ع) در روز #صفین تمرد کردند و در #نهروان بر علیه امام شوریدند به این نام خوانده شدند. آنان خود را شراه یعنی فدائیان و ایثارگران معرفی می کنند و به آیه من الناس من یشری نفسه ابتغاء مرضات الله (بقره ۲۰۱) استناد می کنند البته باید گفت این آیه در شأن حضرت علی به مناسبت لیله المبیت نازل شده است. این گروه به #مارقین نیز شهرت دارند و در بیان پیامبر اسلام و حضرت علی نیز این اصطلاح به کار رفته است. روایتی از پیغمبر اکرم (ص) نقل شده است که با اشاره به شخصی به نام ذی الخویصره فرمودند: از نسل این مرد گروهی بیرون خواهد آمد که از دین آنگونه خارج می شوند که تیر از کمان خارج شد. (فضل بن شاذان، الایضاح ص ۴۹-۴۸) امام علی (ع) نیز فرمودند: فلما نهضت بالامر نکث طائفه و مرقت أَخری و قسط آخرون (نهج البلاغه خ ۳ ) 📗 @gelayeri_babolkenari 📗📕📗📕📗📕📗📕📗

•••••●••°•📗 #فرق_و_مذاهب_اسلامی 📗•°••●••••• 💢اما این گروه وقتی جنگ صفین رخ داد و موضوع حکمیت به میان آمد اگرچه در ابتدا موافق این امر بودند و فریب عمروعاص را خورده بودند اما به اشتباه خود پی بردند و بجای آنکه از علی (ع) عذر خواه باشند بر علیه او موضع گرفتند و حکمیت را مخالف حکم خدا دانستند و ارتکاب به آن را شرک و کفر خوانده از امام خواستند تا توبه کند امام در برابر آنان مقاومت کرد و به آنان یادآور شد که نوع نگاهشان به حکمیت صحیح نیست 👈زیرا قرآن به عنوان حاکم قرار گرفته است نه افراد و دستور خدا نیز آن است که در اختلافات به خدا و رسول او مراجعه شود و اینکه حکمیت مخالف با قرآن نیست اگرچه اشتباه ساده لوحان در حالی که پیروزی در چند قدمی سپاهشان بود این طرح عاقلانه نبود که از سوی آنان مطرح شد و حضرت نیز مخالف حکمیت بودند بلکه خوارج خود حکمیت را به امام تحمیل کردند. (نهج البلاغه ۱۲۵، ماهو ذنب و لکنه عجز من الرای و ضعف من الفعل تاریخ طبری ۳/۴۰- فرق و مذاهب کلامی ص ۲۸۹-۲۸۸) دیگر آنکه شکستن عهد و پیمان مخالف ایمان به قرآن و حکم خداست و تا نقض آن از سوی مقابل صورت نگرفت سزاوار نیست که شکسته شود. (تاریخ طبری ۳/۴۱) 📗 @gelayeri_babolkenari 📗📕📗📕📗📕📗📕📗

🔗 سلسله بحثهاي تاريخ اديان، فرق و مذاهب •••••●••°•📗 #فرق_و_مذاهب_اسلامی 📗•°••●••••• #بخش_ششم 📗🖇📕🖇🖇📕🖇📗 📧 @gelayeri_babolkenari ➖➖➖➖➖➖➖➖➖

•••••●••°•📗 #فرق_و_مذاهب_اسلامی 📗•°••●••••• 💢 اما فرق خوارج، هشت فرقه اصلی تقسیم شده اند: 1⃣#محکّمه: که به این فرقه حروریه نیز می گویند این گروه اولین فرقه خوارج هستند که چون حکم حکمیت را نپذیرفتند به محکمه معروف هستند و بخاطر آنکه منزلگاه آنان منطقه حروراء بود به حروریه معروف شدند. 2⃣ #ازارقه: اینان پیروان نافع بن ازرق هستند که از تندترین و خشن ترین فرقه های خوارج بودند و جنایات فراوانی مرتکب شدند نافع که در زمان عبدا.. بن زبیر به اهواز رفت فارس، کرمان و توابع آن و به تمام اهواز مسلط شد او توانست سی هزار سرباز جمع آوری کند و ۱۹ سال به جنگ و خونریزی بپردازد و سرانجام توسط مهلب بن ابی صفره در سال ۶۵ هجری در زمان حجاج کشته شد و فرقه او منقرض گردید. 3⃣ #نجدات: آنان پیروان نجده بن عامر حنفی (م ۶۲) هستند این فرقه را عاذریه نیز می گویند از آن رو که جاهلان در فروع دین را از قاصر و مقصر معذور می دانستند (فرق و مذاهب کلامی ص ۲۹۱با تصرف) 4⃣ #بیهسیه : از آنجا که آنان پیروان ابی بیهس هستند به این نام خوانده شدند او در زمان حجاج به مدینه گریخت و آنجا به دست ولیدبن عبدالملک به قتل رسید. 📗 @gelayeri_babolkenari 📗📕📗📕📗📕📗📕📗

•••••●••°•📗 #فرق_و_مذاهب_اسلامی 📗•°••●••••• 5⃣ #عجارده: رهبران این فرقه عبدالکریم بن عجرد می باشد، آنان معتقدند که کودک قبل از بلوغ را مسلمان نمی توان خواند و پس از بلوغ اسلام را باید به او عرضه کرد. 6⃣ #ثعالبه: پیروان ثعلبه بن عامر می باشند، آنان ابتدا با نظر عبدالکریم درخصوص کودکان هم عقیده بودند اما پس از آن از این رای برگشتند و به اسلام کودکان حکم کردند. 7⃣ #صفریه: این فرقه پیروان زیادبن اصفر هستند آنان معتقدند که اگر انسان گناهانی مرتکب شد که باید حد بر آنها جاری شود مانند زنا و سرقت، تنها به گناهکار معروفند اما کافر نیستند ولی اگر کبائر که حد شرعی ندارند مرتکب شوند مانند ترک نماز و روزه کافر نامیده می شوند (مصدر پیشین با تصرف ص ۲۹۱) 8⃣ #اباضیه: این گروه پیروان عبدا… بن اباض هستند که همچنان در بلاد مختلف اسلامی پیرواانی دارند مرکزیت آنان کشور عمان است و عقاید او به عنوان مذهب رسمی آن کشور است. (الاحوال الایمانیه ص ۳۵۷) عقائد اصلی آنان تخطئه حکمیت و شرط ندانستن قرشی بودن امام است آنان با فرق کلامی وجوه اشتراک و اختلاف در فروع و اصول دارند.(ر.ک: فرق و مذاهب کلامی ص ۲۹۷-۲۹۵) 📗 @gelayeri_babolkenari 📗📕📗📕📗📕📗📕📗

•••••●••°•📗 #فرق_و_مذاهب_اسلامی 📗•°••●••••• 💢 #فرقه_جهمیه آنان پیروان جهم بن صفوان (م ۱۲۸ هجری) هستندو او شاگرد جعفر بن درهم است و از معاصرین واصل بن عطا و کاتب حارث بن شریح بوده است. (تاریخ طبری ۵/۶۹) آنان جبر گرای مطلق هستند (الفرق بین الفرق ص ۲۱۱) توضیح آنکه در کلام اسلامی درباب اختیار و عدم آن سه نظریه عمده وجود دارد: ۱- #تفویض: قدریه و معتزله به آن معتقد می باشند. ۲- #کسب: که قول اشاعه و ماتریدیه می باشد. ۳- #امر_بین_الامرین: که نظریه امامیه (عدلیه) می باشد. ✔️اما جهمیه جبریه مطلق هستند، آنان ایمان را معرفت می دانند که به روایت «ان اول الدین معرفته» استناد شده است. آنها اطلاق صفات خداوند به خدا در حالی که به سایر اشیاء نیز قابلیت اطلاق داشته باشد را نفی می کنند از این رو حی و عالم را صفت خدا نمی دانند (الملل و النحل ۱/۸۶) از دیگر عقاید آنها حدوثی بودن علم خداست. (همان ۱/۸۷) و نیز آنها معتقدند که بهشت و جهنم فناپذیرند و دلیل عقل و نقلی به زعم خود بر آن اقامه می کنند. (همان ۱/۸۸-۸۷) 📗 @gelayeri_babolkenari 📗📕📗📕📗📕📗📕📗

•••••●••°•📗 #فرق_و_مذاهب_اسلامی 📗•°••●••••• 💢 #فرقه_ضراریه 📌این گروه پیروان ضرار بن عمرو هستند او همعصر ابوالهزیل علاف (م ۲۲۶ هجری) معتزلی است کتابهایی از سوی بشربن معتمر از متکلمان معتزلی بر رد عقاید او نگاشته شده است. (فرق و مذاهب کلامی ص ۲۰۵، با تصرف، مقالات الاسلامیین ترجمه مویدی ص ۱۵۲-۱۵۱ الفرق بین الفرق ص ۲۱۵-۲۱۶) او در پاره ای از عقاید با معتزله هماهنگ است مانند تقدم استطاعت بر فعل و جواز امامت در غیر قریشی. 📌عقاید ویژه وی را می توان در تفسیرصفات سلبی خدا دانست که معتقد است مراد از عالم و قادر بودن آن است که از ساحت خدا جهل و نفی سلب می شود نه آنکه صفت علم و قدرت اثبات شود و نیز معتقد است که انسان علاوه بر حواس پنجگانه حس ششمی دارد که در روز قیامت با آن خدا را می بیند، از دیگر اعتقادات او آن است که خداوند دارای ماهیتی است که جز او کسی بر او واقف نیست. (الملل و النحل ۱/۹۱-۹۰- به نقل از فرق و مذاهب کلامی با تصرف ص ۳۰۶-۳۰۵ ) 📗 @gelayeri_babolkenari 📗📕📗📕📗📕📗📕📗

•••••●••°•📗 #فرق_و_مذاهب_اسلامی 📗•°••●••••• 💢 #فرقه_نجاریه آنان پیروان ابوعبدا… الحسین بن محمد بن عبدالله النجار هستند او معاصر نظّام معتزلی (۲۲۳ هجری) است وی با نظّام مناظره داشته است و از او شکست خورد که به موجب این شکست بیمار شد و در گذشت (ابن ندیم، الفهرست ص ۲۵۵) او معتقد بود که ایمان همان معرفت به خدا و رسول خدا و برخی از واجبات است و هر کس به این اصول ایمان نداشته باشد کافر است و نیز معتقد است که ایمان زیادت پذیر است اما نقصان پذیر نیست، بغدادی سه فرقه بر غوثیه، زعفرانیه و مستدرکه را از انشعابات این فرقه می داند. (الفرق بین الفرق ص ۲۱۰-۲۰۷) 📗 @gelayeri_babolkenari 📗📕📗📕📗📕📗📕📗