بسم الله الرحمن الرحیم 🔸سهم روز شنبه🔸 موضوع: شرح نهج البلاغه ۱۴۰۲/۱۰/۱۶ شرح خطبه ۱۷۶- آیت الله مکارم ،دشتی،لاهیجی خطبه ۱۷۵- ابن میثم، فیض الاسلام، زمانی ترجمه و شرح خطبه 176 نهج البلاغه؛ بخش اول: سختی اطاعت و راحتی معصیت پيام امام اميرالمؤمنين عليه السلام، ج 6، ص: 547-541 از خطبه هاى امام عليه السلام است كه در آن مردم را موعظه مى كند و فضائل قرآن را بيان كرده از بدعت ها نهى مى نمايد. خطبه در يك نگاه: 🍁اين خطبه از خطبه هاى مشروحى است كه از مسائل مهمّى پرده بر مى دارد و توصيه هايى مى كند كه امروز نيز تمام محتواى آن زنده و براى ما سازنده است. اين خطبه از هشت بخش تشكيل شده است: 🍁در بخش اوّل، مواعظ سودمندى بيان فرموده و مخصوصاً بر اين نكته تأكيد مى كند كه جهنّم در لابه لاى شهوات و بهشت در مبارزه با شهوات نهفته شده است. 🍁در بخش دوّم، امام عليه السلام اهمّيّت قرآن را با ذكر ريزه كارى هايى شرح مى دهد كه قلوب را بيش از پيش مشتاق آيات قرآن مى سازد. 🍁در بخش سوّم، تأكيد بر عمل به دستورات الهى و استقامت در كارها مى فرمايد. 🍁در بخش چهارم، بار ديگر زبان به موعظه و اندرز مى گشايد و مخصوصاً بر موضوع مراقبت از زبان كه نخستين مرحله اصلاح خويشتن و جامعه است، تأكيد مى فرمايد. 🍁در بخش پنجم، اهمّيّت حفظ اصالت تعليمات اسلام و مبارزه با هر گونه بدعت را بيان مى دارد. 🍁در بخش ششم، اهمّيت قرآن و ويژگى هاى آن بازگو مى فرمايد. 🍁در بخش هفتم، اقسام ظلم و ستم را بر خويشتن و ديگران شرح مى دهد. 🍁و در بخش هشتم (آخرين بخش خطبه) سخنى كوتاه و پرمعنايى درباره اصلاح خويشتن بيان مى فرمايد. موفق باشید sa🌿

بسم الله الرحمن الرحیم 🔸سهم روز یکشنبه🔸 موضوع: شرح نهج البلاغه ۱۴۰۲/۱۰/۱۷ شرح خطبه ۱۷۶- آیت الله مکارم ،دشتی،لاهیجی خطبه ۱۷۵- ابن میثم، فیض الاسلام، زمانی ترجمه و شرح خطبه 176 نهج البلاغه؛ بخش اول: سختی اطاعت و راحتی معصیت پيام امام اميرالمؤمنين عليه السلام، ج 6، ص: 547-541 بهشت در ناراحتى ها و جهنم در شهوات پيچيده شده است: 🍁امام(عليه السلام) در آغاز اين خطبه مردم جهان را مخاطب ساخته، مى فرمايد: «از آن چه خداوند بيان فرموده، بهره گيريد و از مواعظ و اندرزهاى او پند پذيريد و نصايح او را (با جان و دل) قبول کنيد» (انْتَفِعُوا بِبَيَانِ اللهِ، وَاتَّعِظُوا بِمَوَاعِظِ اللهِ، وَاقْبَلُوا نَصِيحَةَ اللهِ). 🍁ممکن است بگوييم که هر سه جمله، يک حقيقت را با عبارات مختلف بيان مى کند; ولى اين احتمال نيز وجود دارد که هر يک از اين جمله هاى سه گانه به مطلب تازه اى اشاره مى کند. 🍁 در مرحله نخست، مردم را به بهره گيرى از بيانات الهى دستور مى دهد که اشاره به اوامر و نواهى است . 🍁 در مرحله دوّم از مواعظ الهى يعنى تشويق و ترغيب ها و بشارت و انذارهايى که انگيزه اطاعت و ترک عصيان است، سخن مى گويد. 🍁 بخش سوّم، مرحله خيرخواهى است که مصالح و برکات اطاعت و ترک معصيت را ـ که عايد مطيعان مى گردد ـ بيان مى کند ; به اين ترتيب، مراحل سه گانه اى براى پيمودن مسير قرب الى الله بيان شده است. 🍁جالب توجّه اين که در هر سه جمله، واژه الله تکرار شده ; در حالى که ممکن بود در دو جمله از ضمير استفاده شود و اين براى بيان اهمّيّت مواعظ و نصايح الهى است که مردم با شنيدن نام مبارک پروردگار، به مواعظ و نصايح او اهمّيّت بيش ترى مى دهند. موفق باشید sa🌿

بسم الله الرحمن الرحیم 🔸سهم روز دوشنبه🔸 موضوع: شرح نهج البلاغه ۱۴۰۲/۱۰/۱۸ شرح خطبه ۱۷۶- آیت الله مکارم ،دشتی،لاهیجی خطبه ۱۷۵- ابن میثم، فیض الاسلام، زمانی ترجمه و شرح خطبه 176 نهج البلاغه؛ بخش اول: سختی اطاعت و راحتی معصیت پيام امام اميرالمؤمنين عليه السلام، ج 6، ص: 547-541 🍁در ادامه اين سخن، امام(عليه السلام) به دليل و برهانى متوسّل مى شود و مى فرمايد: «چه اين که خداوند با دليل هاى روشن، راه عذر را به روى شما بسته و حجّت را تمام کرده است. اعمالى را که دوست دارد و آن چه را از آن ناخوش دارد براى شما تبيين نموده است تا از آن ها تبعيّت کنيد و از اين ها دورى گزينيد» (فَإِنَّ اللهَ قَدْ أَعْذَرَ إِلَيْکُمْ بِالْجَلِيَّةِ، وَاتَّخَذَ عَلَيْکُمُ الْحُجَّةَ، وَ بَيَّنَ لَکُمْ مَحَابَّهُ(1) مِنَ الاَْعْمَالِ، وَ مَکَارِهَهُ مِنْهَا، لِتَتَّبِعُوا هذِهِ، وَ تَجْتَنِبُوا هذِهِ). 🍁امام(عليه السلام) به اين نکته اشاره مى کند که سستى و کوتاهى در پذيرش مواعظ الهى و انجام دادن واجبات و ترک محرّمات با هيچ بهانه اى مقبول نيست ; چرا که خداوند نسبت به همه اتمام حجّت کرده و راه قبح عقاب بلا بيان را با بيان روشن خود بسته است. 🍁سپس به پاسخ اشکالات مقدّرى مى پردازد ; مى فرمايد: «(اگر مشاهده مى کنيد که اطاعت امر و نهى خدا مشکلاتى دارد، جاى تعجب نيست) زيرا رسول خدا(صلى الله عليه وآله) مى فرمود: بهشت در ميان ناراحتى ها و دوزخ در ميان شهوات پيچيده شده» (فَإِنَّ رَسُولَ اللهِ ـ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ ـ کَانَ يَقُولُ: «إِنَّ الْجَنَّةَ حُفَّتْ(2) بِالْمَکَارِهِ، وَ إِنَّ النَّارَ حُفَّتْ بِالشَّهَوَاتِ»). پی نوشت: 1. «محابّ» جمع «محبّ» (ازماده حبّ) به معناى محبوب و امر دوست داشتنى است. 2. «حفّت» از ماده «حف» (بر وزن کف) به معناى گرداگرد چيزى را گرفتن است. موفق باشید Sa🌿

بسم الله الرحمن الرحیم 🔸سهم روز سه شنبه🔸 موضوع: شرح نهج البلاغه ۱۴۰۲/۱۰/۱۹ شرح خطبه ۱۷۶- آیت الله مکارم ،دشتی،لاهیجی خطبه ۱۷۵- ابن میثم، فیض الاسلام، زمانی ترجمه و شرح خطبه 176 نهج البلاغه؛ بخش اول: سختی اطاعت و راحتی معصیت پيام امام اميرالمؤمنين عليه السلام، ج 6، ص: 547-541 🍁و در ادامه اين سخن براى تأکيد و توضيح بيش تر کلام رسول خدا(صلى الله عليه وآله) مى فرمايد: «بدانيد هيچ طاعتى نيست جز اين که انسان آن را با ناراحتى انجام مى دهد و هيچ معصيتى نيست جز اين که با شهوت (و علاقه) مرتکب آن مى شود; رحمت خدا بر کسى که خود را از شهوات جدا سازد و هواى نفس را مهار کند ; چرا که جلوگيرى از نفس سرکش از مشکل ترين کارهاست و اين نفس، همواره به گناه و هواپرستى ميل دارد» (وَاعْلَمُوا أَنَّهُ مَا مِنْ طَاعَةِ اللهِ شَيْءٌ إِلاَّ يَأْتِي فِي کُرْه، وَ مَا مِنْ مَعْصِيَةِ اللهِ شَيْءٌ إِلاَّ يَأْتِي فِي شَهْوَة. فَرَحِمَ اللهُ امْرَاً نَزَعَ(3) عَنْ شَهْوَتِهِ، وَ قَمَعَ(4) هَوَى نَفْسِهِ، فَإِنَّ هذِهِ النَّفْسَ أَبْعَدُ شَيْء مَنْزِعاً وَ إِنَّهَا لاَ تَزَالُ تَنْزِعُ إِلَى مَعْصِيَة فِي هَوًى). 🍁اين يک واقعيت است که انسان در مسير اطاعت فرمان خدا اعم از عبادات و غير آن و نيز براى کسب فضايل اخلاقى و دفع رذايل، بايد راه هاى پر پيچ و خمى را طى کند و از فراز و نشيب ها و گردنه هاى صعب العبور بگذرد و هر لحظه مراقب خطرهايى که از چپ و راست او را تهديد مى کند باشد تا به سر منزل مقصود برسد ; ولى در مسير گناه، نفس سرکش گويى در جاده صاف و بدون مانع و خالى از پيچ و خم با سراشيبى مطلوب حرکت مى کند. همين است سرّ پاداش مطيعان و رمز کيفر عاصيان. موفق باشید Sa🌿

بسم الله الرحمن الرحیم 🔸سهم روز چهارشنبه🔸 موضوع: شرح نهج البلاغه ۱۴۰۲/۱۰/۲۰ شرح خطبه ۱۷۶- آیت الله مکارم ،دشتی،لاهیجی خطبه ۱۷۵- ابن میثم، فیض الاسلام، زمانی ترجمه و شرح خطبه 176 نهج البلاغه؛ بخش اول: سختی اطاعت و راحتی معصیت پيام امام اميرالمؤمنين عليه السلام، ج 6، ص: 547-541 🍁در حديث جالب و پرمعنايى از پيغمبر اکرم(صلى الله عليه وآله) مى خوانيم: «هنگامى که خداوند، بهشت را آفريد به جبرئيل دستور داد برو و به آن نگاهى بيفکن! جبرئيل رفت و نظرى بر آن انداخت و عرضه داشت: خداوندا! به عزت و جلالت! هر کس اوصاف آن را بشنود، حتماً به سوى آن مى آيد و در آن وارد مى شود; سپس خداوند آن را در لابه لاى ناراحتى ها قرارداد و باز به جبرئيل دستور داد: برو به آن نگاه ديگرى بيفکن! جبرئيل رفت و نظرى به آن انداخت و عرضه داشت: خداوندا! من از اين مى ترسم که با اين وصف، کسى به سراغ بهشت نرود و هنگامى که دوزخ را آفريد به جبرئيل فرمود: برو و نگاهى به آن بيفکن. جبرئيل رفت و نگاهى به آن افکند و عرضه داشت: به عزّت و جلالت قسم هر کس اوصاف دوزخ را بشنود داخل آن نخواهد شد ; سپس خداوند آن را در لابه لاى شهوات قرارداد و به جبرئيل فرمود: برو نگاه ديگرى بر آن بيفکن، جبرئيل نگاهى کرد و عرضه داشت: به عزت و جلالت سوگند! من از اين مى ترسم که همه وارد دوزخ شوند».(5) 5. سنن ابن داوود، جلد 2، صفحه 422 (حديث 4744) و بحارالانوار، جلد 68، صفحه 72. موفق باشید sa🌿

بسم الله الرحمن الرحیم 🔸سهم روز پنجشنبه🔸 موضوع: شرح نهج البلاغه ۱۴۰۲/۱۰/۲۱ شرح خطبه ۱۷۶- آیت الله مکارم ،دشتی،لاهیجی خطبه ۱۷۵- ابن میثم، فیض الاسلام، زمانی ترجمه و شرح خطبه 176 نهج البلاغه؛ بخش اول: سختی اطاعت و راحتی معصیت: 547-541 نکته: آن ها که به طاعات عشق مى ورزند: 🍁آن چه در اين عبارت از خطبه مزبور نقل شد، يک حکم غالبى است نه دايمى ; به تعبير ديگر اکثر طاعات، با مشکلاتى توأم است و غالب معاصى هوس انگيز و همراه با لذّات است. 🍁اين نکته نيز شايان دقت است که اين حکم غالبى در مورد توده هاى مردم است و گرنه اولياء الله و پويندگان راه حق به جايى مى رسند که از هر طاعتى لذت مى برند و به آن عشق مى ورزند و از هرگناهى نفرت دارند و ناراحت مى شوند; همان گونه که در روايتى از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) مى خوانيم: «أَفْضَلُ النَّاسِ مَنْ عَشِقَ الْعِبادَةَ فَعَانَقَها(6); برترين مردم کسى است که عاشق عبادت باشد و آن را در آغوش گيرد». و از آن جا که مخاطبان امام(عليه السلام) توده هاى مردمند، نه فقط خاصان و مقربان درگاه خدا تعبير ياد شده به صورتى که ملاحظه گرديد ذکر شده است. 🍁صدر خطبه نيز شاهد و گواه اين مطلب است. قرآن مجيد نيز درباره نماز و روزه مى گويد: «(وَإِنَّهَا لَکَبِيرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِينَ); اين کار (استعانت به نمازو روزه) کار مشکلى است، جز براى خاشعان»(7). 🍁سؤال: در تفسير امر به معروف و نهى از منکر گفته مى شود معروف به معناى شناخته شده است ; زيرا نيکى ها با روح انسان آشناست و منکر به معناى ناشناخته است ; چرا که روح انسان با بدى ها ناآشناست. آيا اين تفسير مشهور با آن چه در عبارت ياد شده نقل شده منافات ندارد؟ 🍁با کمى دقت روشن مى شود منافاتى در ميان نيست ; زيرا شناخته بودن نيکى ها و ناشناخته بودن بدى ها از نظر درک کلى با جاذبه هاى گناه و دافعه هاى اطاعت منافاتى ندارد ; مثلا همه ما از علم، لذت مى بريم و از جهل متنفريم ; ولى تحصيل علم مشکلات زيادى دارد که گاه افرادى از آن چشم مى پوشند و در تنبلى آسايشى است که گاه افرادى به سوى آن جذب مى شوند.(8) 6. اصول کافى، جلد 2، صفحه 83. 7. بقره، آيه 45. 8. سند خطبه: ابن ابى الحديد در شرح نهج البلاغه اش و همچنين ابن ميثم در شرح خود مى نويسند كه اين خطبه از نخستين خطبه هايى است كه بعد از بيعت با آن حضرت و بعد از قتل عثمان ايراد فرمود. اين نشان مى دهد كه اين دو شارح نهج البلاغه آن را در منبعى غير از نهج البلاغه يافته اند؛ زيرا مرحوم سيّد رضى اشاره به آن چه آن ها گفته اند ندارد. زمخشرى نيز در كتاب ربيع الابرار بخشى از اين خطبه را با تفاوت هاى متعدّدى نقل كرده است و بخش ديگرى از اين خطبه در چهار كتاب كه قبل از نهج البلاغه تأليف يافته، بيان شده است (كتاب كافى؛ محاسن برقى؛ امالى صدوق و تفسير عياشى) (مصادر نهج البلاغه، جلد 2، صفحه 430). موفق باشید Sa🌿