2- مدّ غیر طبیعی: آن است که پس از حرف مدّ یکی از اسباب مدّ قرار گیرد مانند: یَشاءُ – الْانَ و بر پنچ قسم است:
الف) مدّ منفصل:
یعنی حرف مدّ در یک کلمه و سبب آن در کلمه بعدش باشد،
مانند:(لااِلهَ) که "لا" در یک کلمه و "اِلهْ" در کلمه دیگر است
و نیز مانند: "یا اَیُّهَا الَّذینَ" و "اِنّا اَنْزَلْناهُ" و کشش مدّ منفصل سه الف میباشد و همچنین اگر سبب مدّ سبب عارضی باشد مانند وقف بر روی "یَعْلَمُونَ" و "نَعیمٌ" که به طور عارضی ساکن میشوند همین حکم را دارند
یعنی کشش آنها نیز سه الف میباشد که به این نوع مدّ اصطلاحاً "توسط" گفته میشود.
ج) مدّ متّصل مُدْغَم:
همان مدّ متصل است با این تفاوت که سبب آن مدغَم یعنی مشدّد میباشد،
مانند:(ضالّین– حاقَّ – دابَّهٍ – الله) که کشش این نوع مدّ نیز پنچ الف میباشد و به این قسم اصطلاحاً "مدّ" گفته میشود.
د) مدّ حروف مقطّعه:
مانند(الم – حمعسق – کهیعص) که باید جدا جدا از هم خوانده شود،
پس اگر دو حرفی باشند مانند(ها – یا) مدّ ندارند و اگر سه حرفی باشند و حرف مدّ داشته باشندمانند: (کافْ – صادْ – میمْ – قافْ)
چون دارای حرف مد بوده و سبب آنها هم سکون لازمی است کشش آنها چهار الف میباشد.
ب) مدّ متّصل:
آن است که حرف مدّ و سبب آن در یک کلمه باشند،
مثل (سُوءَ – جاءَ – مَلائِکَهَ)
(و کلمه آن است که به تنهایی معنا دهد مانند: "سُوءَ" یعنی بد و غیره)
که کشش مدّ متّصل نیز چهار الف میباشد و به این نوع مدّ اصطلاحاً "طول" گفته میشود.
هـ) مدّ لین:
ساختمان این مدّ با مدّهای دیگر دو تفاوت عمده دارد:
اولا: در این مدّ لین حرف مدّ دو عدد میباشد که عبارتند از:
1- یاء ساکنِ ما قبل مفتوح
2- واو ساکن ما قبل مفتوح.
ثانیاً: سبب آن نیز فقط ساکن حرف بعد میباشد مانند: (عَیْنْ – خَیْرْ – یَوْمْ)
پس اگر دارای سکون لازمی باشند کشش آنها 4 الف میباشد مانند "عَیْنْ" در حروف مقطعه و اگر دارای سکون عارضی باشند
کشش آنها 3 الف میباشد مانند: (خَیْرٌ – یَوْمٌ – خَوْفٌ) که در حال وقف، سکون عارضی پیدا میکنند.
🔴#توضیحات مهم
1- باید دانست که کشیدن حروف مدّ در موقع خواندن قرآن مجید از زمان حضرت رسول اسلام(ص) معمول بوده و در این مورد اختلافی نیست فقط در میزان کشش صوت بین قراء اختلافاتی مشاهد میشود
2- اصولاً سه راه برای شناختن میزان کشش مدّ میتوان ذکر کرد که عبارتند است از:
الف) به اندازه هر الف مدّ، یک بار کلمه الف تلفظ شود.
ب) به اندازه هر الف مدّ یک بار صدای الفی (ا) تلفظ شود.
ج) به میزان هر الف مدّ یک انگشت از روی دست باز کرده و یا به ازای هـر الف مدّ
یک انگشت بر روی دست بسته شود.
🔴توجه:
لازم به ذکر است که گاهی در کتابت بعضی از کلمات هیچگونه حرف مدّی وجود ندارد لکن در موقع خواندن آنها متوجه میشویم که در تلفظ دارای حرف مدّ میباشند که این مسئله فقط در مورد "صله واوی" و "صله یائی" هاء ضمیر صادق است،
مانند: "عِنْدَهُ اِلّا بّاّذْنِهِ" که هاء ضمیر دارای صله واوی و در نتیجه واو ساکن ما قبل مضموم بوده و سبب آن همزة بعد آن میباشد
و مانند: "مِنْ عُمُرِهِ اِلّا" که صله یایی در هاء ضمیر است که دارای حرف مدّ و سبب است و البته چنین کلماتی تابع قوانین مدّی که ذکر شد میباشند.
الــهی....
یاریمــان کن،
نـسبـت به ،
آیــات قـــرآن
سطـحـی نگــر ،
نباشیم.....