◀️از نظر اسلام، دانش حقیقت و جوهری دارد و ظاهر و پوسته ای. ◀️انواع دانش های رسمی، اعم از اسلامی و غیر اسلامی، پوسته ی دانش محسوب می شوند و حقیقت دانش و معرفت، چیز دیگری است. ◀️ارزش حقیقت دانش، مطلق و ارزش دانش های رسمی، مشروط است؛ شرط ارزشمند بودن دانش های رسمی این است که در خدمت انسان باشند و بدون جوهر دانش، دانش های رسمی نمی توانند در خدمت انسان قرار گیرند و چه بسا بر ضد انسان به کار گرفته شوند 4

◀️منظور از میراث گرانبهادر حکمت چیست؟ ◀️وقتی از میراث سخن به میان می آید، اغلب در ذهنمان، مال و ثروت تداعی می شود، اما باید دانست که میراث، تنها به مادیات محدود نیست ومیراثی نافع خواهد بود که وارثش را به سعادت و کامیابی رساند. ◀️ما نمیگوییم که ثروت یقینا فاقد این اصل است چنانچه کسانی بوده اند که از مال خود بهره ها برده اند و نام نیک از خود به یادگار گذاشته اند، ولیکن ماندگاری علم و سود همگانی آن به مراتب افزون تر از مال است. 5

◀️منظور از کریم بودن علم، بهره مندی افراد بی شمار از آن است و افزون بر بهره های معنوی بسیار که وارث، از علم به ارث رسیده می برد، برای خود ارث گذار(عالمان و دانشمندان ) هم مفید و نتیجه بخش خواهد بود؛ زیرا باقیات الصالحات محسوب می شود. ◀️پيامبر (ص) می فرمایند : هر گاه مؤمن بميرد و از او يك برگ باقى بماند كه بر آن علمى باشد، همان برگ روز رستاخيز پرده ميان او و آتش خواهد بود و خداوند در قبال هر حرفى كه بر آن برگ نوشته شده است، شهرى به او می بخشد كه هفت بار گسترده‏ تر از جهان است. 6

◀️دوستان گرامی ما همیشه گفتیم علم از مال بهتر است. در حقیقت نیز، علم، میراث ارزشمند است و منظور از ارث در این حکمت، ارث معنوی است؛ زیرا مال میراث گرانبها نیست و چه بهتر است از علم استفاده معنوی کرد تا استفاده مادی، روایات فراوان در مورد برتری علم بر مال وجود دارد از جمله: ◀️الْعِلْمُ‏ خَيْرٌ مِنَ‏ الْمَالِ‏ الْعِلْمُ يَحْرُسُكَ وَ أَنْتَ تَحْرِسُ الْمَالَ؛ دانش بهتر از مال است؛ زیرا علم نگهبان توست و مال را، تو باید نگهبان باشی.( نهج البلاغه، حکمت 147) ◀️الْمَالُ تَنْقُصُهُ النَّفَقَةُ وَ الْعِلْمُ يَزْكُو عَلَى الْإِنْفَاقِ وَ صَنِيعُ الْمَالِ يَزُولُ بِزَوَالِه‏؛ مال با بخشش کاستی می پذیرد؛ اما علم با بخشش فزونی می گیرد و مقام و شخصیتی که با مال بدست آمده است، با نابودی مال نابود می شود.( نهج البلاغه، حکمت 147) 7

◀️بخش دوم: الآْدَابُ حُلَلٌ مُجَدَّدَةٌ #الاداب: جمع (الأَدَب)، اخلاق، علم اخلاق، دانش و فرهنگ و به طور كلّى بر امتيازات، شايستگى و برازندگى شخص يا چيزى اطلاق میشود ✔️حُلَل: زیورها ✔️مُجَدَّدَة: همیشه تازه ◀️حفظ حد و اندازه هر چيزى و تجاوز ننمودن از آن را ادب‏ آن چيز گويند. ◀️برای مثال، زبان انسان بايد چيزى نگوید كه باعث خوارى و ذلت انسان شود؛ بنا براين اگر كسى فحش و ناسزا میگويد، چون زبان او، حدّ و مرز خود را رعايت نكرده، از ادب‏ زبان خارج شده است و می‏توان او را بی ‏ادب ناميد. 8

◀️آداب را می توان مجموعه ای از کارها دانست که شخص با عمل به آن یا خودداری از برخی از آنها نفس خود را تأدیب و تربیت می کند و رفتارهای اجتماعی اش طوری بروز می کند که عموم مردم آن را تحسین و تمجید می کنند و از صاحب آن به نیکی یاد می کنند، زیرا ادب، تمرين دادن نفس به ارزشهاى اخلاقى است‏. ◀️ شخص باادب در بندگی خداوند نیز سربلند است، ◀️امام علی علیه السلام می فرماید:« بِالْأَدَبِ‏ تُحْسِنُ خِدْمَةَ رَبِّكَ؛ به يارى فرهنگ و ادب‏ می‏توانى خدمت خدايت را پسنديده انجام دهى». مقصود امام علیه السلام در این حکمت والا، آداب شرعی و اخلاقی پسندیده است. 9

◀️آداب را می توان مجموعه ای از کارها دانست که شخص با عمل به آن یا خودداری از برخی از آنها نفس خود را تأدیب و تربیت می کند و رفتارهای اجتماعی اش طوری بروز می کند که عموم مردم آن را تحسین و تمجید می کنند و از صاحب آن به نیکی یاد می کنند، زیرا ادب، تمرين دادن نفس به ارزشهاى اخلاقى است‏. ◀️ شخص باادب در بندگی خداوند نیز سربلند است، ◀️امام علی علیه السلام می فرماید:« بِالْأَدَبِ‏ تُحْسِنُ خِدْمَةَ رَبِّكَ؛ به يارى فرهنگ و ادب‏ می‏توانى خدمت خدايت را پسنديده انجام دهى». مقصود امام علیه السلام در این حکمت والا، آداب شرعی و اخلاقی پسندیده است. 10

◀️دوستان توجه داشته باشند که ادب و تربیت نیکو از جایگاه مهمی درعرصه های زندگی برخوردار است، به طوری که علاوه بر زندگی مسالمت آمیز و پسندیده، در سایه آن، شخص باادب محبوب دل ها قرار می گیرد ◀️امام علی علیه السلام می فرماید: «لَا عَقْلَ‏ لِمَنْ‏ لَا أَدَبَ‏ لَهُ‏؛ هرکس ادب ندارد، دین ندارد». 11

◀️خداوند متعال در قرآن مجید با هر آیه و سخن قصد آموزش و تربیت بندگان را داشته است و اگر گروه خاصی را مخاطب قرار می دهد، منظور عموم انسانها می باشند ◀️خداوند در خطاب به بندگان رعایت کمال ادب نموده است؛ برای نمونه در قرآن هرگز به طور صریح به روابط زناشویی اشاره نشده است وبه جای آن عباراتی نظیر... الرَّفَثُ إِلى‏ نِسائِكُم‏( بقره،187) ... وَ لا تَقْرَبُوهُنَّ (بقره، 222) ... لامَسْتُمُ النِّساء( مائده 12

◀️بخش سوم: الْفِكْرُ مِرْآةٌ صَافِيَةٌ ✔️فکر: الفکر: اسم التفکر: فکر فی امره: فکر که اسم آن تفکر است، اندیشیدن درباره ی کاری است. ✔️مرآة: آیینه صافیة: صاف ✔️معنای تفکر از نظر اصطلاحی ◀️فکر از دو حرکت تشکیل می شود: از مبادی به سوی مقصد و از مقصد به سوی انسان حرکت می کند و حقایق اشیاء را به او نشان می دهد.(پیام امام، ج 15، ص 40) 13

◀️خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:« قُلْ إِنَّما أَعِظُكُمْ بِواحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنى‏ وَ فُرادى‏ ثُمَّ تَتَفَكَّرُوا...؛ بگو به امت که من به یک سخن شما را پند می دهم، این که خالص برای خدا دو نفر دو نفر با هم یا هر یک تنها قیام کنید و درباره من عقل و فکر به کار بندید...».( سبا، 46) ◀️تفکر در امور الهی، بالاترین عبادت است به طوری که در حدیثی می خوانیم ◀️امام علی علیه السلام می فرماید:« اذا قدمتَ الفکرَ فِی افعالکَ حَسُنَت عَواقِبُکَ فِی کُلِّ اَمرٍ؛ اگر کارهای خود را با فکر آغاز کنی پایان تمام کارهای تو خوب خواهد بود». ( غرر الحکم، ح 597) 14

✅علت تشبیه فکر به آیینه چیست؟ 1ـ فكر ـ كه آلت ارتسام صور معلومات درعقل است - آينه صافى است براى رسيدن به يقين. 2ـ همان طور که انسان با نظر در آیینه، دلیل امری در ظاهر خود را می یابد؛ با تفکر در صنع الهی یا امور زندگی نیز، به حکمت بسیاری از امور پی می برد. 3ـ انسان با نگاه به آیینه، به نقاط ضعف و قوت خود پی می برد و به رفع عیوب و آراستگی بیشتر خود اقدام می کند؛ با تفکر در اعمال ظاهر و باطن نیز این عمل رخ می دهد. 4 ـ با تفکر دقیق در هر کاری نتیجه آن در ذهن نقش می بندد؛ همان طور که شکل اجسام در آیینه نقش می بندد، پس اندیشه کننده به سود و زیان کار خود برمی خورد. 15